Rũgano rwa Ũtũũro

Jehova nĩ Aandutire Gwĩka Wendi Wake

TA ŨRĨA RŨHEANĨTWO NĨ MAX LLOYD

Kwarĩ ũtukũ biũ mũthenya ũmwe mwaka wa 1955. Twarĩ ũtungata-inĩ witũ hamwe na mishonarĩ ũngĩ bũrũri-inĩ wa Paraguay, Amerika ya Mũhuro, rĩrĩa nyũmba ĩrĩa twarĩ yathiũrũrũkĩirio nĩ gĩkundi kĩa andũ maanagĩrĩra ũũ marakarĩte: “Ngai witũ nĩ ngai ũnyotagĩra thakame mũno, na arenda thakame ya gringo.” Hihi ithuĩ gringo (andũ a bũrũri ũngĩ) twekorire atĩa kũu?

 HAKWA-RĨ, maũndũ maambĩrĩirie mĩaka mĩingĩ mbere bũrũri-inĩ wa Australia kũrĩa ndaarereirũo na Jehova akĩambĩrĩria kũnduta gwĩka wendi wake. Baba nĩ aaheirũo ibuku rĩetagwo Enemies nĩ Mũira ũmwe wa Jehova mwaka wa 1938. We na Maitũ nĩ maanogetio nĩ ahunjia a itũũra arĩa moigaga atĩ icunjĩ imwe cia Bibilia nĩ ng’ano. Ta mwaka ũmwe thutha ũcio, aciari akwa makĩbatithio kuonania wĩyamũrĩri wao harĩ Jehova. Kuuma hĩndĩ ĩyo, gwĩka wendi wa Jehova gũgĩtuĩka ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ wa famĩlĩ itũ. Mwarĩ wa maitũ, Lesley, ũrĩa warĩ mũkũrũ kũngĩra na mĩaka ĩtano, nĩwe wacokire kũbatithio, na niĩ ngĩbatithio mwaka wa 1940 ndĩ wa mĩaka kenda.

Kahinda kanini thutha wa Mbaara ya kerĩ ya Thĩ kwambĩrĩria, wĩra wa gũcaba na gũkinyĩria andũ mabuku ma Bibilia ma Aira a Jehova nĩ waagiririo bũrũri-inĩ wa Australia. Kwoguo ndĩ kaana kanini, ngĩĩruta gũtetera wĩtĩkio wakwa ngĩhũthĩra o Bibilia tu. Nĩ ndeemenyeririe gũkuua Bibilia yakwa ngĩthiĩ cukuru ĩrĩ ya kuonania gĩtũmi kĩa njage kũhũũrĩra bendera thurutia kana kũnyita mbaru mbaara cia mabũrũri.—Tham. 20:4, 5; Mat. 4:10; Joh. 17:16; 1 Joh. 5:21.

Andũ aingĩ cukuru matiendaga gũkuruhana na niĩ amu maanduĩte “mũthigani wa Njĩrĩmani.” Hĩndĩ ĩyo, cukuru nĩ kwonanagio thenema. Thenema ĩtanambĩrĩria, no nginya andũ othe maangĩarũgamire maine rwĩmbo rwa gũtũũgĩria bũrũri. Rĩrĩa ndaaga kũrũgama, tũhĩĩ twĩrĩ kana tũtatũ tũkangucia njuĩrĩ tũkĩgeria kũnjũkĩria. Macũngĩrĩro-inĩ ngĩingatwo cukuru tondũ wa gũikara ngwatĩirie wĩtĩkio wakwa wa Bibilia. O na kũrĩ ũguo, nĩ ndaahotire gũthomera mũciĩ.

MUOROTO NDAACOKIRE GŨKINYĨRA

Nĩ ndeigĩire muoroto wa kwambĩrĩria ũtungata wa mahinda mothe ndĩ painia ndaahingia mĩaka 14. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ndaakuire ngoro mũno rĩrĩa aciari akwa moigire atĩ no mũhaka ingĩambire gwetha wĩra. Makĩnjĩĩra atĩ nyambe njikarange mũciĩ na ndĩhage nyũmba na irio, no atĩ ndakinyia mĩaka 18, nĩ ngaambĩrĩria ũpainia. Ũndũ ũcio ũgĩtũma tũũranagie kaingĩ ũhoro wĩgiĩ mbeca iria  ndaathũkũmaga. Ngameeraga atĩ ndendaga kũiga mbeca icio ngaacihũthĩra ndĩ painia, no o magacioya.

