1. (a) Andũ mamũkagĩra ũtaaro na njĩra irĩkũ, na nĩkĩ? (b) Mwĩtĩo ũngĩthũkia muonere wa mũndũ wĩgiĩ ũtaaro atĩa?

ANDŨ mamũkagĩra ũtaaro na njĩra ngũrani. Kwa ngerekano, andũ amwe no metĩkĩre ũtaaro uumĩte kũrĩ arĩa matongoragia, ĩndĩ marege ũrĩa uumĩte kũrĩ mũndũ wa riika rĩao kana mũndũ ũtehokeirũo ũtongoria mũna. Angĩ nao nĩ marakaraga, magakua ngoro kana makaigua maconokete rĩrĩa marũithio kana maheo ũtaaro. O na kũrĩ ũguo, angĩ nĩ maiguaga mekĩrũo ngoro na makenda gwĩka ũrĩa mataarũo. Hihi nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ mamũkĩre ũtaaro na njĩra itiganĩte ũguo? Gĩtũmi kĩmwe nĩ mwĩtĩo. Mũndũ mwĩtĩi angĩheo ũtaaro, eciragia atĩ ũtaaro ũcio ndũmwagĩrĩire, akaũrega na nĩ ũndũ ũcio akaaga kũgunĩka.—Thim. 16:18.

2. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Akristiano a ma makenere ũtaaro ũrĩa umaga Kiugo-inĩ kĩa Ngai?

² O na kũrĩ ũguo-rĩ, Akristiano a ma nĩ makenagĩra ũtaaro ũrĩa ũngĩmateithia, makĩria angĩkorũo ũroima Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Iririkania cia Jehova nĩ itũmaga tũgĩe na ũtaũku wa bata, igatũruta na igatũteithia gwĩthema kũgũa mĩtego-inĩ ta ya kwenda mũno indo cia kĩĩmwĩrĩ, ngomanio itagĩrĩire, kana ũhũthĩri mũũru wa njohi na ndawa cia kũrebia. (Thim. 20:1; 2 Kor. 7:1; 1 Thes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Makĩria ma ũguo, nĩ tũkenaga mũno nĩ gũkorũo na ‘ũcanjamũku wa ngoro,’ ũrĩa umanaga na gwathĩkĩra iririkania cia Jehova.—Isa. 65:14.

3. Nĩ mwerekera ũrĩkũ wa mwandĩki wa Thaburi tũngĩĩgerekania naguo?

³ Nĩguo tũtũũrie ũrata witũ wa goro mũno hamwe na Ithe witũ wa matu-inĩ, no mũhaka tũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria wake wa ũũgĩ ũtũũro-inĩ witũ. Nĩ wega mũno tũkoragwo na mwerekera ta wa mwandĩki wa Thaburi ũrĩa waandĩkire ũũ: “Maũira [“iririkania,”  NW] maku-rĩ, matuĩkĩte igai rĩakwa rĩa nginya tene, amu nĩmo matũmaga ngoro yakwa ĩkenage.” (Thab. 119:111) Hihi o na ithuĩ nĩ tũkenagio nĩ maathani ma Jehova, kana rĩmwe na rĩmwe tũmonaga marĩ mũrigo? O na angĩkorũo nĩ wonaga ũtarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩtĩkĩra ũtaaro-rĩ, ndũgakue ngoro. Geria gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya atĩ gwathĩkĩra ũtaaro wa Ngai nĩguo ũndũ ũrĩa ũngĩgũteithia hingo ciothe. Rekei twarĩrĩrie njĩra ithatũ cingĩtũteithia gwĩka ũguo.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũmwe Daudi eekaga hingo ciothe ũtũũro-inĩ wake?

⁴ Mũthamaki Daudi nĩ aacemanirie na mathĩna maingĩ ũtũũro-inĩ wake, ĩndĩ hingo ciothe eehokaga Jehova biũ. Oigire ũũ: “Ĩ Jehova, ngoro yakwa nĩ na kũu igũrũ kũrĩ wee ndĩmĩroretie. Wee, Ngai wakwa, nowe ndĩĩhokete.” (Thab. 25:1, 2) Nĩ kĩĩ gĩateithirie Daudi gũkũria wĩtĩkio ta ũcio harĩ Ithe witũ wa igũrũ?

