THĨINĨ wa thĩ, athuri a ciũngano nĩ makenagĩra mĩeke ĩrĩa makoragwo nayo ya gũtungatĩra andũ a Ngai. Na githĩ matikoragwo marĩ kĩrathimo kĩnene harĩ ithuĩ! O na kũrĩ ũguo, ica ikuhĩ nĩ kũragĩire na mogarũrũku. Athuri a ciũngano arĩa akũrũ nĩ moririo mahe athuri arĩa ethĩ mawĩra mamwe maritũ maarutaga. Na njĩra ĩrĩkũ?

Kũringana na mũbango ũcio mwerũ, arori a mũthiũrũrũko na arutani a cukuru cia gĩtheokrasi magĩrĩirũo gũtiga wĩra ũcio makinyia mĩaka 70. Nao athuri arĩa makinyĩtie mĩaka 80 marĩheaga athuri arĩa ethĩ mawĩra matiganĩte, ta gũtuĩka mũtabarĩri wa Kamĩtĩ ya Wabici ya Rũhonge kana mũtabarĩri wa kĩama gĩa athuri. Athuri arĩa akũrũ mamũkĩrĩte mogarũrũku macio atĩa? Nĩ monanĩtie atĩ nĩ ehokeku harĩ Jehova na harĩ ithondeka rĩake.

Ken, ũrĩa watungatire arĩ mũtabarĩri wa Kamĩtĩ ya Wabici ya Rũhonge hakuhĩ mĩaka 49, oigire ũũ: “Nĩ ndetĩkanirie na itua rĩu biũ. O na ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ rũcinĩ rũu ndamenyire ũhoro ũcio, nĩ ndaahoete Jehova ngamwĩra ateithie hagĩe na mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ atungate arĩ mũtabarĩri handũ-inĩ hakwa.” Ciugo cia Ken ironania ũrĩa athuri akũrũ thĩinĩ wa  thĩ makoretwo makiuga. No tondũ nĩ mendete gũtungatĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ, kĩambĩrĩria-inĩ nĩ maaiguire ũũru.

Esperandio ũrĩa warĩ mũtabarĩri wa kĩama gĩa athuri, oigire ũũ: “Ũndũ ũcio nĩ wanjiguithirie kĩeha hanini.” No nĩ aacokire akiuga ũũ: “Nĩ ndaabataraga mahinda maingĩ ma kũrũmbũiya ũgima wakwa wa mwĩrĩ ũrĩa wathiaga ũgĩthũkaga.” Esperandio no athiaga na mbere gũtungatĩra Jehova arĩ mwĩhokeku na gũkorũo arĩ ũteithio harĩ kĩũngano kĩao.

Ĩ nao arĩa maatungatĩte ihinda iraihu marĩ arori arĩa magendaga no magĩcenjerio wĩra? Allan, ũrĩa watungatĩte arĩ mũrori ũrĩa ũgendaga mĩaka 38, oigire ũũ: “Rĩrĩa ndaamenyire ũhoro ũcio, nĩ ndamakire mũno.” O na kũrĩ ũguo, nĩ onire bata wa kũmenyeria arũme ethĩ wĩra ũcio, na no athiaga na mbere gũtungatĩra Jehova arĩ mwĩhokeku.

Russell, ũrĩa watungatĩte arĩ mũrori ũrĩa ũgendaga na mũrutani wa cukuru cia gĩtheokrasi mĩaka 40, oigire atĩ kĩambĩrĩria-inĩ marĩ na mũtumia wake nĩ maaiguire makua ngoro. Oigire ũũ: “Nĩ twendete wĩra ũcio witũ mũno na nĩ twaiguaga tũrĩ o na hinya wa gũthiĩ na mbere kũũruta.” Russell na mũtumia wake mahũthagĩra ũmenyeru ũrĩa marĩ naguo kĩũngano-inĩ kĩao, na ahunjia nĩ makenaga mũno gũtungata hamwe nao.

O na angĩkorũo wee ndũiguĩte ta ũrĩa andũ acio maatarĩria hau, rũgano rũmwe rũrĩ thĩinĩ wa 2 Samueli no rũgũteithie gũtaũkĩrũo nĩ arĩa mahĩtũkĩire maũndũ macio.

Ta ririkana rĩrĩa Abisalomu, mũrũ wa Mũthamaki Daudi eendaga kuoya ũthamaki. Daudi nĩ orire Jerusalemu agĩthiĩ mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani kũndũ gwetagwo Mahanaimu. Daudi na andũ arĩa maarĩ nao nĩ meekorire matarĩ na indo imwe maabataraga. No ũririkane ũrĩa gwathire?

