1-2. Ahabu na Manase maarĩ ngũrani na njĩra ĩrĩkũ, na tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ?

 REKEI twarĩrĩrie ũhoro wa athamaki erĩ maatũũraga mahinda ma tene. Ũmwe wao aarĩ mũthamaki wa mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli, na ũcio ũngĩ aarĩ mũthamaki wa mĩhĩrĩga ĩrĩa ĩĩrĩ ya Juda. O na gũtuĩka maaikaraga mahinda ngũrani, nĩ harĩ maũndũ maingĩ maahaanainie. Eerĩ nĩ maaremeire Jehova na magĩtũma andũ ake mamũremere. Eerĩ nĩ meehirie na njĩra ya kũũragana na kũhoya mĩhianano. No nĩ harĩ ũndũ ũmwe wao warĩ ngũrani. Ũmwe wao aathiire na mbere gwĩka maũndũ moru nginya rĩrĩa aakuire, no ũcio ũngĩ nĩ eeririre na akĩoherũo maũndũ moru marĩa eekĩte. Athamaki acio nĩ arĩkũ?

² Ũmwe wao nĩ Ahabu mũthamaki wa Isiraeli, na ũcio ũngĩ nĩ Manase mũthamaki wa Juda. Ngũrani ya athamaki acio erĩ no ĩtũrute ithomo rĩa bata mũno rĩgiĩ kwĩrira. (Atũm. 17:30; Rom. 3:23) Kwĩrira nĩ kuuga atĩa na tũngĩonania atĩa atĩ nĩ twĩrirĩte? No twende kũmenya maũndũ macio tondũ no twende Jehova atuohere rĩrĩa tweka mehia. Nĩguo tuone macokio ma ciũria icio, nĩ tũkwarĩrĩria ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa athamaki acio erĩ meekire, na tuone ũrĩa tũngĩĩruta nao. Nĩ tũgũcoka twarĩrĩrie maũndũ marĩa Jesu aarutanire megiĩ kwĩrira.

3. Ahabu aarĩ mũthamaki wa mũthemba ũrĩkũ?

³ Ahabu aarĩ mũthamaki wa mũgwanja harĩ Ũthamaki wa mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli. Aahikĩtie Jezebeli, mwarĩ wa mũthamaki wa Sidoni, bũrũri warĩ mũtongu ũrĩa warĩ mwena wa rũgongo rwa Isiraeli. Kĩhiko kĩu kĩa Ahabu na Jezebeli no kũhoteke nĩ kĩngĩaheire Isiraeli mĩeke ya kũgĩa na ũtonga makĩria. No ningĩ nĩ gĩatũmire ũrata wa rũrĩrĩ rũu hamwe na Jehova ũthũke o na makĩria. Jezebeli aathathayagia Baali, kwoguo nĩ eekĩrire Ahabu ngoro ambĩrĩrie ũthathaiya ũcio ũrĩ magigi gĩcigo-inĩ kĩu, ũrĩa wahutĩtie ũhũũri wa ũmaraya thĩinĩ  wa hekarũ na nginya kũruta ciana magongona. Ihinda-inĩ rĩu, anabii othe a Jehova maarĩ ũgwati-inĩ tondũ Jezebeli nĩwe warĩ mũtumia wa mũthamaki. Nĩ ooragithirie anabii aingĩ. (1 Ath. 18:13) Nake Ahabu “aarĩ mũũru maitho-inĩ ma Jehova gũkĩra arĩa othe maarĩ mbere yake.” (1 Ath. 16:30) Jehova nĩ oonaga maũndũ moru marĩa Ahabu na Jezebeli meekaga. No tondũ wa tha ciake, nĩ aatũmire mũnabii Elija nĩguo ahe andũ ake mũkaana magarũrĩre mĩthiĩre yao atanoya ikinya. No Ahabu na Jezebeli matiigana gũthikĩrĩria.

4. Jehova aatuĩrĩire Ahabu atĩa, na Ahabu eekire atĩa?

⁴ Mũthia-inĩ, wetereri wa Jehova nĩ wakinyire mũthia. Nĩ aatũmire Elija akeere Ahabu na Jezebeli ikinya rĩrĩa ekũmoera. Meerirũo atĩ famĩlĩ yao nĩ ĩngĩanangirũo ĩthire biũ. Ciugo cia Elija nĩ ciaiguithirie Ahabu ũũru mũno. Nĩ ‘eenyihirie,’ o na gũtuĩka mũndũ ndangĩerĩgĩrĩire ũndũ ũcio.—1 Ath. 21:19-29.

