1, 2. Paulo aaiguagĩra tha arĩa maagĩte hinya nĩkĩ?

ITHUOTHE nĩ tũiguaga tũũrĩtwo nĩ hinya rĩmwe na rĩmwe. Tũngĩrũara homa njũru o na akorũo no thikũ nini, twahota kũũrwo nĩ hinya nginya tũremwo nĩ gwĩka maũndũ marĩa twĩkaga o mũthenya. Ta kĩhũũre mbica ũũrĩtwo nĩ hinya kwa ihinda rĩa mĩeri ĩigana ũna. Kũngĩthiĩ ũguo-rĩ, na githĩ to ũkene andũ arĩa angĩ mangĩonania atĩ nĩ maragũcaĩra?

² Rĩmwe na rĩmwe mũtũmwo Paulo nĩ aaiguaga orĩtwo nĩ hinya nĩ ũndũ wa mathĩna thĩinĩ na nja wa kĩũngano. Kũrĩ hĩndĩ aakinyĩte handũ akaigua ta atangĩthiĩ na mbere. (2 Kor. 1:8; 7:5) Agĩciria ũhoro wa ũtũũro wake na mathĩna maingĩ marĩa aacemanĩtie namo arĩ Mũkristiano, Paulo oigire ũũ: “Nĩ mũndũ ũrĩkũ ũngĩkorũo aagĩte hinya, niĩ na niĩ ndikorũo njagĩte hinya take?” (2 Kor. 11:29) Ningĩ akĩaria ũhoro wa andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano, aamaringithanirie na ciĩga cia mwĩrĩ. Oigire atĩ arĩa ‘monekaga matarĩ na hinya nĩ a bata.’ (1 Kor. 12:22) Eendaga kuuga atĩa? Nĩkĩ nĩ tũrabatara kuona arĩa maagĩte hinya ta ũrĩa Jehova amonaga? Na gwĩka ũguo kũngĩtũguna atĩa?

3. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma twambĩrĩrie gũkũria mawoni matarĩ mega kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

³ Andũ aingĩ ũmũthĩ mekaga ũrĩa wothe mangĩhota nĩguo mone kĩrĩa marenda, o na angĩkorũo ũndũ ũcio nĩ ũkũhinyĩrĩria andũ arĩa matarĩ na hinya. Metĩkĩtie atĩ nĩguo mũndũ agaacĩre ũtũũro-inĩ, no mũhaka akorũo arĩ mwĩthĩ na arĩ na hinya. Mwĩcirĩrie ta ũcio wa thĩ no ũtũthũkie. No twambĩrĩrie gũkũria mawoni matarĩ mega kwerekera andũ arĩa kaingĩ mabarataga ũteithio thĩinĩ wa kĩũngano.Tũngĩhota atĩa kuona o mũndũ thĩinĩ wa kĩũngano ta ũrĩa Jehova amuonaga?

4, 5. (a) Ngerekano ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa 1 Akorintho 12:21-23 ĩtũteithagia atĩa gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Jehova onaga arĩa maagĩte hinya? (b) Tũgunĩkaga atĩa rĩrĩa twateithia arĩa matarĩ na hinya?

⁴ Ngerekano ĩrĩa yaheanirwo nĩ Paulo marũa-inĩ make ma mbere kũrĩ Akorintho, no ĩtũteithie kũmenya ũrĩa Jehova onaga andũ arĩa maagĩte hinya. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩa 12, Paulo aratũteithia kuona atĩ ciĩga cia mĩĩrĩ itũ iria cionekaga ta itarĩ na hinya, nĩ irĩ bata. (Thoma 1 Akorintho 12:12, 18, 21-23.) Andũ aingĩ arĩa metĩkĩtie atĩ andũ moimire kũrĩ nũgũ, matiĩtĩkanagia na ũũma ũcio wa atĩ gũtirĩ kĩĩga o na kĩmwe kĩa mwĩrĩ gĩtarĩ bata. O na kũrĩ ũguo, ũthuthuria ũrĩa wĩkĩtwo wĩgiĩ mwĩrĩ wa mũndũ, wonanagia atĩ ciĩga iria cionekaga ta itarabatarania, nĩ irutaga wĩra wa bata mũno. * Kwa ngerekano, andũ angĩ nĩ monaga kaara karĩa kanini ga kũgũrũ ta gatarĩ bata; o na kũrĩ ũguo, rĩu nĩ kuonekete atĩ nĩ gateithagĩrĩria mwĩrĩ kwĩhanda wega rĩrĩa mũndũ arũgamĩte.

