1. Roho wa gũkũ thĩ ũngĩhutia wĩnyihia witũ na njĩra ĩrĩkũ?

NĨKĨ ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũhũthĩra maũndũ marĩa tweruta Kiugo-inĩ kĩa Ngai? Ũndũ ũmwe nĩ tondũ nĩ tũbataraga wĩnyihia nĩguo twĩke ũrĩa kwagĩrĩire. Na gũkorũo tũrĩ enyihia ti ũndũ mũhũthũ tondũ “matukũ-inĩ [maya] ma kũrigĩrĩria” tũraikarania na andũ “eyendi, endi mbeca, egani, egathi” na “mategiragĩrĩria.” (2 Tim. 3:1-3) Mũndũ ũtungatagĩra Jehova no akorũo nĩ athũire ũndũ mũna mũũru ũrekwo nĩ andũ aingĩ, no rĩmwe no one andũ acio ta maragaacĩra na magakenera ũtũũro. (Thab. 37:1; 73:3) Mũndũ o na no eyũrie: “Harĩ bata ũrĩkũ kũiga maũndũ ma andũ arĩa angĩ mbere ya makwa? Angĩkorũo ndĩkaga maũndũ ta ‘ndĩ mũnini mũno-rĩ,’ hihi andũ no manyime gĩtĩo?” (Luk. 9:48) Tũngĩtĩkĩria roho wa gũkũ thĩ ũtũtongorie, ũndũ ũcio no ũthũkie ũrata witũ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ na ũthũkie ũndũ ũrĩa ũtũmaga tũmenyeke atĩ tũrĩ Akristiano. No hĩndĩ ĩrĩa tweruta ũhoro wa cionereria njega iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia na tũkegerekania nacio, nĩ tũrathimagwo.

2. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na arĩa maatungatagĩra Ngai marĩ ehokeku?

² Angĩkorũo nĩ tũkwenda kwĩgerekania na arĩa maatungatagĩra Jehova marĩ ehokeku, no mũhaka tũthuthurie maũndũ marĩa  meekire nĩguo magĩe na moimĩrĩro mega. Meekire atĩa nĩguo matuĩke arata a Ngai, matũũrie ũrata ũcio, na magĩe na hinya wa gwĩka wendi wake? Kwĩruta na njĩra ta ĩyo gũkoragwo kũrĩ kwa bata mũno harĩ kũrĩa irio cia kĩĩroho.

3, 4. (a) Tũheagwo ũtongoria wa kĩĩroho atĩa? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ kũrĩa irio cia kĩĩroho to kwĩruta tu?

³ Nĩ twamũkagĩra ũtaaro mũingĩ mwega na tũkamenyerio mũno kũgerera Bibilia, mabuku maitũ ma Gĩkristiano, website citũ, JW Broadcasting, o hamwe na mĩcemanio na igomano. No kũringana na ciugo cia Jesu thĩinĩ wa Johana 4:34, kũrĩa irio cia kĩĩroho to kwĩruta tu. Nĩ atĩa ũngĩ mũndũ agĩrĩirũo gwĩka? Jesu oigire ũũ: “Irio ciakwa nĩ gwĩka wendi wa ũrĩa wandũmire na kũrĩkia wĩra wake.”

⁴ Kũringana na Jesu, kũrĩa irio cia kĩĩroho nĩ hamwe na kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Ngai. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũndũ ũcio ũraringithanio na irio? O ta ũrĩa tũiguaga twaiganĩra rĩrĩa twarĩa irio njega, no taguo ngoro citũ igĩaga na hinya na wĩtĩkio witũ ũkongerereka rĩrĩa tweka wendi wa Ngai. Nĩ maita maigana wanathiĩ mũcemanio wa gũthiĩ kũhunjia ũũrĩtwo nĩ hinya, no ũkiuma kũhunjia ũkainũka ũcanjamũkĩte na ũrĩ na hinya?

