1. Nĩkĩ Jehova nĩwe Mũũmbi ũrĩa mũnene?

KŨRĨ Novemba mwaka wa 2010, kanyũngũ ka rĩũmba karĩa gaathondekeirũo China karine-inĩ ya 18, nĩ kendirio hakuhĩ dola milioni 70 thĩinĩ wa London, Ngeretha. Ũndũ ũcio ũronania atĩ mũũmbi wa indo cia rĩũmba no ahote kũgarũra rĩũmba rĩtuĩke kĩndũ gĩthaka na kĩa goro. O na kũhaana ũguo gũtirĩ mũũmbi wa indo cia rĩũmba ũngĩringithanio na Jehova. Mũthenya wa gatandatũ wa ũũmbi ũgĩũka gũthira, Ngai nĩ ombire mũndũ mũkinyanĩru na “rũkũngũ [rĩũmba] rũa thĩ” na aamũmbire arĩ na ũhoti wa kuonania ngumo ta ciake. (Kĩam. 2:7) Na nĩkĩo mũndũ ũcio mũkinyanĩru ombire, nĩwe Adamu, eetagwo “mũrũ wa Ngai.”—Luk. 3:38.

2, 3. Tũngĩgerekania atĩa na mwerekera ũrĩa warĩ na Aisiraeli arĩa meerirĩte?

² O na kũrĩ ũguo, Adamu nĩ aatigire gũtuĩka mũrũ wa Ngai rĩrĩa aaremeire Mũũmbi wake. No nĩ gũkoretwo na “aira aingĩ” arĩa nĩ rũciaro rwa Adamu, na nĩ mathuurĩte kũnyita mbaru ũnene wa Ngai. (Ahib. 12:1) Nĩ ũndũ wa kwĩnyihĩria Mũũmbi wao nĩ monanĩtie atĩ mendaga Jehova akorũo arĩ we Ithe wao na Mũmathondeki, no ti Shaitani. (Joh. 8:44) Wĩhokeku wao ũtũririkanagia  ciugo ici cia Isaia iria ciarĩtio nĩ Aisiraeli arĩa meerirĩte: “Wee Jehova, nĩwe ithe witũ; ithuĩ twĩ rĩũmba, nawe nĩwe mũtũũmbi, na ithuothe tũrĩ wĩra wa moko maku.”—Isa. 64:8.

³ Arĩa othe mathathayagia Jehova na roho na ma mahinda-inĩ maya nĩ merutanagĩria gũkorũo na mwerekera ta ũcio wa wĩnyihia. Monaga arĩ gĩtĩo Jehova gũkorũo arĩ Ithe wao na kũmwĩnyihĩria arĩ we Mũmathondeki. Hihi we nĩ wĩyonaga ũrĩ rĩũmba rĩororo moko-inĩ ma Ngai wĩhaarĩirie agũthondeke ũtuĩke kĩndũ gĩa kwendeka maitho-inĩ make? Hihi nĩ wonaga aarĩ na ariũ a Ithe witũ o nao magĩthiĩ o na mbere gũthondekwo nĩ Ngai? Nĩguo tũkorũo na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire, rekei tũthuthurie maũndũ maya matatũ megiĩ wĩra wa Jehova arĩ we Mũtũthondeki: Ũrĩa athuuraga arĩa egũthondeka, kĩrĩa gĩtũmaga amathondeke, na ũrĩa ekaga ũguo.

4. Jehova athuuraga atĩa arĩa ekũgucĩrĩria kũrĩ we? Heana ngerekano.

⁴ Rĩrĩa Jehova arathuthuria andũ, ndaroraga ũrĩa matariĩ na nja. Handũ ha ũguo athuthuragia ngoro, mũndũ wa na thĩinĩ. (Thoma 1 Samueli 16:7b.) Ũndũ ũcio wonekire wega rĩrĩa Ngai aambĩrĩirie kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Nĩ aagucĩrĩirie andũ aingĩ kũrĩ we na Mũriũ wake, arĩa kũringana na muonere wa andũ matingĩendekire. (Joh. 6:44) Ũmwe wao aarĩ Mũfarisai wetagwo Saulu, ũrĩa warĩ “mũrumi Ngai na mũnyarirani na mũndũ ũtaarĩ gĩtĩo.” (1 Tim. 1:13) O na kũrĩ ũguo, “mũroria wa ngoro” ndonire Saulu arĩ rĩũmba rĩtangĩhũthĩka. (Thim. 17:3) Handũ ha ũguo, Ngai onire atĩ no athondekwo atuĩke kĩndũ gĩa kwendeka, na nginya ‘akĩmũthuura’ nĩguo arute ũira “kũrĩ ndũrĩrĩ na kũrĩ athamaki, o na kũrĩ ciana cia Isiraeli.” (Atũm. 9:15) Angĩ nao Ngai onire atĩ no mathondekwo matuĩke kĩndũ “gĩa kũheo gĩtĩo” nĩ arĩa mbere ĩyo maakoragwo marĩ arĩĩu, maarĩ na mĩtugo ya ũũra thoni, na aici. (Rom. 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Rĩrĩa maamenyire ũhoro wa ma wa Kiugo kĩa Ngai na makĩwĩtĩkia, nĩ meetĩkĩririe Jehova amathondeke.

