1, 2. Nĩkĩ gĩtũmaga Aira a Jehova makorũo na ithimi cia igũrũ ciĩgiĩ mĩĩhumbĩre? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

NGATHĨTI ĩmwe ya Dutch yoigire ũũ ũhoro wĩgiĩ mũcemanio wa atongoria a kanitha: “Nĩ ũngĩonire andũ mehumbanĩtie o ũguo, makĩrĩa hĩndĩ ĩrĩa kũrĩ na ũrugarĩ. Ũguo tiguo gũkoragwo igomano-inĩ cia Aira a Jehova. . . . Athuri na imwana mekĩraga igooti na tai, nao atumia na airĩtu magekĩra nguo . . . itarĩ nguhĩ, o na gũtuĩka nĩ cia kĩĩrĩu.” Aira a Jehova nĩ magathagĩrĩrio nĩ ũndũ wa “kwĩgemagia na njĩra ya kwĩhumba nguo njega, itakĩrĩtie njano, na ironania meciria mega, . . . na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire harĩ . . . arĩa meyamũrĩire Ngai.” (1 Tim. 2:9, 10) O na gũtuĩka mũtũmwo Paulo aaragia ũhoro wĩgiĩ atumia, ithimi icio nĩ ihũthĩkaga harĩ arũme Akristiano.

² Ithimi cia mwĩhumbĩre nĩ cia bata harĩ ithuĩ tũrĩ andũ a Jehova, o ta ũrĩa irĩ cia bata harĩ Jehova. (Kĩam. 3:21) Ũrĩa Maandĩko moigaga ũhoro wĩgiĩ mwĩhumbĩre nĩ ũtũmaga tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ akoragwo na ithimi ciĩgiĩ mwĩhumbĩre ũrĩa wagĩrĩire harĩ ndungata ciake. Kwoguo tũtiagĩrĩire kwĩhumba nguo tondũ tu nĩ itũkenagia. Nĩ twagĩrĩire gwĩciria kana nguo citũ nĩ ikenagia Jehova.

3. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na Watho wa Ngai harĩ Aisiraeli wĩgiĩ mwĩhumbĩre?

 ³ Kwa ngerekano, Watho ũrĩa Ngai aheete Aisiraeli nĩ warĩ na maũndũ mamagitagĩra kuumana na mĩtugo mĩũru ya mabũrũri marĩa mamarigicĩirie. Watho ũcio nĩ woonanĩtie atĩ Jehova ndaakenagio nĩ mũndũ ũrehumba ũndũ atangĩmenyeka kana nĩ mũndũrũme kana nĩ mũtumia, ta ũrĩa tuonaga andũ ũmũthĩ makĩhumba. (Thoma Gũcokerithia Maathani 22:5.) Kũringana na watho ũcio wa Ngai wĩgiĩ mĩĩhumbĩre nĩ tũrona wega atĩ Ngai ndakenagio nĩ mĩĩhumbĩre ĩrĩa ĩtũmaga arũme moneke mahaana ta atumia, na atumia mahaana arũme, kana ĩrĩa ũtangĩkũũrana kana mũndũ nĩ mũndũrũme kana nĩ mũtumia.

4. Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia Akristiano gũtua matua mega megiĩ mwĩhumbĩre?

⁴ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩkoragwo na motaaro mangĩteithia Akristiano gũtua matua mega megiĩ ũrĩa mekwĩhumba, gũtekũmakania kũrĩa maikaraga, ũndũire wao kana ũrĩa rĩera rĩtariĩ. Tũtirabatara watho ũrataarĩria maũndũ mothe megiĩ mĩĩhumbĩre ĩrĩa mĩtĩkĩrĩku na ĩrĩa ĩtarĩ mĩtĩkĩrĩku. Handũ ha ũguo, tũtongoragio nĩ ũtaaro wa Maandĩko ũrĩa ũtũheaga mweke wa gwĩthurĩra. Rekei twĩcirie ũhoro wa motaaro mamwe ma Bibilia marĩa mangĩtũteithia kũmenya “wendi ũrĩa mwagĩrĩru wa Ngai, mũkinyanĩru, na wa gwĩtĩkĩrĩka,” hĩndĩ ĩrĩa tũratua matua megiĩ nguo iria tũkwĩhumba.—Rom. 12:1, 2.

