1. Ngumo ĩrĩa nene mũno ya Ngai nĩ ĩrĩkũ, na kũmenya ũguo gũtũmaga ũigue atĩa?

BIBILIA ĩtwĩraga atĩ “Ngai nĩwe wendani.” Makĩria ma gũkorũo ĩrĩ ngumo yake, Bibilia yonanagia atĩ we mwene ‘nĩ wendo.’ (1 Joh. 4:8) Nĩyo ngumo yake ĩrĩa nene mũno. Jehova to gũkorũo akoragwo na wendo, ĩndĩ we mwene nĩ wendo. Na githĩ ti ũndũ mwega kũmenya atĩ Mũũmbi wa thĩ na igũrũ nĩ Ngai wa wendo. Wendo nĩguo mũthingi wa ũndũ o wothe ekaga.

2. Wendo wa Ngai ũtũheaga ũma ũrĩkũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

² Jehova nĩ acayagĩra ciũmbe ciake. Wendo ũrĩa atwendete naguo ũtũheaga ũma atĩ muoroto wake no mũhaka ũkaahinga na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire biũ. Arĩa mamwathĩkagĩra nĩ magakena mũno. Kwa ngerekano nĩ ũndũ wa wendo, ‘nĩ atuĩte mũthenya ũrĩa agatuĩra andũ cira na kĩhooto, arĩa matũire gũkũ thĩ guothe, na ũndũ wa mũndũ ũrĩa athurĩte,’ nĩwe Jesu Kristo. (Atũm. 17:31) Tũrĩ na ma atĩ ituĩro rĩu nĩ rĩkaahinga. Andũ arĩa athĩki nĩ magakenera mũno hĩndĩ ĩrĩa kĩĩranĩro kĩu gĩgakinyanĩra.

3. Ũgwĩciria ũtũũro ũngĩkorũo ũtariĩ atĩa korũo Ngai ndatwendete?

³ Korũo Ngai ndendete andũ-rĩ, hihi ũtũũro wa mahinda marĩa maroka ũngĩgakorũo ũhaana atĩa? Ũtũũro ũngĩgakorũo ũrĩ mũru mũno nĩ ũndũ wa andũ kwĩyatha matongoretio nĩ Shaitani, ngai ĩrĩa ya gũkũ thĩ ĩtarĩ wendo na tha. (2 Kor. 4:4; 1 Joh. 5:19; thoma Kũguũrĩrio 12:9, 12.) Tiga nĩ wendo wa Ngai, thĩ ĩngĩgakorũo ĩrĩ njũru mũno.

4. Jehova etĩkĩrĩtie Shaitani aremere wathani wake nĩkĩ?

⁴ Rĩrĩa Shaitani aareganire na wathani wa Jehova, nĩ aahĩtithirie Adamu na Hawa o nao maregane naguo. Eekĩrĩire nganja kĩhooto kĩa Jehova gĩa gwathana. Shaitani eendaga kuonania atĩ wathani wake nĩguo mwega gũkĩra wa Jehova. (Kĩam. 3:1-5) O na gũtuĩka Jehova nĩ etĩkĩrĩtie Shaitani onanie kana ũrĩa oigire nĩ ũhoro wa ma-rĩ, ũndũ ũcio no wa ihinda inini. Nĩ ũndũ wa ũũgĩ wake mũnene, Jehova nĩ etĩkĩrĩtie ihinda rĩa kũigana rĩhĩtũke nĩguo onanie wega atĩ gũtirĩ wathani ũngĩ ũngĩhota gũtongoria andũ tiga wake. Moimĩrĩro moru nĩ monanĩtie atĩ Shaitani, o na andũ matingĩhota gũtũtongoria wega.

