Riuma Rĩrĩa Ihũthie rĩa Mũrangĩri Rĩambĩrĩirio Nĩkĩ?

KWA ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, andũ thĩ yothe nĩ makoretwo makĩgunĩka nĩ ũhoro wĩhocetie harĩ Bibilia ũrĩa ũkoragwo thĩinĩ wa Mũrangĩri. Kũrĩ Julaĩ 2011, riuma rĩa mbere rĩrĩa ihũthie rĩa ngathĩti ĩno nĩ rĩacabirũo na rũthiomi rwa Gĩthũngũ. Ngathĩti ĩyo yaatarĩirie ũũ: “Riuma rĩrĩ rĩerũ rĩkũgerio ihinda rĩa mwaka ũmwe, na rĩoneka rĩna ũteithio, nĩ rĩgũthiĩ na mbere gũcabwo.”

Rĩu tũrĩ na gĩkeno kũmũmenyithia atĩ nĩ tũronire arĩ wega riuma rĩu rĩthiĩ na mbere gũcabwo. Makĩria ma ũguo, thutha wa ihinda riuma ihũthie rĩa Kĩfaranja, Kĩportuguese, na Kĩhisipania nĩ rĩkwambĩrĩria gũcabwo.

KĨRĨA GĨTŨMAGA RĨKENERŨO

Thutha wa kwamũkĩra riuma rĩu ihũthie, andũ maigana ũna a Pacific ya Mũhuro moigire ũũ: “Rĩu ariũ a Ithe witũ nĩ marahota gũtaũkĩrũo biũ nĩ ngathĩti ya Mũrangĩri.” Marũa mangĩ moigire ũũ: “Ihinda rĩrĩa rĩrahũthĩkaga gwetha ũrĩa ciugo ciugĩte na gũcitaarĩria, rĩu rĩrahũthĩrũo kũgeria gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa maandĩko marĩa monanĩtio makonainie na ithoma.”

Mũndũ ũmwe warĩkĩtie univasĩtĩ bũrũri-inĩ wa Amerika (U.S.) oigire ũũ: “Ihinda rĩa mĩaka 18, ndaaragia na ngandĩka rũthiomi rũritũ mũno rũrĩa rũhũthagĩrũo univasĩtĩ. Ngĩgĩa mũtugo wa kwaragia na gwĩciria na njĩra nditũ gũkĩra ũrĩa kwagĩrĩire. Ngĩcoka ngĩmenya atĩ nĩ ndabataraga gwĩka ũgarũrũku mũnene harĩ njĩra yakwa ya kwaria na gwĩciria.” Rĩu arĩ mũhunjia wĩna ũmenyeru, aandĩkĩte ũũ: “Ngathĩti ĩno hũthie ya Mũrangĩri ĩkoretwo ĩrĩ ũteithio mũnene mũno. Rũthiomi rwayo nĩ kĩonereria  kĩega kĩa ũrĩa ingĩtaarĩria maũndũ na njĩra hũthũ.”

Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe bũrũri-inĩ wa Ngeretha wabatithirio mwaka wa 1972 aandĩkire ũũ igũrũ rĩgiĩ riuma rĩu ihũthie rĩa Mũrangĩri: “Rĩrĩa ndathomire riuma rĩa mbere, ndaiguire ta arĩ Jehova ũikarĩte thĩ hakuhĩ na niĩ anjigĩrĩire guoko ciande tũgĩthoma hamwe nake. O ta ithe wa mũndũ agĩthomera kaana gake kanini rũgano magĩthiĩ gũkoma.”

Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wa Betheli ya Amerika (U.S.) wabatithirio mĩaka makĩria ma 40 mĩhĩtũku oigire atĩ riuma rĩu ihũthie nĩ rĩtũmĩte ataũkĩrũo nĩ maũndũ mamwe na njĩra njerũ. Kwa ngerekano, gathandũkũ ka “Gũtaarĩria Ciugo Imwe” riuma-inĩ rĩa Septemba 15, 2011, nĩ gaataarĩirie ciugo ‘aira aingĩ mahaana ta itu’ thĩinĩ wa Ahibirania 12:1 na ciugo ici: “Maarĩ aingĩ mũno ũũ atĩ matingĩatarĩkire.” Oigire ũũ: “Ũhoro ũcio nĩ wongereire ũtaũku wakwa wĩgiĩ mũhari ũcio.” Akĩaria igũrũ rĩgiĩ mĩcemanio ongereire ũũ: “O na kaana kangĩcokia ĩmwe kwa ĩmwe kuuma harĩ riuma rĩrĩa ihũthie, ciugo ciako itihaananaga na cia Mũrangĩri ũtarĩ mũhũthie ũrĩa andũ aingĩ makoragwo naguo. Kwoguo macokio ma kaana kau makoragwo marĩ mageni harĩ athikĩrĩria.”