5, 6. Gwĩtĩkĩra Jehova arĩ Mũtũthondeki kwagĩrĩire gũtũma tũkorũo na muonere ũrĩkũ harĩ (a) andũ arĩa tũhunjagĩria? (b) aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

⁵ Maũndũ macio twarĩrĩria mangĩtũteithia atĩa? Ũhoti wa Jehova wa gũthoma ngoro na wa kũgucĩrĩria andũ arĩa we athuurĩte ũbatiĩ gũtũma twĩtheme gũtuĩra andũ arĩa tũhunjagĩria kana aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ta wĩcirie ũhoro wa mũthuri wĩtagwo Michael. Aririkanaga ũũ: “Ingĩaceereirũo nĩ Aira a Jehova ndaamatiganagia na ngatua hatirĩ mũndũ ũranjarĩria. Ndaamonagia matharaũ mũno. Thutha ũcio nĩ ndonire famĩlĩ yangenirie mũno nĩ ũndũ wa mĩtugo yao mĩega. Nĩ ndaamakire mũno rĩrĩa ndamenyire atĩ maarĩ Aira a Jehova. Mĩtugo yao mĩega nĩ yatũmire ndĩthuthurie kĩrĩa gĩatũmaga mene Aira a Jehova. Nĩ ndonire atĩ maũndũ marĩa maatũmĩte ndĩmamene nĩ gũkorũo ndiamoĩ wega hamwe na mũhuhu wa andũ.” Nĩguo Michael amamenye wega, nĩ eetĩkĩrire kwĩruta Bibilia. Thutha wa ihinda nĩ aamenyire ũhoro ũrĩa wa ma na agĩtuĩka ndungata ya mahinda mothe.

⁶ Gwĩtĩkĩra Jehova arĩ Mũtũthondeki no gũtũteithie gũkorũo na muonere ũrĩa wagĩrĩire kwerekera Akristiano arĩa angĩ. Hihi nĩ wonaga aarĩ na ariũ a Ithe witũ ta ũrĩa Ngai amonaga, ti marĩ kĩndũ kĩrĩku, no marĩ kĩndũ kĩrathiĩ na mbere gũthondekwo? Ngai no ahote kuona mũndũ wa na thĩinĩ na nginya kĩrĩa mũndũ angĩtuĩka akĩmũthondeka. Kwoguo akoragwo na muonere mwega wĩgiĩ andũ na ndatindanagĩra na kwaga  gũkinyanĩra kwao. (Thab. 130:3) No twĩgerekanie nake na njĩra ya gũkorũo na muonere ũrĩa wagĩrĩire kwerekera ndungata ciake. O na no tũrutithanie wĩra na Jehova harĩ gũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩĩrutanĩria gũkũra kĩĩroho. (1 Thes. 5:14, 15) Athuri “marĩ iheo” mabatiĩ gũkorũo mũhari-inĩ wa mbere harĩ gwĩka ũguo.—Ef. 4:8, 11-13.

7. Nĩkĩ gĩtũmaga ũkenere kũrũngwo nĩ Jehova?

⁷ Kwahoteka wanaigua mũndũ akiuga ũndũ ta ũyũ: ‘Ndioonaga kũrũngwo nĩ aciari akwa kũrĩ kwa bata nginya rĩrĩa ndaagĩire ciana ciakwa.’ Rĩrĩa twagĩa na ũmenyeru mũingĩ wĩgiĩ ũtũũro, kwahoteka no tũgarũre muonere witũ wĩgiĩ kũrũngwo na tũkuone kũrĩ gĩĩko kĩa wendo ta ũrĩa Jehova akuonaga. (Thoma Ahibirania 12:5, 6, 11.) Nĩ tondũ wa ũrĩa Jehova endete ciana ciake, nĩ atũthondekaga arĩ na wetereri. Endaga tũkorũo tũrĩ ogĩ, tũkorũo na gĩkeno na tũmwende. (Thim. 23:15) Ndakenaga rĩrĩa tũranyamarĩka na ndendaga tũkue tũrĩ “ciana cia kũrakarĩrũo,” ũndũ ũrĩa twagaire kuuma kũrĩ Adamu.—Ef. 2:2, 3.