5. Maũndũ marĩa mekĩkĩte ihinda ihĩtũku monanĩtie ũndũ ũrĩkũ?

⁵ Mĩaka 100 mĩhĩtũku andũ makĩria ma milioni 100 nĩ makuĩrĩire mbaara-inĩ. Maũndũ thĩinĩ wa thĩ marathiĩ o mathũkĩte. Ũguo nĩguo Kiugo kĩa Ngai kĩarathĩte kũngĩgakorũo “matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria” ma mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ. ‘Andũ arĩa aaganu na ahenania, nĩ mangĩgakĩrĩrĩria kwagana.’ (2 Tim. 3:1, 13) Maũndũ marĩa mekĩkĩte nĩ monanĩtie ũma wa ciugo ici cia Bibilia: “Atĩrĩrĩ, wee Jehova, nĩnjũĩ atĩ gũtirĩ mũndũ wa gũkũ thĩ ũngĩhota gwĩthondekera mĩthiĩre yake we mwene, o na kana arũngĩrĩrie makinya make njĩra-inĩ ĩrĩa yerekereire.” (Jer. 10:23) Jehova ndoombire andũ marĩ na ũhoti wa kwĩyatha o ene mategũtongorio nĩwe.

6. Ngai etĩkĩrĩtie waganu nĩkĩ?

⁶ Nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩria maũndũ moru mathiĩ na mbere kwa ihinda, Jehova nĩ onanĩtie atĩ wathani wake noguo ũngĩgaacĩra. Ica ikuhĩ Ngai nĩ ekweheria waganu wothe. Thutha ũcio mũndũ ũrĩa ũgekĩrĩra nganja njĩra ya Ngai ya gwathana akooerũo ikinya o hĩndĩ ĩyo. Maũndũ marĩa andũ mekĩte ihinda rĩhĩtũku magakorũo marĩ ũira wa atĩ aremi ta acio magĩrĩire kũninwo na ihenya na atĩ waganu ndwagĩrĩirũo gwĩtĩkĩrio rĩngĩ.

7, 8. Jehova onanĩtie wendo wake mũnene na njĩra irĩkũ imwe?

⁷ Jehova nĩ onanĩtie wendo wake mũnene na njĩra nyingĩ. Kwa ngerekano ta wĩcirie ũhoro wa igũrũ na thĩ. Gũkoragwo na ikundi nyingĩ cia njata (galaxies) na o gĩkundi gĩkoragwo na njata bilioni nyingĩ. Gĩkundi kĩa njata kĩrĩa thĩ itũ ĩkoragwo gĩtagwo Milky Way. Njata ĩmwe ĩkoragwo thĩinĩ wakĩo nĩ riũa. Riũa nĩ rĩa bata mũno ũũ atĩ rĩtangĩrĩ kuo indo nyingĩ iria irĩ muoyo thĩinĩ wa thĩ itingĩrĩ ho. Indo icio ciothe cionanagia atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi witũ, na ikonania ngumo ciake ta hinya, ũũgĩ, na wendo. Nĩ ma, kuuma ‘hĩndĩ ĩrĩa thĩ yombirũo, maũndũ make marĩa matonekaga na nĩmo hinya wake ũrĩa ũtũũraga o ho, o naguo ũngai wake nĩ monagwo wega tondũ wa ũrĩa makũũranĩkaga nĩ ũndũ wa indo iria ciombirũo.’—Rom. 1:20.

⁸ Jehova ombire indo ciothe iria irĩ  thĩinĩ wa thĩ nĩguo cikenagĩrũo nĩ ciũmbe ciake cia gũkũ thĩ. Aathondekeire andũ mũgũnda mũthaka na akĩmahe meciria na mĩĩrĩ mĩkinyaru, ũndũ mangĩahotire gũtũũra tene na tene. (Thoma Kũguũrĩrio 4:11.) Ningĩ, “arĩa othe me mwĩrĩ, nĩwe mũmahei irio: tondũ ũtugi wake nĩ wa tene na tene.”—Thab. 136:25.

9. O na gũtuĩka Jehova nĩ Ngai wĩ wendo-rĩ, nĩ maũndũ marĩkũ matamũkenagia na nĩkĩ?

⁹ O na gũtuĩka Jehova nĩ atũguũrĩirie atĩ nĩ Ngai wĩ wendo, ningĩ nĩ athũire maũndũ moru. Kwa ngerekano, Thaburi 5:4-6 yugaga ũũ igũrũ rĩgiĩ Jehova: ‘Amu wee ndũrĩ Mũrungu wa gũkenera ũmaramari, andũ othe arĩa eki maũndũ maganu, wee nĩ ũmathũire. Mũndũ nake wa gũita thakame na ũrĩa mũrĩa-ma, Jehova amũnyirĩte o kũmũnyira.’

