1, 2. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ makorũo marĩ ngũrani na nyamũ?

RŨTHIOMI nĩ rũhotithagia andũ gũthoma, kwandĩka, kwaria, gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa andũ maroiga rĩrĩa mararia, rĩrĩa marahoya, kana rĩrĩa marainĩra Jehova. Maũndũ macio ma kũgegania mahotekaga nĩ ũndũ wa tombo witũ. Athomi a sayanisi matirĩ mataũkĩrũo biũ nĩ ũrĩa tombo ũhotaga kũhingia maũndũ macio mothe. Tondũ tombo ũkoragwo ũthondeketwo na njĩra ya mwanya, nĩ tũhotaga kwĩruta rũthiomi. Profesa ũmwe oigaga ũũ: “Ũndũ ũmwe ũrĩa ũgegagia andũ mũno, nĩ ũrĩa ciana nini ikoragwo na ũhoti wa kwĩruta rũthiomi.”

² Ũhoti witũ wa kũhũthĩra rũthiomi nĩ kĩheo kuuma kũrĩ Jehova. (Thab. 139:14; Kũg. 4:11) Ningĩ tombo witũ nĩ wa mwanya mũno na njĩra ĩngĩ ya bata. Ngũrani na nyamũ, andũ moombirũo na “mũhianĩre” wa Ngai. Nĩ marĩ wĩyathi wa gwĩthuurĩra ũrĩa megwĩka na no mathuure kũhũthĩra ũhoti wao harĩ thiomi kũgoocithia Ngai.—Kĩam. 1:27.

3. Nĩ kĩheo kĩrĩkũ kĩa magegania Jehova atũheete nĩguo tũũhĩge?

³ Arĩa othe mangĩenda gũtĩa Jehova, nĩ amaheete kĩheo kĩa  magegania nĩkĩo Bibilia. Nĩ yonekaga ĩrĩ yothe kana icunjĩ ciayo na thiomi makĩria ma 2,800. Rĩrĩa wecũrania ũhoro wĩgiĩ ũrĩa Bibilia yugaga, nĩ ũrĩgĩaga na meciria ma Ngai. (Thab. 40:5; 92:5; 139:17) Weka ũguo nĩ ũrĩkenagĩra gwĩcũrania ũhoro wa maũndũ “marĩa mahotaga gũkũũhĩgia, nĩguo ũkahonokio.”—Thoma 2 Timotheo 3:14-17.

4. Gwĩcũrania nĩ kuuga atĩa, na nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?

⁴ Gwĩcũrania nĩ kwerekeria meciria maku ũndũ-inĩ mũna na kũwĩciria na njĩra ndikĩru. (Thab. 77:12; Thim. 24:1, 2) Nĩ tũgunĩkaga makĩria rĩrĩa twecũrania maũndũ marĩa tũreruta megiĩ Jehova na Jesu. (Joh. 17:3) Ĩndĩ no twĩyũrie, gũthoma na gwĩcũrania ikonainie na njĩra ĩrĩkũ? Nĩ mĩeke ĩrĩkũ tũkoragwo nayo ya gwĩcũrania na nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũngĩtũma ihinda rĩa gwĩcũrania rĩkorũo rĩrĩ rĩega?

5, 6. Rĩrĩa ũrathoma-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩgũteithia gũtaũkĩrũo na kũririkana ũndũ ũrĩa ũrathoma?

⁵ Hihi nĩ ũrĩ wona atĩ nĩ harĩ maũndũ ũngĩka o na ũtegwĩciria ũhoro wamo, ta kũhihia, gũthiĩ, kana gũtwarithia mũithikiri? O na rĩrĩa ũrathoma no gũthiĩ ũguo. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ harĩ bata kũgeria gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro ũrĩa ũrathoma. Ũngĩhota gwĩka ũguo atĩa? Ũkĩrĩkĩrĩria kĩbungo kana kĩambĩrĩria-inĩ gĩa kĩongo kĩnini ibuku-inĩ rĩrĩa ũrathoma, no wambe ũtithie na wĩcirie ũhoro ũrĩa wakorũo wathoma nĩguo ũtigĩrĩre atĩ nĩ wanyita wega. No ũhĩngĩcĩke, na ũremwo kũiga meciria ũndũ-inĩ ũrĩa ũrathoma, na hĩndĩ ta ĩyo ndũngĩgunĩka. Ũngĩĩthema ũndũ ũcio atĩa?