Athuri atatũ a kũu nĩ maamareheire marĩrĩ, irio, na indo ingĩ iria maabataraga. Ũmwe wao aarĩ Barizilai. (2 Sam. 17:27-29) Rĩrĩa ũregenyũki wa Abisalomu waninirũo, Daudi nĩ aambĩrĩirie gũcoka Jerusalemu na Barizilai akĩmumagaria nginya Rũũ-inĩ rwa Jorodani. Daudi nĩ aamũringĩrĩirie mathiĩ nake Jerusalemu. Aamwĩrire atĩ nĩ arĩmũheaga irio, o na gũtuĩka Barizilai ndangĩabatarire kũheo irio tondũ “aarĩ mũtongu mũno.” (2 Sam. 19:31-33) No Daudi no kũhoteke nĩ aakenagio nĩ ũmenyeru ũrĩa Barizilai aarĩ naguo na nĩ angĩendire makoragwo nake nĩguo amũheage ũtaaro. Ũngĩarĩ mweke mwega mũno wa kũruta wĩra thĩinĩ wa nyũmba ya mũthamaki na gũikara kuo.

Tondũ Barizilai aarĩ mũndũ mwĩnyihia na wonaga maũndũ ũrĩa marĩ, nĩ oigire atĩ aarĩ na mĩaka 80. Aacokire akiuga ũũ: “No menye ũtiganu wa ũndũ mwega na mũũru?” (2 Sam. 19:35, Holy Bible in Gĩkũyũ) Eendaga kuuga atĩa? No mũhaka akorũo Barizilai aarĩ na ũũgĩ mũingĩ tondũ nĩ aatũũrĩte ihinda iraihu, na kwoguo aarĩ o na ũhoti wa gũtaarana o ta “athuri” akũrũ arĩa maatarire  Mũthamaki Rehoboamu thutha ũcio. (1 Ath. 12:6, 7; Thab. 92:12-14; Thim. 16:31) Kwoguo kwahoteka Barizilai akĩaria ũhoro wa kũmenya ũtiganu wa ũndũ mwega na mũũru, aaragia ũhoro wa kũremwo gwĩka maũndũ mamwe nĩ ũndũ wa gũkũra. Nĩ eetĩkagĩra atĩ ũkũrũ nĩ wahutĩtie ũhoti wake wa gũcama na kũigua. (Koh. 12:4, 5) Kwoguo Barizilai akĩra Daudi mathiĩ na mwanake warĩ mwĩthĩ wetagwo Kimuhamu, ũrĩa kwahoteka aarĩ mũrũwe.—2 Sam. 19:36-40, Holy Bible in Gĩkũyũ.

Mogarũrũku marĩa meekirũo kũringana na mĩaka marĩa mekũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ, marorania muonere ta ũrĩa Barizilai aarĩ naguo. No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ ngũrani na hĩndĩ ya Barizilai, mogarũrũku macio meekirũo ica ikuhĩ magĩkwo gũtiaroragwo tu maũndũ ma mũndũ na ũhoti ũrĩa arĩ naguo. Haarĩ na bata wa gwĩciria nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩarĩ na ũguni harĩ athuri thĩinĩ wa thĩ.

Athuri arĩa akũrũ nĩ monire atĩ ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩngĩekĩrirũo hinya nĩguo rĩthiĩ na mbere gũkũra korũo mawĩra marĩa maarutĩte ihinda iraihu nĩ mangĩaheirũo ariũ a Ithe witũ ethĩ. Maita maingĩ ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ nĩo maamenyeragia arĩa ethĩ, o ta ũrĩa kwahoteka Barizilai aamenyeragia mũrũwe kana ta ũrĩa mũtũmwo Paulo aamenyeragia Timotheo. (1 Kor. 4:17; Afil. 2:20-22) Ariũ a Ithe witũ aya ethĩ nĩ monanĩtie atĩ o nĩ “arũme marĩ iheo,” marĩ na ũhoti wa gũteithia “[gwaka] mwĩrĩ wa Kristo.”—Ef. 4:8-12; ringithania Ndari 11:16, 17, 29.

Aingĩ a arĩa maaheanire mawĩra mamwe marĩa maarutaga nĩ magĩte na mweke wa kũrutĩra Jehova mawĩra mangĩ ithondeka-inĩ rĩake.

Marco ũrĩa watungataga arĩ mũrori ũrĩa ũgendaga mĩaka 19, oigire ũũ: “Rĩu nĩ ndĩrona mahinda ma kũhunjĩria athuri arĩa matetĩkĩtie a aarĩ a Ithe witũ a kĩũngano gitũ.”

