1, 2. (a) Nĩ ũhiki waũ ũkaarehe gĩkeno kĩnene igũrũ? (b) Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ?

KŨHARĨRIA ũhiki nĩ kuoyaga ihinda. No rĩu tũkwarĩrĩria ũhiki wa mwanya mũno—ũhiki wa Mũthamaki. Ta hũũra mbica! Ũhiki ũcio ũkoretwo ũkĩharĩrio kwa ihinda rĩa mĩaka 2,000. Rĩu ihinda nĩ rĩkuhĩrĩirie mũno rĩa mũhikania kũnyitithanio na mũhiki wake. Ica ikuhĩ, nyũmba-inĩ ya Mũthamaki gũkũihũra nyĩmbo cia gĩkeno, nacio mbũtũ cia igũrũ nĩ cikũina ũũ: “Haleluya! amu Mwathani Ngai witũ, o we Mwene-Hinya-Wothe, nĩagwete gũthamaka. Nĩtũkenei tũcanjamũke mũno, na tũmũhe ngatho iria imwagĩrĩire, tondũ kĩhikanio gĩa Gatũrũme nĩ gĩkinyu, na mũhiki wake nĩarĩkĩtie gwĩthagathaga.”—Kũg. 19:6, 7.

² “Gatũrũme” kau karĩa ũhiki wako ũkaarehe gĩkeno kĩnene igũrũ nĩ Jesu Kristo. (Joh. 1:29) Hihi ehumbĩte atĩa nĩ ũndũ wa ũhiki? Mũhiki wake nũ? Mũhiki athagathagĩtwo atĩa nĩ ũndũ wa kĩhiko? Ũhiki ũcio ũgeekwo rĩ? Ũhiki ũcio nĩ ũkaarehe gĩkeno kũrĩa igũrũ. No rĩrĩ, hihi arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra tene na tene gũkũ thĩ nĩ magaakorũo na gĩkeno kĩu? Tondũ tũrĩ na wendi mũnene wa kũmenya maũndũ macio-rĩ, rekei tuone macokio ma ciũria icio tũgĩthiĩ na mbere kwarĩrĩria Thaburi ya 45.

3, 4. (a) Nguo cia Mũhikania cia ũhiki itariĩ atĩa, na nĩ kĩĩ kĩrongerera gĩkeno gĩake? (b) ‘Aarĩ a mũnene’ na ‘mũtumia wa Mũthamaki’ arĩa o nao marĩ na gĩkeno kĩu nĩa?

³ Thoma Thaburi 45:8, 9. Mũhikania, nĩwe Jesu Kristo, ehumbĩte nguo cia Mũthamaki cia ũhiki irĩ na riri mũingĩ. Nguo icio ciake irĩ na mũnungo mwega ũtariĩ ta wa “mahuti marĩa manungaga wega mĩthemba ĩrĩa mĩega,” ta manemane na mũndarathini, marĩa maahũthagĩrũo gũthondeka maguta maamũre ma gũitanĩrĩrio hĩndĩ ya Isiraeli.—Tham. 30:23-25.

⁴ Nyĩmbo iria irainwo igũrũ nyũmba-inĩ ya Mũthamaki nĩ irongerera gĩkeno kĩa Mũhikania o ũrĩa ũhiki wake ũrakuhĩrĩria. Ningĩ ‘mũtumia wa mũthamaki,’ nĩwe gĩcunjĩ gĩa kũrĩa igũrũ gĩa ithondeka rĩa Jehova, kĩrĩa kĩhutĩtie nginya ‘aarĩ a mũnene’ nĩo araika arĩa atheru, o nake arĩ na gĩkeno kĩu. Nĩ gĩkeno kĩnene kũigua ciugo ici kuuma kũrĩa igũrũ: “Nĩtũkenei tũcanjamũke mũno . . . tondũ kĩhikanio gĩa Gatũrũme nĩ gĩkinyu”!

