1, 2. (a) Andũ amwe makoragwo na mawoni marĩkũ megiĩ Ngai gũkorũo na ithondeka? (b) Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

HIHI Ngai nĩ akoragwo na ithondeka? Andũ amwe no moige ũũ: “Tũtirabatara ithondeka rĩa gũtũtongoria. Ũndũ ũrĩa tũbataraga nĩ ũkuruhanu mwega na Ngai.” Hihi mawoni macio nĩ magĩrĩru? Ũũma nĩ ũrĩkũ?

² Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ tũgũthuthuria maũndũ marĩa monanagia atĩ Jehova nĩ akoragwo na mĩbango ya igũrũ mũno. Ningĩ nĩ tũgũthuthuria ũrĩa twagĩrĩirũo kuona ũtongoria ũrĩa tũheagwo nĩ ithondeka rĩa Jehova. (1 Kor. 14:33, 40) Maandĩko nĩ maateithirie Akristiano a karine ya mbere kũruta wĩra wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega thĩ yothe, na no mateithagia nginya Akristiano a mahinda maya. Tondũ nĩ tũrũmagĩrĩra Bibilia na tũgathĩkĩra ũtongoria wa ithondeka rĩa Jehova, nĩ tũhotaga gũtũũria ũtheru, thayũ, na ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano.

3. Nĩkĩ gĩtũmaga ũkorũo na ũũma atĩ Jehova akoragwo na mĩbango ya igũrũ mũno?

³ Ũũmbi nĩ wonanagia atĩ Ngai nĩ akoragwo na mĩbango ya gĩkĩro kĩa igũrũ mũno. Bibilia yugaga ũũ: “Ũũgĩ-rĩ, nĩguo Jehova  aahandire gĩtina gĩa thĩ naguo, igũrũ narĩo aarĩrũmirie na ũtaũku ũcio wake.” (Thim. 3:19) Ithuĩ tũĩ o “mĩthia ya maũndũ [ma Ngai]” na ‘karũheehũ kanini ka ũhoro wake.’ (Ayub. 26:14) O na kũrĩ ũguo, maũndũ marĩa manini tũĩ megiĩ thĩ, njata, na ngalaksĩ matuonagia atĩ indo icio nĩ ikoragwo ibangĩtwo wega. (Thab. 8:3, 4) Ngalaksĩ ikoragwo na njata milioni nyingĩ na ciothe ikoragwo ibangĩtwo wega. Ningĩ indo iria ithiũrũrũkaga riũa, irĩthiũrũrũkaga irĩ na mũbango mwega ta arĩ gwathĩkĩra irathĩkĩra mawatho ma barabara. Hatarĩ nganja, mũbango ũcio wa magegania wa ũũmbi ũtũteithagia kuona atĩ nĩ twagĩrĩire kũgooca Jehova, ũrĩa “wombire igũrũ [na thĩ] na ũtaũku wake,” kũmũthathaiya, na gũkorũo tũrĩ ehokeku harĩ we.—Thab. 136:1, 5-9.

4. Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte sayansi ĩremwo nĩ gũcokia ciũria nyingĩ iria andũ meyũragia?

⁴ Sayansi nĩ ĩguũrĩtie maũndũ maingĩ megiĩ thĩ na igũrũ na nĩ ĩtũteithĩtie maũndũ-inĩ matiganĩte mũtũũrĩre-inĩ. No nĩ harĩ ciũria nyingĩ ĩtahotete gũcokia. Kwa ngerekano, arĩa mathuthuragia indo iria ikoragwo kũrĩa igũrũ matihotaga gũtaarĩria wega kũrĩa igũrũ na thĩ cioimire, na kĩrĩa gĩtũmaga andũ na indo ingĩ iria irĩ muoyo ikorũo thĩinĩ wa thĩ. O na andũ matihotaga gũtaarĩria kĩrĩa gĩtũmaga mũndũ akorũo na wendi wa gũtũũra tene na tene. (Koh. 3:11) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga gũkorũo na ciũria nyingĩ ũguo itacoketio? Ũndũ ũmwe nĩ atĩ, athomi aingĩ a sayansi na andũ angĩ mendaga gũtheremia mawoni ma atĩ gũtirĩ Ngai na atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe. No Jehova nĩ aheanĩte macokio ma ciũria iria andũ meyũragia thĩinĩ wa Bibilia.

5. Ũtũũro witũ ũkoragwo wĩhocetie harĩ mawatho ma ndũire na njĩra irĩkũ?