10, 11. (a) Nĩ atĩa gũkahaanĩka kũrĩ andũ arĩa oru? (b) Jehova akarathima andũ arĩa athĩki atĩa?

¹⁰ Ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩakinya, Jehova nĩ ekweheria maũndũ mothe moru thĩinĩ wa thĩ, tondũ we nĩ Ngai wĩ wendo na nĩ athũire waganu. Bibilia yugaga ũũ: ‘Arĩa mekaga ũũru nĩ kũng’ũrio makang’ũrio, no arĩa metagĩrĩra Jehova, nĩo makagaya thĩ. Amu-rĩ, no ihinda inyinyi, ũrĩa mwaganu acoke aagwo. Thũ cia Jehova igatuĩka ta ũgemu wa mawerũ; ithirĩrĩkĩre o ta ndogo.’—Thab. 37:9, 10, 20.

¹¹ Ningĩ Bibilia ĩtwĩragĩra ũũ: “Arĩa athingu nĩo makagaya thĩ, na gũtũũra mamĩtũũre o nginya tene.” (Thab. 37:29) Andũ arĩa athingu ‘magaatũũra mekenagĩra tondũ wa kũingĩhĩrũo nĩ thayũ.’ (Thab. 37:11) Maũndũ macio magekĩka tondũ Ngai witũ ũrĩ wendo hingo ciothe aheaga ndungata ciake indo iria njega biũ. Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Nake nĩekũmagiria maithori mothe mathire maitho mao; nakĩo gĩkuũ gĩtirĩ hingo gĩgacoka kũgĩa, o na gũtirĩ hingo gũgacoka kũgĩa na kĩeha, kana kĩrĩro, kana ruo; maũndũ marĩa ma mbere nĩ mathengu magathira.” (Kũg. 21:4) Kĩu nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩega mũno harĩ arĩa maathĩkagĩra Ngai na makonania ngatho nĩ ũndũ wa wendo ũrĩa atuonagia.

12. “Mũndũ ũrĩa mũkinyanĩru” nĩ ũrĩkũ?

¹² Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Bara wega mũndũ ũrĩa mũkinyanĩru; ũrĩa mũrũngĩrĩru-rĩ, ũkĩmuone: nĩ amu ũcio, ũhoro wake wa thutha nĩ thayũ. Ha ũhoro wa arĩa aremi, nĩ kũninwo makaninanĩrio hamwe; arĩa aaganu-rĩ, thutha wao nĩ kwagio ũkaagithio.” (Thab. 37:37, 38) “Mũndũ ũrĩa mũkinyanĩru” nĩ ũrĩa ũmenyaga Jehova na Mũriũ wake na agekaga wendi wa Ngai. (Thoma Johana 17:3.) Mũndũ ta ũcio nĩ arũmagĩrĩra rĩandĩko rĩa 1 Johana 2:17 rĩrĩa riugaga ũũ: “Thĩ nĩ gũthira ĩrathira, o na mwĩrirĩrio wayo; no rĩrĩ, ũrĩa wĩkaga ũrĩa Ngai endaga, ũcio nĩ wa gũtũũra nginya tene o na tene.” O ũrĩa mũthia wa thĩ ĩno ũrathiĩ ũkuhĩrĩirie nĩ harĩ bata ‘twetagĩrĩre Jehova, na tũrũmagĩrĩre njĩra yake.’—Thab. 37:34.