5. Mũndũ agunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa kũhũthĩra ũũgĩ agĩka maũndũ?

⁵ Gũkorũo na ũũgĩ nĩ kuuga kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Ngai. (Thab. 107:43) Nĩ harĩ bata kwĩrutanĩria gũkorũo na ũũgĩ tondũ nĩ kũrĩ irathimo. “Kĩrĩa gĩothe ũngĩĩrirĩria gũtirĩ kĩngĩringithanio naguo. . . . Ũũgĩ nĩ mũtĩ wa muoyo kũrĩ arĩa maũhĩmbagĩria; arĩa megĩagĩra naguo-rĩ, nĩmarĩrathimagwo.” (Thim. 3:13-18, Holy Bible in Gĩkũyũ) Jesu oigire: “Angĩkorũo nĩ mũĩ maũndũ macio-rĩ, gũkena nĩ inyuĩ mũngĩmekaga.” (Joh. 13:17) Arutwo mangĩatũririe gĩkeno kĩao na njĩra ya gũikara hĩndĩ ciothe magĩkaga ũrĩa Jesu aamathĩte meke. Matietĩkĩrire morutani make na makĩrũmĩrĩra kĩonereria gĩake o hĩndĩ ĩyo aamerire ũguo, no maatũũrire mekaga ũguo ũtũũro-inĩ wao wothe.

6. Twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kuonania ũũgĩ nĩkĩ?

⁶ Gũthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa tũũĩ nĩ magĩrĩire nĩ kwa bata o na mahinda-inĩ maya. Kwa ngerekano, makanika no akorũo na indo cia wĩra na ũũgĩ wa gũcihũthĩra. No indo icio itingĩmũguna angĩaga gũcihũthĩra. Angĩkorũo anaruta wĩra wa makanika hau kabere na akagĩa na ũmenyeru, no mũhaka athiĩ na mbere kũrutithia wĩra maũndũ marĩa erutĩte nĩguo matikariganĩre na akorũo na moimĩrĩro mega. Na njĩra o ta ĩyo, kĩambĩrĩria-inĩ no tũgĩe na gĩkeno nĩ ũndũ wa kũhũthĩra maũndũ marĩa tũreruta Bibilia-inĩ. O na kũrĩ ũguo, nĩ tũrĩkoragwo na gĩkeno gĩa gũtũũra angĩkorũo nĩ tũrĩrũmagĩrĩra ũtongoria wa Jehova o mũthenya.

7. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa twathoma ũhoro wa arĩa maatungatagĩra Jehova tene nĩguo tũgĩe na ũũgĩ?

⁷ Reke twarĩrĩrie ũrĩa wĩnyihia witũ ũngĩgerio maũndũ-inĩ ngũrani na tuone ũrĩa arĩa maatungatagĩra Jehova tene marĩ ehokeku maahotire gũtooria magerio o ta macio. Mũndũ ndagĩaga na hinya kĩĩroho nĩ ũndũ wa gũthoma tu. Kwoguo wĩcirie ũrĩa ũngĩhũthĩra maũndũ maya mothe na wĩke ũguo ũtekũrĩa marĩĩgu.

8, 9. Maũndũ marĩa marĩ thĩinĩ wa Atũmwo 14:8-15 monanagia ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ wĩnyihia wa mũtũmwo Paulo? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁸ Ngai endaga “andũ a mĩthemba yothe mahonokio na magĩe na ũmenyo mũkinyanĩru  wa ũhoro ũrĩa wa ma.” (1 Tim. 2:4) Ũkoragwo na mawoni marĩkũ kwerekera andũ a mĩthemba mĩingĩ arĩa matarĩ mareruta ũhoro ũrĩa wa ma? O na gũtuĩka mũtũmwo Paulo nĩ aathiaga thunagogi-inĩ gũcaria andũ arĩa moĩ maũndũ maigana ũna megiĩ Ngai, ndaacaragia o Ayahudi tu. Njĩra ĩrĩa aamũkĩrirũo nayo nĩ arĩa maathathayagia ngai ingĩ nĩ ĩngĩageririe wĩnyihia wake.