5, 6. Mwĩhumbĩre witũ ũngĩhutia andũ arĩa angĩ na njĩra ĩrĩkũ?

⁵ Mũtũmwo Paulo nĩ aatongoririo nĩ roho gũtĩtĩrithia bata wa ũtaaro ũyũ ũkoragwo thĩinĩ wa 2 Akorintho 6:4. (Thoma.) Mwĩhumbĩre witũ nĩ wonanagia maũndũ maingĩ matwĩgiĩ. Andũ aingĩ nĩ matuaga tũrĩ andũ a mũthemba ũrĩkũ kũringana na ‘ũrĩa tũtariĩ tũkĩonwo na maitho.’ (1 Sam. 16:7) Kwoguo tũrĩ ndungata cia Ngai, nĩ tũĩ atĩ kwĩhumba to gwĩkĩra nguo iria twendete. Motaaro marĩa tũrutaga Kiugo-inĩ kĩa Ngai magĩrĩire gũtũma twĩthemage kwĩhumba nguo iratũnyita, ironania mwĩrĩ, kana iria ingĩarahũra merirĩria ma ngomanio. Ũguo nĩ kuuga nĩ twagĩrĩire gwĩthema kwĩhumba nguo iratũma ciĩga cia thiri cioneke. Tũtiagĩrĩire gũtũma mũndũ aigue ataiganĩire kana agaconoka nginya akaremwo nĩ gũtũrora nĩ ũndũ wa ũrĩa twĩhumbĩte.

⁶ Rĩrĩa twĩhumbĩte nguo theru na njega, kũrĩ na ũhotekeku mũnene andũ matũhe gĩtĩo tũrĩ ndungata cia Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene. Na no magucĩrĩrio harĩ Ngai ũrĩa tũthathayagia. Ningĩ mwĩhumbĩre witũ mwega nĩ ũrĩrehagĩra gĩtĩo ithondeka rĩa Jehova. Na nĩ ũndũ ũcio andũ no magucĩrĩrio gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia.

7, 8. Nĩ rĩ twagĩrĩirũo kũrora mũno mwĩhumbĩre witũ?

⁷ Mwĩhumbĩre witũ nĩ ũhutagia Ngai witũ mũtheru, aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na andũ arĩa tũhunjagĩria. Twagĩrĩirũo kwĩhumba na njĩra ĩratĩithia Jehova na ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia. (Rom. 13:8-10) Nĩ harĩ bata kũrora nguo iria twĩhumbaga makĩria rĩrĩa tũrathiĩ mĩcemanio kana kũhunjia. Twagĩrĩirũo kwĩhumba “na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire harĩ [andũ] arĩa meyamũrĩire Ngai.” (1 Tim. 2:10) Nguo imwe no ciagĩrĩre kũndũ kũmwe no kũngĩ ikorũo itarĩ njega. Nĩ ũndũ ũcio, Aira a Jehova thĩ  yothe nĩ meciragia ũhoro wa ũndũire wa o kũndũ nĩguo matikarakarie andũ.

⁸ Thoma 1 Akorintho 10:31. Rĩrĩa tũrathiĩ igomano-inĩ, nguo citũ ciagĩrĩire gũkorũo irĩ njega na cia gĩtĩo ngũrani na cia andũ arĩa angĩ. O na rĩrĩa tũrĩ mũkawa-inĩ kana mbere na thutha wa kĩgomano, twagĩrĩirũo gwĩthema kwĩhumba nguo itarĩ na kĩhaarĩro kĩega. Tweka ũguo tũtirĩtigagĩra kwĩmenyithania tũrĩ Aira a Jehova. Na nĩ tũrĩkoragwo na wĩyathi wa kũhunjia rĩrĩa rĩothe mweke weyumĩria.

9, 10. Rĩandĩko rĩa Afilipi 2:4 rĩagĩrĩire kũhutia mwĩhumbĩre witũ nĩkĩ?

