1, 2. O ũrĩa tũrakũra kĩĩroho-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ twĩrutaga? Heana ngerekano.

TA TUA atĩ mwana nĩ aheo kĩheo. Aciari ake makamwĩra, “Uga nĩ ngatho.” Mwana ũcio agathĩka o na gũtuĩka nĩ tondũ nĩ erũo oige ũguo. No o ũrĩa mwana ũcio arathiĩ agĩkũraga, noguo athiaga agĩtaũkagĩrũo nĩ mwĩcirĩrie wa mũciari wĩgiĩ bata wa gũcokia ngatho hĩndĩ ĩrĩa mũndũ ekĩrũo ũndũ mwega. Nĩ ũndũ ũcio akambĩrĩria gũcokia ngatho kuuma ngoro atekũringĩrĩrio. Nĩkĩ? Nĩ tondũ we mwene nĩ ataũkĩirũo nĩ bata wa kuonania ngatho.

² Na njĩra o ta ĩyo, rĩrĩa twambĩrĩirie kwĩruta ũhoro wa ma, nĩ tuoonire bata wa gwathĩkĩra ithimi cia Jehova cia mũthingi. Ĩndĩ o ũrĩa twathiaga tũkũrĩte kĩĩroho, nĩ twerutire maũndũ makĩria megiĩ mwĩcirĩrie wa Jehova, ũguo nĩ kuuga, tũkĩmenya maũndũ marĩa endete, marĩa athũire, na muonere wake wĩgiĩ maũndũ matiganĩte. Rĩrĩa tweruta kũgĩa na mwĩcirĩrie ta ũcio na njĩra ya kũreka ũtũtongorie hĩndĩ ĩrĩa tũreka maũndũ na tũgĩtua matua, tuonanagia atĩ nĩ tũrenda kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wa Jehova.

3. Nĩkĩ ti ũndũ mũhũthũ kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wa Jehova?

³ Kũgĩa na mwĩcirĩrie wa Jehova nĩ gũtũrehagĩra gĩkeno, ĩndĩ nĩ kũrĩ moritũ. Rĩmwe na rĩmwe, no twage kuona maũndũ ta ũrĩa Jehova amonaga tondũ tũtirĩ akinyanĩru. Kwa  ngerekano, no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ gũtaũkĩrũo nĩ mawoni ma Jehova megiĩ ũtheru wa mĩtugo, indo cia kĩĩmwĩrĩ, wĩra wa kũhunjia, kũhũthĩra thakame ũrĩa gũtagĩrĩire, kana maũndũ mangĩ. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa? Tũngĩthiĩ na mbere atĩa kwĩrutanĩria kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wa Ngai? Na gwĩka ũguo kũngĩhutia atĩa matua marĩa tũratua rĩu na marĩa tũgatua ihinda-inĩ rĩũkĩte?

4. Kũrũmĩrĩra ũtaaro wa Paulo wĩgiĩ ‘kũgarũrĩra meciria maitũ’ kũhutĩtie maũndũ marĩkũ?

⁴ Thoma Aroma 12:2. Thĩinĩ wa mũhari ũcio, mũtũmwo Paulo nĩ ataarĩirie kĩrĩa tũrabatara nĩgetha tũgĩe na mwĩcirĩrie wa Jehova. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩu kĩngĩ, nĩ tuoonire atĩ nĩgetha ‘tũtige kwĩgerekanagia na andũ a mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ,’ no mũhaka tũtige kũingĩria thĩinĩ wa meciria maitũ mwĩcirĩrie na mawoni ma thĩ. Ningĩ Paulo nĩ aagwetire bata wa ‘kũgarũrĩra meciria maitũ.’ Ũguo nĩ kuuga atĩ nĩ tũbatiĩ gũthomaga Kiugo kĩa Ngai tũrĩ na muoroto wa gũtaũkĩrũo nĩ mwĩcirĩrie wake, tũkawĩcũũrania, na tũkagarũrĩra mwĩcirĩrie witũ nĩguo ũringane na mwĩcirĩrie wa Ngai.

