1, 2. (a) Arĩa matungatagĩra Jehova makoragwo kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ, ngũrani na arĩa matamũtungatagĩra? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?

TŨRĨ Akristiano a ma nĩ tũkoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mwanya mũno! Ithuothe, tũrĩ arĩa aitĩrĩrie maguta kana a “ng’ondu ingĩ,” nĩ twĩrĩgagĩrĩra kuona rĩĩtwa rĩa Jehova rĩgĩtherio na muoroto wake ũrĩa wa kĩambĩrĩria ũkĩhinga. (Joh. 10:16; Mat. 6:9, 10) Maũndũ macio nĩmo twĩriragĩria mũno gũkona. Ningĩ nĩ twĩriragĩria gũkaagaya muoyo wa tene na tene tũrĩ gĩcunjĩ kĩa “igũrũ rĩerũ” kana gĩa “thĩ njerũ” ya Ngai. (2 Pet. 3:13) Mbere ya hĩndĩ ĩyo, nĩ twĩrĩgĩrĩire kuona ũrĩa Jehova egũthiĩ na mbere gũteithĩrĩria ndungata ciake mahinda-inĩ maya ma mũthia.

² Andũ arĩa matatungatagĩra Jehova o nao nĩ harĩ maũndũ merĩgagĩrĩra, no matikoragwo na ma kana maũndũ macio nĩ magakinyanĩra. Kwa ngerekano, andũ aingĩ nĩ mothaga ciũthi nĩguo marĩe mbeca ĩndĩ matikoragwo na ma kana nĩ mekũhootana. No wĩtĩkio wa ma nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ma kĩa “maũndũ marĩa matanyĩtwo.” Ũguo nĩ kuuga atĩ arĩa marĩ na wĩtĩkio harĩ maũndũ marĩa Jehova eranĩire me na ma atĩ no mũhaka makaahinga. (Ahib. 11:1) O na kũrĩ ũguo, ũngĩkorũo na ma atĩa biũ na maũndũ marĩa wĩrĩgĩrĩire? Na ũngĩgunĩka atĩa wagĩa na wĩtĩkio mũrũmu harĩ maũndũ marĩa wĩtĩkĩtie?

3. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũkorũo na ma na ciĩranĩro cia Jehova?

 ³ Gũtirĩ mũndũ ũciaragwo arĩ na wĩtĩkio; wĩtĩkio nĩ gũkũrio ũkũragio. Mũndũ akũragia wĩtĩkio nĩ ũndũ wa gũtongorio nĩ roho wa Jehova na gũkorũo arĩ na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire. (Gal. 5:22) Bibilia ndiugaga atĩ Jehova nĩ arĩ ngumo ya wĩtĩkio kana atĩ nĩ amĩbataraga. Tondũ Jehova nĩwe mwene-hinya-wothe, na nĩ akĩrĩte ũũgĩ wothe, gũtirĩ kĩndũ kĩngĩmũgirĩrĩria ahingie muoroto wake. Ithe witũ wa igũrũ akoragwo na ma biũ na maũndũ marĩa mothe eranĩire, na nĩ ũndũ ũcio amonaga ta marĩkĩtie gwĩkĩka. Oigĩte ũũ: “Maũndũ macio nĩ mathiru!” (Thoma Kũguũrĩrio 21:3-6.) Tondũ Jehova nĩwe “mũrungu ũrĩa mwĩhokeku,” na maũndũ marĩa mothe eranĩire nĩ mahingaga, nĩkĩo Akristiano a ma makoragwo na wĩtĩkio harĩ we.—Gũcok. 7:9.

4. Nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ athuri na atumia ehokeku a mahinda ma tene meerĩgagĩrĩra?

⁴ Ibuku rĩa Ahibirania mũrango wa 11 nĩ rĩgwetete athuri na atumia 16 arĩa maarĩ na wĩtĩkio. Mũtũmwo Paulo atongoretio nĩ roho, oigire atĩ andũ acio hamwe na angĩ aingĩ “nĩ maagĩire na ũira mwega nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao.” (Ahib. 11:39) Andũ acio othe nĩ meerĩgĩrĩire “maũndũ marĩa matanyĩtwo,” atĩ Jehova nĩ angĩkaarehe “mbeũ” ĩrĩa yeranĩirũo yanange Shaitani nĩguo muoroto wa Ngai ũrĩa wa kĩambĩrĩria ũhinge. (Kĩam. 3:15) Andũ acio ehokeku, matingĩagĩire na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene kũrĩa igũrũ tondũ Jesu arĩ we “mbeũ” ĩrĩa yeranĩirũo ndaahingũrĩte njĩra ĩyo. (Gal. 3:16) O na kũrĩ ũguo, ciĩranĩro cia Jehova no nginya ikaahinga tondũ nĩ akaamariũkia marĩ andũ akinyanĩru thĩinĩ wa thĩ njerũ.—Thab. 37:11; Isa. 26:19; Hos. 13:14.

5, 6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Iburahimu na famĩlĩ yake merĩgĩrĩire, na maahotire atĩa gũtũũria wĩtĩkio mũrũmu? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁵ Rĩandĩko rĩa Ahibirania 11:13 nĩ rĩgwetete ũhoro wa ndungata imwe cia mahinda ma tene. Riugaga ũũ: “Andũ acio othe maakuire marĩ na wĩtĩkio, o na gũtuĩka mationire ciĩranĩro icio ikĩhinga; no nĩ maacionire irĩ o haraya na magĩcikenera.” Ũmwe wao aarĩ Iburahimu. Hihi nĩ ecũũranagia ũhoro wa ũtũũro mwega rungu rwa wathani wa “mbeũ” ĩrĩa yeranĩirũo? Jesu nĩ aacokirie kĩũria kĩu akĩaria na arĩa maamũkararagia. Oigire ũũ: “Ithe wanyu Iburahimu nĩ aakenagĩra mũno kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kuona mũthenya wakwa, na nĩ aawonire na agĩkena.” (Joh. 8:56) Ũguo noguo kwarĩ harĩ Sara, Isaaka, Jakubu, na angĩ aingĩ arĩa othe meerĩgĩrĩire Ũthamaki ũrĩa ‘mũthondeki na mwaki waguo nĩ Ngai.’—Ahib. 11:8-11.

⁶ Iburahimu na famĩlĩ yake maahotire atĩa gũtũũria wĩtĩkio mũrũmu? Rĩmwe na rĩmwe Jehova nĩ aaragia nao kũgerera araika, cioneki, kana iroto. Ningĩ no kũhoteke nĩ meerutire ũhoro wĩgiĩ Jehova kũgerera ndungata ingĩ ciake cia tene kana gũthoma maandĩko ma tene. Makĩria ma ũguo, matiariganagĩrũo nĩ maũndũ marĩa meerutaga ĩndĩ nĩ maakenagio nĩ ciĩranĩro cia Jehova na magecũranagia mawatho make. Tondũ nĩ maarĩ na ma na maũndũ marĩa Jehova aamerĩire, nĩ mehaarĩirie kũhiũrania na ũndũ o wothe nĩguo matũũre marĩ ehokeku harĩ we.

7. Nĩ indo irĩkũ Jehova atũheete nĩguo tũhote gũtũũria wĩtĩkio mũrũmu, na twagĩrĩirũo gwĩka atĩa na indo icio?

⁷ Ũmũthĩ, Jehova nĩ atũheete Kiugo gĩake kĩrĩ gĩothe nĩguo tũkorũo na wĩtĩkio mũrũmu. “Gũkena” nĩ ithuĩ angĩkorũo nĩ tũrĩthomaga Kiugo kĩa Ngai o mũthenya kũngĩhoteka na ũndũ o wothe tũrĩkaga ‘nĩũrĩgaacagĩra.’ (Thab. 1:1-3; thoma Atũmwo 17:11.) Kwoguo o ta ndungata cia Jehova cia tene twagĩrĩirũo gwĩcũranagia ũhoro wa ciĩranĩro ciake  na kũmwathĩkagĩra. Ningĩ Jehova nĩ atũheaga irio nyingĩ cia kĩĩroho kũgerera harĩ “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ.” (Mat. 24:45) Nĩ ũndũ ũcio, tũngĩonanagia ngatho citũ nĩ ũndũ wa maũndũ ma kĩĩroho marĩa Jehova atũheete tũngĩkorũo tũhaana ta ndungata cia tene iria ciarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa “maũndũ marĩa matanyĩtwo” megiĩ Ũthamaki.

8. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ mahoya mangĩkĩra wĩtĩkio witũ hinya?

⁸ Mahoya o namo nĩ maateithagia ndungata cia mahinda ma tene ikorũo na wĩtĩkio mũrũmu. Na rĩrĩa macokerio mahoya mao, wĩtĩkio wao nĩ wathiaga wongererekete. (Neh. 1:4, 11; Thab. 34:4, 15, 17; Dan. 9:19-21) O na ithuĩ no tũitũrũrĩre Jehova ngoro citũ tondũ nĩ tũĩ atĩ nĩ atũthikagĩrĩria na no atũteithie tũmĩrĩrie tũrĩ na gĩkeno. Na hatarĩ nganja wĩtĩkio witũ nĩ ũrĩgĩaga na hinya rĩrĩa tuona Jehova agĩcokia mahoya maitũ. (Thoma 1 Johana 5:14, 15.) Tondũ wĩtĩkio nĩ maciaro ma roho, twagĩrĩirũo ‘gũthiĩ na mbere kũhoya’ Ngai atũhe roho wake o ta ũrĩa Jesu aatwĩrire twĩkage.—Luka 11:9, 13.

9. Makĩria ma kũhoya nĩ ũndũ wa mabataro maitũ-rĩ, nĩa angĩ twagĩrĩirũo kũhoera?

⁹ Tũtiagĩrĩirũo kũhoyaga tu o rĩrĩa tũrabatara ũteithio. “Maũndũ ma magegania” marĩa tũngĩcokeria Jehova ngatho nĩ ũndũ wamo “maarema gũtarĩka nĩ ũrĩa marĩ maingĩ.” (Thab. 40:5) Ningĩ mahoya-inĩ maitũ nĩ twagĩrĩirũo ‘kũririkanaga arĩa marĩ njera, ta tuohetwo hamwe nao.’ O na nĩ twagĩrĩirũo kũhoyagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe na makĩria “arĩa matongoragia gatagatĩ-inĩ [gaitũ].” Na githĩ tũtikenaga mũno rĩrĩa tuona Jehova agĩcokia mahoya maitũ tũrĩ na muoroto ũmwe!—Ahib. 13:3, 7. 

10. Gweta ngerekano imwe cia ndungata cia Jehova iria ciatũririe wĩkindĩru, na ũndũ ũrĩa waciteithirie gwĩka ũguo?

¹⁰ Thĩinĩ wa Ahibirania 11, mũtũmwo Paulo nĩ aatarĩirie magerio marĩa ndungata nyingĩ cia Jehova iria itagwetetwo na marĩĩtwa ciakirĩrĩirie. Kwa ngerekano, nĩ agwetete ũhoro wa atumia maarĩ na wĩtĩkio arĩa makuĩrĩirũo nĩ ciana ciao no igĩcoka ikĩriũkio thutha-inĩ. Nĩ aacokire akĩgweta ũhoro wa angĩ “[matangĩetĩkĩrire] gũkaana wĩtĩkio nĩguo marekererio, nĩ getha megĩĩre na ũriũkio ũrĩa mwega makĩria.” (Ahib. 11:35) O na gũtuĩka tũtingĩmenya biũ nĩa Paulo aaragia ũhoro wao, andũ amwe ta Nabothu na Zekaria, nĩ maahũrirũo na mahiga nyuguto nĩ ũndũ wa gwĩka wendi wa Ngai. (1 Ath. 21:3, 15; 2 Maũ. 24:20, 21) O na gũtuĩka Danieli na Ahibirania arĩa atatũ maarĩ na mweke wa “gũkaana wĩtĩkio nĩguo marekererio” matiigana gwĩka ũguo. Handũ ha ũguo, nĩ mehokire hinya wa Ngai ũrĩa wamateithirie “makĩhinga mĩrũthi tũnua” na “makĩhoria hinya wa mwaki.”—Ahib. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

11. Anabii amwe makirĩrĩirie maũndũ marĩkũ nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao?

¹¹ Anabii amwe ta Jeremia na Mikaya o nao nĩ “maageririo na njĩra ya kũnyũrũrio . . . na magĩikio njera” nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao. Nao angĩ ta Elija “makĩũrũra werũ-inĩ, irĩma-inĩ, ngurunga-inĩ o na marima-inĩ ma thĩ.” Andũ acio othe maakirĩrĩirie tondũ nĩ maarĩ na “kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ma kĩa maũndũ marĩa matanyĩtwo.”—Ahib. 11:1, 36-38; 1 Ath. 18:13; 22:24-27; Jer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Nũ watũigĩire kĩonereria kĩega biũ harĩ gũtũũria wĩkindĩru hĩndĩ ya magerio, na nĩ kĩĩ kĩamũteithirie gwĩka ũguo?

