Wĩmenyerere Mĩtego ya Mũcukani!
Wĩmenyerere Mĩtego ya Mũcukani!
“Moime mũtego-inĩ wa mũcukani.” —2 TIM. 2:26.
ŨNGĨCOKIA ATĨA?
Ũrabatara gwĩthuthuria na njĩra ĩrĩkũ angĩkorũo nĩ ũrĩ mwerekera wa kwaria ũũru igũrũ rĩgiĩ arĩa angĩ?
Kuumana na cionereria cia Pilato na Petero-rĩ, ũngĩĩruta atĩa ũrĩa ũngĩtooria guoya na hatĩka?
Ũngĩĩthema atĩa kwĩigua ũhĩtĩtie mũno?
1, 2. Nĩ mĩtego ĩrĩkũ ya Mũcukani tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
MŨCUKANI ahĩtaga ndungata cia Jehova. Muoroto wake hĩndĩ ciothe ti kũmoraga, ta ũrĩa mũhĩti wa nyamũ ekaga. Handũ ha ũguo, muoroto wake mũnene akĩhĩta andũ ũkoragwo ũrĩ kũmanyita me muoyo amahũthĩre ũrĩa angĩenda.—Thoma 2 Timotheo 2:24-26.
2 Nĩguo anyite nyamũ ĩ muoyo, mũguĩmi no ahũthĩre mũtego wa mũthemba mũna. No agerie kũmĩhenereria yumĩre handũ angĩmĩnyitĩra na kĩana. Kana ahũthĩre mũtego wĩhithĩte wa kĩhiũko kũnyita nyamũ ĩyo o rĩmwe. Mũcukani ahũthagĩra mĩtego o ta ĩyo kũnyita ndungata cia Ngai irĩ muoyo. Tũngĩenda gwĩthema ndagatũnyite, no mũhaka tũikare twĩiguĩte na twathĩkĩre maũndũ marĩa mangĩtuonia atĩ harĩ na mũtego wa Shaitani hakuhĩ. Gĩcunjĩ gĩkĩ gĩkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩĩthema mĩtego ĩtatũ gatagatĩ-inĩ ka ĩrĩa Mũcukani ahotete kũhũthĩra kũnyita andũ nayo. Mĩtego ĩyo nĩ (1) rũrĩmĩ, (2) guoya na hatĩka, na (3) mũndũ kwĩigua ahĩtĩtie mũno. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkaarĩrĩria mĩtego ĩngĩ ĩĩrĩ, ya Shaitani.
HORIA MWAKI WA RŨRĨMĨ
3, 4. Kwaga kũgirĩrĩria rũrĩmĩ rwitũ kũngĩkorũo na moimĩrĩro marĩkũ? Heana ngerekano.
3 Nĩguo oimbuthũre nyamũ kũrĩa ciĩhithĩte, mũhĩti no agwatie gĩthaka mwena ũmwe, nĩguo acinyite ikĩgeria kũũra. Na njĩra ya ngerekano, Mũcukani no ende kũmundia kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Rĩrĩa ahota gwĩka ũguo, oimbuthũraga andũ makoima handũ hau harĩ na ũgitĩri makaingĩra moko-inĩ make. Hihi nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũngĩnyitanĩra nake tũtekũmenya tũgwe mũtego-inĩ wake?
4 Mũtũmwo Jakubu aaringithanirie rũrĩmĩ na mwaki. (Thoma Jakubu 3:6-8.) Tũngĩaga kũgirĩrĩria rũrĩmĩ ruitũ, no twakie mwaki wa mũhaano thĩinĩ wa kĩũngano. Ũndũ ũcio ũngĩkĩka atĩa? Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Kĩmenyithia gĩgathomwo mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, atĩ mwarĩ wa Ithe witũ mũna nĩ aramũrirũo atuĩke painia wa hĩndĩ ciothe. Thutha wa mĩcemanio, ahunjia erĩ makambĩrĩria kwarĩrĩria ũhoro ũcio. Ũmwe wao akonania nĩ mũkenu na akendera painia ũcio mwerũ maũndũ mega. Ũcio ũngĩ nake agekĩrĩra nganja muoroto wa painia ũcio na akoiga atĩ no ngumo areyethera thĩinĩ wa kĩũngano. Hihi nĩ mũhunjia ũrĩkũ harĩ acio erĩ ũngĩenda atuĩke mũrata waku? Ti ũndũ mũritũ kũmenya nĩ ũrĩkũ ũngĩmundia kĩũngano kũgerera mĩario yake.