5. Kwĩruta kũhutĩtie maũndũ marĩkũ?

⁵ Kwĩruta nĩ kũhutĩtie maũndũ makĩria, to gũthoma igũrũ igũrũ kana gũkururĩra macokio. Rĩrĩa tũreruta nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria ũrĩa ũhoro ũcio ũratũruta igũrũ rĩgiĩ Jehova, njĩra yake ya gwĩka maũndũ, na mwĩcirĩrie wake. Nĩ twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo kĩrĩa kĩratũma Ngai atwĩre twĩke kana tũtigeke ũndũ mũna. Ningĩ nĩ tũrabatara gwĩcũrania ũrĩa ũhoro ũrĩa tũreruta ũngĩtũteithia gwĩka mogarũrũku marĩa mahutĩtie ũtũũro na mwĩcirĩrie witũ. Ma nĩ atĩ, ti hingo ciothe ũngĩhota gwĩcũrania maũndũ macio mothe rĩrĩa ũreruta, no nĩ wega kũhũthĩra ihinda gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa weruta, o na angĩkorũo ũkũhũthĩra nuthu ya ihinda rĩrĩa ũhũthagĩra ũkĩĩruta.—Thab. 119:97; 1 Tim. 4:15.

6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũhaanĩkaga rĩrĩa twecũrania igũrũ rĩgiĩ mwĩcirĩrie wa Jehova?

⁶ Nĩ harĩ ũndũ wa mwanya ũhaanĩkaga rĩrĩa twecũrania Kiugo kĩa Ngai o mũthenya. Nĩ tũhotaga ‘kwĩmenyera’ kana kũgĩa na ũũma atĩ mwĩcirĩrie wa Jehova nĩ mũkinyanĩru. Nĩ twambagĩrĩria kuona maũndũ ta ũrĩa we amonaga na tũkona muonere wake wagĩrĩire. Meciria maitũ nĩ ‘magarũrũkaga,’ tũgakũria njĩra njerũ ya gwĩciria. Kahora kahora tũgathiĩ tũgĩte na mwĩcirĩrie ta wa Jehova.

7, 8. (a) Mwĩcirĩrie wa Jehova wĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩ ũrĩkũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.) (b) Tũngĩgĩa na muonere ta wake-rĩ, nĩ maũndũ marĩkũ tũrĩigaga mbere hĩndĩ ciothe?

⁷ Mwĩcirĩrie witũ ndũhutagia o ũrĩa tuonaga maũndũ, no nĩ ũhutagia nginya ciĩko citũ. (Mar. 7:21-23; Jak. 2:17) Rekei twĩcirie ngerekano cigana ũna nĩgetha tũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio. Kwa ngerekano, mabuku ma Injiri nĩ matũteithagia kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova wĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ. Ngai aathuurire Jusufu na Mariamu marere Mũrũwe o na gũtuĩka matiarĩ na indo nyingĩ cia kĩĩmwĩrĩ. (Alaw. 12:8; Luk. 2:24) Thutha wa Jesu gũciarũo, Mariamu ‘aamũkomirie mũharatĩ-inĩ tondũ gũtiarĩ na handũ thĩinĩ wa nyũmba cia ageni.’ (Luk. 2:7) Korũo Jehova nĩ eendaga, nĩ angĩatigĩrĩire atĩ Mũrũwe aciarĩrũo handũ hegega. No ũndũ ũrĩa warĩ wa bata harĩ Jehova nĩ Jesu arererũo famĩlĩ-inĩ yaigaga maũndũ ma kĩĩroho mbere.

⁸ Ũndũ ũcio wĩgiĩ gũciarũo kwa Jesu ũratũteithia gũtaũkĩrũo nĩ muonere wa Jehova  wĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ. Aciari amwe nĩ matindĩkagĩrĩria ciana ciao ithingate maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ, gũtekũmakania kana ũndũ ũcio nĩ ũgũthũkia ũrata wa cio na Jehova. O na kũrĩ ũguo, Jehova onaga maũndũ ma kĩĩroho marĩ ma bata makĩria. Hihi wee nĩ ũgĩte na mwĩcirĩrie ta wa Jehova? Hihi ciĩko ciaku nĩ cionanagia ũndũ ũcio?—Thoma Ahibirania 13:5.

9, 10. Tũngĩonania atĩa tũrĩ na muonere ta wa Jehova wĩgiĩ kũhĩnga andũ arĩa angĩ?