8, 9. Jehova atũrutaga atĩa ũmũthĩ, na ũrutani wake ũgathiĩ na mbere atĩa mahinda mokĩte?

⁸ Nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ “ciana cia kũrakarĩrũo,” kũrĩ hĩndĩ tuonanagia ngumo itaakenagia Ngai, o na rĩngĩ cia ũnyamũ. No nĩ ũndũ wa Jehova gũtũthondeka nĩ twagarũrũkire tũgĩkũria ngumo njega. (Isa. 11:6-8; Kol. 3:9, 10) Nĩ ũndũ ũcio, Jehova atũthondekagĩra thĩinĩ wa paradiso ya kĩĩroho ĩrĩa ĩrathiĩ na mbere na gũtherema. Tũiguaga tũrĩ na ũgitĩri o na gũtuĩka tũthiũrũrũkĩirio nĩ thĩ ĩiyũire waganu. Makĩria ma ũguo, arĩa makũrĩire famĩlĩ-inĩ itamonagia wendo nĩ makenagĩra gũkorũo na aarĩ na ariũ a Ithe witũ mamendete kuuma ngoro. (Joh. 13:35) Na nĩ twĩrutĩte kuonia arĩa angĩ wendo. Ningĩ nĩ tũmenyete Jehova na rĩu nĩ tũkenagĩra wendo wake arĩ Ithe witũ.—Jak. 4:8.

⁹ Thĩinĩ wa thĩ njerũ, nĩ tũgakenera biũ irathimo iria ciumanaga na paradiso ya kĩĩroho. Nayo thĩ nĩ ĩgatuĩka paradiso na tũkenere ũtũũro tũrĩ rungu rwa Ũthamaki wa Ngai. Hĩndĩ ĩyo Jehova no agathiĩ na mbere gũthondeka andũ arĩa magakorũo kuo na amathomithie na gĩkĩro kĩnene. (Isa. 11:9) Makĩria ma ũguo, Ngai nĩ agatũma meciria na mĩĩrĩ itũ ĩkorũo ĩrĩ mĩkinyanĩru nĩguo tũkaahota gũtaũkĩrũo wega nĩ ũrutani wake na twĩke wendi wake na njĩra nginyanĩru. Kwoguo rekei tũtue itua rĩa gũthiĩ na mbere kwĩnyihĩria Jehova tũkĩmuonagia atĩ nĩ tũkenagĩra wendo ũrĩa atuonagia na njĩra ya gũtũthondeka.—Thim. 3:11, 12.

10. Jesu onanirie atĩa atĩ aarĩ na ũmenyeru na wetereri ta wa Jehova, Mũtũthondeki Ũrĩa Mũnene?

¹⁰ Jehova arĩ mũthondeki ũrĩ na ũmenyeru, nĩ oĩ o mũthemba wa “rĩũmba” ũrĩa ũrĩ moko-inĩ make na aũthondekaga ũrĩa kwagĩrĩire. (Thoma Thaburi 103:10-14.) Arũmbũyanagia na ithuĩ tũrĩ mũndũ ũmwe ũmwe tondũ nĩ oĩ mĩerekera mĩũru ya o ũmwe witũ, ũtingiaru witũ na ũrĩa tũkũrĩte kĩĩroho. Mũrũ wake nĩ onanirie ũrĩa Jehova onaga ndungata ciake itarĩ nginyanĩru. Ta wĩcirie ũrĩa Jesu aarũmbũyanirie na atũmwo ake, makĩria rĩrĩa maakararanagia nũ warĩ mũnene gatagatĩ-inĩ kao. Korũo nĩ waiguire ngarari icio-rĩ, hihi nĩ ũngĩonire atũmwo acio marĩ enyihia kana marĩ ta rĩũmba rĩororo? Jesu ndamonire na njĩra njũru. Nĩ aamenyaga atĩ atũmwo ake ehokeku nĩ mangĩathondekekire, mangĩaheirũo ũtaaro na njĩra ya ũhoreri na wetereri, na ningĩ  mona kĩonereria gĩake kĩa wĩnyihia. (Mar. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luk. 22:24-27) Thutha wa Jesu kũriũkio na atũmwo ake gũitĩrĩrio roho mũtheru, mekĩrĩire mũno wĩra ũrĩa maatigĩirũo handũ ha gwĩciria ũhoro wa ũnene.—Atũm. 5:42.

