Inyuĩ Athuri a Kĩũngano-rĩ, nĩ Mũrĩkagĩra “Mũndũ Ũrĩa Mũnogu” Hinya?
Angela, * nĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũrĩ mĩaka-inĩ ya 30. Athuri a kĩũngano nĩ maroka kũmũceerera, na nĩ ũndũ ũcio arĩ na guoya hanini. Hihi marenda kũmwĩra atĩa? Ma nĩ atĩ, nĩ atĩrĩte mĩcemanio ĩigana ũna, ĩndĩ nĩ mũnogu mũno tondũ arutaga wĩra wa gũtumberia andũ akũrũ mũthenya mũgima. Makĩria ma mĩtangĩko yake ya o mũthenya, nĩ aratangĩka mũno tondũ nyina nĩ mũrũaru.
Hihi ũrĩ mũthuri wa kĩũngano, ũngĩthiĩ gũceerera Angela-rĩ, ũngĩkĩra ngoro ‘mũndũ ta ũcio mũnogu’ atĩa? (Jer. 31:25) Ũngĩĩhaarĩria atĩa nĩguo iceera rĩaku rĩkorũo na maciaro mega?
WĨCIRIE MAŨNDŨ MARĨA MŨNDŨ ARAHIŨRANIA NAMO
Rĩmwe na rĩmwe, nĩ tũiguaga tũnogete nĩ ũndũ wa wĩra witũ wa kĩĩmwĩrĩ kana mawĩra maitũ ma kĩĩroho. Kwa ngerekano, mũnabii Danieli ‘nĩ aanyitirũo nĩ kĩeha’ rĩrĩa onire kĩoneki aatataũkagĩrũo nĩkĩo. (Dan. 8:27, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language) Nĩ eekĩrirũo ngoro rĩrĩa oimĩrĩirũo nĩ mũraika Gaburieli. Mũraika ũcio watũmĩtwo nĩ Ngai, aamũteithirie gũtaũkĩrũo, akĩmwĩra atĩ mahoya make nĩ maiguĩtwo nĩ Jehova na ningĩ akĩmwĩra atĩ aarĩ o “mũndũ mwendeku makĩria.” (Dan. 9:21-23) Ihinda-inĩ rĩngĩ thutha ũcio, mũraika ũngĩ nĩ aaririe ciugo ciahaarĩirio wega mũno iria ciekĩrire mũnabii ũcio warĩ mũnogu hinya.—Dan. 10:19.
Ũtanathiĩ gũceerera Mũkristiano, wĩcirie ũhoro wa maũndũ marĩa arahiũrania namo
O ũndũ ũmwe na ũcio-rĩ, mbere ya gũthiĩ gũceerera Mũkristiano ũrĩa ũngĩkorũo anogete kana agakua ngoro, amba wĩcirie ũhoro wa maũndũ marĩa arahiũrania namo. Hihi nĩ mathĩna marĩkũ aracemania namo? Mathĩna macio mangĩkorũo makĩmũniina hinya na njĩra ĩrĩkũ? Nĩ ngumo irĩkũ njega akoragwo nacio? Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Richard ũrĩa ũtungatĩire arĩ mũthuri wa kĩũngano makĩria ma mĩaka 20 oigire ũũ: “Kĩrĩa ndoraga mũno nĩ maũndũ marĩa mega ma aarĩ na ariũ a Ithe witũ.” Aacokire akiuga ũũ: “Nĩ ũndũ wa kwamba gwĩciria wega maũndũ marĩa marahiũrania namo, ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũmenya maũndũ marĩa ngũhũthĩra kũmeekĩra ngoro kũringana na mabataro mao.” Angĩkorũo mũgũthiĩ gũceerera Mũkristiano mũrĩ na mũthuri ũngĩ-rĩ, githĩ ti wega kwamba gwĩciria mũrĩ hamwe maũndũ marĩa Mũkristiano ũcio arahiũrania namo?
TEITHIA AARĨ NA ARIŨ A ITHE WITŨ MAHOTE KWĨYARIA
Ti ũndũ mũhũthũ mũndũ kwĩyaria maũndũ make ma ngoro thĩinĩ. Kwa ngerekano: Mũrũ wa Ithe witũ no aritũhĩrũo nĩ kwĩyaria rĩrĩa athuri mamũceerera. Ũngĩmũteithia atĩa ahote kwĩyaria? Kũmwarĩria ũcanjamũkĩte na kũmwarĩria na njĩra ya ũrata no kũgĩe na moimĩrĩro mega. Michael, ũrĩa ũtungatĩte arĩ mũthuri wa kĩũngano makĩria ma mĩaka 40, kaingĩ ambagĩrĩria iceera rĩake na ciugo ta ici: “Ũmwe wa maũndũ marĩa mũthuri wa kĩũngano akenagĩra mũno nĩ gũceerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ kwao mĩciĩ na kũmamenya wega makĩria. Nĩ ũndũ ũcio ngoretwo ngĩũria rĩrĩa mũthenya ũyũ ũgakinya.”
3 Rĩandĩko rĩa Isaia 64:8 rĩkĩonania ũrĩa Jehova akoragwo na kĩhooto gĩa gũtongoria mũndũ ũmwe ũmwe o hamwe na ndũrĩrĩ, riugaga ũũ: “No rĩrĩ, wee Jehova, nĩwe ithe witũ; ithuĩ twĩ rĩũmba, nawe nĩwe mũtũũmbi, na ithuothe tũrĩ wĩra wa moko maku.” Mũmbi wa indo cia rĩũmba nĩwe ũkoragwo na kĩhooto gĩa gũkũmbania ndoro athondeke kĩrĩa ekwenda. Ndoro ndĩngĩra mũmbi kĩrĩa egũthondeka. Ũguo noguo harĩ mũndũ na Ngai. O ta ũrĩa ndoro ĩtaangĩra mũmbi kĩrĩa ekũmĩthondeka no taguo mũndũ ataangĩra Ngai ũrĩa ekũmũtongoria.—Thoma Jeremia 18:1-6.