Rĩrĩa ihinda rĩa kwambĩrĩria ũpainia rĩakinyire, aciari akwa nĩ maanjikaririe thĩ makĩndaarĩria atĩ mbeca iria ndaamaneaga maacigaga bengi. Magĩcoka makĩnjokeria ciothe nĩgetha ngĩgũre nguo na kĩrĩa kĩngĩ ingĩabatarire ndĩ painia. Meendaga kũnduta kwĩrũgamĩrĩra handũ ha kũroraga andũ angĩ igũrũ mandeithie. Ndacokia meeciria na thutha, nĩ nyonaga atĩ nĩ maandutire ũndũ wa bata mũno.

Rĩrĩa niĩ na Lesley twareragwo, kaingĩ mapainia nĩ maikaraga gwitũ, na nĩ twakenagĩra kũhunjia hamwe nao. Twahũthagĩra thikũ cia mũthia wa kiumia kũhunjia nyũmba kwa nyũmba, barabara-inĩ, na kũruta andũ Bibilia. Hĩndĩ ĩyo o mũhunjia thĩinĩ wa kĩũngano aakoragwo na muoroto wa kũhunjia mathaa 60 mweri. Hakuhĩ hĩndĩ ciothe maitũ nĩ aahingagia muoroto ũcio, ũndũ ũrĩa warĩ kĩonereria kĩega harĩ niĩ na Lesley.

ŨPAINIA GĨTHAMA-INĨ KĨA TASMANIA

Ndaambĩrĩirie ũtungata wakwa ndĩ painia gĩthama-inĩ gĩa Tasmania kĩrĩa kĩ rungu rwa Australia, kũrĩa mwarĩ wa maitũ na mũthuri wake maakoragwo. No thutha wa kahinda kanini nĩ maacokire magĩthiĩ kĩrathi gĩa 15 gĩa Cukuru ya Gileadi. Nĩ ndeetigagĩra mũno na ndiakoretwo njikarĩte haraya na mũciĩ mbere ĩyo. Andũ amwe meegeragĩria atĩ ingĩaikarire o mĩeri ĩtatũ tu. Ĩndĩ, ihinda-inĩ rĩa mwaka ũmwe, kũrĩ 1950, ngĩamũrũo ndutage wĩra ta ũrĩa ũrutagwo nĩ mũtabarĩri wa kĩama gĩa athuri ũmũthĩ. Thutha ũcio, ngĩamũrũo ndĩ painia wa mwanya hamwe na mũrũ wa Ithe witũ ũngĩ mwĩthĩ.

Twatũmirũo gũtungata taũni-inĩ yeikarĩtie kũndũ kwenjagwo cuma mũthemba wa gĩcango na gũtiarĩ na Aira a Jehova. Tũgĩthiĩ kuo hwaĩ-inĩ ũmwe tũkuuĩtwo nĩ mbathi. Ũtukũ wa mbere twararire mũkawa-inĩ ũmwe mũkũrũ. Mũthenya ũyũ ũngĩ, tũkĩhunjia nyũmba kwa nyũmba, tworagia ene mĩciĩ kana nĩ mooĩ handũ hangĩoneka nyũmba itarĩ mũndũ. Mũthenya ũcio kũrorete gũtuka, tũkĩĩrũo nĩ mũndũ atĩ nyũmba ya mũtungatĩri ĩrĩa yarĩ hakuhĩ na kanitha wa Presibitarĩ ndĩarĩ na mũndũ, na agĩtwĩra twaranĩrie na ndikoni. Aarĩ mũndũ mwega na agĩĩtĩkĩra tũikare nyũmba ĩyo. Twonaga wĩ ũndũ wa kũgegania kuumaga nyũmba ya mũtungatĩri o mũthenya tũgĩthiĩ kũhunjia.

Gĩcigo kĩu kĩarĩ na moimĩrĩro mega. Twakoragwo na ndeereti njega na andũ na tũkĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia na andũ aingĩ. Rĩrĩa atongoria a kanitha ũcio a gĩikaro kĩrĩa kĩnene maamenyire ũguo na makĩigua atĩ Aira a Jehova maaikaraga nyũmba ya mũtungatĩri, makĩĩra ndikoni atũrutũrũre o hĩndĩ ĩyo. O rĩngĩ tũtiarĩ na ũikaro!

Thutha wa kũhunjia nginya hakuhĩ hwaĩ-inĩ mũthenya ũyũ ũngĩ, tũgĩetha handũ tũngĩkoma. Handũ harĩa hega mũno tũngĩonire nĩ gĩthaku-inĩ gĩa kĩhaaro kĩa mathaako. Tũkĩhitha mathandũkũ maitũ kuo  na tũgĩthiĩ na mbere kũhunjia. Nĩ kwagĩaga mairia, no tũgĩĩciria tũhunjie mĩciĩ ĩngĩ ĩigana ũna tũrĩkie handũ twatigĩtie. Mũciĩ ũmwe ũrĩa twaingĩrire-rĩ, mũthuri agĩtũhe ha gũkoma kanyũmba-inĩ ka rumu igĩrĩ nyunjurĩ wa nyũmba yake!

