Wĩhandei na Mwĩtheme Mĩtego ya Shaitani!
Wĩhandei na Mwĩtheme Mĩtego ya Shaitani!
“[Wĩhandei] mũhote gwĩtiiria mawara ma mũcukani.”—EF. 6:11.
ŨNGĨCOKIA ATĨA?
Ndungata ya Jehova ĩngĩĩthema atĩa kũnyitwo nĩ mũtego wa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ?
Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia Mũkristiano wĩ thĩinĩ wa kĩhiko ndakagwe irima-inĩ rĩa ũtharia?
Nĩ kĩĩ gĩtũmaga wĩtĩkie atĩ nĩ harĩ ũguni wa kuoya ikinya irũmu ũhoro-inĩ wĩgiĩ ngomanio itagĩrĩire na kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ?
1, 2. (a) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Shaitani age tha harĩ arĩa aitĩrĩrie maguta na arĩa a “ng’ondu ingĩ”? (b) Nĩ mĩtego ĩrĩkũ ya Shaitani ĩkwarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
SHAITANI MŨCUKANI ndarĩ tha na andũ, na makĩria arĩa matungatagĩra Jehova. Ma nĩ atĩ, Shaitani nĩ ararũa na arĩa matigarĩte a arĩa aitĩrĩrie maguta. (Kũg. 12:17) Akristiano acio ehokeku makoretwo magĩtongoria wĩra wa kũhunjia Ũthamaki mahinda-inĩ maya na makoimbũra atĩ Shaitani nĩwe mũnene wa thĩ ĩno. Ningĩ Mũcukani ndendete arĩa a “ng’ondu ingĩ,” arĩa manyitaga mbaru arĩa aitĩrĩrie maguta matanyĩte muoyo wa tene na tene—itanya rĩrĩa Shaitani aateire. (Joh. 10:16) Nokĩo arĩ na marakara maingĩ! Tũkorũo kĩĩrĩgĩrĩro gitũ nĩ gĩa gũgaatũũra thĩ, kana igũrũ, Shaitani ndatwendagĩra maũndũ mega o na hanini. Muoroto wake nĩ gũtũtambura.—1 Pet. 5:8.
2 Nĩguo ahingie muoroto wake, Shaitani arahũthĩra mĩtego ĩtiganĩte. Tondũ nĩ ‘atumumarĩtie meciria’ ma arĩa matetĩkĩtie, matiĩtĩkagĩra ũhoro ũrĩa mwega na mationaga mĩtego ĩyo. O na kũrĩ ũguo, Mũcukani nĩ ategaga nginya amwe arĩa metĩkĩrĩte ndũmĩrĩri ya Ũthamaki. (2 Kor. 4:3, 4) Gĩcunjĩ kĩu kĩngĩ nĩ kĩonanirie ũrĩa tũngĩĩthema mĩtego ĩtatũ ya Shaitani: (1) rũrĩmĩ, (2) guoya na hatĩka, na (3) mũndũ kwĩigua ahĩtĩtie mũno. Rekei rĩu twarĩrĩrie ũrĩa tũngĩĩhanda nĩguo tũtoorie mĩtego ĩngĩ ĩĩrĩ ya Shaitani—kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ na igerio rĩa ũtharia.
KWENDA INDO CIA KĨĨMWĨRĨ—MŨTEGO ŨRĨA ŨTHARARAGIA
3, 4. Mĩtangĩko ya mũtabarĩre ũyũ ĩngĩtũma atĩa mũndũ ende indo cia kĩĩmwĩrĩ?
3 Thĩinĩ wa ngerekano yake ĩmwe, Jesu nĩ aagwetire mbeũ yahurirũo mĩigua-inĩ. Oigire atĩ mũndũ no aigue ũhoro, ‘no mĩhang’o ya gũkũ thĩ, na maheeni ma ũtonga igathararia ũhoro, nake akaga gũciara maciaro.’ (Mat. 13:22) Ĩĩ-ni, kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩ mũtego ũmwe ũhũthagĩrũo nĩ thũ itũ Shaitani.