5. Nĩguo tũhote kũhoria mwaki wa rũrĩmĩ, tũrabatara gwĩthuthuria na njĩra ĩrĩkũ?
5 Tũngĩhota atĩa kũhoria mwaki wa rũrĩmĩ? Jesu oigire ũũ: “Kanua kaaragia maũndũ marĩa maiyũire ngoro.” (Mat. 12:34) Kwoguo ikinya rĩa mbere nĩ gũthuthuria ngoro citũ ene. Hihi nĩ twĩthemaga maũndũ marĩa mangĩtũma twarie ndeto cia gũtuuria? Kwa ngerekano-rĩ, rĩrĩa twaigua atĩ mũrũ wa Ithe witũ mũna nĩ arerutanĩria gũkinyĩra mweke mũna wa ũtungata, hihi nĩ twĩtĩkagia atĩ arĩ na muoroto mwega, kana tũmwĩciragĩria areka ũguo nĩ ũndũ wa kwĩyenda? Tũngĩkorũo na mwerekera wa gwĩkagĩrĩra andũ arĩa angĩ nganja, nĩ wega tũririkane atĩ Mũcukani nĩ eekĩrĩire nganja muoroto wa Ayubu ndungata njĩhokeku ya Ngai. (Ayub. 1:9-11) Handũ ha gwĩkĩrĩra nganja mũrũ wa Ithe witũ, nĩ kaba tũthuthurie kĩrĩa kĩratũma tũgĩe nganja. Hihi twĩna gĩtũmi kĩega gĩa kũmwĩkĩrĩra nganja? Kana ngoro citũ nĩ ithũkĩtio nĩ wagi wa wendo ũrĩa ũingĩhĩte matukũ maya ma kũrigĩrĩria?—2 Tim. 3:1-4.
6, 7. (a) Itũmi imwe iria ingĩtũma twarie ũũru kwerekera arĩa angĩ nĩ irĩkũ? (b) Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa tũngĩrumwo?
6 Ningĩ ta wĩcirie itũmi ingĩ ingĩtũma twarie ũru igũrũ rĩgiĩ arĩa angĩ. Kĩmwe no gĩkorũo kĩrĩ kwenda maũndũ marĩa twĩkĩte mamenyeke gũkĩra ma arĩa angĩ. Tũngĩĩka ũguo, tũngĩkorũo tũkĩgeria gwĩtũũgĩria na njĩra ya kũhũthia andũ arĩa angĩ. Kana rĩngĩ tũkorũo tũgĩĩtetera nĩ ũndũ wa ũndũ mũna tũtaahotire gwĩka. O na angĩkorũo tũreka ũguo nĩ mwĩtũgĩrio, ũiru, kana kwaga kwĩĩtĩkia, moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ moru.
7 No tũkorũo tũkĩona ta twagĩrĩirũo kwaria ũru kwerekera mũndũ mũna. Rĩngĩ no tũkorũo tũturĩtwo nĩ ndeto aaririe itwĩgiĩ. Angĩkorũo nĩguo, kũmwĩka o ũguo atwĩkĩte tikĩo kĩhonia. Gwĩka ũguo nĩ ta gwakĩrĩria mwaki na tũngĩkorũo tũgĩĩka wendi wa Mũcukani no ti wa Ngai. (2 Tim. 2:26) Nĩ wega twĩgerekanagie na Jesu ũndũ-inĩ ũcio. Rĩrĩa “aarumagwo ndaigana kwĩrumĩra.” Ithenya rĩa ũguo, “eneanaga kũrĩ ũrĩa ũtuaga cira na kĩhooto.” (1 Pet. 2:21-23) Jesu aarĩ na ma atĩ Jehova nĩ angĩarũngire maũndũ na njĩra Yake mwene ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire. Twagĩrĩirũo gũkorũo na mwĩhoko o ta ũcio harĩ Ngai. Rĩrĩa twahũthĩra rũrĩmĩ rwitũ wega, nĩ tũteithagia gũtũũria ‘thayũ ũrĩa ũtuohanĩtie’ thĩinĩ wa kĩũngano gitũ.—Thoma Aefeso 4:1-3.
