DIANA arĩ na mĩaka makĩria ma 80. Mũthuri wake aarĩ na mũrimũ wa kũũrũo nĩ meciria (Alzheimer’s) na agĩũka gũkua aaikaraga mũciĩ wa gũtumberia andũ akũrũ. Ningĩ Diana nĩ aakuĩrĩirũo nĩ ariũ ake erĩ, na nĩ aahiũranagia na mũrimũ wa kansa ya nyondo. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kĩũngano kĩa Diana mamuona Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki kana ũtungata-inĩ, moigaga atĩ hĩndĩ ciothe akoragwo na gĩkeno.

John aatungataga arĩ mũrori ũrĩa ũgendaga kwa ihinda rĩa mĩaka makĩria ma 43. Nĩ eendete ũtungata ũcio mũno na ndaaiguaga ta angĩũtiga. O na kũrĩ ũguo, nĩ aatigire ũtungata ũcio nĩgetha akarũmbũiye mũndũ wa famĩlĩ yao warĩ mũrũaru, na rĩu atungataga kĩũngano-inĩ kĩmwe. Andũ arĩa moĩ John hau kabere, macemania nake kĩgomano-inĩ mationaga acenjetie o na hanini. Ndarĩ orũo nĩ gĩkeno gĩake.

Diana na John mahotaga atĩa gũkorũo na gĩkeno? Hihi mũndũ ũranyamarĩka na njĩra itiganĩte angĩhota atĩa gũkorũo na gĩkeno? Ĩ nake mũndũ ũtigĩte mweke wa ũtungata arendete mũno-rĩ, angĩhota atĩa gũthiĩ na mbere gũkorũo na gĩkeno? Bibilia nĩ ĩtũheete macokio, yugaga ũũ: “Mũndũ ũrĩa mũthingu-rĩ, nĩ gũkena arĩkenagĩra Jehova.” (Thab. 64:10) No tũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio makĩria tũngĩmenya nĩ kĩĩ gĩtũrehagĩra gĩkeno na nĩ kĩĩ gĩtatũrehagĩra.

Maũndũ mamwe marehaga gĩkeno hakuhĩ hingo ciothe. Ngerekano ĩmwe nĩ ya andũ erĩ mendanĩte makĩenda kũhikania. Kana gũtuĩka mũciari, kana kũheo mweke mũna wa ũtungata ithondeka-inĩ rĩa Jehova. Maũndũ ta macio nĩ marehaga gĩkeno tondũ moimĩte kũrĩ Jehova. Nĩwe wambĩrĩirie mũbango wa kĩhiko, akĩhe andũ ũhoti wa kũgĩa ciana, na ningĩ nowe ũtũheaga mawĩra kĩũngano-inĩ.—Kĩam. 2:18, 22; Thab. 127:3; 1 Tim. 3:1.

O na kũrĩ ũguo, maũndũ mamwe marĩa matũrehagĩra gĩkeno no mage gũtũũra. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, thutha wa kũhikania mũndũ ũmwe no age wĩhokeku thĩinĩ wa kĩhiko kana akue. (Ezek. 24:18; Hos. 3:1) Ciana imwe nĩ ciagaga gwathĩkĩra aciari a cio na Ngai, na rĩngĩ o na ikeherio kĩũngano-inĩ. Ariũ a Samueli matiatungatĩire Jehova na njĩra ĩretĩkĩrĩka, na maũndũ marĩa Daudi eekire nĩ maamũreheire  thĩna kuuma nyũmba-inĩ yake mwene. (1 Sam. 8:1-3; 2 Sam. 12:11) Maũndũ ta macio marehaga kĩeha na mĩtangĩko. Matirĩ hĩndĩ mangĩtũrehera gĩkeno.

Ningĩ, mĩeke ya ũtungata no ĩthire hihi nĩ ũndũ wa mũrimũ, kũrũmbũiya famĩlĩ, kana mogarũrũku ithondeka-inĩ. Andũ aingĩ arĩa managerera mogarũrũku ta macio nĩ moigaga atĩ nĩ maririkanaga gĩkeno kĩrĩa maakoragwo nakĩo hĩndĩ ĩrĩa maarĩ ũtungata-inĩ ũcio.

Nĩ ũndũ ũcio, nĩ tũrona atĩ o na gũtuĩka maũndũ macio nĩ matũrehagĩra gĩkeno, rĩmwe no mathire. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, hihi nĩ harĩ gĩkeno kĩa mũthemba ũngĩ gĩtangĩthira o na rĩrĩa mũndũ aragerera maũndũ maritũ? No mũhaka gũkorũo nĩ kũrĩ, tondũ Samueli, Daudi, na andũ angĩ nĩ maatũũririe gĩkeno o na gũtuĩka nĩ maageragĩra moritũ matiganĩte.