4 Kũgerera Isiraeli ya tene Jehova nĩ onanirie ũhoti wake wa gwĩka ta ũrĩa mũmbi wa indo cia rĩũmba ekaga. No Jehova nĩ ngũrani na mũmbi wa indo cia rĩũmba. Akoragwo ahete andũ na ndũrĩrĩ kĩheo kĩa mwanya gĩa gwĩthurĩra, ũguo nĩ kuuga nĩ ametĩkagĩria metuĩre matua mao. Ndatũmaga andũ amwe makorũo marĩ ega na arĩa angĩ makorũo marĩ oru. Ningĩ ndatindĩkagĩrĩria andũ mamwathĩkagĩre. Ithenya rĩa ũguo, andũ nĩo methuragĩra kana nĩ mekwenda gũtongoragio nĩ Jehova Mũũmbi wao.—Thoma Jeremia 18:7-10.
5 Ĩ andũ mangĩũmia ngoro marege gũtongorio nĩ Mũũmbi Ũrĩa Mũnene? Kũngĩkinya hau-rĩ, hihi ahũthagĩra kĩhooto gĩake atĩa arĩ we Mũũmbi? Wĩcirie ũrĩa mũmbi wa indo cia rĩũmba ekaga rĩrĩa ndoro yaga gũkũmbĩka ũrĩa ekwendaga. No agerie kũmĩhũthĩra gũthondeka kĩndũ kĩngĩ kana amĩte! Kaingĩ nĩ gũthiaga ũguo nĩ ũndũ wa mũmbi kwaga gũkũmbania ndoro na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire. Jehova Mũũmbi witũ ndangĩka ũguo. (Gũcok. 32:4) Rĩrĩa mũndũ arega gwĩtĩkĩra ũtongoria wa Jehova, hingo ciothe mahĩtia makoragwo marĩ ma mũndũ ũcio. Jehova ahũthagĩra andũ kũringana na ũrĩa maretĩkĩra gũtongorio nĩwe. Rĩrĩa maramwathĩkĩra makoragwo marĩ a bata mũno maitho-inĩ make. Kwa ngerekano, Akristiano arĩa aitĩrĩrie maguta matariĩ ta indo “njiguĩre tha” iria ithondeketwo irĩ ‘cia gũtĩo.’ Nao arĩa momagia ngoro makarega gũtongorio nĩ Jehova nĩo indo “cia kũrakarĩrũo, iria ciagĩrĩire o kũũragwo.”—Rom. 9:19-23.
6 Njĩra ĩmwe ĩrĩa Jehova atongoragia andũ nayo nĩ kũgerera kũmahe ũtaaro na kũmarũithia. Nĩ tũkuona ũrĩa ahũthagĩra kĩhooto gĩake gĩa gũtongoria andũ tũkĩarĩrĩria ũhoro wa athamaki erĩ a mbere a Isiraeli, Saulu na Daudi. Rĩrĩa Mũthamaki Daudi aatharirie na Bathi-sheba, mehia make nĩ maarehire mathĩna manene harĩ we na harĩ andũ angĩ. O na gũtuĩka Daudi aarĩ mũthamaki, Jehova ndaagire kũmũrũithia. Ngai nĩ aatũmire Nathani mũnabii wake athiĩ kũrĩ Daudi arĩ na irũithia iritũ. (2 Sam. 12:1-12) Daudi aamũkĩrire irũithia rĩu atĩa? Nĩ aahutirio ngoro mũno na akĩĩrira. Nĩ ũndũ ũcio Ngai akĩmũiguĩra tha.—Thoma 2 Samueli 12:13.
7 Ngũrani na ũguo, Mũthamaki Saulu ũrĩa warĩ mbere ya Daudi ndaigana kwamũkĩra ũtaaro. Kũgerera mũnabii Samueli Jehova aathĩte Saulu ĩmwe kwa ĩmwe ũũ: Thiĩ ũkaniine biũ Aamaleki othe na mahiũ mao. Saulu ndaathĩkĩire watho ũcio wa Ngai. Akĩrega kũũraga Agagi mũthamaki wa Aamaleki, o hamwe na mahiũ marĩa marĩ mega mũno. Nĩkĩ gĩatũmire eke ũguo? No kũhoteke gĩtũmi kĩmwe nĩ kwenda gwĩcarĩria igweta. (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12) Rĩrĩa aarũngagwo, Saulu aagĩrĩirũo nĩ kũreka ngoro yake yororoe, atongorio nĩ Mũũmbi Ũrĩa Mũnene. Ithenya rĩa ũguo, Saulu ndeetĩkĩrire. Aambĩrĩirie kũruta itũmi iria ciatũmĩte eke ũguo. Eteteire atĩ ũrĩa eekĩte warĩ ũndũ mwĩtĩkĩrĩku tondũ nyamũ icio nĩ cingĩarutirũo magongona, na kwoguo akĩhũthia ũtaaro wa Samueli. Jehova nĩ aamũregire, na Saulu ndaigana kũgĩa na ũrata rĩngĩ na Ngai ũrĩa wa ma.—Thoma 1 Samueli 15:13-15, 20-23.