5, 6. Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga Daudi aarĩ na ũkuruhanu ũtariĩ atĩa hamwe na Jehova?

⁵ Andũ aingĩ mahoyaga Ngai o rĩrĩa marĩ mathĩna-inĩ maritũ. Ũngĩigua atĩa angĩkorũo mũndũ wa famĩlĩ yanyu kana mũrata akwaragĩria o rĩrĩa arĩ na bata wa mbeca kana rĩrĩa arenda ũmũhingĩrie ũndũ mũna? Wahota kwambĩrĩria gwĩkĩrĩra nganja muoroto wake wa gũkwarĩria. Ĩndĩ, ũguo tiguo Daudi aatariĩ. Ũrata wake na Jehova nĩ woonanirie atĩ aarĩ na wĩtĩkio na wendo harĩ Ngai ũtũũro-inĩ wake wothe, hĩndĩ ya mathĩna o na ya gĩkeno.—Thab. 40:8.

⁶ Ta wĩcirie ũhoro wa ciugo ici cia Daudi cia gũkumia na gũcokeria Jehova ngatho: “Ĩ Jehova, Mwathani witũ, rĩĩtwa rĩaku-rĩ, ĩ rĩtikĩrĩ bata gũkũ thĩ guothe! riri waku nĩũwarĩte o igũrũ matu-inĩ.” (Thab. 8:1) Kuumana na ciugo icio-rĩ, na githĩ ndũkuona atĩ Daudi aarĩ na ũkuruhanu wa hakuhĩ mũno na Ithe witũ wa igũrũ? Tondũ Daudi nĩ aatĩĩte mũno ũnene na riri wa Jehova-rĩ, nĩ aamũgoocaga “mũthenya wothe.”—Thab. 35:28.

7. Tũgunĩkaga atĩa twakuhĩrĩria Ngai na njĩra ya mahoya?

⁷ O ta Daudi, nĩ tũkũbatara kwaranagĩria na Jehova kaingĩ nĩguo tũhotage kũmwĩhoka. Bibilia yugaga ũũ: ‘Kuhĩrĩriai Ngai, nake nĩ ekũmũkuhĩrĩria.’ (Jak. 4:8) Ningĩ gũkuhĩrĩria Ngai mahoya-inĩ nĩ njĩra ya bata ĩtũteithagia tũheo roho mũtheru.—Thoma 1 Johana 3:22.

8. Nĩ kĩĩ nĩ wega gwĩthema gũcokacokagĩra maũndũ rĩrĩa tũrahoya?

⁸ Rĩrĩa ũrahoya-rĩ, hihi nĩ wĩkoraga ũgĩcokacokera maũndũ kana ũkĩhũthĩra ciugo o irĩa? Angĩkorũo nĩguo, hũthagĩra ndagĩka nini mbere ya kũhoya gwĩciria maũndũ marĩa ũrenda kuuga. Hihi mũrata kana mũndũ wa famĩlĩ no akenio nĩ ithuĩ angĩkorũo hingo ciothe tũkĩaria nake tũcokacokagĩra ciugo o irĩa? Aahota kũrega gũtũthikagĩrĩria. Ma nĩ atĩ, Jehova ndangĩrega gũthikĩrĩria mahoya ma kuuma ngoro ma ndungata ciake njĩhokeku. O na kũrĩ ũguo, nĩ wega gwĩthema gũcokacokagĩra maũndũ o marĩa rĩrĩa tũraria nake.

9, 10. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩgweta mahoya-inĩ maitũ? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũhoya mahoya ma kuuma ngoro?