⁹ Kwa ngerekano, rũgendo-inĩ rwake rwa mbere rwa ũmishonarĩ marĩ na Baranaba, andũ a Lukaonia maamonire marĩ na hinya wa mwanya na magĩciria nĩ ngai ciao cia maheeni Zeu na Herime irĩ thĩinĩ wao. Hihi Paulo na Baranaba nĩ monire ũcio ta arĩ mweke mwega wa kũgĩa igweta? Hihi nĩ mangĩonire ũcio ũrĩ mweke wa gũcokwo nĩ thayũ thutha wa kũnyarirũo matũũra-inĩ merĩ marĩa maathiĩte mbere ĩyo? Hihi nĩ meeciragia atĩ kũgĩa igweta nĩ kũngĩamateithirie gũtheremia ũhoro ũrĩa mwega? Aca! Maareganire na ũndũ ũcio o rĩo na njĩra ya gũtembũranga nguo ciao na magĩteng’era kĩrĩndĩ-inĩ makĩanĩrĩra makiuga: “Mũreka maũndũ maya nĩkĩ? O na ithuĩ tũrĩ andũ o ta inyuĩ.”—Atũm. 14:8-15.

10. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Paulo na Baranaba monaga maiganaine na andũ a Lukaonia?

¹⁰ Rĩrĩa Paulo na Baranaba moigire atĩ o nao no andũ matarĩ akinyanĩru, ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ matioigaga maathathayagia ũndũ ũmwe na athathaiya acio a ngai cia maheeni. Na githĩ o erĩ matiamũrĩtwo marĩ amishonarĩ na njĩra ya mwanya? (Atũm. 13:2) Ningĩ githĩ matiaitĩrĩirio maguta kũgerera roho mũtheru na makĩgĩa na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩ na riri? Hatarĩ nganja ũguo nĩguo kwarĩ, no Paulo na Baranaba nĩ moĩ atĩ andũ a Lukaonia nĩ mangĩagĩire na mĩeke o ta ĩyo mangĩetĩkĩrire ũhoro ũrĩa mwega.

11. Tũngĩĩgerekania atĩa na Paulo harĩ kuonania wĩnyihia rĩrĩa tũrahunjia?

¹¹ Tũngĩĩgerekania atĩa na Paulo harĩ kuonania wĩnyihia? Wa mbere, no mũhaka twĩtheme kwĩrĩgĩrĩra kana gwĩtĩkĩra gũtũgĩrio nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũhingĩtie kũgerera hinya wa Jehova. Nĩ wega o mũndũ eyũrie: ‘Andũ arĩa hunjagĩria ndĩmonaga atĩa? Hihi no ndĩkore ngĩthutũkania andũ amwe itekũmenya nĩ ũndũ wa ũrĩa monagwo rũrĩrĩ-inĩ rwitũ?’ Ũndũ ũrĩa mwega nĩ atĩ Aira a Jehova thĩinĩ wa thĩ yothe makoretwo makĩrora mũno icigo ciao cia kũhunjia, nĩguo mone kana kũrĩ o na andũ angĩ mangĩtĩkĩra ũhoro ũrĩa mwega. Rĩmwe no tũbatare kwĩruta thiomi na mĩtugo ya andũ arĩa kaingĩ monagwo matarĩ a bata. Ahunjia arĩa mahunjagĩria andũ ta acio matiagĩrĩirũo kwĩyona marĩ a bata kũmakĩra. Handũ ha ũguo, merutanagĩria gũtaũkĩrũo nĩ mũndũ ũrĩa makora nĩguo mahote kũmũhe ndũmĩrĩri ya Ũthamaki na njĩra ĩkũhutia ngoro yake.

12. Epafara onanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ eendete andũ arĩa angĩ?

¹² Njĩra ĩngĩ tũngĩonania nayo atĩ nĩ tũrarũmĩrĩra ũtongoria wa Ngai twĩnyihĩtie nĩ kũhoera arĩa “magĩte na wĩtĩkio wa goro o ta witũ.” (2 Pet. 1:1) Epafara nĩ eekaga ũguo. Agwetetwo maita matatũ tu Bibilia-inĩ thĩinĩ wa marũa ma Paulo. Rĩrĩa Paulo ohetwo kĩoho kĩa nyũmba Roma, aandĩkĩire Akristiano a Kolosai atĩ Epafara “hingo ciothe nĩ [aamahoyagĩra] na kĩyo.” (Kol. 4:12) Epafara nĩ oĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ wega na nĩ aameciragia mũno. Gũkorũo atĩ ‘mohetwo’ hamwe na Paulo gũtiatũmaga age kuona mabataro ma kĩĩroho ma andũ arĩa angĩ. (Filem. 23) Nĩ oyaga ikinya rĩa gũteithia andũ. Na  githĩ kũu ti kuonania atĩ ndaarĩ na mwĩyendo? Kũhoera aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ kũrĩ moimĩrĩro mega, makĩria hĩndĩ ĩrĩa tũkũmagweta na marĩĩtwa.—2 Kor. 1:11; Jak. 5:16.

