1921—Mĩaka Igana Rĩmwe Mĩthiru

THAAKA

MŨRANGĨRI wa Janũarĩ 1, 1921, nĩ worĩtie athomi kĩũria gĩkĩ: “Nĩ wĩra ũrĩkũ tũrerĩgĩrĩra kũruta mwaka ũyũ?” Mũrangĩri ũcio ũgĩcokia kĩũria kĩu nĩ wagwetire rĩandĩko rĩa Isaia 61:1, 2, rĩrĩa rĩamaririkanirie wĩra ũrĩa maahetwo wa kũhunjia. Riugaga: “Jehova nĩ aanjitĩrĩirie maguta nĩguo hunjie ũhoro mwega kũrĩ arĩa ahooreri . . . , hunjie ũhoro wĩgiĩ mwaka wa wendi mwega wa Jehova na ũhoro wĩgiĩ mũthenya wa kwĩrĩhĩria wa Ngai witũ.”

AHUNJIA MARĨ NA ŨMĨRĨRU

Nĩguo Arutwo a Bibilia mahingie wĩra ũrĩa maahetwo wa kũhunjia, nĩ maabataraga gũkorũo na ũmĩrĩru. Maabataraga kũhunjia “ũhoro mwega” kũrĩ arĩa ahooreri, o hamwe na “ũhoro wĩgiĩ mũthenya wa kwĩrĩhĩria” kũrĩ andũ arĩa aganu.

Mũrũ wa Ithe witũ J. H. Hoskin ũrĩa waikaraga Canada, nĩ aahunjirie arĩ na ũmĩrĩru o na agĩũkagĩrĩrũo. Mwaka-inĩ wa 1921 nĩ aacemanirie na mũhunjia wa kanitha wa Methodist. Mũrũ wa Ithe witũ Hoskin aambĩrĩirie ndeereti na kuuga ũũ: “Twagĩrĩirũo kwaria tũiguithanĩirie maũndũ marĩa maandĩkĩtwo Maandĩko-inĩ, no o na tũngĩaga kũiguithanĩria maũndũ-inĩ mamwe, twagĩrĩirũo kũrĩkia ndeereti itũ na thayũ tũrĩ na ũrata.” No ũguo tiguo gwathiire. Mũrũ wa Ithe witũ Hoskin aaugire ũũ: “Thutha wa kwaria nake ndagĩka nini, [mũhunjia ũcio] aaringithanirie mũrango na hinya ũũ atĩ ndeciririe atĩ gĩcicio kĩa mũrango ũcio nĩ gĩkũgwa.”

Mũhunjia ũcio aanĩrĩire akiuga: “Kaĩ ũtangĩthiĩ kũrĩ andũ arĩa matarĩ Akristiano ũkamahunjĩrie?” Mũrũ wa Ithe witũ Hoskin ndamũcokeirie ũndũ, no akiumagara eeĩrire ũũ na ngoro, “No kaĩ ahaana o ta andũ acio arauga-ĩ.”

Mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire, mũhunjia ũcio akĩhunjĩria andũ a kanitha yake nĩ aamerire maũndũ moru megiĩ Mũrũ wa Ithe witũ Hoskin. Mũrũ wa Ithe witũ Hoskin aaugire: “Mũhunjia ũcio eerire arũmĩrĩri ake atĩ niĩ nĩ niĩ mũheenania ũrĩa mũnene wanakorũo taũni-inĩ ĩyo, na njagĩrĩire kũũragwo.” No mũrũ wa Ithe witũ ndaakuire ngoro, aathiire na mbere kũhunjia na akĩgĩa na maumĩrĩra mega. Aaugire ũũ: “Nĩ ndakenagĩra mũno kũhunjĩria andũ. Andũ amwe maanjĩrire, ‘Nĩ tũũĩ wee ũraruta wĩra wa Ngai!’ na makĩnjĩra atĩ nĩ mangĩaheire kĩrĩa gĩothe ingĩabatarire.”