⁵ Jehova nĩ aigĩte mawatho ma ndũire na maticenjagia. Wĩra wa mafundi ma thitima, arĩa mathondekaga maĩ, mainjinia, atwarithia a ndege, na mandagĩtarĩ arĩa mathĩnjanaga, wĩhocetie harĩ mawatho macio. Kwa ngerekano, mandagĩtarĩ arĩa mathĩnjanaga nĩ moĩ atĩ mĩĩrĩ ya andũ ĩkoragwo ĩhaanaine. Kwoguo rĩrĩa ndagĩtarĩ arenda gũthĩnja mũndũ ngoro ndabataraga kũmĩcaria harĩa ĩrĩ. Makĩria ma ũguo, ithuothe nĩ twathĩkagĩra mawatho ma ndũire nĩguo tũtũũre muoyo. Kwa ngerekano, ithuothe nĩ tũĩ atĩ mũndũ angĩrũga kuuma handũ igũrũ mũno nĩ ekũgũa na no akue.

6. Tũmenyaga atĩa atĩ Jehova endaga ndungata ciake imũthathaiye na njĩra ĩrĩ na mũtaratara mwega?

⁶ Igũrũ na thĩ ikoragwo ibangĩtwo na njĩra ya magegania. Kwoguo, no mũhaka akorũo Jehova endaga ndungata ciake imũthathayagie na njĩra ĩrĩ na mũtaratara mwega. Na nĩkĩo atũheete Bibilia nĩguo ĩtũtongoragie. Tũngĩrũmagĩrĩra ũtongoria ũrĩa atũheaga kũgerera Bibilia na ithondeka rĩake, no tũgĩe na mũtũũrĩre ũrĩ na gĩkeno na tũiguage tũiganĩire.

7. Nĩ maũndũ marĩkũ monanagia atĩ Bibilia nĩ ibuku rĩbangĩtwo wega?

⁷ Bibilia ti ibuku rĩkoragwo na icunjĩ igĩrĩ ngũrani, atĩ kĩmwe kĩa Ayahudi na kĩngĩ kĩa Akristiano. Handũ ha ũguo, nĩ ibuku rĩbange wega na rĩothe rĩandĩkithirio nĩ Ngai. Mabuku mothe ma Bibilia nĩ makoragwo na ũiguano. Ũndũ ũrĩa mũnene Bibilia yarĩrĩirie nĩ gũteterũo kwa ũnene wa Jehova, na kũhinga kwa muoroto wake harĩ thĩ kũgerera Ũthamaki wake ũgĩtongorio nĩ Kristo ũrĩa nĩwe “mbeũ” kana rũciaro rũrĩa rweranĩirũo.—Thoma Kĩambĩrĩria 3:15; Mathayo 6:10; Kũguũrĩrio 11:15.

8. Tũmenyaga atĩa atĩ Aisiraeli maakoragwo mabangĩtwo wega?

⁸ Aisiraeli maakoragwo mabangĩtwo wega.  Kwa ngerekano, Watho-inĩ wa Musa nĩ gwakoragwo na “atumia arĩa maabangĩtwo a gũtungataga mũromo-inĩ wa hema ya gũtũnganwo.” (Tham. 38:8, NW) Aisiraeli mathamaga na magathamia hema ya gũtũnganwo marĩ na mũbango mwega. Thutha-inĩ Mũthamaki Daudi nĩ aabangire Alawii na athĩnjĩri Ngai marĩ ikundi. (1 Maũ. 23:1-6; 24:1-3) Aisiraeli mangĩathĩkĩire Jehova, maakoragwo na mĩtaratara mĩega, thayũ na ũrũmwe.—Gũcok. 11:26, 27; 28:1-14.

9. Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ kĩũngano gĩa karine ya mbere kĩarĩ na mũbango mwega?

⁹ Kĩũngano gĩa Gĩkristiano gĩa karine ya mbere gĩakoragwo kĩbangĩtwo wega na nĩ kĩagunĩkaga mũno kuumana na ũtongoria wa kĩama kĩrĩa gĩatongoragia, kĩrĩa kĩarĩ na atũmwo atheri gĩkĩambĩrĩria. (Atũm. 6:1-6) Thutha-inĩ, ariũ a Ithe witũ angĩ nĩ mongereirũo harĩ kĩama kĩu gĩatongoragia. (Atũm. 15:6) Jehova nĩ aaheaga Akristiano motaaro na ũtongoria kũgerera marũa marĩa maandĩkagwo nĩ athuri a kĩama kĩrĩa gĩatongoragia, kana nĩ arĩa maarutithanagia wĩra na kĩama kĩu. (1 Tim. 3:1-13; Tit. 1:5-9) Ciũngano ciagunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa kũrũmĩrĩra ũtongoria wa kĩama kĩrĩa gĩatongoragia?