⁶ Ũthuthuria ũrĩa wĩkĩtwo wa sayanisi wonanagia atĩ rĩrĩa mũndũ athoma na kayũ, nĩ ũndũ mũhũthũ kũririkana ũrĩa arathoma. Jehova nĩ oĩ ũguni ũrĩa ũngiumana na ũndũ ũcio. Nĩkĩo thĩinĩ wa Bibilia, atwathĩte ‘twĩrurumagie’ ũhoro wa kĩrĩra gĩake. (Thoma Thaburi 1:2.) Gũthoma Bibilia na mĩheehũ nĩ kũrĩgũteithagia gwĩcũrania o na gũgũteithie kũiga meciria biũ ũndũ-inĩ ũrĩa ũrathoma.

7. Nĩ hĩndĩ ĩrĩkũ njagĩrĩru ya gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁷ Gwĩcũrania maũndũ marĩa tũrathoma nĩ kũbataraga twĩrutanĩrie biũ. Nĩkĩo arĩ ũndũ wa bata gwĩcũrania hĩndĩ ĩrĩa ũtarĩ mũnogu na ũrĩ handũ hatarĩ na inegene, harĩa ũtangĩthumbũrũo. Mwandĩki wa thaburi Daudi nĩ onaga atĩ hĩndĩ ĩrĩa njagĩrĩru gwĩcũrania nĩ ũtukũ arĩ gĩtanda-inĩ. (Thab. 63:6) O na gũtuĩka Jesu aarĩ mũkinyanĩru, nĩ aathiaga kũndũ gũkirĩte nĩguo agecũranie na akahoe.—Luk. 6:12.

8. (a) Makĩria ma gwĩcũrania maũndũ marĩa marĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai-rĩ, nĩ maũndũ marĩkũ mangĩ tũngĩĩcũrania ũhoro wamo? (b) Jehova aiguaga atĩa rĩrĩa twera arĩa angĩ ũhoro ũmwĩgiĩ?

⁸ Ũhoro ũrĩa ũreruta Bibilia-inĩ nĩ ũmwe wa maũndũ marĩa ũngĩĩcũrania igũrũ rĩamo. Ningĩ no wĩcũranie ũhoro wa ũũmbi. Ũndũ ũcio nĩ ũrĩtũmaga ũgooce Jehova nĩ ũndũ wa wega wake na ũkaigua ũkĩenda kwĩra arĩa angĩ ũhoro wa maũndũ macio. (Thab. 104:24; Atũm. 14:17) Jehova nĩ akenaga rĩrĩa twecũrania, twahoya, na twera arĩa angĩ ũhoro ũmwĩgiĩ. Bibilia ĩtwĩraga ũũ: ‘Hĩndĩ ĩyo arĩa metigagĩra Jehova nĩ maaranĩirie o mũndũ na mũndũ ũrĩa ũngĩ, nake Jehova agĩthikĩrĩria akĩigua ũhoro wao; ningĩ ibuku rĩkĩandĩkwo rĩa gũtũma matũũre maririkanagwo, rĩkĩigwo  mbere yake, rĩandĩkĩtwo marĩĩtwa ma andũ acio metigagĩra Jehova na magecũrania ũhoro wa rĩĩtwa rĩake.’—Mal. 3:16.

9. (a) Paulo eerire Timotheo ecũranagie maũndũ marĩkũ? (b) Tũngĩhũthĩra atĩa ũtaaro wa Paulo rĩrĩa tũreharĩria nĩ ũndũ wa ũtungata?