⁹ Ngerekano ĩngĩ ĩhutĩtie muonere wa Ngai wĩgiĩ kũhĩnga andũ arĩa angĩ. Jesu ooigire ũũ: “Ũrĩa wothe ũkaahĩnga ũmwe wa aya matariĩ ta twana tũnini arĩa monanĩtie wĩtĩkio, nĩ kaba ohererũo ihiga inene rĩa gĩthĩi ngingo na aikio iria thĩinĩ.” (Mar. 9:42) Ciugo icio ironania atĩ Jesu nĩ ooyaga na ũritũ ũhoro wĩgiĩ mũndũ kũhĩnga ũrĩa ũngĩ! Na tondũ Jesu eegerekanagia na Ithe biũ, no tũkorũo na ma atĩ o na Jehova nĩ oyaga na ũritũ ũhoro wĩgiĩ mũndũ o wothe ũngĩka ũndũ atekwenda kũmenya kana nĩ ekũhĩnga mũrũmĩrĩri wa Jesu.—Joh. 14:9.

¹⁰ Hihi muonere witũ nĩ ta wa Jehova na wa Jesu? Ciĩko citũ cionanagia ũndũ ũrĩkũ? Kwa ngerekano-rĩ, ta nĩ tũtue atĩ nĩ harĩ mwĩhumbĩre mũna wendete no nĩ ũramenya atĩ mwĩhumbĩre ũcio wahota kũhĩnga andũ amwe kĩũngano-inĩ kana ũtũme arĩa angĩ magĩe na merirĩria moru. Hihi wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ no ũtũtindĩke tũtigane na mwĩhumbĩre ta ũcio?—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. Gũkũria muonere ta wa Jehova o hamwe na kwĩgirĩrĩria kũngĩtũgitĩra atĩa kuumana na maũndũ moru?

¹¹ Ngerekano ya gatatũ: Jehova nĩ athũire maũndũ matarĩ ma ũthingu. (Isa. 61:8) O na gũtuĩka nĩ oĩ atĩ nĩ tũkoragwo na mwerekera wa gwĩka ũũru tondũ tũtirĩ akinyanĩru, endaga tũkũrie mawoni ta make ma gũthũũra maũndũ matarĩ ma ũthingu. (Thoma Thaburi 97:10.) Gwĩcũrania kĩrĩa gĩtũmaga Jehova athũũre maũndũ moru nĩ gũgũtũteithia kuona maũndũ ta ũrĩa amonaga, na gũtũhe hinya makĩria wa kũrega maũndũ marĩa athũire.

¹² Ningĩ, gũkũria muonere ta wa Jehova wĩgiĩ maũndũ moru nĩ kũrĩtũteithagia kũmenya atĩ maũndũ mamwe nĩ moru o na angĩkorũo matigwetetwo ĩmwe kwa ĩmwe Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Kwa ngerekano, mũinĩre ũmwe wa ũũra-thoni wĩtagwo lap dancing nĩ ũtheremete mũno thĩinĩ wa thĩ. Andũ amwe no moige atĩ ũndũ ũcio ti ngomanio ya ĩmwe kwa ĩmwe na kwoguo matirona bata wa kũwĩthema. * No rĩrĩ, hihi ciĩko ta icio nĩ ironania mawoni ma Ngai, o we ũthũire maũndũ mothe moru? Rekei twĩthemage maũndũ moru na njĩra ya kwĩruta kwĩgirĩrĩria o hamwe na gũthũũra maũndũ marĩa Jehova athũire.—Rom. 12:9.

13. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria kabere ũrĩa mwĩcirĩrie wa Jehova ũngĩtũteithia gũtua matua mahinda marĩa maroka?

¹³ Rĩrĩa tũreruta, nĩ twagĩrĩirũo gwĩcũrania ũrĩa mwĩcirĩrie wa Jehova ũngĩtũteithia gũtua matua megiĩ mahinda marĩa maroka. Gwĩka ũguo nĩ kũrĩtũteithagia rĩrĩa twacemania na ũndũ ũrabatara tũtue itua rĩa na ihenya tondũ nĩ tũrĩkoragwo tũĩ ũrĩa tũbatiĩ gwĩka. (Thim. 22:3) Rekei twarĩrĩrie ngerekano cigana ũna cia Bibilia.

14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na ũrĩa Jusufu aaregire kũhenererio nĩ mũtumia wa Potifa?