13. Nĩ gĩĩko kĩrĩkũ kĩnene mũno kĩa wendo Jehova ekĩire andũ ehia?

¹³ O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru no tũhote ‘kũrũmĩrĩra njĩra ya Jehova.’ Ningĩ no tũhote gũkorũo na ũrata wa hakuhĩ hamwe nake nĩ ũndũ wa gĩĩko kĩrĩa kĩnene kĩa wendo eekire. Aarutire igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo, nĩguo andũ arĩa athĩki mahote gũkũũrũo kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ kĩrĩa maagaire kuuma kũrĩ Adamu. (Thoma Aroma 5:12; 6:23.) Nĩ ũndũ wa Jesu gũkorũo arĩ mwĩhokeku mĩaka mĩingĩ ĩrĩa  aarĩ igũrũ, Jehova aarĩ na ma biũ atĩ nĩ angĩatũũrire arĩ mwĩhokeku o na oka gũkũ thĩ. Arĩ mũciari ũrĩ wendo, no mũhaka akorũo Jehova nĩ aatuurirũo nĩ ũndũ wa ũrĩa Jesu aanyamaririo na njĩra ĩtaarĩ ya kĩhooto arĩ gũkũ thĩ. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aanyitire mbaru wathani wa Ngai arĩ na wĩhokeku, na akĩonania atĩ mũndũ mũkinyanĩru no ahote gũtũũria wĩkindĩru wake harĩ Jehova o na rungu rwa mĩnyamaro.

14, 15. Gĩkuũ kĩa Jesu kĩahotithirie maũndũ marĩkũ?

¹⁴ Jesu nĩ aatũũririe wĩkindĩru wake na agĩtetera ũnene wa Jehova rungu rwa magerio maritũ. Aakuire arĩ mwĩhokeku harĩ Ithe. Na githĩ tũtiagĩrĩirũo nĩ gũcokagia ngatho nĩ ũndũ wa ũrĩa Jesu aarutire igongona rĩrĩa rĩabataranagia harĩ gũkũũra andũ na kũmahe mweke wa gũtũũra tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Ngai! Mũtũmwo Paulo nĩ onanirie ũrĩa ũndũ ũcio warĩ gĩĩko kĩa wendo kuuma harĩ Jehova na Jesu. Oigire ũũ: “Amu-rĩ, hĩndĩ ĩrĩa twatũire twagĩte hinya-rĩ, o ihinda rĩrĩa rĩaagĩrĩire rĩakinya, Kristo nĩaakuire ithenya rĩa andũ othe matatĩaga Ngai. Na rĩrĩ, nĩ hinya mũndũ etĩkĩre kũũragwo ithenya rĩa mũndũ ũngĩ, o na ũrĩa mũthingu, no hihi kwahota kuoneka mũndũ ũngĩũmĩrĩria kũũragwo o ũguo, ithenya rĩa mũndũ mwega. No rĩrĩ, ũndũ ũrĩa Ngai onanĩtie ũtwendi wake naguo-rĩ, nĩ ũyũ, atĩ Kristo aatũkuĩrĩire rĩrĩa twatũire tũrĩ o ehia.” (Rom. 5:6-8) Mũtũmwo Johana aandĩkire ũũ: “Ũhoro  ũrĩa wendani wa Ngai wonanirio naguo harĩ ithuĩ nĩ ũyũ, atĩ Ngai nĩaarekirie Mũriũ wake wa mũmwe oke gũkũ thĩ, nĩ getha tũgĩe muoyo nĩ ũndũ wake. Wendani nĩ ũũ; ti atĩ nĩ ithuĩ twendaga Ngai; ĩndĩ nĩwe watwendaga ithuĩ, agĩkĩrekia Mũriũ oke atuĩke ihaki rĩa mehia maitũ.”—1 Joh. 4:9, 10.

¹⁵ Jesu akĩaria ũhoro wa wendo ũrĩa Ngai akoragwo naguo kwerekera andũ, oigire ũũ: “Ngai, tondũ wa ũrĩa endete kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ, nĩaarutire Mũrũ wake wa mũmwe, nĩ getha mũndũ o wothe ũmwĩhokete ndakore, no agĩe muoyo wa tene na tene.” (Joh. 3:16) Ona gũtuĩka Jehova nĩ aiguire ũru, nĩ aarutire Mũrũ wake arĩ ũkũũri, na ũndũ ũcio wonanagia wendo mũnene ũrĩa endete andũ naguo. Wendo wake nĩ wa tene na tene. Ndũrĩ hĩndĩ ũkagarũrũka. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Nĩndĩkĩtie kũmenya mũno, atĩ o na kũngĩtuĩka nĩ ũhoro wa gũkua, kana wa gũtũũra muoyo; o na kana araika, kana monene ma na kũu igũrũ; o na kana maũndũ marĩa me ho rĩu, kana marĩa magoka; o na kana mahinya o na marĩkũ, gwata ũraihu wa kũrĩa gũthiĩte na igũrũ mũno, kana ũriku wa kũrĩa gũthiĩte na thĩ mũno; o na kana kĩndũ kĩngĩ o kĩrĩkũ kĩa iria ciothe ciombirũo-rĩ; hatirĩ o na kĩmwe kĩngĩkahota gũtũtigithũkania na wendani wa Ngai, o ũcio wĩ na Kristo Jesu Mwathani witũ.”—Rom. 8:38, 39.