NGAI NDARĨ MŨTHUTŨKANIO
8 Jehova aheaga nginya ndũrĩrĩ mweke wa gwĩthurĩra kana nĩ igwĩtĩkĩra gũtongorio nĩwe. Thutha wa ciana cia Isiraeli gũkũũrũo ũkombo-inĩ Misiri, nĩ ciaingĩrire thĩinĩ wa kĩrĩkanĩro hamwe na Ngai mwaka wa 1513. Aisiraeli maarĩ rũrĩrĩ rũthuure rwa Ngai na maarĩ na mweke wa mwanya wa gũtongorio nĩwe. O na kũrĩ ũguo, maathire na mbere gwĩka maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ Jehova, nginya magĩthathaiya ngai cia ndũrĩrĩ iria ciamarigicĩirie. Maita maingĩ Jehova nĩ aatũmĩire Aisiraeli anabii nĩguo mamateithie merire, ĩndĩ matigana gũthikĩrĩria. (Jer. 35:12-15) Nĩ ũndũ wa kũũmia ngoro, no mũhaka mangĩaherithirio. Ũthamaki wa rũgongo wa Isiraeli nĩ waniinirũo nĩ Ashuri naguo ũthamaki wa mũhuro wa Juda wa makabira merĩ ũkĩanangwo nĩ Babuloni. Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa? Tũrĩgunĩkaga nĩ ũtongoria wa Jehova angĩkorũo tu nĩ tũrĩũrũmagĩrĩra.
9 Ningĩ Jehova nĩ aaheire andũ a Nineve, itũũra inene rĩa Ashuri mweke wa kwĩrira. Eerire Jona ũũ: “Ũkĩra, ũthiĩ Nineve, itũũra rĩrĩa inene, wanĩrĩre ũkĩrĩgũũthũkagĩra; amu ũũru wa ene rĩo wambatĩte ũgakinya o harĩ niĩ.” Itũũra rĩu nĩ rĩatuĩrĩirũo kũniinwo.—Jona 1:1, 2; 3:1-4.
10 Ona kũrĩ ũguo, rĩrĩa Jona aanĩrĩire ituĩro rĩu, “andũ acio a Nineve magĩgĩĩtĩkia Ngai; makĩanĩrĩrithia atĩ kũgĩe hĩndĩ ya kwĩima irio, na makĩĩhumba nguo cia makũnia, kuuma o ũrĩa mũnene wao othe kinya ũrĩa mũnyinyi wao othe.” Nake mũthamaki wao “agĩũkĩra akiuma gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene, na akĩĩaũra nguo yake ya ũnene, akĩĩhumba nguo ya ikũnia, agĩgĩikara thĩ mũhu-inĩ.” Andũ acio a Nineve nĩ meetĩkĩrire kũrũngwo nĩ Jehova na makĩĩrira. Nĩ ũndũ ũcio, Jehova ndaamaninire.—Jona 3:5-10.
11 Gũkorũo Aisiraeli marĩ rũrĩrĩ rũthuure gũtiagiririe Jehova amaherithie. Ngũrani nao, andũ a Nineve matiaingĩrĩte thĩinĩ wa kĩrĩkanĩro na Ngai. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aamaiguĩrĩire tha rĩrĩa meeririre na magĩtĩkĩra kũrũngwo nĩwe. Hatarĩ nganja, ngerekano icio cierĩ ironania atĩ Jehova Ngai witũ ‘ndathuuranagia gĩthiithi kĩa ũrĩa mũndũ atariĩ.’—Gũcok. 10:17.
JEHOVA NĨ AMENYAGA HĨNDĨ YA GŨCENJIA MĨBANGO YAKE
12 Jehova no acenjie mĩbango yake kũringana ciĩko cia andũ. Kwa ngerekano, Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ ‘eeririre nĩ ũndũ wa gũkorũo atuĩte Saulu mũthamaki’ wa Isiraeli. (1 Sam. 15:11) Ningĩ rĩrĩa andũ a Nineve meeririre magĩtigana na mĩthiĩre yao mĩũru, Bibilia yugaga: “Ngai agĩkĩĩricũkwo agĩtiga ũũru ũrĩa oigĩte akũmeka; na ndaigana kũwĩka.”—Jona 3:10.
13 Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “nĩ ngwĩrira” nĩ kuuga gũcenjia ũrĩa mũndũ abangĩte gwĩka. Mũbango wa Jehova wa gũtua Saulu mũthamaki nĩ wacenjirie na akĩmũrega. Jehova ndaacenjirie mũbango wake atĩ tondũ nĩ aahĩtĩtie agĩthuura Saulu, ĩndĩ nĩ tondũ Saulu nĩ onanirie kwaga wĩtĩkio na agĩtuĩka mũremi. Ningĩ Ngai nĩ eeririre nĩ ũndũ wa andũ a Nineve, ũguo nĩ kuuga, agĩcenjia mũbango wake kũmerekera. Ũcio nĩ ũndũ wa gũtwĩkĩra ngoro mũno kũmenya atĩ Jehova nĩ mũcayanĩri na nĩ akoragwo eharĩirie gũcenjia mĩbango yake rĩrĩa andũ macenjia ciĩko ciao!
REKEI TWĨTĨKAGĨRE KŨRŨITHIO NĨ JEHOVA
14 Mahinda-inĩ maya Jehova atũtongoragia kũgerera Kiugo gĩake Bibilia, na ithondeka rĩake. (2 Tim. 3:16, 17) Na githĩ tũtiagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra ũtaaro o wothe tũngĩheo kũgerera njĩra icio? O na angĩkorũo twabatithirio mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku kana nĩ tũheetwo mĩeke mĩingĩ ya ũtungata, twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũtongorio nĩ ũtaaro wa Jehova, tũkarekaga ũtũteithagie gũtuĩka indo cia kũmũtĩithagia.
