1-3. Nĩ kĩĩ gĩatũmire mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe etĩkie biũ atĩ Jehova nĩ amenyaga mabataro maitũ?

MWARĨ WA ITHE WITŨ ũmwe wĩtagwo Lana oigaga atĩ gũtirĩ hingo akaariganĩrũo nĩ ũndũ ũrĩa eeyoneire bũrũri-inĩ wa Njĩrĩmani mwaka-inĩ wa 2012. Oigaga atĩ nĩ onire Jehova agĩcokia maũndũ merĩ marĩa aamũhoete. Aahoire ũndũ wa mbere arĩ rũgendo-inĩ rũraihu na mũgithi erekeire kĩhaaro-inĩ kĩa ndege. Aahoire Jehova amũteithie one mũndũ wa kũhunjĩria. Naguo ũndũ wa kerĩ aahoire thutha wa gũkinya kĩhaaro-inĩ kĩa ndege agĩkora atĩ ndege ĩrĩa aarĩ athiĩ nayo ĩngĩathire mũthenya ũyũ ũngĩ. Akĩhoya Jehova amũteithie tondũ nĩ aahũthĩrĩte hakuhĩ mbeca ciake ciothe na nĩ aabataraga handũ ha kũrara mũthenya ũcio.

² Atanarĩkia kũhoya akĩigua mũndũ ũramwĩra ũũ: “Ũhoro waku Lana, nĩ kĩĩ ũreka gũkũ?” Mũndũ ũcio wamwaragĩria aarĩ mwanake maathomaga nake tene cukuru ĩmwe. Mwanake ũcio maarĩ hamwe na nyina na cũcũ wao, arĩa mookĩte kũmumagaria agĩthiĩ Afrika ya Mũhuro. Rĩrĩa nyina wa mwanake ũcio aamenyire thĩna ũrĩa Lana aarĩ naguo, akĩmũnyita ũgeni akaraare  kwao. Marĩ na cũcũ wa mwanake ũcio nĩ maatugire Lana mũno na makĩmũria ciũria nyingĩ ciĩgiĩ wĩtĩkio wake na wĩra wake wa ũtungata wa hĩndĩ-ciothe.

³ Mũthenya ũyũ ũngĩ rũcinĩ thutha wa kwĩgagũra, Lana nĩ aamacokeirie ciũria ingĩ nyingĩ cia Bibilia na agĩcoka akĩbanga ũrĩa mangĩathire na mbere gũteithio. Lana nĩ aacokire kwao o wega na no athiaga na mbere na ũpainia. Etĩkĩtie atĩ Jehova “mũigua wa mahoya,” nĩwe watongoririe maũndũ na njĩra ĩyo.—Thab. 65:2.

4. Nĩ mabataro marĩkũ tũkwarĩrĩria?

⁴ Rĩrĩa twacemania na thĩna tũtekwĩrĩgĩrĩire, no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũritũ harĩ ithuĩ kũhoya Jehova atũteithie, na nĩ akenagio nĩ mahoya ta macio ma ndungata ciake njĩhokeku. (Thab. 34:15; Thim. 15:8) O na kũrĩ ũguo, tũngĩĩcũrania ũhoro wa ihoya rĩa kĩonereria no tuone atĩ nĩ kũrĩ maũndũ mangĩ ma bata mũno tũngĩriganĩrũo nĩmo. Kwa ngerekano, rekei twarĩrĩrie ũrĩa mabataro maitũ ma kĩĩroho maguũrĩtio thĩinĩ wa icunjĩ ithatũ cia mũico cia ihoya rĩu. Ningĩ nĩ tũkuona makĩria ũrĩa tũngĩka nĩguo tũtũũre kũringana na gĩcunjĩ gĩa kana kĩa ihoya rĩu kĩrĩa kĩhutĩtie irio ciitũ cia gũtũigana cia o mũthenya.—Thoma Mathayo 6:11-13.

5, 6. Kũhoya tũheo irio ciitũ cia ũmũthĩ nĩ kwa bata nĩkĩ o na angĩkorũo tũrĩ na cia gũtũigana?