5-6. Nĩ maũndũ marĩkũ monanagia atĩ Ahabu ndeerirĩte kuuma ngoro?

⁵ O na gũtuĩka hĩndĩ ĩyo Ahabu nĩ eenyihirie, ciĩko iria aacokire gwĩka cioonanirie atĩ ndeerirĩte kuuma ngoro. Ndeerutanĩirie kweheria ũthathaiya wa Baali ũthamaki-inĩ wake. Ningĩ ndeekĩrire andũ ngoro mathathaiye Jehova. Nĩ harĩ maũndũ mangĩ eekire moonanirie atĩ ndeerirĩte.

⁶ Thutha ũcio Ahabu nĩ eerire Mũthamaki Jehoshafatu wa Juda anyitanĩre nake harĩ kũrũa na Asiria. Jehoshafatu aarĩ mũthamaki mwega na wehokete Jehova na kwoguo eerire Ahabu mambe macarie ũtaaro kuuma kũrĩ mũnabii wa Jehova mbere ya gũthiĩ mbaara-inĩ. Kĩambĩrĩria-inĩ, Ahabu nĩ aareganire na ũndũ ũcio akiuga: “Harĩ na mũndũ ũngĩ ũmwe tũngĩhũthĩra gũtuĩria ũhoro harĩ Jehova; no nĩ ndĩmũthũire tondũ ndarĩ hĩndĩ arathaga maũndũ mega manjĩgiĩ, arathaga o maũndũ moru.” O na kũrĩ ũguo, nĩ maatuĩririe ũhoro kũrĩ mũnabii Mikaia. Na o ta ũrĩa Ahabu aaugĩte, mũnabii ũcio wa Ngai ndeerire Ahabu ũhoro mwega. Handũ ha Ahabu kwĩrira na kũhoya Jehova amuohere, aaugire mũnabii ũcio aikio njera. (1 Ath. 22:7-9, 23, 27) O na gũtuĩka Ahabu nĩ angĩahotire gũikia mũnabii ũcio wa Jehova njera, ndangĩahotire kũgirĩrĩria ũrathi ũrĩa aarathĩte ũhinge. Rĩrĩa Ahabu aathiire mbaara-inĩ, no kũũragwo ooragirũo.—1 Ath. 22:34-38.

7. Thutha wa Ahabu gũkua, Jehova aaugire aarĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ?

⁷ Thutha wa Ahabu gũkua, Jehova nĩ oonanirie ũrĩa oonaga mũthamaki ũcio. Rĩrĩa Mũthamaki Jehoshafatu aacokire gwake kuuma mbaara-inĩ, Jehova nĩ aatũmire mũnabii Jehu amwĩre atĩ nĩ aahĩtĩtie nĩ ũndũ wa kũnyitanĩra na Ahabu. Mũnabii ũcio wa Jehova aamwĩrire ũũ: “Hihi andũ arĩa aganu nĩo wagĩrĩirũo gũteithia, na hihi andũ arĩa mathũire Jehova nĩo wagĩrĩirũo kwenda?” (2 Maũ. 19:1, 2) Ta wĩcirie ũndũ ũcio: Korũo Ahabu nĩ eerirĩte kuuma ngoro, mũnabii ũcio ndangĩaugire atĩ aarĩ mũndũ mwaganu wathũire Jehova. Kwoguo o na gũtuĩka Ahabu nĩ eerirĩte na gĩkĩro kĩna, ndeerirĩte biũ kuuma ngoro.

8. Tũreruta atĩa igũrũ rĩgiĩ kwĩrira kuumana na ngerekano ya Ahabu?

⁸ Tũreruta atĩa kuumana na ngerekano ya Ahabu? Rĩrĩa Elija eerire Ahabu ituĩro rĩrĩa rĩngĩakorire famĩlĩ yake, kĩambĩrĩria-inĩ nĩ eenyihirie. Warĩ ũndũ mwega gwĩka ũguo. Thutha-inĩ ciĩko ciake nĩ cioonanirie atĩ ndeerirĩte kuuma ngoro. Nĩ ũndũ ũcio, kwĩrira nĩ makĩria ma gũcũnga mũhera nĩ ũndũ wa ũndũ ũrĩa mũndũ ekĩte. Rekei tuone ngerekano ĩngĩ ĩronania kwĩrira kwa ma nĩ kuuga atĩa.