10. Moimĩrĩro maakoragwo marĩ marĩkũ nĩ ũndũ wa ciũngano cia karine ya mbere kũrũmĩrĩra matua ma kĩama kĩrĩa gĩatongoragia? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

¹⁰ Thoma Atũmwo 16:4, 5. Ariũ a Ithe witũ arĩa maaceragĩra ciũngano matũmĩtwo nĩ kĩama kĩrĩa gĩatongoragia nĩ macimenyithagia “matua ma kũrũmĩrĩrũo marĩa maatuĩtwo nĩ atũmwo na athuri arĩa maarĩ Jerusalemu.” Nĩ ũndũ wa ciũngano kũrũmĩrĩra matua macio, “igĩthiĩ na mbere kũgĩa na hinya ũhoro-inĩ wa wĩtĩkio na kuongerereka mũthenya o mũthenya.” Hihi nĩ harĩ ũndũ tũngĩĩruta mahinda-inĩ maya kuumana na ũhoro ũcio?

11. Ariũ a Ithe witũ arĩa matongoragia magĩrĩirũo kwamũkagĩra ũtongoria na njĩra ĩrĩkũ?

¹¹ Arĩa makoragwo kamĩtĩ-inĩ cia Wabici cia Honge kana Kamĩtĩ cia Bũrũri, arori a mũthiũrũrũko, na athuri a ciũngano magĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa mamũkĩra ũtongoria kuuma kũrĩ ithondeka rĩa Jehova? Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga tũkorũo tũrĩ athĩki na tũrĩ enyihia. (Gũcok. 30:16; Ahib. 13:7, 17) Tũtiagĩrĩirũo gũkorũo na mwerekera wa kũruta mahĩtia na kwaga gwathĩka tondũ mwerekera ũcio no ũthũkie wendo na thayũ ciũngano-inĩ. Tũtingĩenda gũkorũo na mwerekera wa kwaga gũtĩa arĩa matongoragia na wa kwaga wĩhokeku, ta ũrĩa warĩ na Diotrefe. (Thoma 3 Johana 9, 10.) No twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ njĩkagĩra ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ maikare marĩ ehokeku harĩ Jehova? Nĩ njĩtĩkagĩra na ihenya na nganyita mbaru ũtongoria ũrĩa ũheanagwo nĩ ariũ a Ithe witũ arĩa matongoragia?’

12. Nĩ mogarũrũku marĩkũ mekĩtwo ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũrĩa athuri na ndungata cia kĩũngano mamũragwo?

¹² Ta wĩcirie itua rĩa ica ikuhĩ rĩrĩa rĩatuirũo nĩ Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia. Gĩcunjĩ kĩa “Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi” thĩinĩ wa ngathĩti ya Mũrangĩri ya Novemba 15, 2014, nĩ gĩatarĩirie ũgarũrũku wĩgiĩ kwamũrũo kwa athuri na ndungata cia kĩũngano. Gĩcunjĩ kĩu kĩonanirie atĩ kĩama kĩrĩa gĩatongoragia karine-inĩ ya mbere nĩ kĩahete arori arĩa maaceragĩra ciũngano wĩra wa kwamũraga athuri na ndungata cia kĩũngano. Kũringana na ũguo, kuuma Septemba 1, 2014 arori a mũthiũrũrũko nĩo makoretwo makĩamũra athuri na ndungata cia kĩũngano. Mũrori wa mũthiũrũrũko nĩ ageragia kũmenya mũrũ wa Ithe witũ ũrĩa athuri marenda amũrũo na kũngĩhoteka akahunjia hamwe nake. Ningĩ mũrori wa  mũthiũrũrũko nĩ ageragia kũrora ũrĩa famĩlĩ ya mũrũ wa Ithe witũ ũcio ĩrathiĩ na mbere kĩĩroho. (1 Tim. 3:4, 5) Kĩama gĩa athuri hamwe na mũrori wa mũthiũrũrũko nĩ mathuthuragia ithimi cia Kĩĩmaandĩko ciĩgiĩ athuri na ndungata cia kĩũngano.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; 1 Pet. 5:1-3.

13. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũranyita mbaru ũtongoria ũrĩa tũraheo nĩ athuri a kĩũngano?