5. “Mũtumia wa Gatũrũme” nũ?

⁵ Thoma Thaburi 45:10, 11. Gũkinyĩria hau nĩ twamenya Mũhikania, no rĩrĩ, mũhiki wake nũ? Ũyũ ti mũirĩtu wa biũ, ĩndĩ arũgamĩrĩire gĩkundi kĩgima gĩa Akristiano aitĩrĩrie maguta 144,000. Jesu nĩwe mũtwe wa kĩũngano kĩu kĩa Akristiano aitĩrĩrie maguta. (Thoma Aefeso 5:23, 24.) Akristiano acio aitĩrĩrie maguta magaathamaka hamwe na Kristo Ũthamaki-inĩ wake wa Kĩĩmesia kũrĩa igũrũ. (Luk. 12:32) Akristiano acio 144,000 “marũmagĩrĩra Gatũrũme o kũrĩa guothe athiaga.” (Kũg. 14:1-4) Matuĩkaga “mũtumia wa Gatũrũme” na magatũũrania nake gĩikaro-inĩ gĩake kũrĩa igũrũ.—Kũg. 21:9; Joh. 14:2, 3.

6. Akristiano aitĩrĩrie maguta metagwo ‘mwarĩ wa mũnene’ nĩkĩ, na nĩ kĩĩ gĩtũmaga merwo ‘mariganĩrũo nĩ andũ ao’?

⁶ Makĩria ma mũhiki ũcio gwĩtwo “mwarĩ ũyũ” ningĩ nĩ etagwo “mwarĩ ũyũ wa mũnene.” (Thab. 45:13) “Mũnene” ũcio nĩ ũrĩkũ? Akristiano aitĩrĩrie maguta nĩ moetwo nĩ Jehova magatuĩka “ciana” ciake. (Rom. 8:15-17) Tondũ magaatuĩka mũhiki kũrĩa igũrũ, Akristiano aitĩrĩrie maguta merĩtwo ‘mariganĩrũo nĩ andũ ao na nyũmba cia maithe mao ma kĩĩmwĩrĩ.’ Magĩrĩirũo kũiga meciria mao ‘maũndũ-inĩ ma igũrũ, no ti ma gũkũ thĩ.’—Kol. 3:1-4.

7. (a) Kristo akoretwo akĩharĩria mũhiki wake atĩa? (b) Mũhiki onaga Mũthuri wake wa ihinda rĩrĩa rĩroka atĩa?

⁷ Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, Kristo akoretwo akĩharĩria mũhiki wake nĩ ũndũ wa ũhiki ũcio wa igũrũ. Mũtũmwo Paulo oigire atĩ Kristo nĩ “endire kanitha, akĩya kwĩneana nĩ ũndũ waguo; nĩ getha awamũre aũtherie, nĩ kũũthambia gũthambia kũrĩa kwa maĩ hamwe na Ũhoro, nĩ getha ahote kwĩrehere kanitha wĩ riri, ũtarĩ na kameni, kana handũ hagũtharu, kana ũndũ o na ũmwe ta ũcio; no ũtuĩke mũtheru, na ũkaaga kaũũgũ.” (Ef. 5:25-27) Ningĩ Paulo eerire Akristiano aitĩrĩrie maguta thĩinĩ wa Korintho ũũ: “Amu nĩ ũiru ndĩraigua nĩ ũndũ wanyu, ũiru uumĩte kwĩ Ngai: tondũ atĩrĩ, nĩndatigire kwagĩa kĩrĩko atĩ mũhikio nĩ mũthuri o ũmwe, nĩguo ngamũrũgamia mbere ya Kristo ta mũrĩ mũirĩtu mũthingu.” (2 Kor. 11:2) Tondũ ũthathaiya wa mũhiki ũcio nĩ mũtheru na ũgetĩkĩrĩka nĩ Ngai-rĩ, Mũthamaki Jesu Kristo amuonaga arĩ mũthaka mũno. Nake mũhiki ũcio nĩ amwĩtĩkĩrĩte arĩ “mwathani” wake, na ‘akamwĩkĩrĩra’ arĩ mũthuri wake wa ihinda rĩrĩa rĩroka.