Jesu nĩ aamenyaga kũna gĩkeno nĩ kĩĩ. Arĩ kũrĩa igũrũ atanoka gũkũ thĩ, Bibilia ĩtwĩraga atĩ nĩ ‘aakenaga arĩ mbere ya Jehova hĩndĩ ciothe.’ (Thim. 8:30) No rĩrĩa ookire gũkũ thĩ, rĩmwe na rĩmwe nĩ aacemanagia na moritũ manene. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aakenagĩra gwĩka wendi wa Ithe. (Joh. 4:34) Ĩ hĩndĩ ĩrĩa aakiriĩ gũkua? Tũthomaga ũũ: “Nĩ ũndũ wa gĩkeno kĩrĩa kĩaigĩtwo mbere yake, aakirĩrĩirie mũtĩ wa kũnyarirĩrũo.” (Ahib. 12:2) Kwoguo no twĩrute maũndũ ma bata kuumana na maũndũ merĩ Jesu aagwetire megiĩ gĩkeno kĩa ma.

Hĩndĩ ĩmwe arutwo 70 nĩ maacokire kwĩ Jesu moimĩte kũhunjia. Maarĩ na gĩkeno tondũ nĩ maahotete kũruta mawĩra ma hinya nginya kũingata ndaimono. No Jesu aamerire ũũ: “Mũtigakene tondũ maroho nĩ maramwathĩkĩra, no kenai nĩ gũkorũo marĩĩtwa manyu nĩ mandĩkĩtwo kũrĩa igũrũ.” (Luk. 10:1-9, 17, 20) Ma nĩ atĩ, ũndũ ũrĩa wa bata nĩ gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova no ti kũgĩa na ũtungata mũna wa mwanya. Jehova nĩ aangĩaririkanire arutwo acio ehokeku, na ũndũ ũcio nĩ ũngĩamareheire gĩkeno kĩnene makĩria.

Hĩndĩ ĩngĩ nayo, Jesu aaragĩria kĩrĩndĩ. Mũtumia ũmwe Mũyahudi akiuga atĩ no mũhaka mami wa Jesu akorũo nĩ aakenaga mũno tondũ Jesu aarĩ mũrutani mwega. No Jesu akĩmũrũnga akĩmwĩra: “Aca, gũkena-rĩ, nĩ arĩa maiguaga kiugo kĩa Ngai na magakĩrũmia!” (Luk. 11:27, 28) O na gũtuĩka ciana citũ no itũrehere gĩkeno, kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ na  Jehova nĩ ũndũ wa kũmwathĩkĩra nĩkuo kũrehaga gĩkeno kĩnene makĩria.

Hatarĩ nganja, kũmenya atĩ tũrĩ etĩkĩrĩku nĩ Jehova nĩkuo gũtũmaga tũgĩe na gĩkeno kĩrĩa kĩnene. Na o na gũtuĩka moritũ matitũrehagĩra gĩkeno, o na mangĩũka matingĩtũtunya gĩkeno kĩu. Ngũrani na ũguo, rĩrĩa twakirĩrĩria moritũ twĩna wĩhokeku, gĩkeno gitũ nĩ kĩongererekaga o na makĩria. (Rom. 5:3-5) Ningĩ Jehova nĩ aheaga arĩa mamwĩhokete roho wake, na gĩkeno nĩ gĩcunjĩ kĩa maciaro maguo. (Gal. 5:22) Ũndũ ũcio nĩ ũtũteithagia kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga Thaburi 64:10 yuge ũũ: “Mũndũ ũrĩa mũthingu-rĩ, nĩ gũkena arĩkenagĩra Jehova.”