4 Harĩ maũndũ merĩ mangĩthararia ũhoro marĩ hamwe. Ũndũ ũmwe nĩ “mĩhang’o ya gũkũ thĩ.” ‘Matukũ-inĩ maya ma ũgwati’ kũrĩ na maũndũ maingĩ mangĩtũma ũgĩe na mĩtangĩko. (2 Tim. 3:1) Nĩ ũndũ wa ũtũũro kũritũha na wĩra gũthiĩ waagĩte, wahota gwĩkora ũkĩremwo kũhingia mabataro. Ningĩ no ũkorũo ũgĩtangĩkĩra ihinda rĩũkĩte na ũkeyũria, ‘Hihi ndatiga wĩra nĩ ngonaga mbeca cia kũnjigana?’ Nĩ ũndũ wa mĩtangĩko ta ĩyo, amwe nĩ maambĩrĩirie gũthingata ũtonga, magĩĩciria atĩ mbeca no imahe ũgitĩri.
5. Nĩ na njĩra irĩkũ “ũtonga” ũngĩheenia mũndũ?
5 Jesu nĩ aarĩrĩirie ũndũ ũcio ũngĩ—‘maheeni ma ũtonga.’ Ũndũ ũcio hamwe na mĩtangĩko no ithararie ũhoro. Bibilia nĩ yugaga atĩ ‘mbia nĩ mwĩgitio.’ (Koh. 7:12) O na kũrĩ ũguo, gũthingata ũtonga ti ũndũ wa ũũgĩ. Andũ aingĩ nĩ monete atĩ o ũrĩa marerutanĩria gwetha ũtonga, noguo meingĩragia mũtego-inĩ wa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ. Amwe o na nĩ matuĩkĩte ngombo cia ũtonga.—Mat. 6:24.
6, 7. (a) Kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ kũngĩtuĩka atĩa ũgwati harĩ mũndũ arĩ wĩra-inĩ? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ Mũkristiano aagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wamo rĩrĩa aheo mweke wa kuongerera mathaa ma wĩra?
6 Merirĩria ma ũtonga no maambĩrĩrie mũndũ atekũmenya. Kwa ngerekano, wĩcirie ũndũ ũyũ. Ũrĩa ũkwandĩkĩte agagwĩta agakwĩra ũũ: “Ndĩna ũhoro mwega! Kambuni nĩ ĩraheirũo wĩra mũnene mũno. Ũguo nĩ kuuga atĩ mĩeri ĩigana ũna yũkĩte kaingĩ nĩ tũrĩrutaga wĩra mathaa mainga-ingĩ. No kĩreke ngwĩre mũcara ũrĩa ũrĩonaga ũrĩkoragwo wĩ mũnene.” We ũngĩĩka atĩa ũngĩheo mweke ta ũcio? Hatarĩ nganja, kũrora mabataro ma famĩlĩ yaku nĩ wĩra wagĩrĩirũo kuoyũo na ũritũ, no toguo wĩra ũrĩa wĩhokeirũo. (1 Tim. 5:8) Nĩ harĩ maũndũ mangĩ ũbatiĩ gwĩciria ũhoro wamo. Ihinda rĩrĩa ũrĩongagĩrĩra wĩra-inĩ rĩigana atĩa? Hihi wĩra waku wa kĩĩmwĩrĩ nĩ ũrĩingagĩrĩra maũndũ maku ma kĩĩroho, ta mĩcemanio na hwaĩ-inĩ wanyu wa Ũthathaiya wa Famĩlĩ?
7 Ũgĩĩciria ũrĩa ũgũtua-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata makĩria kũrora—nĩ ũrĩa kuongerera mathaa ma wĩra gũgũteithia ũgĩe na mbia bengi-ĩ kana nĩ ũrĩa kũngĩhutia maũndũ maku ma kĩĩroho? Hihi kwenda kũgĩa na mbia makĩria no gũtũme ũtige gũcaria maũndũ ma Ũthamaki mbere? Hihi nĩ ũrona ũrĩa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ kũngĩkũhutia ũngĩĩtĩkĩra gũtiganĩria maũndũ maku ma kĩĩroho na ma famĩlĩ yaku? Angĩkorũo ũndũ ũcio nĩ ũrekĩka harĩ we-rĩ, ũngĩĩhanda atĩa nĩguo wĩtheme gũtharario nĩ kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ?—Thoma 1 Timotheo 6:9, 10.