8. Nĩ kĩĩ kĩratũma gũtuĩke atĩ mũhiki aiyũirũo nĩ “riri mũtheri”?

⁸ Thoma Thaburi 45:13, 14a. Mũhiki  akĩrehwo kũrĩ Mũhikania aroneka aiyũirũo nĩ “riri mũtheri.” Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 21:2, mũhiki ũcio ahananĩtio na itũũra, nĩrĩo Jerusalemu Njerũ, “agemeirio mũthuriwe.” Itũũra rĩu rĩa igũrũ rĩrĩ “na riri wa Ngai” na rĩkahenia ta “kahiga ke goro mũno, o ta karĩa getagwo njathibi, gakengu o ta gĩcicio.” (Kũg. 21:10, 11) Ũgemu wa Jerusalemu Njerũ nĩ ũtaarĩirio wega mũno thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio. (Kũg. 21:18-21) Hatarĩ nganja, nĩkĩo mwandĩki wa Thaburi aronania mũhiki ũcio aiyũirũo nĩ “riri mũtheri”! Ningĩ, ũguo nĩguo tũngĩrĩgĩrĩra ũhiki wa Mũthamaki ũgĩkĩrũo igũrũ ũkorũo ũtariĩ.

9. “Mũthamaki” ũrĩa ũrareherũo mũhiki nĩ ũrĩkũ, na mũhiki ehumbĩte atĩa?

⁹ Mũthamaki wa Kĩĩmesia nĩwe Mũhikania ũrĩa ũrareherũo mũhiki. Akoretwo akĩharĩria mũhiki ũcio wake, ‘akĩmũtheragia na njĩra ya kũmũthambia kũrĩa kwa maĩ na ũhoro.’ Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ‘mũtheru, na ndarĩ na kaũũgũ.’ (Ef. 5:26, 27) Ningĩ, no mũhaka mũhiki wake akorũo ehumbĩte ũrĩa kwagĩrĩire nĩ ũndũ wa ũhiki ũcio. Na ũguo nĩguo ehumbĩte! “Nguo ciake itumĩtwo igĩtonyanagio ndigi cia thahabu,” na “ekũrehwo kwĩ mũthamaki e na nguo iria njarĩrĩre igema.” Nĩ ũndũ wa ũhiki wa Gatũrũme, nĩ ‘etĩkĩrĩtio ehumbe nguo cia tama wa gatani ũrĩa mwega mũno, mũkengu, mũtheru, amu tama ũcio mwega wa gatani nĩguo ciĩko cia ũthingu cia andũ arĩa aamũre.’—Kũg. 19:8.

10. Ũhiki wa Gatũrũme ũgeekĩka rĩ?

¹⁰ Thoma Kũguũrĩrio 19:7. Ũhiki wa Gatũrũme ũgeekwo rĩ? O na gũtuĩka “mũhiki wake nĩarĩkĩtie gwĩthagathaga,” mĩhari ĩrĩa ĩrũmĩrĩire ndĩtaarĩirie ũhoro wa ũhiki ũcio. Ithenya rĩa ũguo, mĩhari ĩyo ĩtaarĩirie gĩcunjĩ kĩa mũico gĩa thĩna ũrĩa mũnene. (Kũg. 19:11-21) Hihi ũguo nĩ kuga atĩ ũhiki ũrekwo mbere ya Mũthamaki Jesu Kristo ũrĩa ũrahikania kũrĩkia ũhootani wake? Aca. Maũndũ marĩa marathĩtwo ibuku-inĩ rĩa Kũguũrĩrio matiandĩkirũo marũmanĩrĩire ta ũrĩa magekĩka. Thaburi ya 45, yonanĩtie ũhiki ũcio ũgĩkĩka thutha wa Mũthamaki Jesu Kristo, kwĩyoha rũhiũ rwake na ‘gũtooria’ thũ ciake.—Thab. 45:3, 4.