13. Ũngĩĩgerekania na Epafara atĩa rĩrĩa ũrahoya?

¹³ Wĩcirie nĩ andũ arĩkũ ũngĩgweta na marĩĩtwa hĩndĩ ĩrĩa ũrahoya. O ta Epafara, aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ mahoyagĩra arĩa angĩ thĩinĩ wa kĩũngano na famĩlĩ iria irĩ na maũndũ maritũ, kana iria irabatara gũtua matua maritũ, kana iria iracemania na magerio. Aingĩ nĩ mahoyagĩra arĩa marĩĩtwa mao mandĩkĩtwo thĩinĩ wa jw.org/sw gĩcunjĩ-inĩ gĩtagwo, “Mashahidi wa Yehova Walio Gerezani kwa Sababu ya Imani Yao.” (Rora rungu rwa HABARI > MAMBO YA KISHERIA.) Ningĩ nĩ wega kũririkana arĩa makuĩrĩirũo nĩ endwa ao, arĩa makoretwo nĩ icanjama na mbaara, na arĩa magũmĩirũo nĩ mathĩna ma kĩĩmbeca. Ma nĩ atĩ kũrĩ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ twagĩrĩirũo kũgweta mahoya-inĩ, na ũndũ ũcio no ũmagune. Hĩndĩ ĩrĩa tũkũhoera andũ ta acio, tuonanagia atĩ nĩ tũrarũmbũiya maũndũ ma andũ arĩa angĩ na to maitũ tu. (Afil. 2:4) Jehova nĩ aiguaga mahoya macio.

14. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Jehova aigĩte kĩonereria kĩega gĩa gũthikĩrĩria?

¹⁴ Ũndũ ũngĩ wonanagia atĩ tũrĩ enyihia nĩ gũthikĩrĩria andũ arĩa angĩ. Jakubu 1:19 yugaga atĩ twagĩrĩirũo ‘kũhiũhaga gũthikĩrĩria.’ Jehova nĩ aigĩte kĩonereria kĩega ũndũ-inĩ ũcio. (Kĩam. 18:32; Josh. 10:14) Ta wĩcirie maũndũ marĩa tũngĩĩruta kuumana na ndeereti ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Thama 32:11-14. (Thoma.) O na gũtuĩka Jehova ndaabataraga mawoni ma Musa, nĩ aamũheire mweke wa kuuga ũrĩa eeciragia. Hihi no ũthikĩrĩrie mũndũ wanakorũo na mawoni mahĩtanu ũrĩ na wetereri na ũcoke ũrũmĩrĩre ũrĩa aroiga? Jehova nĩ athikagĩrĩria ena wetereri andũ arĩa mamwaragĩria marĩ na wĩtĩkio.

15. Tũngĩĩgerekania na Jehova atĩa harĩ gũtĩa andũ arĩa angĩ?

¹⁵ Nĩ wega o mũndũ eyũrie ũũ: ‘Angĩkorũo Jehova no enyihie nĩguo athikĩrĩrie andũ ta ũrĩa eekire harĩ Iburahimu, Rakeli, Musa, Joshua, Manoa, Elija, na Hezekia-rĩ, na githĩ ndikĩagĩrĩirũo gũtĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ, kũmona marĩ a bata, gũthikĩrĩria mawoni mao, na nginya kũrũmĩrĩra mawoni mao mega? Hihi nĩ harĩ mũndũ thĩinĩ wa kĩũngano gitũ kana famĩlĩ itũ ndĩrabatara gũthikĩrĩria na gwĩciria ũhoro wake ihinda-inĩ rĩrĩ? Njagĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩ ũndũ wa ũndũ ũcio? Ngwĩka atĩa nĩ ũndũ wa ũndũ ũcio?’—Kĩam. 30:6; Atiir. 13:9; 1 Ath. 17:22; 2 Maũ. 30:20.