8. Nĩ gwĩciria ngerekano irĩkũ cia Kĩĩmandĩko kũngĩtũteithia gũthuthuria mũikarĩre witũ?
8 Nĩguo wĩtheme gũtharario nĩ kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ, ikaraga ũgĩthuthuragia mũikarĩre waku. Ndukanetĩkĩre kũhaana ta Esau, ũrĩa wonanirie na ciĩko ciake atĩ ndaatĩĩte maũndũ ma kĩĩroho! (Kĩam. 25:34; Ahib. 12:16) Na hatarĩ nganja ndwagĩrĩirũo kũhaana mwanake ũrĩa warĩ mũtongu ũrĩa woririo endie indo ciake, acihe athĩni, arũmĩrĩre Jesu. Handũ ha gwĩka ũguo, “agĩthiĩ arĩ na kĩeha: nĩ gũkorũo nĩ mũndũ warĩ na indo nyingĩ.” (Mat. 19:21, 22) Nĩ ũndũ wa kũheenio nĩ ũtonga, mwanake ũcio aateire mweke wa mwanya mũno wa kũrũmĩrĩra mũndũ ũrĩa mũnene mũno wanakorũo kuo! Wĩmenyerere ndũkanate mweke wa gũkorũo ũrĩ mũrutwo wa Jesu Kristo.
9, 10. Ũngiuga mawoni ma Kĩĩmandĩko megiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩ marĩkũ?
9 Nĩguo ũhote gũtooria mĩtangĩko ĩtarĩ ya o mũhaka ĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ-rĩ, athĩkĩra ũtaaro ũyũ wa Jesu: “Tigagai gwĩtangĩkĩra, mũkiugaga atĩrĩ, Tũkũrĩa kĩ? kana, Tũkũnyua kĩ? o na kana, Tũkwĩhumba kĩ? Nĩ ũndũ indo icio ciothe nĩcio imathagwo nĩ andũ a Ndũrĩrĩ; tondũ Ithe wanyu wĩ Igũrũ nĩoĩ atĩ nĩmũbataragio nĩ indo icio ciothe.”—Mat. 6:31, 32; Luk. 21:34, 35.
10 Handũ ha gwĩtĩkĩra ũtoorio nĩ maheeni ma ũtonga, wĩrutanĩrie gũkũria woni ta wa Aguri mwandĩki wa Bibilia ũrĩa woigire ũũ: “Ndũkareke thĩne mũno kana ndonge mũno. heaga o kĩrĩa mbataire.” (Thim. 30:8, Contemporary English Version) Hatarĩ nganja, Aguri nĩ aamenyaga ũgitĩri ũrĩa umanaga na mbia o ũndũ ũmwe na maheeni ma ũtonga. Menya wega atĩ mĩtangĩko ya mũtabarĩre ũyũ na maheeni ma ũtonga no itũme mũndũ aharagane kĩĩroho. Gũtangĩkĩra indo cia kĩĩmwĩrĩ mũno no gũtũme twage ihinda, hinya, na wendi wa gũthingata maũndũ ma Ũthamaki. Nĩ ũndũ ũcio, tua itua rĩa kũregana na mũtego wa Shaitani wa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ!—Thoma Ahibirania 13:5.
ŨTHARIA—IRIMA RĨHUMBĨRĨTWO NA NJĨRA YA ŨŨGĨ
11, 12. Mũkristiano angĩgũa ũtharia-inĩ atĩa arĩ kũrĩa arutagĩra wĩra?
11 Aguĩmi arĩa mendaga kũnyita nyamũ ĩrĩ na hinya menjaga irima njĩra-inĩ ĩrĩa nyamũ ĩyo ĩgeragĩra. Irima rĩu kaingĩ rĩcokaga rĩkahumbĩrũo na tũmĩtĩ kana tĩri nĩguo rĩtikoneke. Igerio rĩmwe rĩrĩa Shaitani ahotete kũhũthĩra na njĩra nene rĩhaana mũtego ũcio. Nĩ rĩhia rĩa ũtharia. (Thim. 22:14; 23:27) Akristiano aingĩ nĩ magũĩte irima-inĩ rĩu nĩ ũndũ wa kwĩrekereria maingĩre maũndũ-inĩ mangĩtũma meke ũtharia na njĩra hũthũ. Akristiano amwe arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko nĩ mekĩte ũtharia thutha wa gũkũria ndũgũ ĩtagĩrĩire.