⁹ Angĩkorũo nĩ tũkwenda gũkuhĩrĩria Ngai, hatarĩ nganja no mũhaka mahoya maitũ makorũo marĩ marikĩru. O ũrĩa tũraitũrũrĩra Jehova ngoro citũ, noguo tũrĩmũkuhagĩrĩria na tũkamwĩhoka mũno. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, nĩ maũndũ marĩkũ twagĩrĩirũo kũgweta mahoya-inĩ maitũ? Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Menyithagiai Ngai maũndũ marĩa mothe mwendaga, mũkĩmũhoyaga na mũkĩmũthaithaga, hamwe na kũmũcokeria ngatho.” (Afil. 4:6) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, ũndũ o wothe ũhutĩtie ũrata witũ na Ngai kana ũtũũro witũ tũrĩ ndungata ciake, nĩ twagĩrĩirũo kũũgweta mahoya-inĩ.

 ¹⁰ No twĩrute tũngĩthuthuria ciugo cia athuri na atumia ehokeku arĩa mahoya mao mandĩkĩtwo Bibilia-inĩ. (1 Sam. 1:10, 11; Atũm. 4:24-31) Thaburi nĩ ikoragwo na mahoya maingĩ na nyĩmbo cia kuuma ngoro iria ciainĩirũo Jehova. Thaburi na nyĩmbo icio nĩ iguũrĩtie maũndũ ma ngoro-inĩ ma andũ, ma gĩkeno o na ma kĩeha. Gũthuthuria ciugo iria ciaaririo nĩ andũ acio ehokeku no gũtũteithie kũhoya na njĩra ĩgũkenia Jehova.

11. Tũrabatara gwĩcũrania iririkania cia Ngai nĩkĩ?

¹¹ Mũthamaki Daudi oigire atĩ, “ũira [“iririkania,” NW] wa Jehova nĩ mwĩhokeku, ũũhĩgagia ũrĩa ũtarĩ mũũgĩ.” (Thab. 19:7) Ma nĩ atĩ, o na tũngĩkorũo tũtarĩ na ũmenyeru, no tũtuĩke ogĩ na njĩra ya gwathĩkagĩra maathani ma Ngai. O na kũrĩ ũguo, ũtaaro wa Maandĩko mamwe nĩ ũbataraga mũndũ ecũranie wega angĩkorũo nĩ ekũgunĩka biũ. Kwa ngerekano, no tũbatare gwĩcũrania ũrĩa tũngĩtũũria wĩkindĩru witũ rĩrĩa tũrahatĩkwo twĩke ũũru tũrĩ wĩra-inĩ kana cukuru, gwathĩkĩra watho wa Ngai wĩgiĩ thakame, kwaga kwĩingĩria maũndũ-inĩ ma gĩũteti, na kũhũthĩra mootaro ma Bibilia megiĩ kwĩgemia na mwĩhumbĩre. Gwĩcũrania maũndũ ta macio, nĩ kũrĩtũteithagia kwĩharĩria nĩ ũndũ wa mathĩna. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ tũrĩhotaga gũtua itua ũrĩa tũngĩka kũngĩgĩa na thĩna mũna. Gwĩcũrania mbere na njĩra ta ĩyo na kwĩharĩria no gũtũteithie gwĩthema ruo rũnene rwa ngoro.—Thim. 15:28.

12. Nĩ gwĩcũrania ũhoro wa kĩĩ kũngĩtũteithia gwathĩkĩra iririkania cia Ngai?

¹² O tũgĩetagĩrĩra kũhinga gwa ciĩranĩro cia Ngai-rĩ, hihi mũtũũrĩre witũ nĩ ũronania atĩ nĩ twĩiguĩte kĩĩroho? Kwa ngerekano-rĩ, nĩ twĩtĩkĩtie kũna atĩ Babuloni ũrĩa Mũnene ica ikuhĩ nĩ ekũniinwo? Hihi nĩ tuonaga irathimo cia mahinda marĩa maroka, ta muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ irĩ cia ma, o ta ũrĩa twacionaga rĩrĩa twerutire ũhoro wa cio rĩa mbere? Nĩ tũrathiĩ na mbere gũtũũria kĩyo gitũ ũtungata-inĩ handũ ha kũiga maũndũ maitũ mbere? Hihi no tũrathiĩ na mbere kuona kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũka, gũtherio kwa rĩĩtwa rĩa Jehova na gũteterũo kwa ũnene wake marĩ maũndũ ma bata harĩ ithuĩ? Gwĩcũrania ciũria ta icio no gũtũteithie gwathĩkĩra na gũtua, ‘iririkania cia Ngai igai ritũ tene na tene.’—Thab. 119:111.

13. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Akristiano a tene mage nĩ gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ mamwe? Heana ngerekano.

¹³ Maũndũ mamwe magwetetwo Bibilia-inĩ no twage gũtaũkĩrũo nĩmo biũ ihinda-inĩ rĩrĩ tondũ ti rĩo ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩru rĩa Jehova rĩa kũmaguũria. Jesu nĩ eeraga atũmwo ake maita maingĩ atĩ nĩ kwaagĩrĩire anyarirũo na oragwo. (Thoma Mathayo 12:40; 16:21.) Ĩndĩ atũmwo matiataũkagĩrũo nĩ ciugo ciake. Maacokire gũtaũkĩrũo akuĩte na akariũka, rĩrĩa oimĩrĩire arutwo maigana ũna na ‘akĩmahe ũũgĩ, magĩtaũkĩrũo wega nĩ ũrĩa Maandĩko mooigĩte.’ (Luk. 24:44-46; Atũm. 1:3) Ningĩ, arũmĩrĩri a Kristo matiataũkagĩrũo atĩ Ũthamaki wa Ngai ũngĩgaathamaka kuuma igũrũ. Maataũkĩirũo rĩrĩa roho mũtheru wamaikũrũkĩire hĩndĩ ya Bendegothito mwaka wa 33.—Atũm. 1:6-8.

14. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ maaigire kĩonereria kĩrĩkũ o na gũtuĩka maarĩ na matanya matagĩrĩire megiĩ matukũ ma kũrigĩrĩria?

¹⁴ O ũndũ ũmwe na ũcio, kũrĩ hĩndĩ Akristiano a ma mahinda-inĩ maya maarĩ na matanya maatagĩrĩire megiĩ ‘matukũ ma kũrigĩrĩria.’ (2 Tim. 3:1) Kwa ngerekano, mwaka wa 1914 amwe meeciragia atĩ thutha wa kahinda kanini nĩ mangĩambatire igũrũ. Rĩrĩa matanya mao maagire kũhinga, magĩthuthuria Maandĩko na kĩyo na makĩona atĩ kwarĩ na wĩra mũnene wa kũhunjia mbere yao. (Mar. 13:10) Nĩkĩo, mwaka wa 1922, mũrũ wa Ithe witũ J. F. Rutherford ũrĩa hĩndĩ ĩyo watongoragia wĩra  wa kũhunjia, eerire athikĩrĩria kĩrũrũngano-inĩ gĩa kĩĩmabũrũri thĩinĩ wa Cedar Point, Ohio, U.S.A. ũũ: “Onei, rĩu Mũthamaki nĩ arathana! Inyuĩ nĩ inyuĩ a kũmũmenyithania harĩ kĩrĩndĩ. Nĩ ũndũ ũcio anĩrĩrai, anĩrĩrai, anĩrĩrai, Mũthamaki na ũthamaki wake.” Kuuma hĩndĩ ĩyo gũthiĩ na mbere, kũhunjia “Ũhoro-ũrĩa-Mwega wa ũthamaki” gũkoretwo kũrĩ rũũri rwa ndungata cia Jehova cia mahinda maya.—Mat. 4:23; 24:14.