9. Manase aarĩ mũthamaki wa mũthemba ũrĩkũ?

⁹ Mĩaka ta magana merĩ thutha ũcio, Manase agĩtuĩka mũthamaki wa Juda. Eekire  maũndũ moru o na gũkĩra Ahabu. Bibilia yugaga ũũ: “Agĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova na gĩkĩro kĩnene nĩguo amũrakarie.” (2 Maũ. 33:1-9) Manase nĩ aakire magongona ma ngai cia maheeni, o na akĩiga mũhianano wa gwacũhio wa mũtĩ wa kũhoywo hekarũ-inĩ theru ya Jehova, na no kũhoteke mũtĩ ũcio warĩ mũhianano wa ngai ya ũciari. Nĩ eeingĩririe maũndũ-inĩ ma ũgo, ũragũri, na ũrogi. Ningĩ nĩ “aaitire thakame nyingĩ mũno ĩtarĩ na mahĩtia.” Nĩ ooragire andũ aingĩ na nginya “akĩhĩtũkĩria ariũ ake mwene mwaki-inĩ” nĩguo amarute marĩ magongona nĩ ũndũ wa Ngai cia maheeni.—2 Ath. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Jehova aarũngire Manase na njĩra ĩrĩkũ? Mũthamaki ũcio eekire atĩa?

¹⁰ O ta Ahabu, Manase nĩ aaregire gũthikĩrĩria motaaro marĩa Jehova aamũheaga kũgerera harĩ anabii ake. Mũthia-inĩ, Jehova akĩrehera Juda “anene a mbũtũ ya mũthamaki wa Ashuri, nao makĩnyita Manase na ihocio na makĩmuoha na bĩngũ igĩrĩ cia gĩcango makĩmũtwara Babuloni.” Hĩndĩ ĩyo Manase oohetwo njera Babuloni, no kũhoteke nĩ eeciririe na njĩra ndikĩru ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa eekĩte. Nĩ ‘aathiire na mbere kwĩnyihia na njĩra nene mbere ya Ngai wa maithe make ma tene.’ Na to ũguo tu. “Nĩ aathaithire Jehova Ngai wake amũiguĩre tha.” Bibilia yugaga, Manase “agĩthiĩ na mbere kũmũhoya.” Mũthamaki ũcio mũũru nĩ aambĩrĩirie gũcenjia. Akĩambĩrĩria kuona Jehova arĩ “Ngai wake,” na akĩmũhoya na kĩyo.—2 Maũ. 33:10-13.

11. Kũringana na 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 33:15, 16, Manase oonanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ eerirĩte kuuma ngoro?

¹¹ Thutha wa ihinda, Jehova nĩ aacokirie mahoya ma Manase. Maũndũ marĩa Manase aahoyaga igũrũ rĩamo nĩ maatũmire Jehova one atĩ nĩ aacenjetie. Kwoguo Jehova nĩ aathikĩrĩirie mathaithana make akĩmuohera, na akĩmwĩtĩkĩria atuĩke mũthamaki rĩngĩ. Manase eekire ũrĩa wothe angĩahotire kuonania atĩ nĩ eerirĩte kuuma ngoro. Nĩ eekire maũndũ marĩa Ahabu ateekire na njĩra ya kũgarũrĩra mĩthiĩre yake. Nĩ eerutanĩirie mũno kũrũa na ũthathaiya wa maheeni na agĩkĩra andũ ngoro mathathaiye Jehova. (Thoma 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 33:15, 16.) Manase nĩ aabataraga gũkorũo na ũmĩrĩru na wĩtĩkio nĩguo ahote kũhingia maũndũ macio, tondũ kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ nĩ aakoretwo aigĩte kĩonereria kĩũru harĩ famĩlĩ yake, andũ arĩa maarĩ igweta, na andũ arĩa aathamakagĩra. No mĩaka-inĩ yake ya ũkũrũ, Manase nĩ aageririe gũthondeka maũndũ mamwe aathũkĩtie. Josia ũrĩa wamwĩtaga guka no kũhoteke nĩ eerutire na kĩonereria gĩake, na thutha ũcio agĩtuĩka mũthamaki mwega mũno.—2 Ath. 22:1, 2.