¹³ Nĩ twagĩrĩirũo kũrũmĩrĩra ũtongoria ũrĩa athuri matũheaga kuuma Maandĩko-inĩ. Arĩithi acio marũmagĩrĩra ũtongoria ũrĩa “mwega” kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai. (1 Tim. 6:3) Ta ririkana ũtaaro wa Paulo wĩgiĩ arĩa maarĩ na mĩthiĩre ĩtarĩ mĩagĩrĩru thĩinĩ wa kĩũngano. Andũ amwe nĩ ‘maagaga kũruta wĩra o na hanini, ĩndĩ meingĩragia maũndũ-inĩ matamakoniĩ.’ No mũhaka akorũo athuri nĩ maamaheaga ũtaaro ĩndĩ makarega kũwamũkĩra. Kĩũngano kĩabatiĩ kuona atĩa andũ ta acio? Paulo aamaheire ũtongoria ũyũ: “Mwĩkĩrei rũũri na mũtige gũthiaga thiritũ nake.” Ũtaaro ũcio warĩ na ũigananĩru tondũ nĩ woigĩte andũ acio matigatuo thũ. (2 Thes. 3:11-15) Mahinda-inĩ maya athuri no marute mĩario ya kũheana mũkaana ĩgiĩ mũndũ ũrĩ na mĩthiĩre ĩrathũkĩria kĩũngano rĩĩtwa, hihi ta gũkorũo na ndũgũ na mũndũ ũtarĩ mwĩtĩkia. (1 Kor. 7:39) Rĩrĩa athuri mona kwagĩrĩire kũruta mĩario ta ĩyo-rĩ, woyaga ũndũ ũcio atĩa? Angĩkorũo nĩ ũramenya mũndũ ũrĩa ũrĩ na mĩthiĩre ĩrĩa ĩrarĩrĩrio nĩ mĩario ĩyo-rĩ, nĩ ũkwĩmenyerera gũthiaga thiritũ nake? Ũngĩrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova, no ũteithie mũndũ ũcio atigane na mĩthiĩre yake ĩtagĩrĩire. ^[1]

14. Tũngĩteithĩrĩria atĩa kĩũngano gĩkorũo kĩrĩ gĩtheru?

¹⁴ No tũteithĩrĩrie kĩũngano gĩkorũo kĩrĩ gĩtheru kĩĩroho na njĩra ya kũrũmagĩrĩra ũtongoria kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ warĩ kĩũngano-inĩ gĩa Korintho. Paulo nĩ eerutĩire biũ kũhunjia itũũra-inĩ rĩu na nĩ eendete “andũ aamũre” arĩa maarutithanagia wĩra nake. (1 Kor. 1:1, 2) Ũgwĩciria aaiguaga atĩa akĩarĩrĩria thĩna warekereirio ũthereme kĩũngano-inĩ kĩu wa ngomanio itagĩrĩire? Paulo eerire athuri maneane mũndũ ũcio warĩ na mĩtugo mĩũru kũrĩ Shaitani, ũguo nĩ kuuga mamweherie kĩũngano-inĩ. Nĩguo kĩũngano gĩikare kĩrĩ gĩtheru, athuri a kĩũngano nĩ maabataraga kweheria ‘ndawa ya kũimbia.’ (1 Kor. 5:1, 5-7, 12) Rĩrĩa twanyita mbaru itua rĩa athuri rĩa kweheria kĩũngano-inĩ mũndũ ũtaratigana na mĩthiĩre mĩũru, nĩ tũteithagĩrĩria kĩũngano gĩkorũo kĩrĩ gĩtheru, na ningĩ ũndũ ũcio no ũteithie ũcio ũhĩtĩtie kwĩrira na ahoe Jehova amũrekere.

15. Tũngĩtũũria thayũ atĩa thĩinĩ wa kĩũngano?

¹⁵ Nĩ kwarĩ na thĩna ũngĩ thĩinĩ wa Korintho wabataraga kwarĩrĩrio. Ariũ a Ithe witũ amwe nĩ maatwaranaga igooti-inĩ. Paulo aamoririe kĩũria gĩkĩ: “Githĩ ti kaba mwĩtĩkagĩre kũhĩtĩrio?” (1 Kor. 6:1-8) O na mahinda-inĩ maya, ũndũ ta ũcio nĩ wĩkĩkaga. Ariũ a Ithe witũ amwe no makorũo na biacara maiganĩire, no ĩngĩhara ũmwe wao no one ta ũrĩa ũngĩ aramũtunyire na ũndũ ũcio no ũtũme mahĩtanie. Ariũ a Ithe witũ amwe nĩ matwaranĩte igooti-inĩ, no Kiugo kĩa Ngai gĩtũteithagia kũmenya atĩ nĩ kaba gũthiĩ hathara handũ ha kũhaka rĩĩtwa rĩa Ngai gĩko na gũtũma thayũ wage kĩũngano-inĩ. ^[2] Nĩguo tũniine mathĩna maritũ twagĩrĩire kũrũmĩrĩra ũtaaro ũrĩa Jesu aaheanire. (Thoma Mathayo 5:23, 24; 18:15-17.) Tweka ũguo, nĩ tũteithagĩrĩria kĩũngano gũkorũo na ũrũmwe.