⁹ Thoma Afilipi 2:4. Nĩkĩ Akristiano nĩ magĩrĩirũo kũrora mũno ũrĩa mwĩhumbĩre wao ũrahutia Akristiano arĩa angĩ? Gĩtũmi kĩmwe nĩ tondũ ndungata cia Jehova nĩ ciĩrutanagĩria mũno kũrũmĩrĩra ũtaaro ũyũ wa Bibilia: “Ũragai ciĩga cianyu iria irĩ gũkũ thĩ ũhoro-inĩ wĩgiĩ ngomanio itagĩrĩire, maũndũ matarĩ matheru, [na] merirĩria moru ma ngomanio.” (Kol. 3:2, 5) Tũtingĩenda gũtũma aarĩ na ariũ a Ithe witũ maritũhĩrũo nĩ kũrũmĩrĩra ũtaaro ũcio. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matiganĩte na mĩthiĩre mĩũru ya ngomanio itagĩrĩire kwahoteka no mathiaga na mbere kũrũa na mĩerekera ya mehia. (1 Kor. 6:9, 10) Hatarĩ nganja tũtingĩenda gũtũma maritũhĩrũo nĩ kũrũa mbaara ĩyo.

¹⁰ Rĩrĩa tũrĩ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ, mwĩhumbĩre witũ wagĩrĩirũo gũtũma kĩũngano gĩkorũo kĩrĩ kũndũ kwega kũrĩ na mĩthiĩre mĩtheru. Twagĩrĩirũo kwĩhumba wega rĩrĩa tũrĩ mĩcemanio-inĩ o na rĩrĩa  tũrĩ maũndũ-inĩ mangĩ. Tũrĩ na wĩyathi wa gũthuura ũrĩa tũkwĩhumba. O na kũrĩ ũguo, o mũndũ agĩrĩirũo kwĩhumba nguo ikũhotithia arĩa angĩ gũikara marĩ atheru kĩĩmĩtugo na marũmĩtie ithimi cia Ngai cia ũtheru harĩ mwĩcirĩrie, mwarĩrie na mĩtugo. (1 Pet. 1:15, 16) Wendo wa ma “ndũrĩ rũtũrĩko, ndũcaragia ũrĩa ũngĩĩguna guo mwene.”—1 Kor. 13:4, 5.

11, 12. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro-inĩ wĩgiĩ mwĩhumbĩre witũ?

¹¹ Rĩrĩa ndungata cia Ngai iratua itua ũrĩa ikwĩhumba, nĩ iririkanaga ũndũ ũyũ: “Ũndũ o wothe ũrĩa ũrĩ gũkũ thĩ, ũrĩ na ihinda rĩaguo.” (Koh. 3:1, 17) Nĩ ma, ũrĩa rĩera rĩhaana kũndũ gũtiganĩte na maũndũ mangĩ nĩ mahutagia mwĩhumbĩre witũ. No rĩera rĩtingĩtũma ithimi cia Jehova icenjie.—Mal. 3:6.

¹² Kũndũ kũrĩa kũrĩ ũrugarĩ, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũtigĩrĩra atĩ mwĩhumbĩre witũ nĩ wa gĩtĩo na nĩ ũronania mwĩcirĩrie mwega. No aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ makenaga mũno rĩrĩa twekĩra nguo njega itaratũnyita kana ironania mwĩrĩ. (Ayub. 31:1) Ningĩ, rĩrĩa tũhurũkĩte hakuhĩ na iria kana rĩrĩa tũratubĩra, twagĩrĩirũo kwĩhumba na njĩra njega. (Thim. 11:2, 20) O na gũtuĩka andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ rĩrĩa maratubĩra mekĩraga nguo ironania mwĩrĩ, ithuĩ tondũ tũtungatagĩra Jehova nĩ twendaga gũtĩithia Ngai witũ mũtheru.

13. Nĩkĩ ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa 1 Akorintho 10:32, 33 nĩ wagĩrĩire kũhutia mwĩhumbĩre witũ?