WĨTHEME MŨTEGO WA GUOYA NA HATĨKA
8, 9. Pilato aatuĩrĩire Jesu nĩkĩ?
8 Nyamũ yanyitwo nĩ mũtego ndĩhotaga gũthiĩ kũrĩa ĩngĩenda. No taguo, mũndũ ũgwĩte mũtego-inĩ wa guoya na hatĩka eimaga wĩyathi mũna ũtũũro-inĩ wake. (Thoma Thimo 29:25.) Rekei twarĩrĩrie ngerekano cia andũ erĩ ngũrani mũno arĩa maagũire mũtego-inĩ wa guoya na hatĩka tuone ũndũ ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na ũhoro wao.
9 Pilato, Mũtongoria Mũroma nĩ aamenyaga atĩ Jesu ndaarĩ na mahĩtia na kuonekaga atĩ ndeendaga kũmwĩka ũru. Ma nĩ atĩ, Pilato oigire atĩ Jesu ‘gũtirĩ ũndũ ekĩte wa gũtũma oragwo.’ O na kũrĩ ũguo, Pilato nĩ aathanire Jesu oragwo. Nĩkĩ hihi? Tondũ nĩ eetĩkĩrire gũtoorio nĩ hatĩka cia kĩrĩndĩ. (Luk. 23:15, 21-25) Akararia acio maanĩrĩire makiuga, “wohora mũndũ ũyũ-rĩ, ndũrĩ mũrata wa Kaisari,” na njĩra ĩyo makĩmũhatĩrĩria gwĩka ũrĩa meendaga. (Joh. 19:12) No kũhoteke Pilato eetigagĩra kũũrũo nĩ gaturwa gake—kana muoyo wake—angĩohorire Jesu. Na njĩra ĩyo akĩreka ahatĩkwo gwĩka wendi wa Mũcukani.
10. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Petero akaane Kristo?
10 Mũtũmwo Petero aarĩ ũmwe wa arata a Jesu a hakuhĩ mũno. Nĩ oimbũrire arĩ mbere ya andũ atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia. (Mat. 16:16) Petero aaikarire arĩ mwĩhokeku rĩrĩa arutwo angĩ maagire gũtaũkĩrũo nĩ ũndũ Jesu aakoretwo oiga na makĩmũtiga. (Joh. 6:66-69) Na rĩrĩa thũ ciokire kũnyita Jesu, Petero aahũthĩrire rũhiũ kũrũĩrĩra Mwathi wake. (Joh. 18:10, 11) No thutha ũcio, Petero nĩ aatooririo nĩ guoya o na agĩkaana Jesu Kristo. Gwa kahinda kanini, mũtũmwo ũcio nĩ aagũire mũtego-inĩ wa gwĩtigĩra andũ na akĩreka ũmũgirie kuoya ikinya rĩa ũcamba.—Mat. 26:74, 75.