12. Kĩonereria kĩa Manase kĩratũruta ũndũ ũrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwĩrira?

¹² Tũreruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa  Manase? Nĩ eenyihirie na agĩka makĩria ma ũguo. Aahoire Jehova akĩmũthaitha amũiguĩre tha, na akĩgarũrĩra mĩthiĩre yake. Nĩ eekire ũrĩa wothe angĩahotire gũthondeka maũndũ marĩa aathũkĩtie, akĩĩrutanĩria gũtungatĩra Jehova, na agĩteithia andũ arĩa angĩ meke ũguo. Kĩonereria kĩa Manase no gĩteithie nginya andũ arĩa maneka mehia maritũ mũno. Nĩ kĩonanagia wega atĩ Jehova Ngai nĩ ‘mwega na akoragwo ehaarĩirie kuohanĩra.’ (Thab. 86:5) Andũ arĩa meriraga kuuma ngoro nĩ mohagĩrũo.

13. Heana ngerekano ĩratũruta ũndũ wa bata wĩgiĩ kwĩrira.

¹³ Manase to gũcũnga aacũngire mũhera nĩ ũndũ wa mehia make, no nĩ eekire makĩria. Kĩonereria gĩake kĩratũruta ũndũ wa bata mũno wĩgiĩ kwĩrira. Wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩno: Ta hũũra mbica ũthiĩte nduka kũgũra keki. No handũ ha keki, mwendia agakũnengera itumbĩ. Hihi ũngĩoya itumbĩ rĩu na ũthiĩ narĩo? Aca! Hihi no ũrĩoe mwendia angĩgũtaarĩria atĩ itumbĩ nĩ rĩmwe rĩa indo iria ihũthagĩrũo kũruga keki? Aca! Ũndũ ũmwe na ũcio, Jehova endaga andũ arĩa mehĩtie merire. Angĩkorũo mũndũ ũrĩa wĩhĩtie nĩ araigua ũũru nĩ ũndũ wa mehia make, ũcio nĩ ũndũ mwega. O ta itumbĩ rĩu, kũigua ũũru nĩ ũndũ ũmwe ũbataranagia harĩ kwĩrira, no ti mũiganu. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũbataranagia? Harĩ ngerekano ĩmwe Jesu aaheanire ĩngĩtũteithia kwĩruta maũndũ maingĩ.

14. Thĩinĩ wa ngerekano ya Jesu-rĩ, mwanake ũrĩa worĩte aambĩrĩirie rĩ kuonania atĩ nĩ eerirĩte?

¹⁴ Jesu nĩ aaheanire ngerekano ya gwĩkĩra ngoro ĩgiĩ mwanake ũmwe worĩte thĩinĩ wa Luka 15:11-32. Mwanake ũcio aaremeire ithe, akiuma mũciĩ na agĩthiĩ “bũrũri wa kũraya.” Arĩ kũu, akĩambĩrĩria gũikara mũtũũrĩre wa ũũra-thoni. No rĩrĩa ũtũũro waritũhire, nĩ aambĩrĩirie gwĩciria na njĩra ndikĩru igũrũ rĩgiĩ matua moru marĩa aatuĩte. Ecũrania nĩ oonire atĩ ũtũũro wake warĩ mwega rĩrĩa aaikaraga mũciĩ gwa ithe. Jesu aaugire atĩ mwanake ũcio nĩ “aacokereirũo nĩ meciria.” Agĩgĩtua itua rĩa gũcoka mũciĩ nĩguo akahoe ithe mũhera. Kũmenya atĩ nĩ aatuĩte matua maingĩ moru kwarĩ kwa bata mũno harĩ mwanake ũcio. No hihi kũmenya ũguo kwarĩ kũiganu? Aca. Nĩ aabataraga kuoya ikinya!