15 Rĩmwe na rĩmwe no tũrũithio na njĩra ya kũrutwo kana kũrũngwo. O na kũrĩ ũguo, kũrĩ hĩndĩ tũngĩbatara kũrũithio tondũ wa gũkorũo tũhĩtĩtie. Nĩ ũndũ ũcio, twahota kwehererio mĩeke ĩrĩa tũheetwo ya ũtungata. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa Dennis ũrĩa watungataga arĩ mũthuri wa kĩũngano. Nĩ aaingĩrire mehia-inĩ nĩ ũndũ wa gũtua matua mooru maũndũ-inĩ ma kĩĩbiacara na nĩ ũndũ ũcio akĩrũithio. Ũgwĩciria Dennis aaiguire atĩa mũthenya ũrĩa kĩũngano kĩamenyithirio atĩ nĩ atigithio gũtungata arĩ mũthuri wa kĩũngano? Oigire ũũ: “Ndaiguire nguĩte ngoro mũno. Kwa ihinda rĩa mĩaka 30, nĩ ndakoretwo na mĩeke mĩingĩ ya ũtungata. Nĩ ndatungatĩte ndĩ painia wa hĩndĩ ciothe, ngatungata Betheli, ngatuĩka mũteithia wa ũtungata na thutha ũcio mũthuri wa kĩũngano. Ningĩ no hĩndĩ ndakoretwo ndaruta mĩario yakwa ya mbere thĩinĩ wa kĩrũrũngano kĩa ng’ongo. Maũndũ macio mothe, maathirire o rĩmwe ta kũbucia kwa ritho. Makĩria ma kũigua thoni na gũconoka, ndoonire ta itaarĩ na bata rĩngĩ thĩinĩ wa ithondeka rĩa Jehova.”
16 Ma nĩ atĩ, no mũhaka Dennis angĩacenjirie mĩthiĩre yake, atigane na ciĩko iria ciatũmĩte abatare kũrũngwo. No nĩ kĩĩ kĩamũteithirie ndagatoorio nĩ thoni na gũconoka? Oigire ũũ: “Ndatuire itua rĩa gũthiĩ na mbere gwĩka maũndũ ma kĩĩroho. Ningĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maandeithirie na ngĩũmĩrĩrio nĩ mabuku maitũ. Ndoonire gĩcunjĩ kĩrĩa kĩarĩ na kĩongo ‘Umewahi Kuwa na Mapendeleo ya Utumishi? Je, Unaweza Kutumikia Tena?’ thĩinĩ wa ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Agosti 15, 2009 gĩtariĩ ta macokio ma mahoya makwa. Ũtaaro ũrĩa wangenirie mũno nĩ ũrĩa woigaga ũũ: ‘Ihinda rĩrĩa ũtehokeirũo mawĩra maingĩ thĩinĩ wa kĩũngano, rĩhũthĩre biũ gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya.’” Dennis agunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩra irũithia rĩu? Thutha wa mĩaka ĩigana ũna, oigire ũũ: “Jehova nĩ andathimĩte rĩngĩ, akahe mweke wa gũtungata ndĩ mũteithia wa ũtungata.”
17 Kweherio thĩinĩ wa kĩũngano nĩ njĩra ĩngĩ Jehova ahũthagĩra kũrũithia andũ. Ũndũ ũcio nĩ ũgitagĩra kĩũngano gĩtigathũkio na ũgateithia mũndũ ũrĩa wĩhĩtie erire. (1 Kor. 5:6, 7, 11) Kwa ihinda rĩa mĩaka 16 ĩrĩa Robert eeheretio kĩũngano-inĩ, aciari na ariũ a nyina nĩ maathĩkĩire biũ marĩ na wĩhokeku ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai wa kwaga kũnyitanĩra na arĩa mehĩtie, o na kwaga kũmageithia. Robert rĩu nĩ arĩkĩtie gũcokio thĩinĩ wa kĩũngano na nĩ arathiĩ na mbere wega kĩĩroho. Rĩrĩa oririo nĩ kĩĩ gĩatũmire acokerere Jehova na ithondeka rĩake thutha wa mĩaka mĩingĩ ũguo, oigire atĩ ikinya rĩrĩa andũ a famĩlĩ yao moete nĩ rĩamũteithirie. Oigire ũũ: “Korũo andũ a famĩlĩ itũ nĩ maanyitanĩire naniĩ o hanini tu, monaniĩ ta maranũmbũiya, ũndũ ũcio nĩ ũngĩatũmire ndĩigue njiganĩire na ndingĩerirĩirie gũcokerera Ngai.”
18 No twage kũbatara irũithia ta rĩu, no nĩ wega kwĩyũria kana nĩ tũrĩtĩkagĩra gũtongorio nĩ Mũũmbi witũ. Hihi nĩ tũrĩtĩkagĩra kũrũngwo? Hihi tũrĩkaga ta Daudi kana ta Saulu? Ithe witũ Jehova nĩwe wagĩrĩirũo nĩ gũtũrũnga. Nĩ wega kũririkana atĩ “Jehova arũithagia ũrĩa endete, o ta ũrĩa ithe wa mũndũ arũithagia mũriũ o ũcio akenagĩra.” Nĩ ũndũ ũcio “menya gũgatirika ihũra rĩa Jehova, kana ũnoge nĩ kũrũithio nĩwe.”— Thim. 3:11, 12.
Ti ũũru kwambĩrĩria iceera rĩanyu na mahoya ma kuuma ngoro. Thĩinĩ wa mahoya make, mũtũmwo Paulo aaririe mũno ũhoro wa wĩtĩkio, wendo na ũkirĩrĩria wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (1 Thes. 1:2, 3) Ũngĩgweta mahoya-inĩ ngumo njega cia mũrũ wa Ithe witũ iria ikũgucagĩrĩria, nĩ ũkũhaarĩria ngoro yaku na yake nĩguo mũkorũo na ndeereti njega. Ningĩ ciugo ciaku no ikorũo na ũhoti wa kũhooreria. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Ray oigire atĩ, “Rĩmwe na rĩmwe nĩ tũriganagĩrũo nĩ maũndũ mega marĩa tũrahingia, nĩ ũndũ ũcio rĩrĩa mũndũ ũngĩ atũririkania ũndũ ũcio, nĩ twĩkĩragwo ngoro mũno.”