11. Nĩ maũndũ marĩkũ moru tũngĩbatara kũrũa namo?
11 Tũrĩ Akristiano, nĩ twagĩrĩirũo kũregana na hatĩka cia gwĩka maũndũ mangĩrakaria Ngai. Andĩkani kana o na andũ angĩ mahota kũgeria gũtũtindĩkĩrĩria twage wĩhokeku kana gũtũhenereria tũingĩre ngomanio-inĩ itagĩrĩire. Arutwo nao mahota kũhiũrania na riika rĩao rĩrĩa rĩramahatĩka maiyĩre igeranio, merorere mbica cia ũũra thoni, manyue thigara, ndawa cia ũrĩu, njohi, kana maingĩre mĩtugo-inĩ mĩũru ya ngomanio. Kwoguo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gwĩthema mũtego wa guoya na hatĩka cia gwĩka maũndũ mangĩrakaria Jehova?
12. Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na Pilato na Petero?
12 Rekei tuone maũndũ marĩa tũngĩĩruta kuumana na cionereria cia Pilato na Petero. Pilato aarĩ na ũmenyo o mũnini wĩgiĩ Kristo. O na kũrĩ ũguo, nĩ aamenyaga atĩ Jesu ndaarĩ na mahĩtia na atĩ aarĩ ngũrani na andũ arĩa angĩ. No Pilato ndaarĩ na wĩnyihia na ndeendete Ngai ũrĩa wa ma. Mũcukani aamũnyitire arĩ muoyo na njĩra hũthũ. Petero aarĩ na ũmenyo wa ma na nĩ eendete Ngai. No mahinda mangĩ, nĩ aagaga kũmenya mĩhaka, akaingĩrũo nĩ guoya, na akareka atoorio nĩ hatĩka. Jesu atananyitwo, Petero eeganire akiuga ũũ: “O na othe mangĩhĩngithio, ndihĩngithio niĩ.” (Mar. 14:29) Mũtũmwo ũcio nĩ angĩakorirũo eharĩirie wega magerio marĩa maarĩ mbere yake korũo eekire ta mũtungi wa Thaburi ũrĩa wehokete Ngai akĩina ũũ: “Jehova e mwena wakwa; ndingĩĩtigĩra: mũndũ-rĩ, nĩ atĩa angĩhota kũnjĩka?” (Thab. 118:6) Ũtukũ wa mũthia wa ũtũũro Wake gũkũ thĩ, Jesu nĩ eetire Petero na atũmwo angĩ erĩ na magĩthiĩ thĩinĩ wa mũgũnda wa Gethisemane. No handũ ha gũikara meiguĩte, Petero na atũmwo acio angĩ magĩkoma. Jesu akĩmokĩria akĩmera: “Wĩhũgagei na mũhoyage, mũtigakinye magerio-inĩ.” (Mar. 14:38) No Petero agĩkoma o rĩngĩ na thutha-inĩ agĩtoorio nĩ guoya na hatĩka.
13. Tũngĩregana atĩa na hatĩka cia gwĩka ũndũ mũũru?
13 Cionereria cia Pilato na Petero no itũrute ũndũ ũngĩ wa bata: Gũtooria hatĩka nĩ kũbataraga maũndũ ta ũmenyo wa ma, wĩnyihia, kũmenya mĩhaka, wendo harĩ Ngai na gwĩtigĩra Jehova, no ti andũ. Wĩtĩkio witũ ũngĩkorũo wĩhocetie harĩ ũmenyo wa ma, tũrĩheanaga ũhoro ũrĩa twĩtĩkĩtie tũrĩ na ũcamba na ũũma. Ũndũ ũcio nĩ ũrĩtũteithagia kũregana na hatĩka na kwaga gwĩtigĩra andũ. Hatarĩ nganja, tũtiagĩrirũo kwĩyona orĩ ta tũrĩ na hinya mũingĩ mũno. Ithenya rĩa ũguo, twagĩrĩirũo kũmenya tũrĩ na wĩnyihia atĩ nĩ tũrabatara hinya wa Ngai nĩguo tũhote kũregana na hatĩka. Nĩ tũrabatara kũhoya Jehova atũhe roho wake na tũreke wendo witũ harĩ we ũtũtindĩke gũtetera rĩĩtwa na ithimi ciake. Makĩria ma ũguo, nĩ tũrĩbataraga kwĩharĩria nĩ ũndũ wa hatĩka tũtanang’ethanĩra na igerio. Kwa ngerekano, kwĩharĩria kabere hamwe na kũhoya no gũteithie ciana citũ kũmenya ũrĩa ingĩcokia rĩrĩa ciahatĩkwo nĩ riika ciĩke ũndũ mũru.—2 Kor. 13:7. a