⁵ Ngerekano ĩyo ya Paulo yonanagia atĩ Akristiano othe thĩinĩ wa kĩũngano nĩ a bata. Shaitani endaga andũ meyagĩre bata, ĩndĩ Jehova onaga ndungata ciothe ciake ‘irĩ cia bata’ nginya iria cionekaga ta itarĩ na hinya. (Ayub. 4:18, 19) Ũndũ ũcio ũbatiĩ gũtũma tũkenere maũndũ marĩa tũrahingia kĩũngano-inĩ na twĩigue tũrĩ gĩcunjĩ gĩa kĩũngano kĩa andũ a Ngai gĩa thĩ yothe. Kwa ngerekano, ta ririkana hĩndĩ ĩrĩa wahũthĩrire mahinda maku gũteithia mũndũ mũkũrũ. Ma nĩ atĩ, nĩ aagunĩkire wamũteithia, na ũndũ ũcio ũgĩtũma o nawe ũgĩe na gĩkeno. Hĩndĩ ĩrĩa twateithia arĩa angĩ, nĩ tũiguaga tũkenete na ningĩ nĩ tũkũragia ngumo ta wetereri, wendo, na nĩ tũkũraga kĩĩroho. (Ef. 4:15, 16) Ithe witũ nĩ oĩ wega atĩ kĩũngano kĩrĩa kĩrũmbũyagia andũ othe gũtekũmakania ũrĩa mahaana, nĩ kĩonanagia ũigananĩru o na wendo.

6. Rĩmwe na rĩmwe Paulo aahũthagĩra ciugo ‘matarĩ hinya’ na ‘marĩ hinya’ atĩa?

⁶ Paulo akĩandĩkĩra Akorintho, aahũthĩrire kiugo ‘matarĩ hinya’ akĩaria ũrĩa andũ arĩa matarĩ ndungata cia Jehova moonaga Akristiano a karine ya mbere na ũrĩa we eeyonaga. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Rĩrĩa Paulo aaragia ũhoro wa andũ arĩa ‘marĩ hinya’ muoroto wake ndwarĩ gũtũũgĩria Akristiano amwe. (Rom. 15:1) Ithenya rĩa ũguo, endaga kuonania atĩ Akristiano arĩa marĩ na ũmenyeru nĩ marabatara gũteithĩrĩria arĩa matakũrĩte kĩĩroho.

7. Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩtũma tũritũhĩrũo nĩ gũteithia arĩa marabatara ũteithio?

⁷ Rĩrĩa tũrateithĩrĩria “ũrĩa ũtarĩ hinya,” tũkoragwo tũkĩĩgerekania na Jehova na ningĩ nĩ twĩtĩkĩrĩkaga nĩwe. (Thab. 41:1; Ef. 5:1) O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe gũkorũo na mawoni matagĩrĩire kwerekera arĩa marabatara ũteithio no gũtũme twage kũmateithia. Kana tondũ wa kũrigwo nĩ ũrĩa tũngiuga, twahota gwĩthema arĩa  marĩ na moritũ. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Cynthia, * ũrĩa watigirũo nĩ mũthuri wake, oigire ũũ: “Mũndũ nĩ aiguaga ruo mũno, rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ maramwĩthema kana makaga gwĩka ũrĩa angĩrĩgĩrĩra arata a hakuhĩ meke. Hĩndĩ ĩrĩa mũndũ arahiũrania na magerio, nĩ abataraga andũ a kũmwĩkĩra hinya.” Mũthamaki Daudi nĩ aamenyire ũrĩa mũndũ aiguaga rĩrĩa andũ mamũtiganĩria.—Thab. 31:12.

8. Nĩ kĩĩ kĩrĩtũteithagia gũkorũo tũrĩ acayanĩri makĩria?

⁸ Tũngĩririkana atĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ amwe manyihĩirũo nĩ hinya nĩ ũndũ wa moritũ ta ma gũthĩnio nĩ mwĩrĩ, gũkorũo famĩlĩ-inĩ ĩgayũkanĩte kĩĩndini, o na kana gũthuthĩka ngoro-rĩ, no kũhoteke tũmacaĩre makĩria. O na ithuĩ mũthenya ũmwe twahota gũgekora maũndũ-inĩ ta macio. Kwa ngerekano, Aisiraeli nĩ magiĩkĩire mũno bũrũri-inĩ wa Misiri. Ĩndĩ, matanaingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro, Jehova nĩ aamerire ‘matikanomie ngoro ciao’ kwerekera ariũ a Ithe wao arĩa athĩni. Jehova nĩ eerĩgagĩrĩra atĩ nĩ marĩteithagia andũ arĩa maarĩ athĩni.—Gũcok. 15:7, 11; Alaw. 25:35-38.