⁹ Mũtũmwo Paulo eerire Timotheo ‘ecũranagie’ ũrĩa ciugo ciake, mĩthiĩre yake, na ũrutani wake ciahutagia arĩa angĩ. (Thoma 1 Timotheo 4:12-16, NW.) O ta Timotheo, nĩ tũrĩ na maũndũ maingĩ ma kĩĩroho tũngĩĩcũrania ũhoro wamo. Kwa ngerekano, nĩ tũbataraga mahinda ma gwĩcũrania rĩrĩa tũreharĩria kwĩruta Bibilia na mũndũ. Tũngĩĩcũrania mabataro ma o mũrutwo no twĩcirie ciũria cia mawoni kana ngerekano iria tũngĩhũthĩra gũteithia mũrutwo nĩguo athiĩ na mbere. Kũhũthĩra mahinda gwĩcũrania maũndũ macio nĩ gwakaga wĩtĩkio witũ na gũgatũteithia kũgaacĩrithia ũrutani witũ. Ũguo noguo twagĩrĩirũo nĩ gwĩka rĩrĩa tũrahaarĩria ngoro citũ nĩ ũndũ wa gũthiĩ kũhunjia. (Thoma Ezara 7:10.) Kũngĩhoteka no ũthome gĩcunjĩ kuuma ibuku-inĩ rĩa Atũmwo nĩguo gĩgũteithie kũgĩa na kĩyo makĩria ũtungata-inĩ. Ningĩ no wĩcũranie ũhoro wĩgiĩ mĩhari ya Bibilia ĩrĩa ũrenda kũhũthĩra mũthenya ũcio na mabuku marĩa ũrenda gũtigĩra andũ. (2 Tim. 1:6) Wĩcirie ũhoro wĩgiĩ andũ a gĩcigo kĩrĩa mũhunjagia na nĩ maũndũ marĩkũ mangĩmagucĩrĩria. Rĩrĩa weharĩria na njĩra ĩyo, nĩ ũrĩhotaga kũhũthĩra Bibilia na njĩra njega ũkĩhunjĩria andũ.—1 Kor. 2:4.

10. Nĩ mĩeke ĩrĩkũ ĩngĩ tũkoragwo nayo ya gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho?

¹⁰ Hihi nĩ wandĩkaga maũndũ rĩrĩa mĩario ĩraheanwo kĩũngano-inĩ na igomano-inĩ? Kwĩririkania maũndũ marĩa wandĩkĩte nĩ mweke mwega wa gwĩcũrania maũndũ marĩa wĩrutĩte kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai na ithondeka-inĩ rĩake. Ningĩ nĩ tuonaga  maũndũ merũ ma gũthoma na gwĩcũrania kuuma kũrĩ riuma rĩa o mweri rĩa ngathĩti ya Mũrangĩri na Arahũkai! na mabuku marĩa marutagwo igomano-inĩ. Rĩrĩa ũrathoma ibuku rĩa Kitabu cha Mwaka, no ũgunĩke makĩria ũngĩambaga gũtithia thutha wa gũthoma ũndũ mũna wonetwo. Ũndũ ũcio nĩ ũgũkũhe mweke wa gwĩcũrania maũndũ marĩa wathoma na kũreka maũndũ macio maingĩre ngoro-inĩ yaku. No ũgunĩke ũngĩkururĩra maũndũ marĩa meyumĩrĩtie mũno kana wandĩkĩrĩre hau mwena-inĩ. Maũndũ macio no magũteithie rĩrĩa ũreharĩria gũcokera mũndũ, rĩrĩa ũreka iceera rĩa ũrĩithi, kana rĩrĩa ũraheana mĩario. Ũndũ ũrĩa wa bata makĩria nĩ atĩ rĩrĩa watithia na ũgecũrania ũgĩthoma mabuku marĩa marĩ na ũhoro umĩte Bibilia-inĩ, nĩ ũrĩgĩaga na mweke wa kũrikĩra ũhoro-inĩ ũcio na ũkahota gũcokeria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ mega marĩa ũreruta.

11. Ibuku rĩrĩa rĩa bata makĩria tũngĩĩcũrania ũhoro warĩo nĩ rĩrĩkũ, na gwĩka ũguo kũngĩtũteithia na njĩra ĩrĩkũ? (Rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

¹¹ Bibilia nĩrĩo ibuku rĩrĩa rĩa bata mũno twagĩrĩirũo gwĩcũrania ũhoro warĩo. Ta wĩcirie ũngĩkorũo handũ ũtaretĩkĩrio gũkorũo na Bibilia. * Gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gũkũgiria gwĩcũrania maũndũ marĩa ũigĩte meciria-inĩ maku ta maandĩko marĩa wendete, na nyĩmbo citũ cia Ũthamaki. (Atũm. 16:25) Roho wa Ngai no ũgũteithie kũririkana maũndũ mega marĩa wĩrutĩte.—Joh. 14:26.