WĨRUTI WA MŨNDŨ KĨŨMBE NA WA FAMĨLĨ

Nĩguo mateithie andũ gũtaũkĩrũo nĩ Bibilia wega makĩria, Arutwo a Bibilia nĩ maacabaga ciũria ciĩgiĩ Bibilia hamwe na macokio thĩinĩ wa ngathĩti ĩrĩa ũmũthĩ tũmĩũĩ ta Amkeni! Ningĩ nĩ gwakoragwo na ciũria ciahutagia andũ ethĩ iria aciari mangĩarĩrĩirie hamwe na ciana ciao. Aciari nĩ mooragia ciana ciao ciũria icio na magaciteithia kuona macokio thĩinĩ wa Bibilia. Ciũria ta, “Bibilia ĩkoragwo na mabuku maigana?,” nĩ ciarutaga ciana maũndũ ma mũthingi megiĩ Bibilia. Ingĩ ta, “Hihi Mũkristiano wa ma nĩ agĩrĩirũo kwĩrĩgĩrĩra atĩ nĩ ekũnyarirũo?,” nĩ ciateithagia andũ ethĩ kũhunjia marĩ na ũmĩrĩru.

Ningĩ nĩ gwakoragwo na ciũria cia Bibilia na macokio harĩ andũ arĩa maarĩ na ũmenyo mũingaingĩ wa Bibilia. Macokio ma ciũria icio maakoragwo mbuku-inĩ ya mbere thĩinĩ wa mbuku cia Studies in the Scriptures. Andũ aingĩ nĩ meerutire maũndũ maingĩ kuumana na ciũria icio, no thutha-inĩ nĩ kwanĩrĩirũo atĩ ciũria icio itigũcoka gũcabwo rĩngĩ. Ũgarũrũku ũcio wekĩkire nĩkĩ?

IBUKU RĨERŨ!

Ibuku rĩa The Harp of God

Kandi ĩrĩ na gacunjĩ karĩa mũndũ agaĩrũo

Kandi irĩ na ciũria

Ariũ a Ithe witũ arĩa maatongoragia, nĩ maataũkĩirũo atĩ arutwo a Bibilia erũ maabataraga kwĩruta ma cia mũthingi makĩhũthĩra mũbango mwega. Nĩ ũndũ ũcio, gũkĩrutwo ibuku rĩetagwo The Harp of God Novemba 1921. Andũ arĩa maakenagio nĩ ũhoro maaheo ibuku rĩu, ningĩ nĩ maambagĩrĩria mũtaratara wa kwĩruta Bibilia o ene makĩhũthĩra ibuku rĩu. Kwĩruta ibuku rĩu nĩ gwateithagia andũ kũmenya ũhoro wĩgiĩ muoroto wa Ngai wa kũhe andũ muoyo wa tene na tene. Maahũthagĩra njĩra ĩrĩkũ kwĩruta?

Mũndũ etĩkĩra kũheo ibuku rĩu, nĩ aaheagwo gakandi karonania tũratathi tũrĩa agaĩirũo gũthoma thĩinĩ wa ibuku rĩu. Kiumia kĩrĩa kĩarũmagĩrĩra nĩ aaheagwo gakandi kangĩ, karĩ na ciũria kuuma harĩa aagaĩirũo gũthoma. Mũthia-inĩ wa gakandi kau, nĩ koonanagia harĩa mũndũ aagaĩirũo gũthoma kiumia kĩrĩa kĩarũmagĩrĩra.

Kwa ihinda rĩa ciumia 12, mũrutwo nĩ aamũkagĩra gakandi kerũ o kiumia, gatũmĩtwo nĩ kĩũngano kĩrĩa kĩarĩ hakuhĩ nake. Kaingĩ, andũ arĩa maaheagwo wĩra wa gũtũma tũkandi tũu maarĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ kana arĩa matangĩahotire gũthiĩ nyũmba kwa nyũmba. Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ Anna K. Gardner kuuma Millvale, Pennsylvania, U.S.A., aaugire: “Rĩrĩa ibuku rĩa The Harp of God rĩarutirũo, mwarĩ wa maitũ wetagwo Thayle nĩ aagĩire na wĩra mũingĩ wa gũtũmĩra andũ tũkandi twa ciũria o kiumia, tondũ ndaarĩ na ũhoti mwega wa gũthiĩ.” Mũrutwo aarĩkia kwĩruta akĩhũthĩra mũtaratara ũcio, nĩ aaceeragĩrũo nĩ mũndũ nĩguo athiĩ na mbere gũteithĩrĩrio kwĩruta Bibilia.