9. Twagĩrĩirũo kwamba gwĩka atĩa rĩrĩa tũrateithia mũndũ ũrĩ na mathĩna? Heana ngerekano.

⁹ Twagĩrĩirũo kũũmĩrĩria arĩa maranyamarĩka handũ ha kũmekũũĩra na kũmatuĩra cira. (Ayub. 33:6, 7; Mat. 7:1) Kwa ngerekano, ta wĩcirie mũndũ agĩĩte na aksidenti agĩtwarithia kibikibi na akagurario ũũru. Hihi aatwarũo thibitarĩ marĩgĩtarĩ mambaga gũthuthuria kana nĩwe uuma na mahĩtia? Aca. Mamũtangĩkagĩra matekũrĩa marĩĩgu. O ũndũ ũmwe na ũguo, rĩrĩa mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ orĩtwo nĩ hinya nĩ ũndũ wa mathĩna, ũndũ ũrĩa twagĩrĩirũo nĩ kwamba gwĩka nĩ kũmwĩkĩra hinya kĩĩroho.—Thoma 1 Athesalonike 5:14.

10. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ amwe arĩa monekaga ta matarĩ na hinya makoragwo marĩ ‘atongu ũhoro-inĩ wa wĩtĩkio’?

¹⁰ Tũngĩĩcũrania ũhoro wa mathĩna marĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ mahiũranagia namo, no tuone atĩ nĩ merutanagĩria. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa aarĩ a Ithe witũ arĩa matũũraga makirĩrĩirie makĩnyarirwo nĩ andũ a famĩlĩ. O na gũtuĩka amwe no moneke marĩ ahũthũ ngoro na matarĩ na hinya-rĩ, githĩ mationanagia wĩtĩkio mũrũmu? Rĩrĩa tũrona mwarĩ wa Ithe witũ ũtarĩ na mũthuri agĩũka mĩcemanio na mwana kana na ciana ciake, na githĩ tũtiĩkagĩrwo ngoro mũno nĩ kĩyo na wĩtĩkio wake? Ĩ nao andũ ethĩ arĩa merutanagĩria kũrũmia ũhoro wa ma ona magĩcemanagia na maũndũ maingĩ moru cukuru? No twĩtĩkanie atĩ andũ ta acio arĩa monekaga ta matarĩ na hinya no makorũo marĩ ‘atongu ũhoro-inĩ wa wĩtĩkio’ o ta arĩa angĩ matarahiũrania na moritũ.—Jak. 2:5.

11, 12. (a) Nĩ kĩĩ kĩrĩtũteithagia kũgarũrĩra mawoni maitũ kwerekera mawathe ma andũ arĩa angĩ? (b) Twĩrutaga atĩa kuumana na ũrĩa Jehova eekĩire Haruni?

¹¹ Kũrora ũrĩa Jehova aahiũranirie na maũndũ ma ndungata imwe ciake no gũtũteithie kũgarũrĩra mawoni maitũ kwerekera arĩa maagĩte hinya. (Thoma Thaburi 130:3.) Kwa ngerekano, korũo mwarĩ na Musa-rĩ, ũngĩaiguire atĩa Haruni akĩruta itũmi itarĩ na kũrĩa irĩ, iria ciatũmĩte athondeke gacaũ ga thahabu? (Tham. 32:21-24) Hihi ũngĩonire atĩa mwerekera wa Haruni, rĩrĩa aahatĩrĩirio nĩ mwarĩ wa nyina Miriamu, na nĩ ũndũ ũcio akĩmenereria Musa nĩ ũndũ wa kũhikia mũtumia wa rũrĩrĩ rũngĩ? (Ndar. 12:1, 2) Ũngĩaiguire atĩa rĩrĩa Haruni na Musa maagire gũtĩithia Jehova, rĩrĩa aaringire kĩama akĩrutĩra Aisiraeli maĩ rũaro-inĩ rwa ihiga?—Ndar. 20:10-13.