12. Njĩra ĩmwe ũngĩbanga kwĩruta Bibilia nayo nĩ ĩrĩkũ?

¹² No tũthuure mĩthenya ĩmwe thĩinĩ wa kiumia gũthoma na gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ ũthomi wa Bibilia wa o kiumia ũrĩa ũkaarĩrĩrio thĩinĩ wa Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi. Mĩthenya ĩngĩ no ũthome mabuku ma Injiri nĩmo Mathayo, Mariko, Luka, na Johana, na wĩcũranie maũndũ marĩa Jesu oigire na agĩka. (Rom. 10:17; Ahib. 12:2; 1 Pet. 2:21) Ningĩ nĩ tũkoragwo na ibuku rĩtaaragĩria maũndũ megiĩ ũtũũro wa Jesu kũringana na ũrĩa marũmanĩrĩire. Ibuku rĩu no rĩgũteithie ũgunĩke biũ rĩrĩa ũrathoma mabuku ma Injiri.—Joh. 14:6.

13, 14. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata mũno tũthiĩ na mbere gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho, na ũndũ ũcio wagĩrĩire gũtũtindĩka twĩke atĩa?

¹³ Gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho nĩ gũteithagia mũndũ akũre kĩĩroho. (Ahib. 5:14; 6:1) Mũndũ ũhũthagĩra ihinda inyinyi agĩĩciria ũhoro wa Jehova na Jesu ndangĩhota gũtũũria wĩtĩkio mũrũmu. Mũndũ ta ũcio arĩ ũgwati-inĩ wa gũtigana na ũhoro wa ma. (Ahib. 2:1; 3:12) Jesu nĩ aatũheire mũkaana atĩ tũngĩaga gũthikĩrĩria kana kwamũkĩra Kiugo kĩa Ngai tũrĩ na “ngoro thingu na njega,” tũtingĩhota ‘gũgĩikaria’ kana gũgĩtũũria. Handũ ha ũguo, no tũtahwo na ihenya nĩ ‘mĩhang’o, o na ũtonga, o na mĩago ya muoyo ũyũ, na twage gũciara maciaro marĩa mega.’—Luk. 8:14, 15.

¹⁴ Nĩ ũndũ ũcio, rekei tũthiĩ na mbere gwĩcũrania Kiugo kĩa Ngai. Ũndũ ũcio nĩ ũgũtũma tũtũkie ngumo cia Jehova na ũmũndũ wake o ta ũrĩa cionanĩtio Bibilia-inĩ. (2 Kor. 3:18) No tũthiĩ na mbere kwĩruta  makĩria ũhoro wa Ithe witũ wa igũrũ na kũmũtũkia tene na tene. Gũtirĩ gĩtĩo gĩkĩrĩte kĩu!—Koh. 3:11.

15, 16. (a) Wee ũgunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho? (b) Nĩkĩ rĩmwe na rĩmwe no akorũo arĩ ũndũ mũritũ gwĩcũrania, no nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria?

¹⁵ Twathiĩ na mbere gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho, nĩ tũkũhota gũtũũria kĩyo ũtungata-inĩ witũ. Na njĩra ĩyo nĩ tũrĩhotaga gwĩkĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ hinya o hamwe na andũ arĩa tũrahunjĩria. Ningĩ gwĩcũrania na njĩra ndikĩru ũhoro wĩgiĩ kĩheo kĩrĩa kĩnene Ngai atũheete kĩa igongona rĩa ũkũũri, nĩ kũrĩtũteithagia kuona ũrata witũ hamwe na Jehova ũrĩ wa bata mũno. (Rom. 3:24; Jak. 4:8) Mũrũ wa Ithe witũ Mark kuuma Afrika ya Mũhuro ũrĩa waikĩtio njera nĩ ũndũ wa wĩtĩkio oigire ũũ: “Gwĩcũrania nĩ ta gũthiĩ thabarĩ. O ũrĩa tũrecũrania maũndũ ma kĩĩroho, noguo tũrĩmenyaga maũndũ maingĩ megiĩ Jehova Ngai. Rĩngĩ na rĩngĩ rĩrĩa ndĩraigua nguĩte ngoro kana ngatangĩka nĩ ũndũ wa mahinda marĩa maroka, njoyaga Bibilia ngecũrania igũrũ rĩgiĩ Rĩandĩko rĩna. Ũndũ ũcio nĩ ũhooragĩria mũno.”