3 Rĩandĩko rĩa Isaia 64:8 rĩkĩonania ũrĩa Jehova akoragwo na kĩhooto gĩa gũtongoria mũndũ ũmwe ũmwe o hamwe na ndũrĩrĩ, riugaga ũũ: “No rĩrĩ, wee Jehova, nĩwe ithe witũ; ithuĩ twĩ rĩũmba, nawe nĩwe mũtũũmbi, na ithuothe tũrĩ wĩra wa moko maku.” Mũmbi wa indo cia rĩũmba nĩwe ũkoragwo na kĩhooto gĩa gũkũmbania ndoro athondeke kĩrĩa ekwenda. Ndoro ndĩngĩra mũmbi kĩrĩa egũthondeka. Ũguo noguo harĩ mũndũ na Ngai. O ta ũrĩa ndoro ĩtaangĩra mũmbi kĩrĩa ekũmĩthondeka no taguo mũndũ ataangĩra Ngai ũrĩa ekũmũtongoria.—Thoma Jeremia 18:1-6.
4 Kũgerera Isiraeli ya tene Jehova nĩ onanirie ũhoti wake wa gwĩka ta ũrĩa mũmbi wa indo cia rĩũmba ekaga. No Jehova nĩ ngũrani na mũmbi wa indo cia rĩũmba. Akoragwo ahete andũ na ndũrĩrĩ kĩheo kĩa mwanya gĩa gwĩthurĩra, ũguo nĩ kuuga nĩ ametĩkagĩria metuĩre matua mao. Ndatũmaga andũ amwe makorũo marĩ ega na arĩa angĩ makorũo marĩ oru. Ningĩ ndatindĩkagĩrĩria andũ mamwathĩkagĩre. Ithenya rĩa ũguo, andũ nĩo methuragĩra kana nĩ mekwenda gũtongoragio nĩ Jehova Mũũmbi wao.—Thoma Jeremia 18:7-10.
5 Ĩ andũ mangĩũmia ngoro marege gũtongorio nĩ Mũũmbi Ũrĩa Mũnene? Kũngĩkinya hau-rĩ, hihi ahũthagĩra kĩhooto gĩake atĩa arĩ we Mũũmbi? Wĩcirie ũrĩa mũmbi wa indo cia rĩũmba ekaga rĩrĩa ndoro yaga gũkũmbĩka ũrĩa ekwendaga. No agerie kũmĩhũthĩra gũthondeka kĩndũ kĩngĩ kana amĩte! Kaingĩ nĩ gũthiaga ũguo nĩ ũndũ wa mũmbi kwaga gũkũmbania ndoro na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire. Jehova Mũũmbi witũ ndangĩka ũguo. (Gũcok. 32:4) Rĩrĩa mũndũ arega gwĩtĩkĩra ũtongoria wa Jehova, hingo ciothe mahĩtia makoragwo marĩ ma mũndũ ũcio. Jehova ahũthagĩra andũ kũringana na ũrĩa maretĩkĩra gũtongorio nĩwe. Rĩrĩa maramwathĩkĩra makoragwo marĩ a bata mũno maitho-inĩ make. Kwa ngerekano, Akristiano arĩa aitĩrĩrie maguta matariĩ ta indo “njiguĩre tha” iria ithondeketwo irĩ ‘cia gũtĩo.’ Nao arĩa momagia ngoro makarega gũtongorio nĩ Jehova nĩo indo “cia kũrakarĩrũo, iria ciagĩrĩire o kũũragwo.”—Rom. 9:19-23.
6 Njĩra ĩmwe ĩrĩa Jehova atongoragia andũ nayo nĩ kũgerera kũmahe ũtaaro na kũmarũithia. Nĩ tũkuona ũrĩa ahũthagĩra kĩhooto gĩake gĩa gũtongoria andũ tũkĩarĩrĩria ũhoro wa athamaki erĩ a mbere a Isiraeli, Saulu na Daudi. Rĩrĩa Mũthamaki Daudi aatharirie na Bathi-sheba, mehia make nĩ maarehire mathĩna manene harĩ we na harĩ andũ angĩ. O na gũtuĩka Daudi aarĩ mũthamaki, Jehova ndaagire kũmũrũithia. Ngai nĩ aatũmire Nathani mũnabii wake athiĩ kũrĩ Daudi arĩ na irũithia iritũ. (2 Sam. 12:1-12) Daudi aamũkĩrire irũithia rĩu atĩa? Nĩ aahutirio ngoro mũno na akĩĩrira. Nĩ ũndũ ũcio Ngai akĩmũiguĩra tha.—Thoma 2 Samueli 12:13.