11. Jesu akaarĩkia ũhootani wake kũringana na mũtaratara ũrĩkũ?

¹¹ Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, no tuuge atĩ maũndũ makaarũmanĩrĩra kũringana na mũtaratara ũyũ: “Mũmaraya ũrĩa mũnene,” kana Babuloni Ũrĩa Mũnene nĩwe ndini ciothe cia maheeni nĩwe ũkaamba kũniinwo. (Kũg. 17:1, 5, 16, 17; 19:1, 2) Jesu acoke aniine maũndũ marĩa mangĩ mothe ma mũtabarĩre wa Shaitani hĩndĩ ya Hari–Magedoni, “mbaara ya mũthenya ũrĩa mũnene wa Ngai, Mwene-Hinya-Wothe.” (Kũg. 16:14-16; 19:19-21) Macũngĩrĩro-inĩ, Mũthamaki nĩ akaarĩkia ũhootani wake na njĩra ya gũikia Shaitani na ndaimono ciake irima-inĩ rĩtarĩ gĩturi, amaagithie hinya biũ.—Kũg. 20:1-3.

12, 13. (a) Ũhiki wa Gatũrũme ũgeekwo rĩ? (b) Igũrũ nĩa magaakena nĩ ũndũ wa ũhiki wa Gatũrũme?

¹² Kuuma matukũ ma kũrigĩrĩria mambĩrĩria, Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa makuaga marĩ ehokeku mariũkagio magathiĩ igũrũ. Thutha wa kũniinwo kwa Babuloni Ũrĩa Mũnene, Jesu nĩ agaacokanĩrĩria Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa magaakorũo matigarĩte gũkũ thĩ amatware igũrũ. (1 Thes. 4:16, 17) Nĩ ũndũ ũcio, mbere ya mbaara ya Hari–Magedoni gũtuthũka, Akristiano othe a itari rĩa “mũhiki” magaakorũo igũrũ. Thutha wa mbaara ĩyo, nĩrĩo ũhiki wa Gatũrũme ũgeekwo. Na githĩ ũhiki ũcio ndũgakorũo ũrĩ gĩkeno kĩnene! Ibuku rĩa Kũguũrĩrio 19:9 riugaga ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ arĩa metĩirũo iruga rĩa kĩhikanio gĩa Gatũrũme.” Hatarĩ nganja, arĩa 144,000 a itari rĩa mũhiki nĩ magaakorũo na gĩkeno kĩnene. Nake Mũthamaki ũrĩa arĩ we Mũhikania nĩ agaakena mũno nĩ ũndũ wa gũkorũo hamwe na othe arĩa magaathamaka  nake, ‘makĩrĩa na makĩnyua na njĩra ya mũhaano metha-inĩ yake Ũthamaki-inĩ wake.’ (Luk. 22:18, 28-30) O na kũrĩ ũguo, to Mũhikania tu na mũhiki wake magaakorũo na gĩkeno nĩ ũndũ wa ũhiki wa Gatũrũme.

¹³ Ta ũrĩa tũkuonete hau kabere-rĩ, mbũtũ cia igũrũ nĩ ikaina na ũrũmwe cikiugaga ũũ: “Nĩtũkenei tũcanjamũke mũno, na tũmũhe [Jehova] ngatho iria imwagĩrĩire, tondũ kĩhikanio gĩa Gatũrũme nĩ gĩkinyu, na mũhiki wake nĩarĩkĩtie gwĩthagathaga.” (Kũg. 19:6, 7) Ĩ nacio ndungata cia Jehova gũkũ thĩ? Hihi nacio nĩ igaakũngũĩra?

14. ‘Airĩtu oimi mũhiki thutha’ arĩa magwetetwo thĩinĩ wa Thaburi 45 nĩa?