¹³ Nĩ harĩ ũtaaro ũngĩ wa bata ũngĩtũteithia gũthuura nguo iria ciagĩrĩire cia kwĩhumba. Wĩgiĩ gwĩciria ũhoro wa thamiri cia andũ arĩa angĩ gũtekũmakania kana nĩ Aira a Jehova kana tiguo. (Thoma 1 Akorintho 10:32, 33.) Nĩ twagĩrĩirũo kuoya na ũritũ mũno ũhoro wĩgiĩ kwĩhumba na njĩra ĩtekũhĩnga arĩa angĩ. Paulo aandĩkire ũũ: “O ũmwe witũ nĩ akenagie mũndũ ũrĩa ũngĩ na amwĩkage maũndũ mega.” Agĩcoka akĩongerera ũũ: “Tondũ o na Kristo ndeekenagia we mwene.” (Rom. 15:2, 3) Handũ ha Jesu kũiga maũndũ make mbere, aateithagia arĩa angĩ na ageka wendi wa Ngai. Nĩ ũndũ ũcio tũtikwĩhumba nguo ingĩtũma arĩa tũrahunjĩria mage gũthikĩrĩria o na angĩkorũo nĩ tũciendete.

14. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ aciari mangĩruta ciana ciao kũgoocithia Jehova kũgerera mwĩhumbĩre wacio?

¹⁴ Aciari Akristiano marĩ na wĩra wa kũruta famĩlĩ ciao kũhũthĩra motaaro ma Bibilia. Gwĩka ũguo nĩ hamwe na gũtigĩrĩra atĩ ciana ciao nĩ irerutanĩria gũkenia Jehova kũgerera kwĩhumba na njĩra ya gĩtĩo. (Thi 22:6; 27:11) Aciari no mateithie ciana ciao gũtĩa Ngai ũrĩa ithathayagia na njĩra ya kũmaigĩra kĩonereria kĩega na kũmataara na njĩra ya wendo. Nĩ ũndũ mwega aciari kuonia ciana nĩ nguo irĩkũ ciagĩrĩire na kũrĩa mangĩciona. Ciana ciagĩrĩirũo kwĩhumba nguo igũtĩithia Jehova, no ti tondũ tu atĩ nĩ iciendete.

15. Nĩ kĩĩ kĩagĩrĩire gũtũtongoria tũgĩthuura nguo iria tũkwĩhumba?

¹⁵ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtũheaga ũtongoria mwega ũngĩtũteithia gũtua matua ma ũũgĩ marĩa magoocithagia Ngai. No mũndũ nĩ arĩ wĩyathi wa gũthuura nguo iria ekwĩhumba. Nguo iria twendete nĩ ngũrani na ningĩ ũhoti witũ wa kĩĩmbeca nĩ  ngũrani. No hĩndĩ ciothe nguo citũ ciagĩrĩire gũkorũo irĩ theru na njega, na ciagĩrĩire kũringana na harĩa tũrĩ, na iretĩkĩrĩka kũrĩa tũikaraga.

16. Nĩkĩ nĩ harĩ bata gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo twĩhumbe na njĩra njega?

¹⁶ No nĩ wega tũririkane atĩ hĩndĩ ciothe ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kuona nguo iria ciagĩrĩire na irĩ na gĩtĩo. Nduka nyingĩ ciendagia nguo iria ciendetwo nĩ andũ aingĩ, kwoguo ithuothe, tũrĩ athuri kana atumia, no tũbatare kũhũthĩra mahinda maingĩ tũgĩetha nguo irĩ na gĩtĩo na itaratũnyita. Ĩndĩ arĩa tũthathayagia nao nĩ marĩonaga na magakenio nĩ kĩyo gitũ gĩa gwetha nguo iria ciagĩrĩire. O na gĩkeno kĩrĩa tũgĩaga nakĩo nĩ ũndũ wa kũgoocithia Ithe witũ wa igũrũ gĩkĩrĩte ũndũ wothe tũngĩima nĩguo twĩhumbe nguo iramũgoocithia.

17. Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩtũma mũrũ wa Ithe witũ athuure kana nĩ ekũrera nderu kana ndekũrera?