Geraldo ũrĩa watungataga arĩ mũrori ũrĩa ũgendaga mĩaka 28, oigire ũũ: “Mĩoroto ĩmwe ĩrĩa twĩigĩire nĩ gũteithia arĩa matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano na gũkorũo na arutwo aingĩ a Bibilia.” Oigire atĩ marĩ na mũtumia wake marĩ na arutwo 15 a Bibilia na atĩ andũ aingĩ arĩa maatigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano nĩ maroka mĩcemanio.

Allan ũrĩa ũkũgwetetwo aataarĩirie ũũ: “Rĩu nĩ tũkoragwo na mahinda maingĩ ma kũhunjia. Nĩ tũrakenera kũhunjia kũndũ kwa mũingĩ, icigo cia biacara, na kũhunjĩria andũ arĩa tũrigainie, na erĩ ao nĩ merĩgĩte gũka Nyũmba ya Ũthamaki.”

Angĩkorũo ũrĩ mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na ũhoti na nĩ ũheetwo wĩra ũngĩ ithondeka-inĩ rĩa Jehova, harĩ o ũndũ ũngĩ wa mwanya ũngĩteithĩrĩria naguo. No ũteithĩrĩrie wĩra wa Jehova na njĩra ya kũmenyeria ariũ a Ithe witũ ethĩ thĩinĩ wa kĩũngano. Russell, ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere, oigire ũũ: “Jehova nĩ aramenyeria ariũ a Ithe witũ ethĩ marĩ na ũhoti, na akamahũthĩra. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ maragunĩka nĩ ũndũ wa ũrĩa ariũ a Ithe witũ acio mararutana na makarĩithia ng’ondu cia Jehova marĩ na kĩyo.”—Rora gathandũkũ “ Teithia Ariũ a Ithe Witũ Ethĩ Mahũthĩre Biũ Ũhoti Ũrĩa Marĩ Naguo.”

Angĩkorũo ica ikuhĩ nĩ ũrathire ũtungata-inĩ wa mũthemba ũngĩ, korũo na mawoni marĩa magĩrĩire. Gũkinyĩria hau nĩ ũhutĩtie mĩtũũrĩre ya andũ aingĩ kũgerera wĩra waku, na no ũthiĩ na mbere gwĩka ũguo. Ũkoretwo wendetwo mũno na hatarĩ nganja nĩ ũgũthiĩ na mbere kwendwo.

Ũndũ ũrĩa wa bata makĩria nĩ atĩ nĩ ũkoretwo ũgĩkenia ngoro ya Jehova. ‘Ndangĩriganĩrũo nĩ wĩra waku o na wendo ũrĩa wanonania nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩake na njĩra ya gũtungatĩra  arĩa aamũre na no ũrathiĩ na mbere kũmatungatĩra.’ (Ahib. 6:10) Mũhari ũcio waandĩkithirio kũgerera roho ũtuonagia atĩ Jehova ndaririkanaga o maũndũ marĩa twekire tene. Ũrĩ wa bata mũno ũũ atĩ Jehova ndangĩriganĩrũo nĩ maũndũ marĩa ũmwĩkĩire na marĩa ũrathiĩ na mbere kũmwĩkĩra!

Ĩ angĩkorũo wee ndũcenjeirio wĩra ũrĩa ũrutaga ta ũguo twarĩrĩria? Ũhoro ũyũ o nawe no ũkũhutie. Na njĩra ĩrĩkũ?

Angĩkorũo mũrĩ na mũrũ wa Ithe witũ mũkũrũ ũcenjeirio wĩra ũrĩa ararutaga, no ũgunĩke kuumana na ũgima wake wa kĩĩroho na ũmenyeru wa mĩaka mĩingĩ. Mũhoyage ũtaaro. Mũũragie mawoni make. Ningĩ roraga ũrĩa arahũthĩra ũmenyeru ũrĩa arĩ naguo wĩra-inĩ ũrĩa araruta ihinda-inĩ rĩrĩ.

Angĩkorũo ũrĩ mũrũ wa Ithe witũ mũkũrũ ũcenjeirio wĩra ũrĩa ũrarutaga kana ũrĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũngĩgunĩka kuumana na mũrũ wa Ithe witũ ũcio mũkũrũ, ririkana atĩ Jehova nĩ onaga wĩhokeku wa arĩa mamũtungatĩire ihinda iraihu na marathiĩ na mbere kũmũtungatĩra ũrĩ wa bata mũno.