7 Ngũrani na ũguo, Mũthamaki Saulu ũrĩa warĩ mbere ya Daudi ndaigana kwamũkĩra ũtaaro. Kũgerera mũnabii Samueli Jehova aathĩte Saulu ĩmwe kwa ĩmwe ũũ: Thiĩ ũkaniine biũ Aamaleki othe na mahiũ mao. Saulu ndaathĩkĩire watho ũcio wa Ngai. Akĩrega kũũraga Agagi mũthamaki wa Aamaleki, o hamwe na mahiũ marĩa marĩ mega mũno. Nĩkĩ gĩatũmire eke ũguo? No kũhoteke gĩtũmi kĩmwe nĩ kwenda gwĩcarĩria igweta. (1 Sam. 15:1-3, 7-9, 12) Rĩrĩa aarũngagwo, Saulu aagĩrĩirũo nĩ kũreka ngoro yake yororoe, atongorio nĩ Mũũmbi Ũrĩa Mũnene. Ithenya rĩa ũguo, Saulu ndeetĩkĩrire. Aambĩrĩirie kũruta itũmi iria ciatũmĩte eke ũguo. Eteteire atĩ ũrĩa eekĩte warĩ ũndũ mwĩtĩkĩrĩku tondũ nyamũ icio nĩ cingĩarutirũo magongona, na kwoguo akĩhũthia ũtaaro wa Samueli. Jehova nĩ aamũregire, na Saulu ndaigana kũgĩa na ũrata rĩngĩ na Ngai ũrĩa wa ma.—Thoma 1 Samueli 15:13-15, 20-23.
NGAI NDARĨ MŨTHUTŨKANIO
8 Jehova aheaga nginya ndũrĩrĩ mweke wa gwĩthurĩra kana nĩ igwĩtĩkĩra gũtongorio nĩwe. Thutha wa ciana cia Isiraeli gũkũũrũo ũkombo-inĩ Misiri, nĩ ciaingĩrire thĩinĩ wa kĩrĩkanĩro hamwe na Ngai mwaka wa 1513. Aisiraeli maarĩ rũrĩrĩ rũthuure rwa Ngai na maarĩ na mweke wa mwanya wa gũtongorio nĩwe. O na kũrĩ ũguo, maathire na mbere gwĩka maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ Jehova, nginya magĩthathaiya ngai cia ndũrĩrĩ iria ciamarigicĩirie. Maita maingĩ Jehova nĩ aatũmĩire Aisiraeli anabii nĩguo mamateithie merire, ĩndĩ matigana gũthikĩrĩria. (Jer. 35:12-15) Nĩ ũndũ wa kũũmia ngoro, no mũhaka mangĩaherithirio. Ũthamaki wa rũgongo wa Isiraeli nĩ waniinirũo nĩ Ashuri naguo ũthamaki wa mũhuro wa Juda wa makabira merĩ ũkĩanangwo nĩ Babuloni. Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa? Tũrĩgunĩkaga nĩ ũtongoria wa Jehova angĩkorũo tu nĩ tũrĩũrũmagĩrĩra.
9 Ningĩ Jehova nĩ aaheire andũ a Nineve, itũũra inene rĩa Ashuri mweke wa kwĩrira. Eerire Jona ũũ: “Ũkĩra, ũthiĩ Nineve, itũũra rĩrĩa inene, wanĩrĩre ũkĩrĩgũũthũkagĩra; amu ũũru wa ene rĩo wambatĩte ũgakinya o harĩ niĩ.” Itũũra rĩu nĩ rĩatuĩrĩirũo kũniinwo.—Jona 1:1, 2; 3:1-4.
10 Ona kũrĩ ũguo, rĩrĩa Jona aanĩrĩire ituĩro rĩu, “andũ acio a Nineve magĩgĩĩtĩkia Ngai; makĩanĩrĩrithia atĩ kũgĩe hĩndĩ ya kwĩima irio, na makĩĩhumba nguo cia makũnia, kuuma o ũrĩa mũnene wao othe kinya ũrĩa mũnyinyi wao othe.” Nake mũthamaki wao “agĩũkĩra akiuma gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene, na akĩĩaũra nguo yake ya ũnene, akĩĩhumba nguo ya ikũnia, agĩgĩikara thĩ mũhu-inĩ.” Andũ acio a Nineve nĩ meetĩkĩrire kũrũngwo nĩ Jehova na makĩĩrira. Nĩ ũndũ ũcio, Jehova ndaamaninire.—Jona 3:5-10.
11 Gũkorũo Aisiraeli marĩ rũrĩrĩ rũthuure gũtiagiririe Jehova amaherithie. Ngũrani nao, andũ a Nineve matiaingĩrĩte thĩinĩ wa kĩrĩkanĩro na Ngai. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aamaiguĩrĩire tha rĩrĩa meeririre na magĩtĩkĩra kũrũngwo nĩwe. Hatarĩ nganja, ngerekano icio cierĩ ironania atĩ Jehova Ngai witũ ‘ndathuuranagia gĩthiithi kĩa ũrĩa mũndũ atariĩ.’—Gũcok. 10:17.
JEHOVA NĨ AMENYAGA HĨNDĨ YA GŨCENJIA MĨBANGO YAKE
12 Jehova no acenjie mĩbango yake kũringana ciĩko cia andũ. Kwa ngerekano, Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ ‘eeririre nĩ ũndũ wa gũkorũo atuĩte Saulu mũthamaki’ wa Isiraeli. (1 Sam. 15:11) Ningĩ rĩrĩa andũ a Nineve meeririre magĩtigana na mĩthiĩre yao mĩũru, Bibilia yugaga: “Ngai agĩkĩĩricũkwo agĩtiga ũũru ũrĩa oigĩte akũmeka; na ndaigana kũwĩka.”—Jona 3:10.
13 Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “nĩ ngwĩrira” nĩ kuuga gũcenjia ũrĩa mũndũ abangĩte gwĩka. Mũbango wa Jehova wa gũtua Saulu mũthamaki nĩ wacenjirie na akĩmũrega. Jehova ndaacenjirie mũbango wake atĩ tondũ nĩ aahĩtĩtie agĩthuura Saulu, ĩndĩ nĩ tondũ Saulu nĩ onanirie kwaga wĩtĩkio na agĩtuĩka mũremi. Ningĩ Ngai nĩ eeririre nĩ ũndũ wa andũ a Nineve, ũguo nĩ kuuga, agĩcenjia mũbango wake kũmerekera. Ũcio nĩ ũndũ wa gũtwĩkĩra ngoro mũno kũmenya atĩ Jehova nĩ mũcayanĩri na nĩ akoragwo eharĩirie gũcenjia mĩbango yake rĩrĩa andũ macenjia ciĩko ciao!