¹⁵ Twecũrania ũrĩa Jehova aakoretwo akĩhingia ciĩranĩro ciake harĩ andũ ake a tene na a mahinda maya, wĩtĩkio witũ harĩ ũhoti wake wa kũhingia wendi na muoroto wake wa ihinda rĩũkĩte nĩ wĩkagĩrũo hinya. Ningĩ, iririkania cia Ngai nĩ citũteithagia gũikara tũkĩririkanaga morathi make marĩa matarĩ marahinga. Tũrĩ na ma atĩ gwĩka ũguo nĩ kũrĩtũteithagia kwĩhoka ciĩranĩro ciake.

16. Nĩ irathimo irĩkũ ciumanaga na gũkorũo na kĩyo ũtungata-inĩ?

¹⁶ Jehova Ngai witũ, nĩ Ngai wĩ hinya, Ngai wa ciĩko. Mwandĩki wa Thaburi oririe ũũ: “Nũ ũngĩ kĩhoti tawe, we Jahu? . . . guoko gwaku-rĩ, kwĩ na hinya, guoko gwaku gwa ũrĩo gũtũire gwĩtambarairie na igũrũ.” (Thab. 89:8, 13) Nĩ ũndũ ũcio, Jehova nĩ akenaga na nĩ arathimaga kĩyo kĩrĩa tũkoragwo nakĩo gĩa gũtwarithia na mbere maũndũ ma Ũthamaki. Atigagĩrĩra atĩ gũtirĩ o na ũmwe wa ndungata ciake, mũthuri kana mũtumia, mũndũ mwĩthĩ kana mũkũrũ ‘ũrĩagĩra irio ũgũta.’ Endaga ndungata ciake irute wĩra na kĩyo. (Thim. 31:27) Nĩ ũndũ wa kwĩgerekania na Mũũmbi witũ, twĩkagĩra kĩyo mũno maũndũ-inĩ ma kĩĩroho. Gũtungatĩra Ngai na ngoro itũ yothe nĩ ũndũ ũtũrehagĩra irathimo, na ũgatũma Jehova akene mũno na  arathime ũtungata witũ.—Thoma Thaburi 62:12.

17, 18. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ ciĩko cia wĩtĩkio nĩ citũteithagia kwĩhoka ũtongoria wa Jehova? Heana ngerekano.

¹⁷ Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ciĩko cia wĩtĩkio itũteithagia kwĩhoka Jehova? Ta wĩcirie ũhoro wa rĩrĩa Aisiraeli maaingagĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Jehova eerĩte athĩnjĩri Ngai arĩa maakuaga ithandũkũ rĩa kĩrĩkanĩro matoboke thĩinĩ wa Rũĩ rwa Jorodani. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa kĩrĩndĩ gĩakuhĩrĩirie rũĩ rũu, gĩakorire rũiyũrĩte mũno nginya hũgũrũrũ-inĩ nĩ ũndũ wa mbura nene. Aisiraeli mangĩekire atĩa? Hihi maangĩambire hema rũtere-inĩ rwa rũĩ rũu meterere ciumia cigana ũna kana o na makĩria nĩguo maĩ mahũe? Aca, meehokire Jehova biũ na makĩrũmĩrĩra ũtongoria wake. Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Tũthomaga ũũ: ‘O hĩndĩ ĩyo, rĩrĩa magũrũ ma athĩnjĩri-Ngai acio maatobokire maĩ-inĩ, maĩ marĩa mooimaga na rũgũrũ makĩrũgama, nao athĩnjĩri-Ngai makĩrũgama mehandĩte ki kũndũ kũũmũ gatagatĩ ka Jorodani; nao Aisiraeli othe makĩringĩra thĩ nyũmũ.’ (Josh. 3:12-17) Ta hũũra mbica ũrĩa Aisiraeli maakenire nĩ kuona maĩ macio maingĩ matigĩte gũtherera! Hatarĩ nganja no mũhaka akorũo wĩtĩkio wao harĩ Jehova nĩ wekĩrirũo hinya mũno tondũ nĩ meehokire ũtongoria wake.