Mwarĩ wa Ithe witũ ũngĩ ũkoragwo Betheli aandĩkire ũũ: “Nĩ ngoragwo ngĩĩrirĩria mũno kũigua macokio ma ciana nini kĩũngano-inĩ. Riuma rĩu ihũthie rĩa Mũrangĩri nĩ rĩciteithĩtie  gũcokia irĩ na ũmĩrĩru mũnene. Macokio ma cio nĩ manjĩkagĩra ngoro.”

Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wabatithirio 1984 oigire ũũ agĩcokia ngatho nĩ ũndũ wa riuma rĩu: “Nyonaga ta yaandĩkagwo nĩ ũndũ wakwa. Nĩ ĩtũmaga hote gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa ndĩrathoma. Rĩu nĩ ngoragwo na ũmĩrĩru atĩ no hote gũcokia hĩndĩ ya Wĩruti wa Mũrangĩri.”

NĨ ŨTEITHIO MŨNENE HARĨ ACIARI

Nyina wa kahĩĩ kamwe ka mĩaka mũgwanja oigire ũũ: “Kũmũtaarĩria o mũhari tũkĩĩhaarĩria nĩ ũndũ wa Wĩruti wa Mũrangĩri wakoragwo ũrĩ wĩra mũingĩ na mũritũ.” Riuma rĩrĩa ihũthie rĩamũteithirie atĩa? Aandĩkire ũũ: “Nĩ ngegete nĩ kuona atĩ no ahote kũnyitanĩra gũthoma ibungo na agataũkĩrũo nĩ ũrĩa iroiga. Tondũ ciugo itikoragwo irĩ nditũ na mĩhari ĩkoragwo ĩrĩ mĩkuhĩ, ndakoragwo na guoya. Nĩ ambĩrĩirie kũhaarĩria macokio make itekũmũteithia, na meciria make makoragwo harĩ ngathĩti ihinda rĩothe rĩa wĩruti.”

Nyina wa kairĩtu kamwe ka mĩaka kenda aandĩkire ũũ: “Mbere-inĩ no mũhaka tũngĩamũteithĩrĩirie kũhaarĩria macokio. No rĩu ahaaragĩria macokio make mwene. Ti kaingĩ tũbataraga kũhũthĩra ihinda tũkĩmũtaarĩria kana kũmũthathaũrĩra ũhoro. Tondũ no ahote gũtaũkĩrũo-rĩ, rĩu nĩ akenagĩra biũ Wĩruti wa Mũrangĩri.”

CIANA IMĨONAGA ATĨA?

Ciana nyingĩ cionaga atĩ riuma rĩu ihũthie rĩa Mũrangĩri rĩhaarĩirio nĩ ũndũ wacio. Rebecca, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 12 oririe ũũ: “Ingĩmũũria mũthiĩ na mbere gũcaba riuma rĩrĩ rĩerũ!” Agĩcoka akĩongerera ũũ: “Nĩ nyendete gĩcunjĩ kĩrĩa mwĩkagĩra gĩa ‘Gũtaarĩria Ciugo Imwe.’ Nĩ kĩhũthũ mũno harĩ ciana.”

Nicolette, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 7 aiguaga ũndũ o ta ũcio: “Mũrangĩri wakoragwo ũrĩ mũritũ mũno harĩ niĩ gũtaũkĩrũo. No rĩu no njokie maita maingĩ itegũteithĩrĩrio.” Emma, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 9 aandĩkire ũũ: “Rĩkoretwo rĩrĩ ũteithio mũnene harĩ niĩ tũrĩ na mũrũ wa maitũ, ũrĩa wĩna mĩaka ĩtandatũ. Nĩ tũhotaga gũtaũkĩrũo wega makĩria! Nĩ ngatho!”

Hatarĩ nganja, andũ aingĩ nĩ maragunĩka nĩ riuma rĩa Mũrangĩri rĩrĩa rĩhũthagĩra ciugo hũthũ na mĩhari mĩkuhĩ. Nĩ rĩrateithia andũ na nĩ rĩgũthiĩ na mbere gũcabwo hamwe na riuma rĩrĩa rĩngĩ rĩtarĩ ihũthie rĩrĩa rĩkoretwo rĩrĩ ũteithio mũnene kuuma 1879.

[Mbica karatathi ka 30]

“Ihinda rĩrĩa rĩrahũthĩkaga gwetha ũrĩa ciugo ciugĩte na gũcitaarĩria, rĩu rĩrahũthĩrũo kũgeria gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa maandĩko marĩa monanĩtio makonainie na ithoma”

[Mbica karatathi ka 31]

“Nĩ ngegete nĩ kuona atĩ no ahote kũnyitanĩra gũthoma ibungo na agataũkĩrũo nĩ ũrĩa iroiga”