REKEI TWĨTĨKAGĨRE KŨRŨITHIO NĨ JEHOVA
14 Mahinda-inĩ maya Jehova atũtongoragia kũgerera Kiugo gĩake Bibilia, na ithondeka rĩake. (2 Tim. 3:16, 17) Na githĩ tũtiagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra ũtaaro o wothe tũngĩheo kũgerera njĩra icio? O na angĩkorũo twabatithirio mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku kana nĩ tũheetwo mĩeke mĩingĩ ya ũtungata, twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũtongorio nĩ ũtaaro wa Jehova, tũkarekaga ũtũteithagie gũtuĩka indo cia kũmũtĩithagia.
15 Rĩmwe na rĩmwe no tũrũithio na njĩra ya kũrutwo kana kũrũngwo. O na kũrĩ ũguo, kũrĩ hĩndĩ tũngĩbatara kũrũithio tondũ wa gũkorũo tũhĩtĩtie. Nĩ ũndũ ũcio, twahota kwehererio mĩeke ĩrĩa tũheetwo ya ũtungata. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa Dennis ũrĩa watungataga arĩ mũthuri wa kĩũngano. Nĩ aaingĩrire mehia-inĩ nĩ ũndũ wa gũtua matua mooru maũndũ-inĩ ma kĩĩbiacara na nĩ ũndũ ũcio akĩrũithio. Ũgwĩciria Dennis aaiguire atĩa mũthenya ũrĩa kĩũngano kĩamenyithirio atĩ nĩ atigithio gũtungata arĩ mũthuri wa kĩũngano? Oigire ũũ: “Ndaiguire nguĩte ngoro mũno. Kwa ihinda rĩa mĩaka 30, nĩ ndakoretwo na mĩeke mĩingĩ ya ũtungata. Nĩ ndatungatĩte ndĩ painia wa hĩndĩ ciothe, ngatungata Betheli, ngatuĩka mũteithia wa ũtungata na thutha ũcio mũthuri wa kĩũngano. Ningĩ no hĩndĩ ndakoretwo ndaruta mĩario yakwa ya mbere thĩinĩ wa kĩrũrũngano kĩa ng’ongo. Maũndũ macio mothe, maathirire o rĩmwe ta kũbucia kwa ritho. Makĩria ma kũigua thoni na gũconoka, ndoonire ta itaarĩ na bata rĩngĩ thĩinĩ wa ithondeka rĩa Jehova.”
16 Ma nĩ atĩ, no mũhaka Dennis angĩacenjirie mĩthiĩre yake, atigane na ciĩko iria ciatũmĩte abatare kũrũngwo. No nĩ kĩĩ kĩamũteithirie ndagatoorio nĩ thoni na gũconoka? Oigire ũũ: “Ndatuire itua rĩa gũthiĩ na mbere gwĩka maũndũ ma kĩĩroho. Ningĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maandeithirie na ngĩũmĩrĩrio nĩ mabuku maitũ. Ndoonire gĩcunjĩ kĩrĩa kĩarĩ na kĩongo ‘Umewahi Kuwa na Mapendeleo ya Utumishi? Je, Unaweza Kutumikia Tena?’ thĩinĩ wa ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Agosti 15, 2009 gĩtariĩ ta macokio ma mahoya makwa. Ũtaaro ũrĩa wangenirie mũno nĩ ũrĩa woigaga ũũ: ‘Ihinda rĩrĩa ũtehokeirũo mawĩra maingĩ thĩinĩ wa kĩũngano, rĩhũthĩre biũ gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya.’” Dennis agunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩra irũithia rĩu? Thutha wa mĩaka ĩigana ũna, oigire ũũ: “Jehova nĩ andathimĩte rĩngĩ, akahe mweke wa gũtungata ndĩ mũteithia wa ũtungata.”
17 Kweherio thĩinĩ wa kĩũngano nĩ njĩra ĩngĩ Jehova ahũthagĩra kũrũithia andũ. Ũndũ ũcio nĩ ũgitagĩra kĩũngano gĩtigathũkio na ũgateithia mũndũ ũrĩa wĩhĩtie erire. (1 Kor. 5:6, 7, 11) Kwa ihinda rĩa mĩaka 16 ĩrĩa Robert eeheretio kĩũngano-inĩ, aciari na ariũ a nyina nĩ maathĩkĩire biũ marĩ na wĩhokeku ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai wa kwaga kũnyitanĩra na arĩa mehĩtie, o na kwaga kũmageithia. Robert rĩu nĩ arĩkĩtie gũcokio thĩinĩ wa kĩũngano na nĩ arathiĩ na mbere wega kĩĩroho. Rĩrĩa oririo nĩ kĩĩ gĩatũmire acokerere Jehova na ithondeka rĩake thutha wa mĩaka mĩingĩ ũguo, oigire atĩ ikinya rĩrĩa andũ a famĩlĩ yao moete nĩ rĩamũteithirie. Oigire ũũ: “Korũo andũ a famĩlĩ itũ nĩ maanyitanĩire naniĩ o hanini tu, monaniĩ ta maranũmbũiya, ũndũ ũcio nĩ ũngĩatũmire ndĩigue njiganĩire na ndingĩerirĩirie gũcokerera Ngai.”