¹⁷ Ĩ naguo ũhoro wĩgiĩ ariũ a Ithe witũ kũrera nderu? Watho wa Musa nĩ wagirĩtie arũme kwenja nderu. No Akristiano matikoragwo rungu rwa Watho wa Musa na matiĩrĩgagĩrĩrũo maũrũmĩrĩre. (Alaw. 19:27; 21:5; Gal. 3:24, 25) Ũndũire-inĩ ũmwe, nderu cigĩtwo wega no ikorũo igĩtĩkĩrĩka na ikĩonania gĩtĩo, na itingĩgirĩrĩria ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ĩthikĩrĩrio. O na ariũ a Ithe witũ amwe makoragwo na mĩeke ya ũtungata kĩũngano-inĩ nĩ makoragwo nacio. O na kũrĩ ũguo, ariũ a Ithe witũ amwe nĩ mathuuraga gũcienja. (1 Kor. 8:9, 13; 10:32) Naguo ũndũire-inĩ ũngĩ, kũrera nderu kuonekaga gũtagĩrĩire na gũtarĩ gwĩtĩkĩrĩku harĩ Aira a Jehova. Kũndũ ta kũu mũrũ wa Ithe witũ gũkorũo arerete nderu no gũtũme age kũgoocithia Ngai na akorũo na ũcuke.—Rom. 15:1-3; 1 Tim. 3:2, 7.

18, 19. Rĩandĩko rĩa Mika 6:8 rĩtũteithagia na njĩra ĩrĩkũ tũkĩĩrutanĩria kwĩhumba na njĩra ĩrĩkenagia Ngai?

¹⁸ Nĩ tũkenaga mũno tondũ Jehova ndatũheete mawatho maingĩ mangĩtũritũhĩra megiĩ mwĩhumbĩre witũ. Handũ ha ũguo, atwĩtĩkĩrĩtie tũhũthagĩre wĩyathi witũ na tũtuage matua mega tũgĩtongorio nĩ motaaro ma Bibilia. Kwoguo kũgerera mwĩhumbĩre witũ no tuonanie atĩ nĩ twendaga ‘gũthiaga na mĩthiĩre ya kwĩnyihĩria Ngai.’—Mik. 6:8.

¹⁹ Gũkorũo na ũigananĩru nĩ hamwe na gwĩthuthuria tũrĩ na wĩnyihia tũrore kana nĩ tũrarũmĩrĩra ithimi cia Jehova cia ũtheru tondũ nowe ũngĩtũhe ũtongoria ũrĩa mwega. Ningĩ ũigananĩru nĩ ũhutĩtie gũtĩa mawoni ma andũ arĩa angĩ. Kwoguo ‘tũthiaga na mĩthiĩre ya kwĩnyihĩria Ngai’ rĩrĩa twarũmĩrĩra ithimi ciake cia ũthingu na tũgatĩa andũ arĩa angĩ na njĩra ya kwaga gwĩka ũndũ ũngĩmaiguithia ũũru.

20. Mwĩhumbĩre witũ wagĩrĩire kũhutia andũ arĩa angĩ na njĩra ĩrĩkũ?

²⁰ Mwĩhumbĩre witũ wagĩrĩirũo gũtũma andũ mamenye atĩ tũrĩ athathaiya a Jehova. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ hamwe na andũ angĩ nĩ magĩrĩirũo kuona atĩ nĩ tũtĩĩte Ngai witũ. Akoragwo na ithimi cia igũrũ na nĩ tũkenaga kwĩrutanĩria gũcirũmĩrĩra. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa mwĩhumbĩre na mĩtugo yao ĩgucagĩrĩria arĩa marĩ na ngoro njega kwĩruta ma cia Bibilia, makagoocithia na magakenia Jehova, nĩ magĩrĩire kũgathagĩrĩrio. Gũtuaga matua mega megiĩ ũrĩa tũkwĩhumba nĩ kũrĩgoocithagia Ngai ũrĩa wĩhumbĩte “ũtĩĩku, o na ũkaru.”—Thab. 104:1, 2.