⁵ Ũngĩrora nĩ ũkuona atĩ Jesu ndooigire tuugage irio “ciakwa” cia ũmũthĩ ĩndĩ oigire tuugage irio “ciitũ” cia ũmũthĩ. Mũrori ũmwe wa mũthiũrũrũko thĩinĩ wa Afrika wĩtagwo Victor, oigire ũũ: “Nĩ njokagĩria Jehova ngatho mũno nĩ ũndũ wa kuona atĩ niĩ na mũtumia wakwa tũtibataraga gũtangĩkĩra mũno irio ciitũ cia o mũthenya o na kana gũtangĩkĩra mbeca cia kũrĩha nyũmba. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ matũteithagia kuona mabataro maitũ ma o mũthenya. O na kũrĩ ũguo nĩ hoyaga Jehova nĩ ũndũ wa arĩa matũteithagia nĩguo mahote kũhiũrania na moritũ ma kĩĩmbeca marĩa macemanagia namo.”

⁶ Angĩkorũo tũrĩ na irio cia gũtũigana, no twĩcirie ũhoro wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa athĩni kana arĩa magũmĩirũo nĩ icanjama. Makĩria ma kũhoya nĩ ũndũ wao nĩ twagĩrĩirũo nĩ gwĩka kũringana na mahoya maitũ. Kwa ngerekano, no tũgayane nao kĩrĩa tũrĩ nakĩo. Ningĩ no tũrutage mĩhothi nĩ ũndũ wa wĩra wa thĩ yothe, tũkĩmenyaga atĩ mĩhothi ĩyo nĩ ĩhũthagĩrũo ũrĩa kwagĩrĩire.—1 Joh. 3:17.

7. Jesu onanirie atĩa atĩ tũtiagĩrĩirũo nĩ “gwĩtanga nĩ ũndũ wa rũciũ”?

⁷ No kũhoteke Jesu akĩaria ũhoro wa irio ciitũ cia ũmũthĩ aaragia ũhoro wa mabataro maitũ ma o mũhaka. Aathire na mbere kuuga atĩ Ngai nĩ ahumbaga mahuti ma gĩthaka, agĩcoka akiuga ũũ: “Githĩ ndangĩkĩria mũno kũmũhumba nguo, inyuĩ mwĩtĩkĩtie o hanini? Tondũ ũcio-rĩ, tigagai gwĩtangĩkĩra, mũkiugaga atĩrĩ, . . . Tũkwĩhumba kĩ?” Agĩcoka akĩgweta rĩngĩ ũtaaro ũyũ wa bata mũno: “Tigagai gwĩtanga nĩ ũndũ wa rũciũ.” (Mat. 6:30-34) Ũndũ ũcio wonanagia atĩ handũ ha kwenda mbeca, twagĩrĩirũo nĩ kũiganwo nĩ mabataro maitũ marĩa ma o mũhaka ma o mũthenya. Mabataro macio nĩ ta nyũmba, wĩra wa gũtũteithia kũhe famĩlĩ ciitũ mabataro ma cio, na ũũgĩ wa kũhiũrania na ndwari. Tũtibatiĩ kũhoya tu nĩ ũndũ wa mabataro ta macio ma kĩĩmwĩrĩ, tondũ tũrĩ na mabataro ma kĩĩroho ma bata makĩria.

8. Ciugo cia Jesu irio ciitũ cia ũmũthĩ ciagĩrĩirũo nĩ gũtũririkania ũndũ ũrĩkũ wa bata? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁸ Ciugo cia Jesu irio ciitũ cia ũmũthĩ, ciagĩrĩirũo nĩ gũtũririkania atĩ nĩ tũrabatara irio cia kĩĩroho. Jesu oigire ũũ: “Ti mũgate  wiki ũtũũragia mũndũ muoyo, no kiugo o gĩothe kĩrĩa kiumaga kanua ka Ngai.” (Mat. 4:4) Nĩ ũndũ ũcio twagĩrĩirũo nĩ gũthiĩ na mbere kũhoya atĩ Jehova athiĩ na mbere gũtũhe irio cia kĩĩroho cia ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire.

9. Mehia maitũ makoragwo matariĩ ta ‘mathiirĩ’ na njĩra ĩrĩkũ?

⁹ Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jesu oige: ‘mathiirĩ,’ na hĩndĩ ĩngĩ narĩo akiuga “mehia”? (Mat. 6:12; Luk. 11:4) Oigire ũguo tondũ mehia maitũ matariĩ ta mathiirĩ. Mwaka-inĩ wa 1951 ngathĩti ya The Watchtower yataarĩirie atĩ hĩndĩ ĩrĩa twehia, nĩ ta kũgĩa tũgĩaga na thiirĩ harĩ Jehova. Tondũ nĩ twagĩrĩirũo nĩ kwenda Jehova na kũmwathĩkĩra-rĩ, hĩndĩ ĩrĩa twehia tũtikoragwo tũkĩmũhe kĩrĩa twagĩrĩirũo nĩ kũmũhe. Hĩndĩ ta ĩyo Jehova angĩenda no arege gũkorũo na ũrata hamwe na ithuĩ. Ngathĩti ĩyo yacokire ĩkiuga ũũ: “Kwĩhia nĩ kwaga wendo harĩ Ngai.”—1 Joh. 5:3.