GŨCEERERA CIŨNGANO NA GŨTHIĨ GILEADI

Thutha wa mĩeri ta ĩnana ũtungata-inĩ ũcio, nĩ ndoririo nĩ wabici ya rũhonge ya Australia nyambĩrĩrie gũtungata ndĩ mũrori wa mũthiũrũrũko. Ũndũ ũcio nĩ waahahũrire, tondũ ndaarĩ na ũkũrũ wa mĩaka 20 tu. Thutha wa kũmenyerio ciumia cigana ũna, ngĩambĩrĩria gũceerera ciũngano itegũtigĩthĩria nĩguo ndĩciĩkĩre hinya. Arĩa maarĩ akũrũ kũngĩra, na nĩ hakuhĩ andũ othe-rĩ, matianyararire ũnyinyi wakwa no nĩ maatĩire wĩra ũrĩa ndaarutaga.

Ndaahũthagĩra njĩra itiganĩte mũno kuuma kĩũngano kĩmwe gũthiĩ kĩrĩa kĩngĩ! Kiumia kĩmwe nĩ ingĩathire na mbathi, kĩu kĩngĩ na mũgithi, ningĩ na ngari nini kana nguuĩtwo nĩ nduthi nditikĩte ithandũkũ na mũhuko wa kũhunjia. Nĩ ndaakenagĩra mũno gũikarania na Aira angĩ a Jehova. Harĩ mũthuri ũmwe wa kĩũngano weendaga mũno njikare gwake o na gũtuĩka nyũmba yake ndĩarĩ ndĩku. Kiumia kĩu ndaathondekeirũo ha gũkoma bafu, no ithuerĩ nĩ twaiguire twakwo mũno kĩĩroho!

Ũndũ ũngĩ iteerĩgĩrĩire wokire 1953 rĩrĩa ndaaheirũo fomu njihũrie nĩguo thiĩ kĩrathi kĩa 22 kĩa Cukuru ya Gileadi. O na ngĩkenaga, ndarĩ na guoya. Gĩtũmi, thutha wa mwarĩ wa maitũ na mũthuri wake kũrĩkia gĩthomo kĩao cukuru-inĩ ya Gileadi Julaĩ 30, mwaka wa 1950, maatũmirũo Pakistan. Mwaka ũmwe ũtathirĩte, Lesley akĩrũara na agĩkuĩra kuo. Ngĩrigwo atĩrĩrĩ, hihi aciari akwa mekũigua atĩa ingiuma kũu thiĩ kũndũ kũngĩ thĩinĩ wa thĩ o kahinda kanini thutha wa ũguo? O na kũrĩ ũguo, maanjĩrire ũũ: “Thiĩ ũgatungatĩre Jehova o kũrĩa guothe arĩkwĩra.” Ndigana kuona Baba rĩngĩ. Aakuire mũthia-inĩ wa mĩaka ya 1950.

Thutha wa kahinda kanini, tũkĩhaica meri tũrĩ na andũ angĩ atano a kuuma Australia tũthiĩ rũgendo rwa ciumia ithathatũ tũrorete taũni ya New York. O tũgĩthiaga, nĩ twathomaga Bibilia, tũkeruta, na tũkahunjĩria arĩa angĩ twarĩ nao. Tũtanathiĩ South Lansing, New York, kũrĩa cukuru ĩyo yarĩ, twathiire kĩrũrũngano kĩa mabũrũri Kĩhaaro-inĩ kĩa Yankee kĩrĩa gĩekirũo Julaĩ mwaka wa 1953. Kwarĩ na andũ 165,829!

Kĩrathi gitũ kĩa Gileadi kĩarĩ na andũ 120 kuuma mĩena yothe thĩinĩ wa thĩ. Tũtiamenyaga kũrĩa mũndũ egũtũmwo agatungate nginya mũthenya ũrĩa twaheirũo marũa. O na ihenya, tũgĩthiĩ kũrĩa andũ maathomagĩra mabuku kũu Gileadi tũgathuthurie ũhoro wĩgiĩ mabũrũri marĩa twatũmĩtwo. Ngĩmenya atĩ Paraguay, bũrũri ũrĩa ndaatũmĩtwo, woĩkaine nĩ ũndũ wa thirikari kũgarũragwo kaingĩ. Kahinda kanini ndakinya kuo, rũcinĩ rũmwe ngĩũria amishonarĩ acio angĩ nĩ kĩĩ “kĩrakũngũyagĩrũo” ũtukũ. Magĩtheka hanini makĩnjĩra ũũ: “Rĩu wĩkwĩyonera rĩa mbere thirikari ĩkĩgarũrũo. Ta cũthĩrĩria mũrango wa na mbere.” Thigari ciarĩ kũndũ guothe!