16. Daudi eekire atĩa rĩrĩa aatuurithirio nĩ Shimei?

¹⁶ Wĩnyihia ningĩ nĩ ũtũteithagia kwĩgirĩrĩria hĩndĩ ĩrĩa mũndũ atwĩka ũndũ wa gũtũtuurithia. (Ef. 4:2) Kĩonereria kĩega kĩa ũndũ ũcio kĩrĩ thĩinĩ wa 2 Samueli 16:5-13. (Thoma.) Daudi na ndungata ciake nĩ maakirĩrĩirie kũrumwo na kũhũũrũo na mahiga nĩ mũndũ wa famĩlĩ ya Mũthamaki Saulu wetagwo Shimei. Daudi nĩ aakirĩrĩirie o na gũtuĩka nĩ aangĩahotire kũmũũraga. Aahotire atĩa kwĩgirĩrĩria? No tũmenye ũndũ ũcio tũngĩthuthuria Thaburi mũrango wa gatatũ.

17. Daudi aahotire atĩa kwĩgirĩrĩria? Na tũngĩĩgerekania nake atĩa?

¹⁷ Daudi aatungire Thaburi mũrango wa 3 rĩrĩa mũrũwe Abisalomu eendaga kũmũũraga. Maũndũ marĩa magwetetwo  thĩinĩ wa mũhari wa 1 na wa 2 nĩ maringaine wega na marĩa marĩ thĩinĩ wa Samueli wa Kerĩ mũrango wa 16. Thaburi 3:4 nayo yonanagia ũrĩa Daudi aarĩ na ũũma, tondũ oigire: “Ngayagĩra Jehova na mũgambo, nake akanyamũkĩria e kĩrĩma kĩrĩa gĩake kĩamũre.” O na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo kũhoya hĩndĩ ĩrĩa tũragerera ũndũ mũritũ. Jehova acokagia mahoya ta macio na njĩra ya gũtũhe roho wake ũrĩa ũtũteithagia gũkirĩrĩria. Hihi no wĩcirie ũhoro wa ũndũ mũna ũngĩbatara kwĩgirĩrĩria kana wohere mũndũ ũgwĩkĩte ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto? Hihi nĩ ũkoragwo na ma atĩ Jehova no one maũndũ maritũ marĩa ũragerera na akũrathime?

18. Tũrĩgunĩkaga atĩa twathiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa Jehova atũrutĩte?

¹⁸ Gwĩka ũndũ ũrĩa tũĩ atĩ nĩguo wagĩrĩire nĩ kũrehaga irathimo. Na nĩkĩo Thimo 8:11 yugaga igũrũ rĩgiĩ ũũgĩ atĩ “indo ciothe iria ciendagwo itingĩgerekanĩka naguo.” O na gũtuĩka ũũgĩ ũkoragwo wĩhocetie harĩ ũmenyo, nduonanagio kũgerera maũndũ marĩa mũndũ amenyete tu, no nĩ nginya kũgerera matua marĩa atuaga. O na thigiriri nĩ irĩ ũũgĩ. Cionanagia ũguo na njĩra ya kwĩyethera irio hĩndĩ ya riũa. (Thim. 30:24, 25) Kristo, na nĩwe “ũũgĩ wa Ngai,” hingo ciothe ekaga maũndũ marĩa makenagia Ithe. (1 Kor. 1:24; Joh. 8:29) Ngai nĩ oĩ ngũrani ya gũtua itua rĩega, na gwĩka kũringana na itua rĩu. Na nĩ arathimaga arĩa makoragwo marĩ enyihia na arĩa mekaga ũndũ ũrĩa moĩ nĩguo wagĩrĩire. (Thoma Mathayo 7:21-23.) Kwoguo, ĩkaga maũndũ na njĩra ĩrĩtũmaga andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano mahote gũtungatĩra Jehova marĩ enyihia. Gwĩka maũndũ marĩa tũĩ nĩmo magĩrĩire nĩ kuoyaga ihinda na kũbataraga wetereri. No gwĩka ũguo kuonanagia atĩ mũndũ nĩ mwĩnyihia na ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga agĩe na gĩkeno ihinda-inĩ rĩrĩ na nginya tene na tene.