11. Nĩ na njĩra irĩkũ Daudi onanirie atĩ aatariĩ ta rĩũmba rĩororo, na tũngĩĩgerekania nake atĩa?

¹¹ Jehova nĩ athondekaga ndungata ciake ũmũthĩ kũgerera Kiugo gĩake, roho mũtheru, na kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Kiugo kĩa Ngai no gĩtũthondeke tũngĩgĩthoma, twĩcũranie ũhoro wakĩo, na tũhoe Jehova atũteithie kũhũthĩra maũndũ marĩa tweruta. Daudi aandĩkire ũũ: “Rĩrĩa ngũkũririkana ndĩ ũrĩrĩ, matuanĩra-inĩ ma camu wa ũtukũ nĩ ũhoro waku ndĩĩrurumagia.” (Thab. 63:6) Ningĩ no aandĩkire ũũ: “Nĩ kũgatha ngũgatha Jehova, o we mũ’hei kĩrĩra; o nacio higo ciakwa igakĩndaaraga ũtukũ.” (Thab. 16:7) Daudi nĩ eetĩkĩraga ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai ũrikĩre thĩinĩ wake nĩguo ũthondeke meciria na methugunda make, nginya rĩrĩa ũtaaro ũtaakoragwo ũrĩ mũhũthũ. (2 Sam. 12:1-13) Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega kĩa wĩnyihia tũngĩĩgerekania nakĩo? Hihi we nĩ wĩcũranagia Kiugo kĩa Ngai, ũgetĩkĩra kĩrikĩre biũ thĩinĩ waku? Na githĩ to wĩke ũguo o na makĩria?—Thab. 1:2, 3.

12, 13. Jehova atũthondekaga atĩa akĩhũthĩra roho mũtheru na kĩũngano gĩa Gĩkristiano?

¹² Roho mũtheru no ũtũthondeke na njĩra itiganĩte. Kwa ngerekano, no ũtũteithie gũkũria ngumo ta cia Kristo iria nĩ hamwe na maciaro ma roho. (Gal. 5:22, 23) Ngumo ĩmwe nĩ wendo. Nĩ twendete Ngai na nĩ twendaga kũmwathĩkĩra na gũthondekwo nĩwe tondũ nĩ tũĩ atĩ maathani make ti mũrigo. Ningĩ roho mũtheru no ũtũhe hinya wa gwĩthema gwĩka kũringana na roho mũru wa gũkũ thĩ. (Ef. 2:2) Rĩrĩa mũtũmwo Paulo aarĩ mwĩthĩ nĩ eetĩkĩrĩte kũgucĩrĩrio nĩ roho wa mwĩtĩo ũrĩa warĩ na atongoria a ndini ya Kĩyahudi. No thutha-inĩ aandĩkire ũũ: “Maũndũ-inĩ mothe nĩ ngoragwo na hinya kũgerera ũrĩa ũheaga hinya.” (Afil. 4:13) Kwoguo rekei tũthiĩ na mbere kũhoya tũheo roho mũtheru o ta ũrĩa Paulo eekaga.  Jehova nĩ arĩcokagia mahoya ta macio ma kuuma ngoro.—Thab. 10:17.

¹³ Jehova ahũthagĩra kĩũngano gĩa Gĩkristiano na athuri nĩguo athondeke o ũmwe witũ. Kwa ngerekano, athuri mangĩona atĩ tũrĩ na mathĩna ma kĩĩroho nĩ mageragia gũtũteithia no matihũthagĩra ũũgĩ wao. (Gal. 6:1) Handũ ha ũguo, mahoyaga Ngai marĩ na wĩnyihia amahe ũũgĩ na ũtaũku. Thutha ũcio nĩ mekaga ũthuthuria makĩhũthĩra Bibilia na mabuku maitũ ma Gĩkristiano nĩguo macarie ũhoro ũrĩa ũgũtũteithia. Mangĩũka gũkũhe ũteithio na njĩra ya wendo, ta hihi wĩgiĩ mwĩhumbĩre waku-rĩ, nĩ wĩtĩkagĩra ũtaaro ũcio na ũkona ũrĩ wonania wa wendo wa Ngai gũkwerekera? Ũngĩka ũguo, wonanagia atĩ ũtariĩ ta rĩũmba rĩororo moko-inĩ ma Jehova, wĩhaarĩirie gũthondekwo nĩguo ũgunĩke.