¹⁶ Nĩ ma, ũtũũro matukũ-inĩ maya ũiyũrĩte mĩhang’o nginya gũgakorũo arĩ ũndũ mũritũ mũno gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho. Mũrũ wa Ithe witũ Patrick kuuma Afrika oigire ũũ: “Meciria makwa makoragwo maiyũirũo nĩ maũndũ matiganĩte, mamwe ma bata na mangĩ matarĩ ma bata mũno, na nĩ ũndũ ũcio nĩ mabataraga gũthuuranio o mũthenya. Rĩrĩa ndĩreciria ũhoro wa maũndũ macio kaingĩ nĩ mandehagĩra “mĩtangĩko,” na nĩ ũndũ ũcio ngahoya Jehova igũrũ rĩamo nĩguo ndambĩrĩria gwĩcũrania ngorũo itarĩ na mĩtangĩko. O na gũtuĩka gwĩka ũguo rĩmwe na rĩmwe nĩ kuoyaga ihinda itanambĩrĩria gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho, nĩ njiguaga ngĩkuhĩrĩria Jehova makĩria. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga meciria makwa makorũo meharĩirie na ngahota gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro ũrĩa ndĩrathoma.” (Thab. 94:19) Ma nĩ atĩ, arĩa othe ‘matuĩragia Maandĩko mũthenya o mũthenya’ na magecũrania maũndũ marĩa marathoma nĩ magunĩkaga mũno.—Atũm. 17:11.

17. Wĩkaga atĩa nĩguo ũgĩe na mahinda ma gwĩcũrania?

¹⁷ Andũ amwe nĩ mokĩraga rũcinĩ tene nĩguo mathome, mecũranie, na mahoe. Angĩ mekaga ũguo ihinda rĩa ranji. Rĩngĩ no wone atĩ ihinda rĩrĩa rĩkwagĩrĩire makĩria nĩ mathaa ma hwaĩ-inĩ kana mbere ya ũthiĩte gũkoma. Amwe nĩ makenagĩra gũthoma Bibilia rũcinĩ magacoka magathoma rĩrĩa marathiĩ toro. Na njĩra ĩyo magakorũo makĩmĩthoma “mũthenya o na ũtukũ,” kana hingo ciothe. (Josh. 1:8) Ũndũ ũrĩa wa bata nĩ kwaga kũhũthagĩra mahinda maingĩ maũndũ-inĩ marĩa matarĩ ma bata mũno nĩguo tũkahota gwĩcũrania Kiugo kĩa Ngai.—Ef. 5:15, 16.

18. Bibilia yugaga atĩa igũrũ rĩgiĩ arĩa othe mecũranagia Kiugo kĩa Ngai o mũthenya na makerutanĩria gũtũũra kũringana na ũrĩa kĩrutanaga?

¹⁸ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtwĩragĩra irathimo twathiĩ na mbere gwĩcũrania ũhoro wakĩo, na twerutanĩria gũtũũra kũringana na ũrĩa kĩrutanaga. (Thoma Thaburi 1:1-3.) Jesu ooigire ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ andũ arĩa maiguaga Ũhoro wa Ngai, makaũrũmagia.” (Luk. 11:28) Makĩria, gwĩcũrania maũndũ ma kĩĩroho o mũthenya nĩ gũgũtũteithia tũtĩĩithagie Mũũmbi witũ Jehova, na nĩ egũtũrathima na gĩkeno mahinda-inĩ maya na muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ yake njerũ.—Jak. 1:25; Kũg. 1:3.