Thayle Gardner aikarĩire wheelchair

WĨRA ŨRĨA WARĨ MBERE

Mũthia-inĩ wa mwaka wa 1921, Mũrũ wa Ithe Witũ J. F Rutherford nĩ aatũmire marũa kũrĩ ciũngano ciothe. Marũa make maugĩte ũũ: “Ũira wĩgiĩ Ũthamaki ũrĩa ũheanĩtwo mwaka ũyũ, nĩ mũnene gũkĩra ũira ũrĩa wanaheanwo mwaka-inĩ ũngĩ o wothe wĩra-inĩ wa magetha.” Aacokire akĩongerera ũũ: “Kũrĩ o na wĩra mũingĩ ũtigarĩte. Ĩkĩrai andũ angĩ ngoro, marute wĩra ũyũ mwega.” Hatarĩ nganja arutwo a Bibilia nĩ maathĩkĩire ũtaaro ũcio. Mwaka-inĩ wa 1922, maahunjirie ũhoro wĩgiĩ Ũthamaki marĩ na ũmĩrĩru gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe mbere ĩyo.

Arata Maarĩ na Ũmĩrĩru

Arutwo a Bibilia nĩ moonanirie wendo gatagatĩ-inĩ kao na njĩra ya gũteithania. Maarĩ arata marĩ na ũmĩrĩru ‘maciarĩtwo hĩndĩ ya mĩtangĩko’ o ta ũrĩa ũhoro ũyũ ũrũmĩrĩire wonanĩtie.—Thim. 17:17.

Njumaine Mĩĩ 31, 1921, gĩcigo-inĩ kĩa Oklahoma, U.S.A., nĩ kuoimĩrire njũragano ya andũ aingĩ, ĩrĩa yacokire gwĩtwo Tulsa Race Massacre, ĩrĩa yekĩkire itũũra-inĩ rĩa Tulsa, thutha wa mũthuri ũmwe mũirũ gũikio njera na gũthitangwo nĩ ũndũ wa kũhũũra mũtumia mwerũ. Thutha ũcio gĩkundi kĩa andũ erũ makĩria ma 1,000, nĩ kĩaambĩrĩirie kũrũa na gakundi kanini ka andũ airũ, na mbaara ĩyo ĩgĩtherema na ihenya gĩcigo-inĩ kĩa Greenwood, kĩrĩa gĩaikaragwo nĩ andũ airũ, na mĩciĩ na biacara makĩria ma 1,400 ikĩiywo na igĩcinwo. Riboti cioonanagia gwakuire andũ 36, ĩndĩ no kũhoteke gwakuire andũ ta 300.

Mũrũ wa Ithe Witũ Richard J. Hill, Mũrutwo wa Bibilia mũirũ waikaraga gĩcigo-inĩ kĩa Greenwood nĩ aataarĩirie ũrĩa gwekĩkĩte. Aaugire: “Ũtukũ wa njũkanĩrĩro ĩyo, twarĩ na mĩcemanio ya kĩũngano o ta mũtugo. Thutha wa mĩcemanio, tũkĩigua mĩcinga ĩkĩrathũkio taũni. O na tũgĩthiĩ gũkoma no twamĩiguaga.” Kĩroko kĩa Njumatano Juni 1, gwathũkĩte biũ. “Kũrĩ andũ mookire na magĩtwĩra atĩ angĩkorũo nĩ twendaga ũgitĩri, twabataraga gũthiĩ nyũmba yarĩ nene ya gũcemanĩria ya thirikari.” Kwoguo Mũrũ wa Ithe Witũ Hill na mũtumia wake na ciana ciao ithano makĩũrĩra nyũmba-inĩ ĩyo. Nyũmba-inĩ ĩyo, kwarĩ na andũ airũ arũme na atumia ta 3,000, arĩa maagitĩrĩtwo nĩ thigari iria cietirũo gũcokia thayũ.

Ihinda-inĩ o rĩu, Mũrũ wa Ithe Witũ Arthur Claus, ũrĩa warĩ mwerũ nĩ aatuire itua rĩabataraga ũmĩrĩru. Aaugire ũũ: “Rĩrĩa ndaiguire atĩ andũ acio maarũaga maathiaga kũndũ guothe thĩinĩ wa Greenwood makĩiyaga na magĩcinaga mĩciĩ, nĩ ndatuire itua rĩa gũthiĩ kũrora Mũrũ wa Ithe Witũ Hill ũrĩa warĩ mũrata wakwa.”