¹⁸ Ma nĩ atĩ, mahinda-inĩ maya Jehova ndaringagĩra andũ ake ciama ta icio, o na kũrĩ ũguo no arathimaga ciĩko ciao cia wĩtĩkio. Roho mũtheru wa Ngai nĩ ũmahotithagia kũruta wĩra ũrĩa mahetwo wa kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki thĩinĩ wa thĩ yothe. Jesu Mũira ũrĩa mũnene wa Jehova eerire arutwo ake atĩ nĩ angĩgathiĩ na mbere kũmateithia makĩruta wĩra ũcio wa bata mũno. Aamerire ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio, thiĩi mũgatũme andũ a ndũrĩrĩ ciothe matuĩke arutwo akwa, . . . na atĩrĩrĩ, niĩ ndĩ hamwe na inyuĩ mĩthenya yothe, o nginya ithirĩro rĩa mahinda maya.” (Mat. 28:19, 20) Ndungata nyingĩ cia Jehova iria hau kabere ciarĩ guoya kana thoni no cirute ũira atĩ roho mũtheru wa Ngai nĩ ũcihete ũmĩrĩru wa kwaria na andũ citoĩ rĩrĩa irahunjia.—Thoma Thaburi 119:46; 2 Akorintho 4:7.

19. Nĩ ũũma ũrĩkũ tũrĩ naguo, o na tũrĩ na mathĩna?

¹⁹ Ariũ na aarĩ a Ithe witũ amwe matihotaga gwĩka maũndũ maingĩ nĩ ũndũ wa mathĩna ma mwĩrĩ kana ũkũrũ. O na kũrĩ ũguo, no makorũo na ma atĩ “Ithe witũ mwene tha, na Ngai mwene ũhoro wothe wa kũũmanĩrĩria” nĩ amenyaga maũndũ marĩa ndungata ciake ciothe ihiũranagia namo. (2 Kor. 1:3) Nĩ akenagio nĩ kĩyo kĩrĩa gĩothe twĩkagĩra gũtwarithia na mbere maũndũ ma Ũthamaki. Ithuothe nĩ tũrabatara kũririkana atĩ ũhonokio witũ wĩhocetie biũ harĩ wĩtĩkio witũ harĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Kristo.—Ahib. 10:39.

20, 21. Njĩra imwe iria tũngĩonania nacio atĩ nĩ twĩhokete Jehova nĩ irĩkũ?

²⁰ Ũthathaiya witũ ũhutĩtie kũhũthĩra mahinda, hinya, o hamwe na indo citũ o ũrĩa wothe tũngĩhota ũtungata-inĩ wa Jehova. Hatarĩ nganja, twendaga ‘kũruta wĩra wa kũhunjia Ũhoro wa Ngai,’ na ngoro itũ yothe. (2 Tim. 4:5) Ma nĩ atĩ, nĩ tũkenaga rĩrĩa tũreka ũguo, nĩguo tũteithie andũ angĩ “matuĩke a kũmenya ũhoro-wa-ma.” (1 Tim. 2:4) Gũtĩithia na kũgooca Jehova Ngai witũ, nĩ gũtũmaga tũgĩe na irathimo nyingĩ cia kĩĩroho. (Thim. 10:22) Ningĩ nĩ gũtũteithagia kũgĩa na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Mũũmbi witũ.—Rom. 8:35-39.

²¹ O ta ũrĩa twarĩrĩria, kwĩhoka ũtongoria wa Jehova gũtiũkaga o ũguo; nĩ tũrabatara kwĩrutanĩria nĩguo tũmwĩhoke. Nĩ ũndũ ũcio, ĩka o ũrĩa wothe ũngĩhota gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya kũgerera mahoya. Wĩcũranie ũrĩa Jehova ahingĩtie ciĩranĩro ciake mahinda mahĩtũku na ũrĩa egwĩka ũguo mahinda mokĩte. Na ũthiĩ na mbere gwaka wĩtĩkio waku harĩ Jehova na njĩra ya gũkoragwo na kĩyo ũtungata-inĩ wake. Hatarĩ nganja, iririkania cia Jehova igũtũũra tene na tene. O nawe no kũhoteke ũtũũre tene na tene!