ŨNDŨ ITAKAARIGANĨRŨO

Hĩndĩ ĩmwe, nĩ ndaathire hamwe na mũrori wa mũthiũrũrũko gũceerera kĩũngano kĩmwe kĩerigĩirie na tũkonanie thenema ya The New World Society in Action. Twathire mathaa manana kana kenda, mbere na mũgithi, thutha ũcio na gakaari ga kũguucio nĩ mbarathi, na mũthia-inĩ na ga kũguucio nĩ ndegwa. Nĩ twakuuĩte macini ya kũruta thitima na ya gũthaaka thenema. Twakinya kuo, twatindire mũthenya ũyũ ũngĩ tũkĩhunjia mĩgũnda-inĩ tũgĩĩtaga andũ othe moke merorere thenema ũtukũ ũcio. Andũ ta 15 nĩ mokire.

Thutha wa kuonania thenema ĩyo ta ndagĩka 20, tũkĩĩrũo tũingĩre nyũmba na ihenya mũno. Tũkĩoya macini ya gũthaka thenema na tũkĩingĩra. Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo arũme maambĩrĩirie kwanĩrĩra, makĩrathũkagia mĩcinga, makiugaga: “Ngai witũ nĩ ngai ũnyotagĩra thakame mũno, na arenda thakame ya gringos.” Kwarĩ na gringos erĩ tu kũu, na ndaarĩ ũmwe wao! Arĩa meeroragĩra thenema ĩyo nĩo maagiririe andũ acio matigatue nyũmba. No akararia acio maacokire magĩũka ta tha kenda cia ũtukũ, makĩrathũkagia mĩcinga makiuga atĩ nĩ magatuohia mũthenya ũyũ ũngĩ tũgĩcoka taũni.

Ariũ a Ithe witũ nĩ meetire mũnene wa itũũra, na agĩũka thutha wa mĩaraho ena mbarathi igĩrĩ nĩguo atũtware taũni. Twĩ njĩra-inĩ, twakora handũ he tũhinga kana mĩtĩ, aambaga agatũthiĩ mbere anyitĩte mũcinga kũrora ũrĩa hahana. Nĩ ndonire atĩ mbarathi yarĩ ũteithio mũnene mũno mũndũ agĩthiĩ rũgendo, thutha-inĩ ngĩgĩa yakwa.

AMISHONARĨ ANGĨ GŨKINYA

Wĩra wa kũhunjia no waathire na mbere kũgaacĩra o na ahunjia a ndini magĩkararagia. Mwaka wa 1955, amishonarĩ angĩ atano magĩũka, ũmwe wao aarĩ mwarĩ wa Ithe witũ Elsie Swanson kuuma Kanada, ũrĩa waarĩkĩtie kĩrathi kĩa 25 gĩa cukuru ya Gileadi. Tũgĩikara nake kahinda kanini wabici-inĩ ya rũhonge atanatũmwo taũni ĩngĩ. Eerutĩire kũhũthĩra ũtũũro wake gũtungatĩra Jehova arĩ na ũteithio mũnini kuuma kwĩ aciari ake, arĩa mataigana kũiyũkia ũhoro wa ma. Kũrĩ Dicemba 31, mwaka wa 1957, niĩ na Elsie tũkĩhikania, na tũgĩikara tũrĩ oiki gĩikaro-inĩ kĩa amishonarĩ mwena wa mũhuro wa Paraguay.

Gĩikaro kĩu gĩtiarĩ na maĩ ma mũberethi; no, twarĩ na gĩthima kĩa maĩ na hau nyunjurĩ. Kwoguo gũtiarĩ na bafu kana kĩoro nyũmba thĩinĩ, gũtiarĩ macini ya kũhũũra nguo, kana o na firinji. O mũthenya nĩ twagũraga irio ingĩthũka narua. No mũtũũrĩre ũcio mũhũthũ hamwe na wendo wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ waatũmire ihinda rĩu rĩkorũo rĩna gĩkeno mũno kĩhiko-inĩ gitũ.