12 Ndũgũ icio itaagĩrĩire no ciambĩrĩrie kũrĩa ũrutagĩra wĩra. Ma nĩ atĩ, ũthuthuria ũmwe wonanirie atĩ makĩria ma nuthu ya atumia arĩa matharagia na hakuhĩ arũme 3 harĩ 4 arĩa matharagia mekaga ũguo na arĩa marutithanagia wĩra nao. Hihi wĩ wĩra-inĩ nĩ ũbataraga gũkuruhana na atumia kana athuri? Okorũo nĩ mũkuruhanaga-rĩ, ũikaranagia atĩa nao? Hihi nĩ wĩigagĩra mĩhaka hagakorũo atĩ no wĩra mũrutithanagia hatarĩ ũndũ ũngĩ? Kwa ngerekano-rĩ, thutha wa kwaranĩria kaingĩ na mũndũrũme marutithanagia wĩra, mũtumia Mũkristiano ahota kwambĩrĩria kũmũheaga ũhoro wake, o na kũmwĩra mathĩna marĩa arĩ namo thĩinĩ wa kĩhiko. Nake mũndũrũme Mũkristiano thutha wa kũmenyerana na mũtumia marutithanagia wĩra ahota gwĩciria ũũ: “Nĩ atĩaga mawoni makwa na agathikĩrĩria rĩrĩa ngũmwarĩria. Ningĩ nĩ aaheete gĩtĩo. Na arĩ korũo ũũ nĩguo mũtumia wakwa anjĩkaga!” Hihi nĩ ũrona ũrĩa Akristiano arĩa makoragwo maũndũ-inĩ ta macio mangĩingĩra ũtharia-inĩ na njĩra hũthũ?
13. Ndũgũ ĩtagĩrĩire ĩngĩambĩrĩria atĩa thĩinĩ wa kĩũngano?
13 Ningĩ ũrata ũtagĩrĩire no wambĩrĩrie thĩinĩ wa kĩũngano. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ wĩyoneirũo. Danieli na mũtumia wake Sara, a maarĩ mapainia a hĩndĩ ciothe. Ningĩ Danieli aarĩ “mũthuri wa kĩũngano mwĩrutĩri biũ,” we akiuga. Eetĩkagĩra wĩra o wothe angĩaheirũo. Ũtungata-inĩ wake, Danieli nĩ eerutaga Bibilia na arũme atano ethĩ—na atatũ ao makĩbatithio. Ariũ acio a Ithe witũ makoretwo mabatithio nĩ mabataraga gũteithio. Rĩrĩa Danieli aakoragwo mawĩra-inĩ mangĩ ma gĩtheokrasi, kaingĩ Sara nĩwe wamateithagia. Thutha wa kahinda ũndũ ũcio ũgĩtuĩka mũtugo: Arutwo acio a Danieli a hau kabere nĩ maabataraga ũtaaro, na nĩ maaheagwo nĩ Sara. Nake nĩ aabataraga kuonio wendo, na arutwo acio a Bibilia a Danieli nĩ maamũrũmbũyagia. Ũcio ũgĩtuĩka mũtego mũnene. Danieli oigire ũũ: “Thutha wa mĩeri ĩigana ũna ya kwĩrutĩra ũguo, mũtumia wakwa akĩhinyĩrĩrĩka kĩĩroho na kĩĩmeciria. Ũndũ ũcio, hamwe na gũkorũo itekũmũrũmbũiya, nĩ kwarehire moimĩrĩro moru. Mũtumia wakwa eekire ũtharia na ũmwe wa arutwo acio akwa a tene. Aathirĩrĩkĩire kĩĩroho o ngĩmuonaga, na niĩ hĩndĩ ĩyo ndarũmbũyanagia mũno na mawĩra marĩa ndeehokeirũo ũũ atĩ ndingĩamenyire.” Ũngĩĩthema atĩa ũgwati ta ũcio?