¹² Thutha wa gũtaarĩria ũhoro wa athuri na atumia ta acio maarĩ na wĩtĩkio, Paulo nĩ aacokire agĩtaarĩria ũhoro wa Mwathani witũ, Jesu Kristo, arĩ we kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ kĩa wĩtĩkio. Aandĩkire ũũ thĩinĩ wa Ahibirania 12:2: “Nĩ ũndũ wa gĩkeno kĩrĩa kĩaigĩtwo mbere yake, aakirĩrĩirie mũtĩ wa kũnyarirĩrũo na ndaamakirio nĩ gũconorithio na rĩu aikarĩte thĩ guoko-inĩ kwa ũrĩo gwa  gĩtĩ kĩa ũnene kĩa Ngai.” Kwoguo rĩrĩa tũrahiũrania na magerio maritũ, twagĩrĩirũo ‘gwĩcũranagia biũ’ ũhoro wa kĩonereria kĩa Jesu. (Thoma Ahibirania 12:3.) Akristiano amwe a karine ya mbere ta Antipasi nĩ meegerekanirie na Jesu. Maarũmirie wĩkindĩru wao o na magĩkua nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao. (Kũg. 2:13) Akristiano acio maarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ kũrĩa igũrũ makagae ũtũũro mwega ũkĩrĩte ũrĩa ndungata cia mahinda ma tene cierĩgĩrĩire. (Ahib. 11:35) Thutha wa Ũthamaki kwambĩrĩria gwathana 1914, Akristiano acio othe aitĩrĩrie maguta arĩa maakuĩte nĩ maariũkirio na magĩthiĩ igũrũ nĩguo magaathana hamwe na Jesu.—Kũg. 20:4.

13, 14. Nĩ magerio marĩkũ Rudolf aahiũranirie namo, na nĩ kĩĩ kĩamũteithirie gũkirĩrĩria?

¹³ Mahinda-inĩ maya ndungata nyingĩ cia Jehova nĩ iregerekania na kĩonereria kĩa Jesu na njĩra ya gwĩcũranagia ũhoro wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩao, na gũtũũria wĩkindĩru wao o na rĩrĩa maagerio. Ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ Rudolf Graichen, ũrĩa waciarĩirũo Njĩrĩmani mwaka wa 1925. Oigire atĩ ndangĩriganĩrũo nĩ mbica ciacoretwo maũndũ ma Bibilia iria ciacurĩtio kwao nyũmba. Aandĩkire ũũ akĩheana ũhoro wa mbica icio: “Mbica ĩmwe yacoretwo njũi na kagondu, koori na  ngarĩ, gacaũ na mũrũthi, ciothe irĩ na thayũ igĩtongorio nĩ kahĩĩ. . . . Mbica icio nĩ ciatũũrire mũno meciria-inĩ makwa.” (Isa. 11:6-9) O na gũtuĩka nĩ aaherithirio mĩaka mĩingĩ nĩ thigari cia Nazi na thutha-inĩ nĩ thigari ingĩ cia Njĩrĩmani cietagwo Stasi, Rudolf nĩ aatũũririe wĩtĩkio mũrũmu harĩ kĩĩrĩgĩrĩro gĩake gĩa gũgaatũra paradiso.