Mũrũ wa Ithe witũ Arthur Claus nĩ aateithirie ciana 14 kwĩruta makĩria ũhoro wa Bibilia akĩhũthĩra ibuku rĩa The Harp of God

Rĩrĩa aakinyire mũciĩ kwa Mũrũ wa Ithe Witũ Hill, aakorire mũndũ maariganĩtie anyitĩte mũcinga. Mũndũ ũcio o nake aarĩ mũrata wa Mũrũ wa Ithe Witũ Hill, na eeciragia atĩ Arthur aarĩ ũmwe wa andũ acio maarũaga. Akĩmũũria ũũ anĩrĩire: “Nĩ kĩĩ woka gwĩka gũkũ?”

Arthur aaugire ũũ: “Korũo ndiaheire mũthuri ũcio gĩtũmi kĩega, nĩ angĩandathire. Ndaamwĩrire atĩ ndaarĩ mũrata wa Mũrũ wa Ithe Witũ Hill, na nĩ ndaaceeraga mũciĩ gwake kaingĩ.” Arthur na mũndũ ũcio nĩ maahotire kũgitĩra nyũmba ĩyo ya Mũrũ wa Ithe Witũ Hill kuumana na andũ acio maaiyaga.

Thutha-inĩ, Arthur nĩ aamenyire atĩ Mũrũ wa Ithe Witũ Hill na famĩlĩ yake maarĩ nyũmba-inĩ ĩyo nene ya gũcemanĩria. Arthur nĩ eerirũo atĩ andũ airũ matietĩkĩrĩtio kuuma nyũmba-inĩ ĩyo nene matarĩ na marũa mekĩrĩtwo thaĩri nĩ mũnene wa thigari wetagwo Barrett, ũrĩa wamĩrũgamĩrĩire. Arthur aaugire ũũ: “Ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kuonana na mũnene ũcio. Rĩrĩa ndamwĩrire ũrĩa ndaabangĩte, aanjũririe ũũ: ‘Nĩ ũkũhota kũrora famĩlĩ ĩno na ũmĩhingĩrie mabataro mayo?’ Ngĩmwĩra nĩ ngũhota ngenete mũno.”

Arthur agĩthiĩ o na ihenya anyitĩte marũa macio nginya nyũmba-inĩ ĩyo nene ya gũcemanĩria. Akinya akĩmanengera mũthigari, nake akiuga: “Haiya, maya marĩ na thaĩri ya mũnene witũ! Hihi nĩ ũramenya atĩ wee nĩwe mũndũ wa mbere kuoya mũndũ kuuma gũkũ?” Kahinda kanini thutha ũcio, nĩ meethire na makĩona famĩlĩ ya Mũrũ wa Ithe Witũ Hill. Marĩ othe makĩingĩra ngaari-inĩ ya Arthur na magĩtwarũo mũciĩ.

Mũrũ wa Ithe Witũ Claus nĩ aatigĩrĩire atĩ Mũrũ wa Ithe Witũ Hill hamwe na famĩlĩ yake marĩ na ũgitĩri. Rĩrĩa andũ moonire kĩonereria kĩa Mũrũ wa Ithe Witũ Claus harĩ kuonania ũcamba na wendo nĩ maakenire mũno. Arthur aaugire ũũ: “Mũndũ ũcio wateithĩrĩirie kũrangĩra indo cia Mũrũ wa Ithe Witũ Hill nĩ aambĩrĩirie kũhe Aira a Jehova gĩtĩo gũkĩra ũrĩa eekaga hau mbere. Andũ aigana ũna nĩ maagucĩrĩirio harĩ ũhoro wa ma nĩ ũndũ wa kuona atĩ Aira a Jehova matiagayũkanĩte nĩ ũndũ wa kũrora rangi wa mũndũ, na gũtirĩ mũndũ weyonaga arĩ wa bata makĩria maitho-inĩ ma Ngai gũkĩra arĩa angĩ.”

MŨRANGĨRI RIUMA RĨA WĨRUTI