WĨTHEME MŨTEGO ŨRĨA ŨHEHENJAGA—KWĨIGUA ŨHĨTĨTIE MŨNO
14. Mũcukani endaga twĩcirie ũndũ ũrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ mahĩtia twaneka?
14 Rĩngĩ na rĩngĩ mũtego wa nyamũ no ũkorũo ũrĩ mũgogo mũritũ kana ihiga icuurie harĩa nyamũ igeragĩra kaingĩ. Nyamũ yaringa karũgucio ĩtekũmenya, mũtego ũgategũka, mũgogo kana ihiga rĩrĩa rĩkamĩgũĩra rĩkamĩhehenja. Mũndũ kwĩigua ahĩtĩtie mũno no kũgerekanio na mũgogo kana ihiga rĩu rĩhehenjaga. Rĩrĩa tweciria ũhoro wĩgiĩ ihĩtia twekĩte, twahota kũigua ‘twĩkĩrĩtwo mĩtunda kana tũkahehenjeka biũ.’ (Thoma Thaburi 38:3-5, 8.) Shaitani endaga twĩcirie atĩ Jehova ndarĩ hĩndĩ angĩtũiguĩra tha na atĩ tũtingĩhota kũhingia wendi Wake.
15, 16. Ũngĩĩthema atĩa kũgũa mũtego-inĩ wa kwĩigua ũhĩtĩtie mũno?
15 Ũngĩĩthema atĩa mũtego ũcio ũhehenjaga? Angĩkorũo waneka ihĩtia iritũ, oya ikinya rĩa gũcokia ũrata waku hamwe na Jehova. Aria na athuri a kĩũngano, ũmahoe ũteithio. (Jak. 5:14-16) Ĩka ũrĩa ũngĩhota kũrũnga ihĩtia rĩu. (2 Kor. 7:11) Ũngĩrũngwo-rĩ, ndũkae gũkua ngoro. Kũrũngwo kuonanagia atĩ Jehova nĩ akwendete. (Ahib. 12:6) Tua itua rĩa kwaga gũcokera ũndũ ũrĩa watũmĩte wĩke ihĩtia rĩu, na ũrĩrũmĩrĩre. Warĩkia kũhera na kũgarũrũka, gĩa na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo kũna no rĩhumbĩre mehia maku.—1 Joh. 4:9, 14.
16 Andũ amwe no mathiaga na mbere kwĩigua mahĩtĩtie o na marĩkĩtie kuoherũo mehia mao. Angĩkorũo nĩ ũiguaga ũguo, ririkana atĩ Jehova nĩ oheire Petero na atũmwo arĩa angĩ o na gũtuĩka nĩ maatiganĩirie Jesu, Mũriũ Wake endete rĩrĩa amabataraga mũno. Jehova nĩ oheire mũndũ ũrĩa waingatĩtwo kĩũngano-inĩ gĩa Korintho wekĩte ihĩtia rĩũru rĩa ngomanio no agĩcoka akĩhera. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:6-8) Kiugo kĩa Ngai nĩ kĩgwetaga andũ mekire mahĩtia maritũ na magĩcoka kwĩrira na makĩoherũo nĩ Ngai.—2 Maũ. 33:2, 10-13; 1 Kor. 6:9-11.
