“MŨTUMIA.” Jesu nĩ aahũthagĩra kiugo kĩu akĩarĩria atumia. Kwa ngerekano, rĩrĩa Jesu aahonagia mũtumia wakoragwo eyunĩte na ndangĩahotire kwĩhanda o na hanini kwa ihinda rĩa mĩaka 18, aamwĩrire ũũ: “Mũtumia ũyũ, nĩ wohorũo kuuma harĩ mũrimũ waku.” (Luk. 13:10-13) Ningĩ nĩ aahũthĩrire kiugo kĩu kĩrĩa kĩonagwo kĩrĩ gĩa gĩtĩo mahinda-inĩ macio, akĩaria na nyina. (Joh. 19:26; 20:13) No nĩ kwarĩ ciugo ingĩ cionanagia gĩtĩo makĩria.

Bibilia nĩ ĩhũthagĩra ciugo cia gĩtĩo na cia wororo ĩkĩaria ũhoro wa atumia amwe. Jesu nĩ aahũthĩrire ciugo icio akĩaria na mũtumia watũũraga oiraga thakame mĩaka 12. Mũtumia ũcio ndekire kũringana na Watho wa Ngai, tondũ woigĩte atĩ mũndũ warũarĩte mũrimũ ta ũcio wake aakoragwo atarĩ mũtheru. Aabatiĩ kwĩyamũrania na andũ arĩa angĩ. (Alaw. 15:19-27) No nĩ aakuĩte ngoro tondũ nĩ “aanyamarĩtio mũno nĩ arigitani aingĩ na agakorũo ahũthĩrĩte indo ciake ciothe no ndaateithĩkĩte, ĩndĩ no kwĩhĩrũo eehagĩrũo.”—Mar. 5:25, 26.

Mũtumia ũcio aaingĩrire kĩrĩndĩ-inĩ acemete, agĩthiĩ nginya harĩa Jesu aarĩ na akĩhutia gĩcũrĩ kĩa nguo yake ya igũrũ. Agĩtiga kuura o rĩo. Eeciragia atĩ ndekũmenyeka, no Jesu akĩũria, “Nũ wahutia?” (Luk. 8:45-47) Aigua ũguo, agĩthiĩ amakĩte na akĩinainaga akĩĩgũithia mbere yake “na akĩmwĩra ũhoro wothe.”—Mar. 5:33.

Jesu akĩmũhoreria akĩmwĩra ũũ: “Ndũgetigĩre, mwarĩ wakwa.” (Mat. 9:22) Kũringana na athomi a Bibilia, kiugo gĩa Kĩhibirania na gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũragwo “mwarĩ wakwa,” no kĩhũthĩrũo kuonania “ũtugi na ũcayanĩri.” Jesu akĩmũmĩrĩria na ciugo ici: “Wĩtĩkio waku nĩ watũma ũhone. Thiĩ na thayũ, na ndũkanathĩnio nĩ mũrimũ ũcio mũru rĩngĩ.”—Mar. 5:34.

“Mwarĩ wakwa.” Icio nĩcio ciugo iria Boazu aahũthĩrire akĩaria na Ruthu. Ruthu o nake nĩ aiguaga guoya tondũ aaharaga cairi mũgũnda-inĩ wa mũndũ atoĩ. Boazu aamwĩrire ũũ: “Ta igua, mwarĩ wakwa.” Agĩcoka akĩra Ruthu ahaarage mĩgũnda-inĩ yake. Nake Ruthu akĩĩgũithia mbere ya Boazu na akĩmũria nĩ kĩĩ gĩatũma amwĩke maũndũ mega, na ndaarĩ Mũisiraeli. Boazu akĩmũcokeria na njĩra ya kũmwĩra ciugo ici cia kũmũmĩrĩria: “Maũndũ mothe marĩa waneka nyaciaraguo [Naomi] . . . nĩ’menyithĩtio mũno ũhoro wamo. . . . Jehova arokũhe kĩrĩa wagĩrĩirũo nĩ kũheo nĩ ũndũ wa maũndũ macio waneka!”—Ruth 2:8-12.

Jesu na Boazu nĩ maigĩire athuri a ciũngano kĩonereria kĩega. Rĩmwe na rĩmwe athuri eerĩ a kĩũngano no mabatare kwaria na mwarĩ wa Ithe witũ ũrabatara gwĩkĩrũo ngoro. Mangĩhoya ũtongoria wa Jehova na mathikĩrĩrie mwarĩ wa Ithe witũ na kinyi, no mahote kũmũmĩrĩria na Kiugo kĩa Ngai.—Rom. 15:4.