¹⁴ Thoma Thaburi 45:12, 14b, 15. Mũnabii Zekaria aarathĩte atĩ matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria, andũ thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ magaakena gũtungatĩra Jehova hamwe na Aisiraeli a kĩĩroho arĩa magaakorũo matigarĩte gũkũ thĩ. Aandĩkire ũũ: “Matukũ-inĩ macio nĩgũgakinya atĩrĩ, atĩ andũ ikũmi moimĩte ndũrĩrĩ-inĩ iria ingĩ, o iria irĩ mĩarĩrie yacio mwanya, nĩmakanyita gĩcora kĩa nguo ya mũndũ Mũyahudi, makiugaga atĩrĩ, Nĩtũgũtwarana nawe, nĩ ũndũ nĩtũiguĩte atĩ Ngai e hamwe na inyuĩ.” (Zek. 8:23) Thĩinĩ wa Thaburi 45:12, ‘andũ acio ikũmi’ a mũhaano metĩtwo “Mwarĩ wa kũrĩa Turo” na “itonga iria nene.” Maroka kũrĩ aitĩrĩrie maguta arĩa matigarĩte gũkũ thĩ makuĩte iheo, nĩguo ‘metĩkĩrĩke’ na mateithio kĩĩroho nĩo. Kuuma mwaka wa 1935, andũ milioni nyingĩ nĩ mateithĩtio nĩ Akristiano acio aitĩrĩrie maguta ‘magacoka njĩra-inĩ ya ũthingu.’ (Dan. 12:3) Akristiano acio ehokeku arĩa manyitanagĩra na Akristiano aitĩrĩrie maguta nĩ matheretie mĩtũũrĩre yao magatũka athingu. Nĩkĩo metagwo ‘airĩtu oimi mũhiki thutha.’ Nĩ  meyamũrĩire Jehova na makonania atĩ nĩ raiya ehokeku a Mũthamaki ũrĩa ũrahikania.

15. ‘Airĩtu arĩa moimaga mũhiki thutha’ makoretwo makĩrutithania wĩra na Akristiano a itari rĩa mũhiki arĩa marĩ gũkũ thĩ atĩa?

¹⁵ Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa marĩ gũkũ thĩ nĩ makenaga mũno nĩ ũrĩa ‘airĩtu arĩa moimaga mũhiki thutha’ mamateithagĩrĩria na kĩyo kũhunjia ‘ũhoro mwega wa Ũthamaki’ thĩinĩ wa thĩ yothe. (Mat. 24:14) To ‘roho na mũhiki moigaga, ũka,’ ĩndĩ o na arĩa maiguaga nĩ moigaga, “Ũka.” (Kũg. 22:17) Ma nĩ atĩ, arĩa a “ng’ondu ingĩ” nĩ maiguĩte Akristiano aitĩrĩrie maguta a itari rĩa mũhiki makiuga “Ũka,” nao makanyitanĩra na mũhiki kwĩra andũ thĩinĩ wa thĩ “Ũka.”—Joh. 10:16.

16. Jehova aheete arĩa a ng’ondu ingĩ mweke ũrĩkũ?

¹⁶ Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa marĩ gũkũ thĩ nĩ mendete arĩa a ng’ondu ingĩ na nĩ makenaga kũmenya atĩ Jehova Ithe wa Mũhikania, nĩ aheete acio a ng’ondu ingĩ mweke wa gũkaanyitanĩra nao gũkũngũĩra ũhiki wa Gatũrũme. Nĩ kwarathĩtwo atĩ ‘airĩtu acio moimaga mũhiki thutha’ nĩ ‘makaarehwo na gĩkeno na ndũrũhĩ.’ Hatarĩ nganja, arĩa a ng’ondu ingĩ, arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũra thĩ tene tene, nĩ makaanyitanĩra thĩinĩ wa gĩkeno kĩrĩa gĩgaakorũo igũrũ na thĩ hĩndĩ ĩrĩa ũhiki wa Gatũrũme ũgeekwo kũrĩa igũrũ. Nĩkĩo ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩonanagia arĩa a “kĩrĩndĩ kĩingĩ” “marũgamĩte mbere-inĩ ya gĩtĩ kĩrĩa gĩa ũthamaki na mbere ya Gatũrũme.” Matungatagĩra Jehova gũkũ thĩ kũrĩa arĩ kuo nja ya hekarũ yake ya kĩĩroho.—Kũg. 7:9, 15.