17. Nĩ ũndũ ũrĩkũ igongona rĩa ũkũũri rĩngĩtwĩkĩra?
17 Jehova nĩ egũkũrekera na ariganĩrũo nĩ mahĩtia waneka ũngĩhera biũ na wĩtĩkĩre akuonie tha ciake. Ndũkanecirie atĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu rĩtingĩhota kũhumbĩra mehia maku. Ũngĩka ũguo ũngĩkorũo ũgwĩte mũtego-inĩ ũmwe wa Shaitani. O na Mũcukani angĩenda gũtũma wĩtĩkie atĩa, igongona rĩa ũkũũri no rĩhumbĩre mehia ma arĩa othe maanehia na makĩhera. (Thim. 24:16) Wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri no ũkwehererie mũrigo wa kwĩigua ũhĩtĩtie mũno na no ũgwĩkĩre hinya wa gũtungatĩra Ngai na ngoro, muoyo, na meciria maku mothe.—Mat. 22:37.
TŨTIRIGAGWO NĨ MAŨNDŨ MARĨA SHAITANI ATHUGUNDAGA
18. Tũngĩĩthema mĩtego ya Mũcukani atĩa?
18 Shaitani ndendaga kũmenya tũkũgwa mũtego-inĩ ũrĩkũ, ta atĩ atũnyite. Tondũ tũtirigagwo nĩ maũndũ marĩa Shaitani athugundaga, no tũhote gwĩthema kũhĩtwo nĩ Mũcukani. (2 Kor. 2:10, 11) Tũtingĩnyitwo nĩ mĩtego yake, angĩkorũo nĩ tũrĩhoyaga tũheo ũũgĩ wa kũhiũrania na magerio. Jakubu aandĩkire ũũ: ‘Mũndũ wanyu angĩkorũo nĩ aagĩte ũũgĩ, nĩ ahoe Ngai, ũrĩa ũheaga andũ othe na ũtana, ategũkũmana, nake nĩ ekũheo.’ (Jak. 1:5) Nĩ tũrabatara gwĩka kũringana na mahoya maitũ na njĩra ya gũkoragwo na wĩruti wa mũndũ kĩũmbe na kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai. Mabuku ma gũtũteithĩrĩria kwĩruta Bibilia kuuma kũrĩ ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ nĩ matũteithagia kũmenya mĩtego ya Mũcukani na ũrĩa tũngĩmĩĩthema.
19, 20. Twagĩrĩirũo gũthũra maũndũ moru nĩkĩ?
19 Kũhoya na kwĩruta Bibilia nĩ gũtũmaga twende gwĩka maũndũ mega. No ningĩ nĩ ũndũ wa bata twĩrute gũthũra maũndũ moru. (Thab. 97:10) Gwĩcũrania moimĩrĩro ma gũthingata merirĩria ma mwĩyendo no gũtũteithie kũmethema. (Jak. 1:14, 15) Rĩrĩa tweruta gũthũra maũndũ moru na kwenda marĩa mega kũna, maũndũ marĩa Shaitani ahenagĩrĩria andũ namo matingĩtũgucĩrĩria.
20 Githĩ tũticokagia ngatho nĩ ũndũ wa Ngai gũtũteithia tũtikahĩtwo nĩ Shaitani! Kũgerera roho Wake, Kiugo, na ithondeka rĩake, Jehova nĩ atũhonokagia kuuma “ũũru-inĩ.” (Mat. 6:13) Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa gĩkũrũmĩrĩra, nĩ tũkeruta ũrĩa tũngĩĩthema mĩtego ĩngĩ ĩĩrĩ Mũcukani akoretwo akĩhũthĩra kũnyita ndungata cia Ngai irĩ muoyo.
[Kohoro ka magũrũ-inĩ]
a Aciari no meke wega kwarĩrĩria hamwe na ciana ciao kĩongo “Kukabiliana na Mkazo” ibuku-inĩ rĩa Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi, mbuku ya 2, karatathi ka 132-133. Ũhoro ũcio no ũhũthĩrũo hĩndĩ ya hwaĩ-inĩ wa Ũthathaiya wa Famĩlĩ.
[Ciũria cia wĩruti]
[Mbica karatathi ka 21]
Kwaga kũgirĩrĩria rũrĩmĩ no kũmundie kĩungano mwaki wa mathĩna
[Mbica karatathi ka 24]
No wĩyehererie mũrigo wa kwĩigua ũhĩtĩtie mũno