16. Ũthamaki wa Kĩĩmesia nĩ kĩĩ, na nũ Jehova athurĩte atuĩke Mũthamaki waguo?

¹⁶ Wendo wa Ngai ningĩ nĩ wonekaga kũgerera thirikari yake ĩrĩa athondekete, nĩyo Ũthamaki wa Kĩĩmesia. Jehova nĩ atuĩte Mũriũ wake Mũthamaki wa thirikari ĩyo ũrĩa wendete andũ na wagĩrĩire gwathana biũ. (Thim. 8:31) Thutha wa kũriũkio, Akristiano 144,000 arĩa magaathamaka na Jesu mathiaga igũrũ marĩ na ũmenyo mũingĩ wĩgiĩ mabataro ma andũ. (Kũg. 14:1) Ũthamaki nĩguo ũhoro ũrĩa mũnene Jesu aarutanaga. Aarutire arutwo ake mahoyage ũũ: “Ithe witũ wĩ Igũrũ, Rĩĩtwa rĩaku nĩrĩamũrũo. Ũthamaki waku ũũke. O ũrĩa wendete Wee, nĩwĩkagwo gũkũ thĩ, o ta ũrĩa wĩkagwo kũu Igũrũ.” (Mat. 6:9, 10) Kũhinga kwa ihoya rĩu nĩ gũkarehera andũ irathimo nyingĩ.

17. Taarĩria ngũrani ya wathani wa Jesu na wa andũ ehia.

¹⁷ Kũrĩ na ngũrani nene gatagatĩ ka wathani wa Jesu wa wendo na thirikari cia andũ iria itũmĩte andũ milioni nyingĩ makuĩre mbaara-inĩ. Nĩ arũmbũyagia raia ake biũ na nĩ onanagia ngumo ta cia Ngai, na makĩria mũno wendo. (Kũg. 7:10, 16, 17) Jesu oigire ũũ: “Ũkai kũrĩ niĩ inyuothe anogu, na inyuĩ mũtitikĩte mĩrigo mĩnene, na nĩngũmũhurũkia. Oyai icoki rĩakwa mwĩĩkĩre, na mwĩrute na niĩ: nĩ ũndũ ndĩ mũhoreri, na mwĩnyihia ngoro-inĩ: nacio ngoro cianyu nĩikũhurũkio. Nĩ gũkorũo icoki rĩakwa nĩ rĩnyoroku, o na mũrigo wakwa nĩ mũhũthũ.” (Mat. 11:28-30) Kaĩ ũcio nĩ wendo mũnene-ĩ!

18. (a) Ũthamaki wa Ngai ũkoretwo ũgĩka atĩa kuuma rĩrĩa wahandirũo? (b) Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire tũkaarĩrĩria maũndũ marĩkũ?

¹⁸ Ũrathi wa Bibilia wonanagia atĩ Ũthamaki wa Ngai wahandirũo kũrĩa igũrũ mwaka wa 1914. Kuuma hĩndĩ ĩyo, gũkoretwo gũgĩcokanĩrĩrio Akristiano a mũico a gĩkundi kĩrĩa gĩgaathamaka na Jesu, na a “kĩrĩndĩ kĩingĩ” arĩa makaahonoka mũthia wa mũtabarĩre ũyũ maingĩre thĩinĩ wa thĩ njerũ. (Kũg. 7:9, 13, 14) Kĩrĩndĩ kĩu kĩingĩ kĩigana atĩa ũmũthĩ? Arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩrĩndĩ kĩu merĩgagĩrĩrũo mekage atĩa? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie ciũria icio.