14. O na gũtuĩka Jehova no eke ũrĩa wothe angĩenda na ithuĩ tũrĩ rĩũmba-rĩ, onanagia atĩa atĩ nĩ atĩĩte wĩyathi witũ wa gwĩthurĩra?

¹⁴ Tũngĩtaũkĩrũo ũrĩa Jehova atũthondekaga, no tũhote gũkorũo na ũkuruhanu mwega na Akristiano arĩa angĩ na tũkorũo na muonere mwega kwerekera andũ arĩa tũhunjagĩria nginya arutwo aitũ a Bibilia. Mahinda-inĩ ma Bibilia, mũthondeki wa indo cia rĩũmba ndoyaga rĩũmba ambĩrĩirie gũthondeka indo. Aambaga akarĩhaarĩria na njĩra ya kweheria tũhiga na tũindo tũngĩ thĩinĩ wa rĩo. Na njĩra ya kĩĩroho, Ngai nĩ ateithagia arĩa mehaarĩirie gũthondekwo nĩwe. Ndamatindĩkagĩrĩria meke mogarũrũku no amamenyithagia ithimi ciake cia ũthingu nĩguo matherie mĩtũũrĩre yao kana meke mogarũrũku meyendeire.

15, 16. Arutwo a Bibilia monanagia atĩa atĩ nĩ marenda Jehova amathondeke? Heana ngerekano.

¹⁵ Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ Tessie kuuma Australia. Mwarĩ wa Ithe witũ ũrĩa meerutire Bibilia nake oigire ũũ: “Warĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Tessie kũmenya ma cia Bibilia. Ĩndĩ ndeekaga mogarũrũku, o na ndaathiaga mĩcemanio ya Gĩkristiano. Kwoguo, thutha wa gwĩciria ũndũ ũcio na njĩra ya mahoya, ngĩtua itua rĩa gũtiga kwĩruta nake. No harĩ ũndũ wa kũgegania wekĩkire. Mũthenya ũrĩa ndeeciragia nĩguo wa mũico kwĩruta nake, Tessie nĩ aahingũrĩire ngoro yake. Aanjĩrire atĩ nĩ eeyonaga arĩ hinga tondũ nĩ eendete gũũtha kamarĩ. No rĩu nĩ aatuĩte itua rĩa gũtigana na mũtugo ũcio.”

¹⁶ Kahinda kanini thutha ũcio, Tessie nĩ aambĩrĩirie gũthiaga mĩcemanio na kuonania ngumo cia Gĩkristiano o na gũtuĩka nĩ aanyũrũragio nĩ arata ake a hau kabere. Mwarĩ wa Ithe witũ ongereire ũũ: “Thutha wa ihinda, Tessie nĩ aabatithirio na agĩcoka agĩtungata arĩ painia wa hĩndĩ ciothe o na gũtuĩka aarĩ na ciana nini.” Rĩrĩa arutwo a Bibilia mambĩrĩria kũgarũra mĩtũũrĩre yao nĩguo makenie Ngai, nĩ arĩmakuhagĩrĩria na akamathondeka magatuĩka indo cia kwendeka.

17. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũgũkenagia wĩgiĩ Jehova gũkorũo nĩwe Mũgũthondeki? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkaarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁷ Nginya ũmũthĩ athondeki amwe a indo cia rĩũmba no mathondekaga indo thaka na moko. Na njĩra o ta ĩyo Jehova nĩ atũthondekaga kũgerera ũtaaro wake arĩ na wetereri na agatũrora one ũrĩa tũkũwamũkĩra. (Thoma Thaburi 32:8.) Hihi nĩ wonaga Jehova ta akenagio nĩwe? Hihi nĩ wonaga agĩgũthondeka na njĩra ya ũcayanĩri? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, nĩ ngumo irĩkũ ingĩ ingĩgũteithia gũkorũo ũtariĩ ta rĩũmba rĩororo moko-inĩ make? Nĩ ngumo irĩkũ ũngĩthema nĩguo ndũgakorũo ũtariĩ ta rĩũmba rĩũmũ rĩtangĩthondeka kĩndũ? Na aciari mangĩnyitanĩra atĩa na Jehova harĩ gũthondeka ciana ciao? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkwarĩrĩria maũndũ macio.