14, 15. Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩteithia Akristiano arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko metheme mũtego wa ũtharia?
14 Nĩguo wĩtheme mũtego wa ũtharia, wĩcũranagie ũrĩa mwĩhĩtwa wa kĩhiko uugĩte. Jesu oigire ũũ: “Arĩa Ngai agwatanĩtie mũndũ ndakanamatigithanie.” (Mat. 19:6) Ndũkanecirie atĩ mĩeke ya gĩtheokrasi nĩ ya bata gũkĩra ũrĩa mũhikanĩtie nake. Makĩria ma ũguo, menya atĩ gũikaraga ũraihanĩrĩirie na ũrĩa mũhikanĩtie nĩ ũndũ wa maũndũ matarĩ ma o mũhaka no kuonanie atĩ kĩhiko kĩanyu kĩrĩ na thĩna na no kũrehe magerio kana mehia maritũ.
15 No angĩkorũo wĩ mũthuri wa kĩũngano-rĩ, ĩ naruo rũũru? Mũtũmwo Petero aandĩkire ũũ: ‘Rĩithagiai rũũru rũa Ngai rũrĩa mũrĩ naruo, to ũndũ wa kũringĩrĩrio, no nĩ ũndũ wa kwĩendera, ti ũndũ wa kwĩrirĩria mbia itamwagĩrĩire, no makĩria nĩ ũndũ wa kwĩendera.’ (1 Pet. 5:2) Andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩũngano matiagĩrĩire gũtiganĩrio. O na kũrĩ ũguo, ndwagĩrĩirũo kũruta wĩra waku wa kũrĩithia rũũru ũtiganĩirie mũtumia waku. Hatingĩkorũo na bata—o na nĩ ũgwati kũhũthĩra ihinda rĩaku rĩothe kũrĩithia kĩũngano na hĩndĩ ĩyo mũtumia waku nĩ kũniinwo araninwo nĩ “ng’aragu” mũciĩ. Danieli oigaga ũũ: “Mũndũ ndagĩrĩirũo kũrũmbũiya mũno mawĩra ma kĩũngano nginya agatiganĩria famĩlĩ yake.”
16, 17. (a) Nĩ makinya marĩkũ Akristiano arĩa mahikanĩtie mangĩoya marĩ wĩra-inĩ nĩguo arĩa marutithanagia wĩra mamenye atĩ matingĩenda ndũgũ itaagĩrĩire? (b) Heana ngerekano ya ũhoro mũcabithie ũrĩa ũngĩteithia Akristiano gwĩthema ũtharia.
16 Ũhoro mũingĩ mwega nĩ ũkoretwo ũgĩcabithio thĩinĩ wa Mũrangĩri na Amkeni! wa gũteithia Akristiano arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko metheme kũgũa mũtego-inĩ wa ũtharia. Kwa ngerekano, ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Septemba 15, 2006, yaheanĩte ũtaaro ũyũ: “Ũrĩ wĩra-inĩ kana ũndũ-inĩ ũngĩ o wothe, wĩmenyagĩrĩre maũndũ marĩa mangĩtũma ũtume ndũgũ ĩtagĩrĩire. Maũndũ ta kũhũthĩra mahinda maingĩ mũno ũkĩrutithania wĩra na mũtumia kana mũthuri no gũkorũo kũrĩ kĩambĩrĩria kĩa igerio. Wĩ mũthuri kana mũtumia ũrĩ thĩinĩ wa kĩhiko, wagĩrĩirũo kuonania biũ kũgerera ciugo na ciĩko ciaku atĩ ndũngĩtĩkĩra ndũgũ ta icio. Ũrĩ mũndũ ũthingataga wĩyamũrĩri Ngai, hatarĩ nganja ndũngĩenda mũndũ ambĩrĩrie gũgwĩciria nĩ ũndũ wa kũmũthakia kana kwĩhumba na kwĩgemia ũrĩa gũtagĩrĩire. . . . Kũiga mbica cia ũrĩa mũhikanĩtie nake na ya ciana cianyu harĩa ũrutagĩra wĩra nĩ irĩkũririkanagia we o hamwe na arĩa mũrĩ nao atĩ famĩlĩ yaku nĩ ya bata mũno harĩ we. Tua itua rĩa kũregana na gĩĩko o gĩothe kĩngĩgucĩrĩria mũndũ harĩ ngomanio kuuma kũrĩ mũndũ ũngĩ.”