15. Mwanake ũrĩa worĩte ngerekano-inĩ ya Jesu oonanirie atĩa atĩ nĩ eerirĩte?

¹⁵ Mwanake ũcio worĩte nĩ oonanirie atĩ nĩ eerirĩte kuuma ngoro nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eekĩte. Nĩ aambĩrĩirie thabarĩ yarĩ ndaya na agĩcoka mũciĩ. Rĩrĩa aakuhĩrĩirie ithe, aamwĩrire ũũ: “Nĩ njĩhĩirie igũrũ na ngakwĩhĩria. Ndiagĩrĩirũo gwĩtwo mũrũguo rĩngĩ.” (Luk. 15:21) Ciugo icio ciake cia kuuma ngoro nĩ cioonanirie atĩ nĩ eendaga gũthondeka rĩngĩ ũrata wake na Jehova. Ningĩ nĩ aamenyaga atĩ ciĩko ciake nĩ ciatuurithĩtie ithe.  Nĩ eehaarĩirie gwĩka ũrĩa wothe angĩahotire nĩguo etĩkĩrĩke nĩ ithe rĩngĩ, o na angĩkorũo ũguo nĩ kuuga atuĩke ũmwe wa andũ arĩa ithe aandĩkĩte. (Luk. 15:19) Athuri a kĩũngano no merute ũndũ wa bata mũno kuumana na rũgano rũu. No rũmateithie rĩrĩa marenda kũmenya kana Mũkristiano mũna wĩhĩtie nĩ erirĩte kuuma ngoro.

16. Nĩkĩ no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ athuri kũmenya kana mũndũ nĩ erirĩte kuuma ngoro?

¹⁶ Ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ athuri a kĩũngano kũmenya kana mũndũ mũna wĩhĩtie nĩ erirĩte kuuma ngoro. Gĩtũmi nĩ tondũ athuri matingĩhota gũthoma ngoro, kwoguo mageragia kũrora ũndũ ũrĩa ũronania atĩ mũndũ ũcio wĩhĩtie nĩ erirĩte biũ mehia marĩa ekĩte. Rĩmwe na rĩmwe, mũndũ ũrĩa wĩhĩtie no akorũo aingĩrĩte mũno mehia-inĩ nginya athuri a kĩũngano maage gũkorũo na ma kana nĩ erirĩte biũ kuuma ngoro.

17. (a) Nĩ ngerekano ĩrĩkũ ĩronania atĩ kũigua ũũru nĩ ũndũ wa mehia mũndũ ekĩte ti kuonania atĩ nĩ erirĩte kuuma ngoro? (b) O ta ũrĩa 2 Akorintho 7:11 yonanĩtie-rĩ, mũndũ arabatara gwĩka atĩa nĩguo onanie atĩ nĩ erirĩte kuuma ngoro?

¹⁷ Ta wĩcirie ngerekano ĩno. Mũrũ wa Ithe witũ akeingĩria ũtharia-inĩ ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Handũ ha gũcaria ũteithio, akahitha mũtumia wake, arata, na athuri a kĩũngano maũndũ moru marĩa ekaga. Mũthia-inĩ akamenyeka. Thutha wa athuri kũmwĩra atĩ marĩ na ũira ũronania atĩ nĩ akoretwo akĩingĩria ũtharia-inĩ, agetĩkĩra mahĩtia make na akoneka nĩ araigua ũũru nĩ ũndũ wa mehia macio ekĩte. No hihi ũndũ ũcio nĩ mũiganu? Athuri no mabatare kũrora maũndũ mangĩ makĩria ma gũkorũo atĩ nĩ araigua ũũru. Gĩtũmi nĩ tondũ mũrũ wa Ithe witũ ũcio ndeekĩte rĩhia rĩu iritũ o rita rĩmwe tu tondũ wa gũtua itua rĩtarĩ rĩega, no nĩ ũndũ aamenyerete gwĩka ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Ningĩ tiwe woimbũrire mehia make, no nĩ kũmenyeka aamenyekire. Kwoguo athuri a kĩũngano no mabatare kũrora maũndũ mangĩ maronania atĩ mũndũ ũcio wĩhĩtie nĩ agarũrĩire mwĩcirĩrie, mwerekera, o na mĩthiĩre yake. (Thoma 2 Akorintho 7:11.) Mũndũ ũcio no oe ihinda iraihu agĩkonania atĩ nĩ erirĩte kuuma ngoro. O na no abatare kwamba kweherio thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano.—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Mũndũ weheretio kĩũngano-inĩ angĩonania atĩa atĩ nĩ erirĩte kuuma ngoro, na maumĩrĩra mangĩkorũo marĩ marĩkũ?