¹⁴ Magerio mangĩ mũrũ wa Ithe witũ Rudolf aacemanirie namo nĩ rĩrĩa nyina aakuire thutha wa kũrwara mũrimũ mũru wa ngothi rĩrĩa ohetwo kambĩ-inĩ ya Ravensbrück. Ningĩ nĩ eyoneire ithe agĩkaana wĩtĩkio na njĩra ya gwĩkĩra kĩrore atĩ we ti Mũira wa Jehova rĩngĩ. Rudolf arekererio, nĩ atuĩkire mũrori wa mũthiũrũrũko na agĩcoka agĩtwo Cukuru ya Gileadi. Arĩkia cukuru nĩ atuĩkire mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Chile kũrĩa atungatire rĩngĩ arĩ mũrori wa mũthiũrũrũko. O na kũrĩ ũguo, mathĩna no maamumĩte thutha. Nĩ aacokire akĩhikia mishonarĩ wetagwo Patsy, na mwaka ũmwe thutha ũcio kairĩtu kao gagĩkua. Mũtumia wake aacokire agĩkua arĩ o na mĩaka 43 tu. Rudolf nĩ aakirĩrĩirie magerio macio mothe, na hĩndĩ ĩrĩa rũgano rwake rwandĩkagwo, aatungataga arĩ painia wa hĩndĩ ciothe na mũthuri wa kĩũngano o na gũtuĩka aarĩ mũkũrũ na nĩ aathĩnagio nĩ mwĩrĩ. Rũgano rwake rwa ũtũũro rwandĩkĩtwo thĩinĩ wa ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Agosti 1, 1997, karatathi ka 20-25. ^[1]

15. Nĩ cionereria irĩkũ tũrĩ nacio cia ndungata cia Jehova iromĩrĩria kũnyarirũo irĩ na gĩkeno?

¹⁵ Aira a Jehova no marakenera kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa marĩ nakĩo o na gũtuĩka nĩ maranyarirũo na njĩra nene. Kwa ngerekano, aarĩ na ariũ a Ithe witũ bũrũri-inĩ wa Eritrea, Singapore, na South Korea nĩ mohetwo nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra ũtaaro wa Jesu wa kũrega kwĩingĩria mbaara-inĩ. (Mat. 26:52) Amwe a aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ arĩa mohetwo nĩ Isaac, Negede, na Paulos kuuma Eritrea arĩa makoretwo njera makĩria ma mĩaka 20! Ariũ a Ithe witũ acio nĩ matũũrĩte marĩ ehokeku o na gũtuĩka nĩ maimĩtwo ihooto ciao ta kũrũmbũiya aciari, kũhikania na maũndũ mangĩ matiganĩte. Ũngĩĩrorera mbica ciao thĩinĩ wa jw.org nĩ ũkuona atĩ ithithi ciao nĩ ironania atĩ nĩ matũũrĩtie wĩtĩkio wao. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmĩte maheo gĩtĩo kĩnene nĩ thigari cia njera.

16. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ wĩtĩkio mũrũmu ũngĩkũgitĩra?

¹⁶ Ti Aira aingĩ a Jehova marĩ manyarirũo na njĩra nene ta ariũ a Ithe witũ acio mekũgwetetwo. Wĩtĩkio wao ũgeretio na njĩra ngũrani. Amwe manakorũo marĩ athĩni, angĩ makahutio nĩ mbaara cia gĩĩkabira, na angĩ icanjama cia ndũire na othe magakirĩrĩria. Nao angĩ matariĩ ta Musa kana ndungata cia mahinda ma tene tondũ nĩ mareganĩte na ikeno cia gũkũ thĩ kana gwĩcarĩria igweta. Nĩ merutanĩirie mũno nĩguo matikagwe magerio-inĩ ma kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ o na kana gũikara mũtũũrĩre ũrĩ na mwĩyendo. Nĩ kĩĩ kĩmateithagia gũtũũria wĩkindĩru? Nĩ wendo wao harĩ Jehova na wĩtĩkio mũrũmu harĩ ciĩranĩro ciake atĩ nĩ arĩniina wagi wothe wa kĩhooto, na ahe arĩa ehokeku kĩheo kĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ.—Thoma Thaburi 37:5, 7, 9, 29.

17. Ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa, na nĩ kĩĩ tũkaarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁷ Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ nĩ twarĩrĩria ũrĩa kũhoyaga kaingĩ na gwĩcũranagia ũhoro wa ciĩranĩro cia Ngai kũrĩkagĩra wĩtĩkio witũ hinya. Maũndũ macio nĩ marĩtũteithagia gũkirĩrĩria magerio o tũrũmĩtie kĩĩrĩgĩrĩro gitũ kĩa ‘maũndũ marĩa tũtanyaga.’ Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩgatũteithia kuona ũrĩa Bibilia ĩtaarĩirie wĩtĩkio makĩria.