17, 18. Ũhiki wa Gatũrũme ũkaarehe irathimo irĩkũ, na nĩa Kristo agatuĩka ithe wao hĩndĩ ya Wathani wake wa Mĩaka Ngiri Ĩmwe?

¹⁷ Thoma Thaburi 45:16. ‘Airĩtu arĩa moimaga mũhiki wa Kristo thutha’ nĩ magaakorũo na gĩtũmi kĩngĩ gĩa gũkena rĩrĩa maakona ũrĩa ũhiki ũcio ũkaarehe irathimo thĩinĩ wa thĩ njerũ. Mũthamaki ũcio Mũhikania nĩ akaariũkia ‘maithe’ make ma gũkũ thĩ matuĩke “ciana” ciake cia gũkũ thĩ. (Joh. 5:25-29; Ahib. 11:35) Kuuma kũrĩ o, nĩ akaamũra amwe ‘matuĩke anene kũndũ na kũndũ thĩinĩ wa thĩ yothe.’ Ningĩ no twĩrĩgĩrĩre atĩ Kristo nĩ agaathura angĩ kuuma kũrĩ athuri ehokeku a ciũngano a mahinda-inĩ maya matongoragie maũndũ thĩinĩ wa thĩ njerũ.—Isa. 32:1.

¹⁸ Ningĩ hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri Ĩmwe, Kristo nĩ agaatuĩka ithe wa arĩa angĩ o nao. Ma nĩ atĩ, atũũri othe a thĩ arĩa makaaheo muoyo wa tene na tene, makaaheo tondũ wa gũkorũo na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu. (Joh. 3:16) Nĩ ũndũ ũcio, agaatuĩka ‘Ithe wao wa Tene-na-Tene.’—Isa. 9:6, 7.

19, 20. Maũndũ ma gũcanjamũra marĩa marĩ thĩinĩ wa Thaburi 45 mahutĩtie atĩa Akristiano othe a ma ũmũthĩ?

¹⁹ Thoma Thaburi 45:1, 17. Hatarĩ nganja, maũndũ marĩa mandĩkĩtwo thĩinĩ wa Thaburi 45 mahutĩtie Akristiano othe. Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa marĩ gũkũ thĩ nĩ makenaga mũno nĩ ũndũ wa itanya rĩrĩa marĩ narĩo, atĩ ica ikuhĩ nĩ megũthiĩ kũrĩ ariũ a Ithe wao na kũrĩ Mũhikania kũrĩa igũrũ. Nao arĩa a ng’ondu ingĩ, nĩ maiguaga marĩ na wendi mũnene wa gwathĩkĩra Mũthamaki wao ũrĩ riri, na magakenera mweke wa kũnyitanĩra na arĩa marĩ gũkũ thĩ a itari rĩa mũhiki. Thutha wa ũhiki wao, Kristo na arĩa magaathamaka nake nĩ makaarehera arĩa magaatũra gũkũ thĩ irathimo nyingĩ.—Kũg. 7:17; 21:1-4.

²⁰ O tũgĩetagĩrĩra kũhinga kwa “ũhoro mwega” wĩgiĩ Mũthamaki wa Kĩĩmesia-rĩ, na githĩ tũtiagĩrĩirũo nĩ gũthiĩ na mbere ‘gũtũma rĩĩtwa rĩake rĩririkanagwo’? Rekei tũtũũre tũcokagĩria Mũthamaki ũcio “ngatho nginya mĩndĩ na mĩndĩ.”