¹⁴ Rĩrĩa Jusufu aaregire o na ihenya  kũhenererio nĩ mũtumia wa Potifa, nĩ oonanirie atĩ nĩ aamenyaga muonere wa Jehova wĩgiĩ wĩhokeku thĩinĩ wa kĩhiko. (Thoma Kĩambĩrĩria 39:8, 9.) Ningĩ eerire mũtumia wa Potifa ũũ: “Ingĩkĩhota atĩa gwĩka ũndũ ta ũcio mũnene ũguo wa waganu, o na njĩhie Ngai?” ũndũ ũrĩa wonanagia atĩ nĩ aagĩte na muonere wa Ngai. Ĩ ithuĩ na ithuĩ? Ũngĩka atĩa mũndũ mũrutaga wĩra nake angĩambĩrĩria gũgũthaakĩra? Ĩ ũngĩtũmĩrũo maũndũ ma ũũra-thoni thimũ-inĩ yaku? * No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gũtua itua rĩrĩa rĩagĩrĩire angĩkorũo nĩ twĩrutĩte na tũgetĩkĩra mawoni ma Jehova maũndũ-inĩ ta macio na tũgatua itua o mbere ũrĩa tũngĩka.

15. Tũngĩka atĩa nĩguo tũtũũre tũrĩ ehokeku harĩ Jehova ta Ahibirania arĩa atatũ?

¹⁵ Ta wĩcirie kĩonereria kĩa Ahibirania arĩa atatũ moĩkaine ta Shadraka, Meshaka, na Abedinego. Mũrũgamo wao mũrũmu wĩgiĩ kũrega gũthathaiya mũhianano wa thahabu ũrĩa wathondeketwo nĩ Mũthamaki Nebukadineza o hamwe na macokio mao ma ũcamba marĩa maacokeirie mũthamaki ũcio, kuonanagia atĩ nĩ meecũranĩtie o mbere ũhoro wĩgiĩ gũtũũra marĩ ehokeku harĩ Jehova. (Tham. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Ũngĩka atĩa mũndũ ũrĩa ũkwandĩkĩte angĩmwĩra mũrute mbeca nĩ ũndũ wa kũhaarĩria gĩkũngũĩro kĩna kĩhutanĩtie na ũthathaiya wa maheeni? Handũ ha gweterera ũndũ ta ũcio wĩyumĩrie atĩ nĩguo ũmenye ũrĩa ũngĩka, na githĩ ti wega gwĩcũrania rĩu mawoni ma Jehova nĩ marĩkũ ũndũ-inĩ ũcio? Ũngĩka ũguo, ũndũ ta ũcio ũngĩyumĩria nĩ harĩkoragwo harĩ hahũthũ gũcokia na gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire o ta Ahibirania acio atatũ.

16. Gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ mawoni ma Jehova kũngĩtũteithia atĩa kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa ũndũ ũngiumĩra hinahi ũrahutia ũrigitani?

¹⁶ Gwĩcũrania kabere ũhoro wĩgiĩ gũtũũria wĩhokeku ningĩ no gũtũteithie kũngiumĩra ũndũ wa hinahi ũrahutia ũrigitani. Nĩ tũkoragwo tũtuĩte itua irũmu rĩgiĩ kwaga gwĩkĩrũo thakame yothe kana icunjĩ iria inya nene ciayo. (Atũm. 15:28, 29) No nĩ harĩ njĩra imwe cia ũrigitani ihutĩtie thakame ibataraga mũndũ atue itua rĩake mwene rĩĩhocetie harĩ Bibilia rĩronania mwĩcirĩrie wa Jehova. Hihi ihinda rĩrĩa rĩega rĩa  gũtua ũrĩa ũngĩka nĩ rĩrĩkũ? Hihi nĩ rĩrĩa wĩ thibitarĩ ũkĩiguaga ruo na ũkĩhatĩkagwo ũtue itua rĩa na ihenya? Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩega rĩa gwĩka ũthuthuria, kũiyũria kandi ĩgiĩ thakame, na kwaria na ndagĩtarĩ. *

17-19. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata kwĩruta ũhoro wĩgiĩ muonere wa Jehova ihinda-inĩ rĩrĩ? Heana ngerekano ya maũndũ mamwe tũngĩbatara gũikara twĩhaarĩirie nĩ ũndũ wamo.

¹⁷ Rekei rĩu twĩcirie ũhoro wa macokio ma na ihenya marĩa Jesu aacokeirie Petero thutha wa kũmũhe ũtaaro ũtaarĩ wa ũũgĩ akĩmwĩra: “Mwathani, wĩiguĩre tha.” Hatarĩ nganja Jesu nĩ eecũranĩtie kabere ũhoro wĩgiĩ ũrĩa Ngai eendaga eke na Maandĩko marĩa moonanagia ũhoro wĩgiĩ ũtũũro na gĩkuũ gĩake gũkũ thĩ. Ũndũ ũcio nĩ wamũteithirie gwĩkĩra hinya itua rĩake rĩa gũtũũra arĩ mwĩhokeku, na kũruta muoyo wake ũrĩ ũkũũri.—Thoma Mathayo 16:21-23.