16. Tũngĩrĩgĩrĩra ndungata cia Ngai ikorũo na ũrũmwe nĩkĩ?

¹⁶ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtwĩraga kĩrĩa gĩtũmaga  andũ a Jehova makorũo na ũrũmwe. Mwandĩki wa Thaburi oigire ũũ: “Nĩ ũhoro mwega atĩa, o na wĩ gĩkeno atĩa, andũ arĩa marĩ amwe gũikaranagia o maiguaine!” (Thab. 133:1) Rĩrĩa Aisiraeli maathĩkagĩra Jehova nĩ maakoragwo na ũrũmwe na mũbango mwega. Jehova oigire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ ihinda rĩũkĩte rĩa ndungata ciake: “Ngamarehe hamwe ta ng’ondu irĩ kiugũ.” (Mik. 2:12, Holy Bible in Gĩkũyũ) Ningĩ Jehova aarathĩte ũũ kũgerera mũnabii Zefania: “Hĩndĩ ĩo nĩguo ngatheria tũnua twa andũ a ndũrĩrĩ ndĩmahe mwarĩrie ũngĩ mwega ũtarĩ wa ndũire [wĩgiĩ ma cia Bibilia], nĩ getha othe makayagĩre rĩĩtwa rĩa Jehova, nĩguo mamũtungatagĩre na kĩrĩko o ro kĩmwe [marĩ na ũrũmwe].” (Zef. 3:9) Nĩ tũkenaga mũno gũkorũo na mweke wa gũtungatĩra Jehova tũrĩ na ũrũmwe.

17. Mũndũ angĩkorũo ehĩtie-rĩ, athuri magĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo kĩũngano gĩthiĩ na mbere gũkorũo kĩrĩ gĩtheru na kĩrĩ na ũrũmwe?

¹⁷ Nĩguo kĩũngano gĩikare kĩrĩ gĩtheru na kĩrĩ na ũrũmwe, no mũhaka athuri a kĩũngano marũngage na ihenya arĩa mehia na mekage ũguo na njĩra ya wendo. Paulo nĩ aamenyaga atĩ Ngai ndahingagwo maitho nĩ tha ciake na wendo wake, akaga kuona mahĩtia. (Thim. 15:3) Nĩ ũndũ ũcio, Paulo nĩ aandĩkire marũa ma mbere kũrĩ Akorintho, akĩmarũnga na njĩra ya wendo. Marũa ma kerĩ kũrĩ Akorintho marĩa maandĩkirũo mĩeri mĩnini thutha ũcio monanagia atĩ nĩ kwagĩte na moimĩrĩro mega nĩ ũndũ wa athuri kũrũmĩrĩra ũtongoria ũcio aamaheete. Ariũ a Ithe witũ arĩa mamũrĩtwo magĩrĩirũo kũrũnga mũndũ wĩhĩtie marĩ na ũhoreri.—Gal. 6:1.

18. (a) Ũtongoria ũrĩa Akristiano a karine ya mbere maaheirũo kũgerera Kiugo kĩa Ngai wamateithirie na njĩra irĩkũ? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũkwarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁸ Ũtongoria ũrĩa Jehova aaheaga Akristiano a karine ya mbere kũgerera Kiugo gĩake nĩ wamateithirie gũtũũria thayũ, ũtheru, na ũrũmwe ciũngano-inĩ. (1 Kor. 1:10; Ef. 4:11-13; 1 Pet. 3:8) Nĩ ũndũ ũcio, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maahotire kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ. Nĩkĩo Paulo oigire atĩ ũhoro ũrĩa mwega nĩ “wahunjirio kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ.” (Kol. 1:23) Mahinda-inĩ maya, ũhoro wĩgiĩ mĩoroto ya Ngai nĩ ũrahunjio thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ ũndũ wa kĩyo kĩa ndungata cia Jehova iria ikoragwo na ũrũmwe na mĩbango mĩega. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkuonania makĩria atĩ ndungata cia Jehova nĩ itĩĩte Bibilia na igatĩĩa Jehova.—Thab. 71:15, 16.