18 No twage kũbatara irũithia ta rĩu, no nĩ wega kwĩyũria kana nĩ tũrĩtĩkagĩra gũtongorio nĩ Mũũmbi witũ. Hihi nĩ tũrĩtĩkagĩra kũrũngwo? Hihi tũrĩkaga ta Daudi kana ta Saulu? Ithe witũ Jehova nĩwe wagĩrĩirũo nĩ gũtũrũnga. Nĩ wega kũririkana atĩ “Jehova arũithagia ũrĩa endete, o ta ũrĩa ithe wa mũndũ arũithagia mũriũ o ũcio akenagĩra.” Nĩ ũndũ ũcio “menya gũgatirika ihũra rĩa Jehova, kana ũnoge nĩ kũrũithio nĩwe.”— Thim. 3:11, 12.
HEANAGA KĨHEO KĨA ROHO
O ta Paulo, o nawe no ũhote ‘kũheana kĩheo kĩa roho’ na njĩra ya gũteithia mũndũ ũkĩhũthĩra Bibilia o na akorũo no mũhari ũmwe ũgũthoma. (Rom. 1:11) Kwa ngerekano, Mũkristiano ũkuĩte ngoro no eigue atarĩ kĩene o ta mwandĩki wa Thaburi ũrĩa weiguaga atariĩ ta “mondo ya rũũa ĩrĩa ĩtũire ndogo-inĩ.” (Thab. 119:83, 176) Thutha wa kũmũtaarĩria na njĩra nguhĩ ũhoro wa rĩandĩko rĩu, no ũgerie kũmũteithia one atĩ ti kuuga nĩ ‘ariganĩirũo’ nĩ maathani ma Ngai.
Ningĩ kũhũthĩra ngerekano ya ciringi ĩrĩa yorĩte kwahota gũteithia mwarĩ wa Ithe witũ ũratigĩte kũhunjia kana ũrahoereire kĩĩroho. (Luk. 15:8-10) Ciringi ĩyo yorĩte no kũhoteke yarĩ gĩcunjĩ kĩa mũgathĩ wathondeketwo na ciringi nyingĩ cia betha. Kwarĩrĩria nake ngerekano ĩyo, no kũmũteithie one atĩ nĩ wa bata mũno thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Thutha wa kwarĩrĩria nake ũhoro ũcio, no ũtĩtĩrithie ũrĩa Jehova amũrũmbũyagia arĩ ũmwe wa ng’ondu ciake.
Kaingĩ Akristiano nĩ makenaga magĩtaarĩria ũrĩa maiguaga igũrũ rĩgiĩ Bibilia. Nĩ ũndũ ũcio ndũgatuĩke atĩ nowe ũraaria! Thutha wa gũthoma mũhari mũna, no werekerie meciria make harĩ kiugo kana ciugo imwe thĩinĩ waguo na ũmũũrie mawoni make. Kwa ngerekano thutha wa gũthoma 2 Akorintho 4:16 mũthuri wa kĩũngano no orie ũũ: “Hihi wee mwene nĩ wĩyoneire njĩra iria Jehova ahũthagĩra gũkwerũhia?” Kĩũria ta kĩu no gĩtũme mũgĩe na mweke wa ‘kũũmaanĩrĩria.’—Rom. 1:12.
Kaingĩ Akristiano nĩ makenaga magĩtaarĩria ũrĩa maiguaga igũrũ rĩgiĩ Bibilia
JEHOVA NĨ AMENYAGA HĨNDĨ YA GŨCENJIA MĨBANGO YAKE
Ningĩ no wĩkĩre Mũkristiano ngoro na njĩra ya kwarĩrĩria mũndũ ũgwetetwo thĩinĩ wa Bibilia ũrĩa wacemanirie na ũndũ ta wake. No kũhoteke mũndũ ũthuthĩkĩte ngoro ekĩrũo ngoro nĩ ũhoro wa Hana kana Epafarodito arĩa hĩndĩ ĩmwe makuĩte ngoro, ĩndĩ magĩkorũo marĩ o a bata maitho-inĩ ma Ngai. (1 Sam. 1:9-11, 20; Afil. 2:25-30) Kũrĩ na cionereria ingĩ nyingĩ njega thĩinĩ wa Bibilia ũngĩhũthĩra.
THIĨ NA MBERE KUONANIA ŨRĨ NA BATA NA MŨHUNJIA
Thutha wa gũceerera mũhunjia thiĩ na mbere kuonania atĩ ũrĩ na bata nake. (Atũm. 15:36) Kwa ngerekano, mũico-inĩ wa ndeereti yanyu no ũbange nake rĩrĩa mũrĩhunjia hamwe. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Bernard rĩrĩa acemania na mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ aracereeire ica ikuhĩ, amũũragia na njĩra ya ũũgĩ ũũ: “Ta njĩra atĩrĩrĩ, nĩ ũrona ta ũtaaro ũrĩa ũragũteithirie?” Kũrũmbũiya aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ta ĩyo no gũgũteithie kũmenya kana nĩ marabatara ũteithio makĩria.
Mahinda-inĩ maya gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ marabatara kuona atĩ nĩ ũramarũmbũiya, nĩ ũrataũkĩrũo nĩ maũndũ mao na nĩ ũmendete. (1 Thes. 5:11) Nĩ ũndũ ũcio, ũtanathiĩ gũceerera Mũkristiano, wĩcirie ũhoro wa maũndũ marĩa arahiũrania namo. Hoya Jehova igũrũ rĩa ũndũ ũcio. Thuura maandĩko marĩa maganĩrĩirũo na maũndũ make. Weka ũguo nĩ ũkuona ciugo iria ciagĩrĩire cia gwĩkĩra hinya “mũndũ ũrĩa mũnogu”!
^ kib. 2 Marĩĩtwa nĩ macenjetio.