¹⁸ Ũmũthĩ Ngai endaga athathaiya ake makũrie ũrata hamwe nake na makorũo na kĩyo wĩra-inĩ wa kũhunjia. (Mat. 6:33; 28:19, 20; Jak. 4:8) Ĩndĩ o ta ũrĩa Petero eekire harĩ Jesu, andũ amwe matarĩ na ũũru no magerie gũtũũraga ngoro. Kwa ngerekano, mũkwandĩki no akwĩre nĩ egũkũhaicia ngathĩ wĩra-inĩ na akuongerere mũcara, ĩndĩ ũndũ ũcio ũkorũo nĩ ũgũkũima mahinda ma kũrũmbũiya maũndũ maku ma kĩĩroho. Kana angĩkorũo wĩ cukuru, ũheo mweke wa gũthamĩra kũraihu na mũciĩ nĩguo wongongerere gĩthomo. Ihinda-inĩ ta rĩu-rĩ, githĩ to ũbatare kũhoya, gwĩka ũthuthuria, kwaria na famĩlĩ yanyu kana athuri ũtanamba gũtua itua? Na githĩ ti wega wĩrute ũhoro wĩgiĩ muonere wa Jehova maũndũ-inĩ macio ihinda-inĩ rĩrĩ na ũgerie kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wake? Ũngĩka ũguo, maũndũ ta macio mangĩkoimĩra matigagũtooria. Tondũ nĩ wĩigĩire mĩoroto ya kĩĩroho na ũgatua itua ngoro-inĩ, nĩ ũrĩkoragwo ũĩ nĩ ũndũ ũrĩkũ ũrabatara gwĩka.

¹⁹ No kũhoteke nĩ ũreciria ũhoro wa maũndũ mangĩ mangiumĩra ũterĩgĩrĩire magerie wĩhokeku waku. Nĩ ma, tũtingĩhota kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa ũndũ o wothe ũrĩa ũngiumĩra. No angĩkorũo nĩ tũrĩĩcũranagia igũrũ rĩgiĩ mwĩcirĩrie wa Jehova hĩndĩ ya wĩruti witũ kĩũmbe, ũndũ o wothe ũngiumĩra, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũririkana na kũhũthĩra maũndũ marĩa twĩrutĩte. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, rekei twĩciragie muonere wa Jehova nĩ ũrĩkũ maũndũ-inĩ matiganĩte, tũkagĩaga na mwĩcirĩrie ta wake, na tũgecũrania ũrĩa kũgĩa na muonere ta wa Ngai kũngĩtũteithia gũtua matua ihinda-inĩ rĩrĩ na rĩrĩa rĩroka.

20, 21. (a) Nĩkĩ nĩ tũgaakenera wĩyathi ũrĩa tũgaakorũo naguo thĩinĩ wa thĩ njerũ? (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũngĩgĩa na gĩkeno ta kĩu ihinda-inĩ rĩrĩ?

²⁰ Nĩ twĩrĩgĩrĩire mũno kuona thĩ njerũ. Aingĩ aitũ tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene thĩinĩ wa thĩ ĩrĩ paradiso. Rungu rwa Ũthamaki wa Ngai, nĩ tũkaaninĩrũo kĩeha kĩrĩa gĩkoragwo kuo mũtabarĩre-inĩ ũyũ. O na hĩndĩ ĩyo, andũ no makaabatara kũhũthĩra wĩyathi wao wa gwĩthuurĩra. O mũndũ nĩ agaatuaga matua kũringana na maũndũ marĩa endete na marĩa eriragĩria.

²¹ O na kũrĩ ũguo, wĩyathi ũcio no ũgaakorũo na mĩhaka. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ gwĩthurĩra wega na ũũru, andũ arĩa athingu magaatongoragio nĩ mawatho na mwĩcirĩrie wa Jehova. Ũndũ ũcio nĩ ũgaatũma kũgĩe na gĩkeno kĩnene na thayũ mũingĩ. (Thab. 37:11) O na ihinda-inĩ rĩrĩ, no tũkorũo na gĩkeno tũngĩthiĩ na mbere gũkorũo na mwĩcirĩrie wa Jehova.