10. Jehova eekire atĩa nĩguo tuohagĩrũo mehia maitũ, na nĩ ũndũ ũcio twagĩrĩirũo nĩ gwĩka atĩa?

¹⁰ O mũthenya nĩ tũbataraga kuoherũo mehia maitũ, na nĩ ũndũ ũcio nĩ tũkenaga mũno tondũ Jehova nĩ aarutire igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu nĩguo tuohagĩrũo. O na gũtuĩka igongona rĩu rĩarutirũo hakuhĩ mĩaka 2,000 mĩhĩtũku, nĩ tũgunĩkaga nĩrĩo o na ũmũthĩ. “Ũkũũri” wa mĩoyo itũ nĩ wa ‘goro mũno’ ũũ atĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru ndangĩhota kũũrĩha. (Thoma Thaburi 49:7-9; 1 Petero 1:18, 19.) Nĩ ũndũ ũcio, twagĩrĩirũo hingo ciothe gũcokagĩria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa kĩheo kĩu kĩa goro mũno. Ningĩ ciugo ‘mehia maitũ’ handũ ha ‘mehia makwa,’ ciagĩrĩirũo nĩ gũtũririkanagia atĩ andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano, nĩ mabataraga kuoherũo mehia mao. Gũkĩrĩ ũguo, Jehova ndendaga twĩciragie tu o ũhoro wa maũndũ maitũ ma kĩĩroho no nĩ nginya ma andũ arĩa angĩ o hamwe na arĩa mangĩkorũo matũhĩtĩirie. Kaingĩ mahĩtia marĩa andũ makoragwo matũhĩtĩirie matikoragwo marĩ maritũ na nĩ matũheaga mweke wa kuonania atĩ nĩ twendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ biũ na nĩ tũkoragwo twĩharĩirie kũmohera o ta ũrĩa Jehova atuohagĩra nĩ ũndũ wa tha ciake.—Kol. 3:13.

11. Gũkorũo na mwerekera wa wohanĩri nĩ kwa bata nĩkĩ?

¹¹ O na kũrĩ ũguo, tondũ tũrĩ andũ matarĩ  akinyanĩru, rĩmwe na rĩmwe twahota kũigĩra andũ arĩa angĩ muku. (Alaw. 19:18) Tũngĩaria na andũ angĩ ũndũ ũcio, no kũhoteke matũnyite mbaru na nĩ ũndũ ũcio kũgĩe na ngayũkano thĩinĩ wa kĩũngano. Tũngĩreka ũndũ ta ũcio ũthiĩ na mbere, tũngĩkorũo tũkĩagĩra kĩene tha cia Jehova na igongona rĩa ũkũũri. Tũngĩonania mwerekera wa kwaga wohanĩri, nake Jehova no age gũtuohera mehia maitũ kũgerera igongona rĩa ũkũũri rĩa Mũriũ wake. (Mat. 18:35) Jesu nĩ aathathaũrire ũhoro ũcio makĩria thĩinĩ wa ihoya rĩa kĩonereria. (Thoma Mathayo 6:14, 15.) Ningĩ angĩkorũo nĩ tũrĩendaga Jehova atuohagĩre no mũhaka twĩthemage mehia maritũ.—1 Joh. 3:4, 6.

12, 13. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ maakorire Jesu kahinda kanini thutha wa kũbatithio? (b) Nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo kũruta ciĩgwatio tũngĩgwa magerio-inĩ? (c) Jesu aahingirie ũndũ ũrĩkũ nĩ ũndũ wa gũtũũra arĩ mwĩhokeku nginya gũkua gwake?