 ¹² Jehova nĩ angĩaherithirie Haruni nĩ ũndũ wa maũndũ macio o hĩndĩ ĩyo, ĩndĩ nĩ aamenyire atĩ Haruni ndaarĩ mũndũ mũũru. No kũhoteke Haruni aahĩtirie nĩ ũndũ wa maũndũ maritũ marĩa mamũrigicĩirie, na ningĩ nĩ ũndũ wa kũhatĩkwo nĩ andũ. Ĩndĩ rĩrĩa onirio mahĩtia make, nĩ eetĩkĩrire arĩ na wĩnyihia na akĩnyita mbaru matuĩro ma Jehova. (Tham. 32:26; Ndar. 12:11; 20:23-27) Handũ ha gũtindanĩra na mahĩtia ma Haruni, Jehova aarorire wĩtĩkio na mwerekera wake wa kwĩrira. Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Haruni na njiarũa ciake no maaririkanagwo marĩ andũ etigĩri Jehova.—Thab. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Tũrabatara gwĩthuthuria ũrĩa tuonaga arĩa maagĩte hinya nĩkĩ?

¹³ Nĩguo tũgarũrĩre mawoni maitũ mahaanane na ma Jehova, twagĩrĩirũo gwĩthuthuria ũrĩa tuonaga andũ arĩa moonekaga ta matarĩ hinya kĩĩroho. (1 Sam. 16:7) Kwa ngerekano, tũiyũkagia maũndũ atĩa rĩrĩa tuona tinĩnja ũtaronania ũtaũku agĩthuura maũndũ ma gwĩkenia kana rĩrĩa aaga kuoya maũndũ na ũritũ? Handũ ha kũmũmenereria-rĩ, na githĩ ti wega gwĩciria ũrĩa tũngĩmũteithia akũre kĩĩroho? Nĩ wega kuoya ikinya rĩa mbere gũteithia mũndũ ũrabatara ũteithio, na tũngĩka ũguo, hatarĩ nganja nĩ tũrĩkũragia ũtaũku na wendo.

14, 15. (a) Jehova aaiguire atĩa rĩrĩa onire Elija orĩtwo nĩ hinya kwa ihinda? (b) Tũngĩĩruta atĩa kuumana na rũgano rwa Elija?

¹⁴ Ningĩ kũringithania mwĩcirĩrie witũ na ũrĩa Jehova anaiyũkia maũndũ hĩndĩ ĩrĩa ndungata imwe ciake ciakuĩte ngoro, nĩ kũrĩtũteithagia kũgĩa na mawoni marĩa magĩrĩire kwerekera andũ arĩa angĩ. Elija aarĩ ũmwe wa ndungata icio. O na gũtuĩka nĩ aang’ethanĩire na anabii 450 a Baali arĩ na ũũmĩrĩru, nĩ orire rĩrĩa aamenyire atĩ Jezebeli mũtumia wa mũthamaki, nĩ aabangaga kũmũũraga. Thutha wa gũthiĩ magũrũ kiromita 150 erekeire Biri-shiba, akĩingĩra werũ-inĩ. Tondũ aarĩ mũnogu mũno nĩ ũndũ wa rũgendo rũu na nĩ  aahĩte nĩ riũa mũno-rĩ, agĩikara thĩ rungu rwa mũtĩ “akĩĩhoera atĩ akue.”—1 Ath. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Hihi Jehova aaiguire atĩa arĩ igũrũ rĩrĩa onire ũrĩa mũnabii wake mwĩhokeku aatangĩkaga? Hihi nĩ aamũrakarĩire atĩ tondũ kwa ihinda inini nĩ aakuĩte ngoro na akaaga ũũmĩrĩru? Aca! Ithenya rĩa ũguo, Jehova nĩ onire ũrĩa Elija aanyihĩirũo nĩ hinya na akĩmũtũmĩra mũraika. Mũraika ũcio nĩ aarahũrire Elija maita merĩ okĩre arĩe irio. Nĩ ũndũ ũcio, rũgendo rũrĩa angĩacokire gũthiĩ ‘rũtingĩamũneneheire mũno.’ (Thoma 1 Athamaki 19:5-8.) Mbere ya kũhe mũnabii ũcio ũtongoria o wothe, Jehova aambire kũmũthikĩrĩria agĩcoka akĩmũhe ũteithio ũrĩa aabataraga.

16, 17. Tũngĩĩgerekania atĩa na Jehova harĩ ũrĩa aarũmbũyirie Elija?

¹⁶ Tũngĩhota atĩa kwĩgerekania na Ngai witũ? Tũtiagĩrĩirũo kũhiũhaga kũhe andũ ũtaaro. (Thim. 18:13) Nĩ wega kwamba kuonania atĩ nĩ tũracaĩra arĩa mangĩkorũo magĩciria atĩ matiagĩrĩirũo ‘gũtĩo mũno’ nĩ ũndũ wa mathĩna mao. (1 Kor. 12:23) Twarĩkia gwĩka ũguo, nĩ tũkũhota kũmahe ũteithio ũrĩa ũringaine na mabataro mao.