17 Gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo “Uaminifu Katika Ndoa Unamaanisha Nini Hasa?” thĩinĩ wa Amkeni! ya Ĩpuro 2009 kĩogire atĩ mũndũ ndagĩrĩirũo gwĩciria gũkomania na mũndũ ũngĩ tiga ũrĩa mahikanĩtie. Gĩcunjĩ kĩu kĩonanirie atĩ gwĩciragia igũrũ rĩgiĩ gũkomania na mũndũ mũtahikanĩtie no gũtũme ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũtharia. (Jak. 1:14, 15) Angĩkorũo wĩ thĩinĩ wa kĩhiko, no ũkorũo ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ harĩ we na ũrĩa mũhikanĩtie gũikaraga mũgĩcokagĩra ũhoro ũcio. Kĩhiko nĩ mũbango waambĩrĩirio nĩ Jehova we mwene, na nĩ gĩtheru. Gũkoragwo na ihinda rĩa kwaranĩria na ũrĩa mũhikanĩtie ũhoro wĩgiĩ kĩhiko kĩanyu nĩ njĩra njega ya kuonania atĩ nĩ mũtĩĩte maũndũ matheru.—Gen. 2:21-24.
18, 19. (a) Moimĩrĩro ma ũtharia nĩ marĩkũ? (b) Wĩhokeku thĩinĩ wa kĩhiko ũrehaga ũguni ũrĩkũ?
18 Ũngĩĩkora ũkĩgucĩrĩrio gũtuma ndũgũ ĩtagĩrĩire, wĩcũranie ũhoro wĩgiĩ moimĩrĩro moru ma ũmaraya na ũtharia. (Thim. 7:22, 23; Gal. 6:7) Arĩa mekaga ũtharia nĩ marakaragia Jehova na magetuuria o ene na arĩa mahikanĩtie nao. (Thoma Malaki 2:13, 14.) Mũgarũ na ũguo, wĩcirie ũguni ũrĩa arĩa matũũragia mĩthiĩre mĩtheru monaga. To kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra tene na tene magĩaga nakĩo, ĩndĩ nĩ makenagĩra ũtũũro ũrĩa mwega mũno ũmũthĩ, hamwe na thamiri theru.—Thoma Thimo 3:1, 2.
19 Mũtungi wa Thaburi ainire atĩrĩ: “Arĩa menda kĩrĩra gĩaku [Ngai] matũũraga na thayũ mũnene, na gũtirĩ ũndũ monaga ũngĩmahĩnga.” (Thab. 119:165) Nĩ ũndũ ũcio enda ũhoro wa ma na ‘wĩmenyagĩrĩre mũno mĩthiĩre ĩrĩa ũthiaga nayo, ndũgathiage na ĩrĩa ya irimũ, tiga o ĩrĩa ya andũ ogĩ’ matukũ-inĩ maya moru. (Ef. 5:15, 16) Njĩra iria tũgeragĩra ciyũire mĩtego ya Shaitani ya kũnyita athathaiya a ma. No nĩ tũhaarĩirio wega ũrĩa tũngĩĩgitĩra. Jehova nĩ atũheete kĩrĩa tũrabatara nĩguo “twĩhande” na ‘tũhote gwĩtiiria mawara mothe ma mũcukani’!—Ef. 6:11, 16.
[Kohoro ka magũrũ-inĩ]
a Macio timo marĩtwa mao.
[Ciũria cia wĩruti]
[Mbica karatathi ka 26]
Kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ no gũthararie mũndũ kĩĩroho. Ndũkanetĩkĩrie ũndũ ũcio
[Mbica karatathi ka 29]
Gũthakĩra arĩa angĩ kĩĩmeciria—kana gwĩtĩkĩra ũthakĩrũo—no gũtũme ũingĩre ũtharia-inĩ