¹⁸ Nĩguo mũndũ weheretio kĩũngano-inĩ onanie atĩ nĩ erirĩte kuuma ngoro, nĩ agĩrĩirũo gũthiaga mĩcemanio ategũtĩrĩria, na arũmĩrĩre ũtaaro wa athuri wĩgiĩ gũkorũo na mũtaratara mwega wa kũhoya na kwĩruta. Ningĩ nĩ arabatara gwĩthema biũ maũndũ marĩa maatũmĩte aingĩre mehia-inĩ. Angĩĩrutanĩria biũ gũthondeka ũrata wake na Jehova, no akorũo na ma atĩ Jehova nĩ ekũmuohera biũ na atĩ athuri nĩ mekũmũcokia kĩũngano-inĩ. Rĩrĩa athuri mararora  kana mũndũ wĩhĩtie nĩ erirĩte kuuma ngoro, nĩ mamenyaga atĩ ciira ũmwe no ũkorũo ũrĩ ngũrani na ũrĩa ũngĩ, na kwoguo nĩ merutanagĩria gũthuthuria maũndũ mothe na kinyi na magethema gũtua matua na njĩra ĩtarĩ ya wendo.

19. Kwĩrira kwa ma kũhutĩtie maũndũ marĩkũ? (Ezekieli 33:14-16)

¹⁹ O ta ũrĩa tweruta, kwĩrira kwa ma nĩ makĩria ma kuuga atĩ nĩ twacũnga mũhera nĩ ũndũ wa mehia marĩa twĩkĩte. No mũhaka mũndũ agarũrĩre mwĩcirĩrie na mwerekera wake, na oe ikinya rĩrĩa rĩrabatarania. Nĩ agĩrĩirũo gũtigana na mehia make na arũmĩrĩre ithimi cia Jehova. (Thoma Ezekieli 33:14-16.) Ũndũ ũrĩa mũnene mũndũ wĩhĩtie agĩrĩirũo gũthingata nĩ gũthondeka ũrata wake hamwe na Jehova.

20-21. Tũngĩteithia atĩa mũndũ wĩkĩte mehia maritũ?

²⁰ Jesu agĩtaarĩria ũndũ ũmwe wa bata wĩgiĩ ũtungata wake aaugire: “Njũkĩte gwĩta ehia nĩguo merire.” (Luk. 5:32) O na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria gwĩka ũguo. Kwa ngerekano, tũngĩmenya mũrata witũ wa hakuhĩ nĩ ekĩte mehia maritũ-rĩ, twagĩrĩirũo gwĩka atĩa?

²¹ Tũtingĩkorũo tũgĩteithia mũrata ũcio witũ tũngĩgeria kũhitha mehia make. Ningĩ kũgeria kũmũhithĩrĩra no wĩra wa tũhũ tondũ Jehova nĩ arona. (Thim. 5:21, 22; 28:13) No ũteithie mũrata ũcio waku na njĩra ya kũmũririkania atĩ athuri nĩ mehaarĩirie kũmũteithia. Angĩrega kumbũrĩra athuri mehia marĩa ekĩte, nĩ wagĩrĩirũo kũmenyithia athuri ũhoro ũcio, na njĩra ĩyo wonanie atĩ nĩ ma nĩ ũrenda kũmũteithia. Hĩndĩ ta ĩyo ũrata wake na Jehova ũkoragwo ũgwati-inĩ.

22. Tũkaarĩrĩria ũndũ ũrĩkũ gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

²² Ĩ angĩkorũo mũndũ nĩ araingĩrĩte mũno mehia-inĩ na athuri a kĩũngano matue atĩ nĩ ekweherio kĩũngano-inĩ? Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ mararũmbũyanirie nake na njĩra ĩtarĩ ya tha? Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkaarĩrĩria ũrĩa Jehova arũngaga andũ arĩa mehĩtie na njĩra ya tha, na ũrĩa tũngĩĩgerekania nake.