¹² Gwĩciria ũhoro wa maũndũ marĩa maakorire Jesu kahinda kanini thutha wake kũbatithio, no gũtũteithie gũtaũkĩrũo bata wa gĩcunjĩ gĩkĩ kĩa ihoya rĩa kĩonereria: “Ndũgatũtware magerio-inĩ.” Jesu aatwarĩtwo nĩ roho wa Ngai werũ-inĩ “nĩguo akagerio nĩ mũcukani.” (Mat. 4:1; 6:13) Hihi ũndũ ũcio nĩ wagĩrĩirũo nĩ gũtũgegia? Ndũngĩtũgegia tũngĩtaũkĩrũo nĩ gĩtũmi kĩnene kĩrĩa gĩatũmire Ngai atũme Mũriũ wake gũkũ thĩ. Aamũtũmĩte gũkũ thĩ nĩguo acokie thitango ĩrĩa yoimĩrire rĩrĩa Adamu na Hawa maareganire na ũnene wa Ngai. Kwarĩ na ciũria ciabataraga ihinda nĩguo icokio. Kwa ngerekano-rĩ, hihi ũrĩa Ngai ombĩte mũndũ warĩ na mahĩtia? Hihi mũndũ mũkinyanĩru nĩ angĩahotire kũrũmia wĩkindĩru wake harĩ Ngai o na akĩhatĩkagwo nĩ ‘ũrĩa mũru’? Na hihi mũndũ nĩ angĩagacĩrire atarĩ rungu rwa wathani wa Ngai ta ũrĩa Shaitani ooigĩte? (Kĩam. 3:4, 5) Gũcokia ciũria ta icio nĩ kũngĩabatarire ihinda iraya ĩndĩ nĩ kũngĩateithirie andũ o hamwe na araika mone atĩ njĩra ya Jehova ya gwathana nĩyo njega biũ.

¹³ Jehova nĩ mũtheru na nĩ ũndũ ũcio gũtirĩ mũndũ aingĩragia magerio-inĩ atĩ nĩ getha eke maũndũ moru. Ithenya rĩa ũguo, Mũcukani nĩwe “mũgerania.” (Mat. 4:3) Mũcukani no aarehere mũndũ magerio. O na kũrĩ ũguo, o mũndũ nĩwe wĩthuragĩra kana nĩ ekwĩrekereria agũe magerio-inĩ. (Thoma Jakubu 1:13-15.) Jesu aahũthĩrire Kiugo kĩa Ngai kũregana na magerio macio atekũrĩa marĩĩgu. Nĩ ũndũ ũcio, akĩonania atĩ Ngai nĩwe ũrĩ na kĩhooto gĩa gwathana. Ĩndĩ Shaitani ndaakuire ngoro. Aambire ‘gũtigana nake kwa ihinda.’ (Luk. 4:13) Jesu nĩ aathire na mbere kũregana biũ na njĩra iria ciothe Shaitani aahũthagĩra kũgeria gũthũkia wĩkindĩru wake. Jesu nĩ onanirie atĩ ũnene wa Jehova nĩ wa ũthingu na atĩ mũndũ mũkinyanĩru no aikare arĩ mwĩhokeku o na angĩcemania na magerio maritũ mũno. O na kũrĩ ũguo, Shaitani no ageragia kũingĩria arũmĩrĩri a Jesu magerio-inĩ nĩguo maremere Jehova. O nawe no akũgerie.

14. Twagĩrĩirũo nĩ gwĩka atĩa nĩguo tũtikagwe magerio-inĩ?

¹⁴ Nĩ ũndũ wa thitango ĩrĩa yoimĩririo ĩgiĩ nũ ũrĩ na kĩhooto gĩa gwathana, Jehova nĩ etĩkagĩria Mũcukani ahũthĩre thĩ ĩno gũtũgeria, ĩndĩ we mwene ndatũgeragia. Ithenya rĩa ũguo, nĩ akoragwo atwĩhokete na nĩ endaga gũtũteithia. O na kũrĩ ũguo, tondũ nĩ atũheete wĩyathi wa gwĩthurĩra, ndatũtindĩkagĩrĩria twĩke ũrĩa kwagĩrĩire atĩ nĩguo tũtikagwe magerio-inĩ. Nĩ ũndũ ũcio no mũhaka tũikarage twĩiguĩte kĩĩroho na tũthiĩ na mbere kũhoya. Jehova acokagia mahoya maitũ atĩa?

15, 16. (a) Mamwe ma magerio marĩa twagĩrĩirũo gwĩthema nĩ marĩkũ? (b) Nĩkĩ mũndũ ndagĩrĩirũo kwĩgwatia Shaitani angĩgwa magerio-inĩ?