Ũndũ ũcio nĩ ũronania kĩrĩa gĩtũmaga Diana na John arĩa mekũgwetetwo hau kabere mathiĩ na mbere gũkorũo na gĩkeno o na magĩcemanagia na maũndũ maritũ. Diana ooigire: “Nĩ njarĩtie mwĩgitio harĩ Jehova o ta ũrĩa kaana kangĩka harĩ mũciari wako.” Hihi nĩ aiguaga etĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai? Ooigire ũũ: “Nĩ nyonaga Jehova andathimĩte na njĩra ya kũhotithia kũhunjia itegũtĩrĩria ndĩ na gĩkeno.” John, ũrĩa wathiire na mbere na ũtungata thutha wa gũtiga wĩra ũrĩa eendete wa gũceerera ciũngano, nĩ aatarĩirie kĩrĩa kĩmũteithĩtie: “Kuuma mwaka wa 1998 rĩrĩa ndaheirũo mweke wa kũrutana Cukuru ya Kũmenyeria Maũndũ ma Ũtungata, ngoretwo ngĩrikĩra thĩinĩ wa wĩruti wakwa kĩũmbe gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe.” Akĩaria ũhoro wake na wa mũtumia wake ooigire: “Ũndũ ũrĩa ũtũmĩte ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ithuĩ gwĩtĩkĩra ũgarũrũku ũyũ nĩ muonere ũrĩa tũkoretwo naguo mĩaka mĩingĩ wĩgiĩ gũtungatĩra Jehova handũ o hothe harĩa angĩenda. Tũtirĩ twerira nĩ ũndũ wa itua rĩu twatuire.”

Andũ angĩ o nao nĩ meyoneire ũũma wa ciugo cia Thaburi 64:10. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ na mũtumia wake maatungatire Betheli ya Amerika (US) ihinda rĩa makĩria ma mĩaka 30. Maacokire makĩrũo magatungate marĩ mapainia a mwanya. Mooigire ũũ kuuma ngoro: “Nĩ ũndũ wa ndũire gũcakaya nĩ ũndũ wa kũũrũo nĩ kĩndũ wendete, no kaĩ ũngĩgĩtũũra ũcakayaga?” Maambĩrĩirie kũnyitanĩra o rĩo ũtungata-inĩ na kĩũngano kĩu maatũmirũo. Ningĩ mooigire ũũ: “Nĩ harĩ maũndũ twahoyaga ũhoro wamo tũkamagweta ĩmwe kwa ĩmwe. Kuona mahoya macio magĩcokio nĩ gwatwĩkagĩra ngoro na gũgatũma tũgĩe na gĩkeno. Kahinda kanini kuuma twathiĩ kũu, andũ amwe kĩũngano-inĩ nĩ maambĩrĩirie kũpainia, na nĩ twagĩire na kĩrathimo gĩa gũkorũo na arutwo eerĩ a Bibilia marathiĩ na mbere.”

Ũhoro wa ma nĩ atĩ, ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ hĩndĩ ciothe gũkorũo na gĩkeno kwĩna moritũ. Ĩndĩ Jehova nĩwe watũmire ciugo cia gwĩkĩra ngoro iria irĩ thĩinĩ wa Thaburi 64:10 ciandĩkwo. O na rĩrĩa tũkuĩte ngoro, no tũkorũo na ma atĩ ‘andũ arĩa athingu’ na njĩra ya gũtũũra marĩ ehokeku o na marĩ na moritũ nĩ ‘marĩkenagĩra Jehova.’ Makĩria ma ũguo, nĩ twĩrĩgagĩrĩra kuona kĩĩranĩro kĩa Jehova gĩa kũũmba “igũrũ rĩerũ, o na thĩ njerũ” gĩkĩhinga. Hĩndĩ ĩyo kwaga gũkinyanĩra o guothe nĩ gũkeeherio biũ. Andũ a Ngai othe nĩ ‘magaatũũra macanjamũkĩte, na makenete’ nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mothe Jehova akaamekĩra.—Isa. 65:17, 18.

Ta hũũra mbica ũndũ ũcio: Gũkenera ũgima mũkinyanĩru wa mwĩrĩ na gũũkĩra o rũcinĩ ũiyũirũo nĩ hinya. Gũtekũmakania mĩtangĩko mĩingĩ ya ngoro ĩrĩa twarĩ nayo, maũndũ macio matigatũrehera ruo rĩngĩ. Tũrĩ na ma atĩ “maũndũ marĩa ma tene matikaririkanwo, o na kana marũmbũiyo.” Andũ arĩa makuĩte nĩ makaariũkio monane na endwa ao rĩngĩ. Andũ milioni nyingĩ makaaigua o ta ũrĩa aciari a kairĩtu ka mĩaka 12 karĩa Jesu aariũkirie maaiguire, Bibilia yugaga: “Arĩa maarĩ ho magĩkena mũno.” (Mar. 5:42) Mũthia-inĩ, mũndũ o wothe thĩinĩ wa thĩ agaakorũo arĩ ‘mũndũ mũthingu,’ na atũũre ‘akenagĩra Jehova’ tene na tene.