 Mwaka wa 1963, kahinda kanini thutha wa gũkinya Australia gũceerera maitũ, nĩ aanyitirũo nĩ thĩna wa kũhũũra ngoro, ũrĩa hihi woimanire na kuona mũrũwe rĩngĩ thutha wa mĩaka ikũmi. O ũrĩa ihinda rĩa gũcoka ũtungata-inĩ witũ bũrũri wa Paraguay rĩakuhĩrĩirie, nĩ twekorire tũkĩbatara gũtua itua rĩmwe iritũ mũno ũtũũro-inĩ witũ. Hihi tũgũtiga maitũ thibitarĩ, twĩrĩgĩrĩire atĩ he mũndũ ũkũmũrũmbũiya, tũcoke ũtungata-inĩ witũ ũrĩa twendete bũrũri-inĩ wa Paraguay? Thutha wa kũhoya mũno, niĩ na Elsie nĩ twatuire kwaga gũthiĩ nĩguo tũrũmbũiye Maitũ. Nĩ twahotire gwĩka ũguo o tũrĩ ũtungata-inĩ wa mahinda mothe nginya rĩrĩa aakuire mwaka wa 1966.

Kĩarĩ gĩtĩo kĩnene kũhũthĩrũo mĩaka mĩingĩ wĩra-inĩ wa mũthiũrũrũko na wa ng’ongo bũrũri-inĩ wa Australia o na kũruta athuri Cukuru-inĩ ya Ũtungata wa Ũthamaki. Thutha ũcio hakĩgĩa ũgarũrũku ũngĩ ũtũũro-inĩ witũ. Nĩ ndaaheirũo mweke wa gũtungata Kamĩtĩ-inĩ ya mbere ya Wabici ya Rũhonge ya Australia. Thutha ũcio, rĩrĩa twabatarire gwaka wabici njerũ ya rũhonge, ngĩamũrwo ta mũikarĩri-gĩtĩ wa kamĩtĩ ya mwako ũcio. Tũrĩ na ũteithio wa aruti wĩra maarĩ na ũnyitanĩri na ũmenyeru, nĩ twaakire wabici thaka ya rũhonge.

Ndaacokire ngĩheo wĩra thĩinĩ wa Rũhonge rwa Ũtungata, rũrĩa rũroraga wĩra wa kũhunjia thĩinĩ wa bũrũri. Ningĩ ngĩheo wĩra wa gũceerera wabici ingĩ cia honge kũmateithia na kũmekĩra ngoro. Wĩtĩkio wakwa nĩ wekĩrirũo hinya nĩ gũceerera andũ mabũrũri mamwe arĩa maikarĩte mĩaka mĩingĩ njera, na kambĩ-inĩ cia kũherithĩria andũ nĩ ũndũ wa wĩtĩkio na wathĩki wao harĩ Jehova.

KŨRĨA TŨRATUNGATA RĨU

Thutha wa gũcoka kuuma iceera rĩa wabici ĩmwe ya rũhonge mwaka wa 2001, nĩ ndaakorire marũa ma kũnjĩta Brooklyn, New York, ngatungate Kamĩtĩ-inĩ ya Wabici ya Rũhonge ya Amerika ĩrĩa yaakoretwo yathondekwo. Niĩ na Elsie tũgĩĩciria ũndũ ũcio na njĩra ya mahoya, na tũgĩĩtĩkĩra tũrĩ na gĩkeno. O na rĩu tũrĩ o Brooklyn, thutha wa makĩria ma mĩaka 11.

Nĩ ngenaga mũno gũkorũo na mũtumia ũkenagĩra gwĩka ũrĩa wothe Jehova arenda. Rĩu niĩ na Elsie tũrĩ mĩaka-inĩ itũ ya 80 na tũrĩ o na hinya wa mwĩrĩ. Nĩ twĩrĩgĩrĩire gũgaakenera ũrutani wa Jehova tene na tene o hamwe na irathimo iria ciothe igaakenerũo nĩ arĩa othe mekaga wendi wake.

[Mbica karatathi ka 19]

Kiumia kĩmwe nĩ ingĩathire na mbathi, kĩu kĩngĩ na mũgithi, ningĩ na ngari nini kana nguuĩtwo nĩ nduthi nditikĩte ithandũkũ na mũhuko wa kũhunjia

[Mbica karatathi ka 21]

Nĩ twĩrĩgĩrĩire gũgaakenera ũrutani wa Jehova tene na tene

[Mbica karatathi ka 18]

Ũmotho: Ndĩ wĩra-inĩ wa mũthiũrũrũko Australia Ũrĩo:

Twĩ na aciari akwa

 [Mbica karatathi ka 20]

Mũthenya wa ũhiki witũ, Dicemba 31, 1957