WĨKAGA atĩa ũkĩenda kũmenya nĩ thaa cigana? Kwahoteka ũroraga thaa. Ĩ mũrata waku angĩkũria nĩ thaa cigana-rĩ, ũngĩmũcokeria atĩa? Nĩ kũrĩ njĩra nyingĩ cia kuuga nĩ thaa cigana. Nĩ njĩra ta irĩkũ?

Ta reke tũtue atĩ nĩ ithaa rĩmwe rĩhĩtũku na ndagĩka 30 kuuma thaa thita yakinya. No wĩre mũrata waku atĩ nĩ thaa mũgwanja na nuthu. Ningĩ kũringana na kũrĩa ũikaraga na ũndũire wa kũu, hihi no uuge nĩ 13:30. Ĩyo nĩ njĩra ĩngĩ thaa imwe iria ihũthagĩra mũtaratara wa mathaa 24 itaraga mathaa nayo. Ningĩ o na nĩ kũrĩ kũndũ andũ mangiuga nĩ thaa inyanya ĩtigĩtie ndagĩka 30.

Hĩndĩ ĩrĩa ũrathoma Bibilia no wĩyũrie ũrĩa andũ arĩa maarĩ kuo rĩrĩa Bibilia yaandĩkagwo maataraga mahinda. Kwarĩ na njĩra nyingĩ cia gwĩka ũguo. Maandĩko ma Kĩhibirania magwetaga “rũcinĩ,” “mĩaraho,” na “hwaĩ-inĩ.” (Kĩam. 8:11; 19:27; 43:16; 1 Ath. 18:26) O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe nĩ magwetaga mathaa na njĩra njegega.

Mĩaka mĩingĩ mbere ya Jesu gũciarũo, Aisiraeli maagayanĩtie ũtukũ na mahinda matatũ meetagwo matuanĩra. (Thab. 63:6) Rĩandĩko rĩa Atiirĩrĩri Bũrũri 7:19 nĩ rĩgwetaga “ituanĩra rĩa ũtukũ gatagatĩ.” Gũkinyĩria hĩndĩ ya Jesu, Ayahudi maahũthagĩra mũtaratara wa Angiriki na Aroma wa kũgayania ũtukũ na matuanĩra mana.

Maandĩko ma Injiri nĩ magwetete matuanĩra macio maita maigana ũna. Kwa ngerekano, “gũkuhĩrĩirie gũkĩa kana ituanĩra rĩa kana” nĩrĩo Jesu aagerire igũrũ rĩa maĩ erekeire gatarũ-inĩ karĩa arutwo ake maarĩ. (Mat. 14:25) Jesu oigire ũũ thĩinĩ wa ngerekano ĩmwe: “Korũo mwene nyũmba nĩ aamenyete [ituanĩra] rĩrĩa mũici aroka, no aikare eiguĩte na ndangĩtĩkĩria nyũmba yake ĩtuuo.”​—Mat. 24:43.

Jesu nĩ aagwetire matuanĩra mothe mana hĩndĩ ĩrĩa eerire arutwo ake ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio, ikaragai mwĩiguĩte, tondũ mũtiũĩ rĩrĩa mwene nyũmba arĩcoka, kana nĩ hwaĩ-inĩ kana nĩ ũtukũ gatagatĩ kana nĩ gũgĩkĩa kana nĩ rũcinĩ tene.” (Mar. 13:35) Ituanĩra rĩa mbere kana “hwaĩ-inĩ,” rĩaambagĩrĩria riũa rĩathũa nginya kĩndũ thaa ithatũ cia ũtukũ. Narĩo rĩa kerĩ kana “ũtukũ gatagatĩ,” rĩaambagĩrĩria kĩndũ thaa ithatũ cia ũtukũ nginya ũtukũ gatagatĩ. Ituanĩra rĩa gatatũ rĩrĩa rĩetagwo “gũgĩkĩa” kana “ngũkũ ĩgĩkũga,” rĩaambagĩrĩria ũtukũ gatagatĩ nginya kĩndũ thaa kenda cia ũtukũ. No gũkorũo ituanĩra-inĩ rĩrĩ rĩa gatatũ nĩrĩo ngũkũ yakũgire ũtukũ ũrĩa Jesu aanyitirũo. (Mar. 14:72) Narĩo ituanĩra rĩa kana, kana “rũcinĩ tene,” rĩaambagĩrĩria kĩndũ thaa kenda cia ũtukũ nginya riũa rĩkĩratha.

Nĩ ũndũ ũcio, o na gũtuĩka hĩndĩ ĩyo Bibilia yaandĩkagwo andũ matiarĩ na indo iria tũkoragwo nacio cia kũrora thaa, nĩ maarĩ na mũtaratara maahũthagĩra wa kuuga nĩ thaa cigana.