¹⁷ Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa Cynthia ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere, ũrĩa watigirũo nĩ mũthuri wake marĩ hamwe na airĩtu ake eerĩ. Meeiguire marĩ atiganĩrie mũno. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ amwe meekire atĩa? Oigire ũũ: “Rĩrĩa twamahũrĩire thimũ na tũkĩmamenyithia ũrĩa gwathiĩte, thutha wa ndagĩka 45 nĩ maakinyĩte gwitũ nyũmba. Nĩ maaitire maithori, na thikũ cia mbere igĩrĩ kana ithatũ matigana gũtũtiga tũrĩ ithuiki. Ningĩ tondũ tũtiahotaga kũrĩa wega na twarĩ na ruo rũingĩ mũno ngoro-inĩ, kwa ihinda inini nĩ maatũnyitire ũgeni tũikare nao mĩciĩ-inĩ yao.” No kũhoteke ũndũ ũcio nĩ wakũririkania ũrĩa Jakubu aandĩkire: “Mũrũ wa Ithe witũ kana mwarĩ wa Ithe witũ angĩkorũo arĩ njaga, na aagĩte irio cia kũrĩa o mũthenya o mũthenya-rĩ, na ũmwe wanyu amere atĩrĩ, Thiĩi na ũhoro, mũgote mwaki na mũkarĩe, mũhũne; na ndamahe indo iria mabatairio nĩcio cia mwĩrĩ, gwĩka ũguo-rĩ, kwĩ na uumithio ũrĩkũ? Ũguo no taguo wĩtĩkio, ũtarĩ na ciĩko njega, nĩ mũkuũ guo mwene.” (Jak. 2:15-17) Ũteithio wa ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire ũrĩa Cynthia na airĩtu ake maaheirũo nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kũu, nĩguo maabataraga. Mĩeri ĩtandatũ thutha wa ũndũ ũcio mũritũ wamakorete, nĩ maahotire gũtungatĩra marĩ mapainia a gũteithĩrĩria.—2 Kor. 12:10.

18, 19. (a) Tũngĩteithia atĩa andũ arĩa morĩtwo nĩ hinya kwa ihinda? (b) Nũ ũgunĩkaga rĩrĩa tũrateithia arĩa magĩte hinya?

¹⁸ No gũkorũo nĩ wĩyoneire atĩ mũrimũ mũnene nĩ woyaga ihinda ũgĩkahona. O ũndũ ũmwe na ũcio, Mũkristiano ũũrĩtwo nĩ hinya nĩ ũndũ wa mathĩna make kana magerio manene, no oe ihinda agĩgaacokia hinya wa kĩĩroho. Ma nĩ atĩ, Mũkristiano ta ũcio nĩ ekũbatara gwĩkĩra wĩtĩkio wake hinya na njĩra ya gũkorũo na wĩruti wa mũndũ kĩũmbe, mahoya, na maũndũ mangĩ ma kĩĩroho. No rĩrĩ, hihi nĩ tũkũmũkirĩrĩria nginya acokie hinya wa kĩĩroho? Ihinda-inĩ rĩu aracokia hinya-rĩ, hihi nĩ tũkũmuonia wendo ũrĩ na ũkirĩrĩria? Hihi nĩ tũkwĩrutanĩria gũteithia arĩa moragwo nĩ hinya kwa ihinda nĩguo meiguage marĩ a bata na makona atĩ nĩ tũmendete?—2 Kor. 8:8.

¹⁹ Rekei tũtikanariganĩrũo atĩ rĩrĩa tũrateithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ, nĩ tũgĩaga na gĩkeno kĩrĩa tu kiumanaga na kũheana. Ningĩ nĩ tũkũragia ũhoti wa kuonania ũcayanĩri na ũkirĩrĩria. Ĩndĩ to ithuĩ tu tũgunĩkaga. Kĩũngano gĩothe nĩ kĩgĩaga na hinya na wendo. Makĩria ma ũguo, nĩ twĩgerekanagia na Jehova, ũrĩa wonaga andũ othe marĩ a bata. Hatarĩ nganja, ithuothe tũrĩ na itũmi njega cia ‘gũteithagia arĩa maagĩte hinya.’—Atũm. 20:35.