¹⁵ Jehova nĩ atũheaga roho wake mũtheru,  ũrĩa ũtwĩkagĩra hinya na ũgatũteithia gwĩtiiria magerio. Ningĩ nĩ ahũthagĩra Kiugo na kĩũngano gĩake gũtwĩra kabere maũndũ marĩa twagĩrĩirũo nĩ gwĩthema, ta kũhũthĩra mahinda maingĩ, mbeca, na hinya witũ, maũndũ-inĩ matarĩ ma bata ma kĩĩmwĩrĩ. Espen na Janne maikaraga thĩinĩ wa bũrũri ũmwe mũtongu wa Rũraya. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, maatungataga marĩ mapainia gĩcigo-inĩ kĩarĩ na bata mũnene wa ahunjia bũrũri-inĩ wao. Rĩrĩa maagĩire kaana ka mbere, nĩ maatigire ũpainia, na rĩu marĩ na kaana kangĩ. Espen oigire ũũ: “Tondũ rĩu tũtihotaga kũhũthĩra mahinda maingĩ maũndũ-inĩ ma kĩĩroho ta ũrĩa twekaga tene, nĩ tũhoyaga Jehova kaingĩ atũteithie tũtikagwe magerio-inĩ. Tũmũhoyaga atũteithie tũthiĩ na mbere gũkorũo na ũrata nake na tũkorũo na kĩyo ũtungata-inĩ.”

¹⁶ Kwĩrorera mbica cia ũũra-thoni nĩ igerio rĩngĩ rĩtheremete mũno matukũ-inĩ maya. Tũngĩgwa igerio-inĩ ta rĩu, tũtingĩĩgwatia Shaitani. Nĩkĩ? Tondũ Shaitani na thĩ yake matingĩtũtindĩkĩrĩria twĩke ũndũ tũtarenda. Andũ amwe nĩ magwĩte mũtego-inĩ ũcio nĩ ũndũ wa kũrekereria meciria mao maikare magĩthugundaga maũndũ ma waganu. O na kũrĩ ũguo no tũhote gwĩthema mũtego ũcio o ta ũrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ ngiri nyingĩ mekĩte.—1 Kor. 10:12, 13.

17. (a) Tũngĩtũũra atĩa kũringana na ũrĩa tũhoyaga atĩ tũhonokio kuuma harĩ ũrĩa mũru? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũgatũrehera gĩkeno kĩnene?

¹⁷ Nĩguo tũtũũre kũringana na ciugo ‘tũhonokagie kuuma harĩ ũrĩa mũru,’ no mũhaka twĩrutanĩrie gũkorũo ‘tũtarĩ a gũkũ thĩ.’ Tũtiagĩrĩirũo ‘kwenda ũhoro wa thĩ, o na kana maũndũ marĩa mekuo gũkũ thĩ.’ (Joh. 15:19; 1 Joh. 2:15-17) Nĩ tũgaakorũo na gĩkeno kĩnene rĩrĩa Jehova akeheria Shaitani na aniine thĩ ĩno njũru. O na kũrĩ ũguo, mbere ya hĩndĩ ĩyo ĩkinye, twagĩrĩirũo nĩ kũririkana atĩ Shaitani arĩ na “marũrũ manene, tondũ nĩoĩ atĩ no ihinda inyinyi atigairie.” Egwĩka o ũrĩa wothe angĩhota nĩguo athũkie ũkuruhanu witũ na Jehova. Nĩ ũndũ ũcio, twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũhoya Jehova atũgitĩre kuumana na Shaitani.—Kũg. 12:12, 17.

18. Nĩguo tũkaahonoka mũico wa thĩ ĩno ya Shaitani-rĩ, twagĩrĩirũo nĩ gũthiĩ na mbere gwĩka atĩa?

¹⁸ Hihi nĩ wĩriragĩria gũgatũũra thĩinĩ wa thĩ ĩtarĩ na Shaitani? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, thiĩ na mbere kũhoya Ũthamaki wa Ngai ũtũme rĩĩtwa rĩa Ngai rĩamũrũo na ũtũme wendi wake wĩkwo gũkũ thĩ. Wĩhokage Jehova akũhingĩrie mabataro maku ma kĩĩroho na ma kĩĩmwĩrĩ. Tua itua rĩa gũtũũra kũringana na ihoya rĩu rĩa kĩonereria.