Tũũra Wĩiguĩte, o ta Jeremia

‘Niĩ Jehova, ndũire njetereire [ndĩiguĩte] hingie kĩĩranĩro gĩakwa.’—JER. 1:12.

1, 2. ‘Gũtũũra Jehova etereire kana eiguĩte’ kũgerekanĩtio na mũtĩ wa mũrothi nĩkĩ?

IRĨMA-INĨ cia Lebanoni na Isiraeli, mũtĩ ũrĩa ũkoragwo ũrĩ wa mbere gũcanũra kĩro nĩ mũrothi. Mahũa maguo ma rangi mwerũ macanũkaga o tene, ta mũthia-inĩ wa Janũarĩ kana kĩambĩrĩria-inĩ kĩa Februarĩ. Rĩĩtwa rĩa mũtĩ ũcio rĩa Kĩhibirania nĩ kuuga “ũrĩa wĩiguĩte.”

2 Rĩrĩa Jehova aamũrire Jeremia atuĩke mũnabii wake-rĩ, ũndũ ũcio wĩgiĩ mũrothi nĩ waahũthĩrirũo kuonania ũndũ wa bata. Kĩambĩrĩria-inĩ kĩa ũtungata wake, mũnabii ũcio nĩ onirio thĩinĩ wa kĩoneki mũtĩ ũcio ũthundũrĩte. Ũndũ

ũcio woonanagia atĩa? Jehova aatarĩirie ũũ: ‘niĩ-rĩ ndũire njetereire [ndĩiguĩte] hingie kĩĩranĩro gĩakwa.’ (Jer. 1:11, 12) O ta ũrĩa mũrothi ‘weeiguaga’ tene-rĩ, noguo Jehova ‘aarokaga gũũkĩra tene’ na njĩra ya ngerekano agatũma anabii ake makamenyithie andũ moimĩrĩro ma ũremi wao. (Jer. 7:25) Ndaahurũkire, aaikarire ‘eiguĩte’, nginya rĩrĩa kiugo gĩake kĩa ũrathi kĩahingire. O ihinda-inĩ rĩrĩa rĩaagĩrĩire, mwaka wa 607 M.M.M., ituĩro rĩa Jehova rĩgĩũka kũrĩ rũrĩrĩ rũremi rwa Juda.

3. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Jehova tũrĩ na ma naguo?

3 O ũndũ ũmwe, ũmũthĩ Jehova atũũire eiguĩte, eharĩirie kũhingia wendi wake. Gũtingĩhoteka aage kũhingia uuge wake. Gũkorũo Jehova nĩ eharĩirie-rĩ, kũrakũhutia atĩa? Hihi nĩ wĩtĩkĩtie atĩ o na mwaka-inĩ ũyũ wa  2011, Jehova nĩ ‘etereire kana nĩ eiguĩte’ nĩguo ahingie ciĩranĩro ciake? Tũngĩkorũo tũrĩ na nganja harĩ ciĩranĩro cia ma cia Jehova, rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kwarahũka kuumana na matorotoro o mothe ma kĩĩroho. (Rom. 13:11) Arĩ mũnabii wa Jehova, Jeremia aatũũrire eiguĩte. Gũthuthuria ũrĩa aatũũrire eiguĩte na kĩrĩa gĩatũmire atũũre eiguĩte arĩ wĩra-inĩ ũrĩa aaheetwo nĩ Ngai, gũgũtũteithia kuona ũrĩa tũngĩkirĩrĩria wĩra-inĩ ũrĩa Jehova atũheete.

Ndũmĩrĩri ya Mĩtũkĩ

4. Nĩ moritũ marĩkũ Jeremia aacemanagia namo akĩheana ndũmĩrĩri yake, na aagĩrĩirũo nĩ kũmĩheana na mĩtũkĩ nĩkĩ?

4 No kũhoteke atĩ Jeremia aarĩ na mĩaka hakuhĩ 25 hĩndĩ ĩrĩa aatuirũo mũrangĩri nĩ Jehova. (Jer. 1:1, 2) No eiguaga atariĩ o ta kahĩĩ kanini, gatarĩ na ũhoti wa kwarĩria athuri a rũrĩrĩ rũu, arĩa maarĩ akũrũ na maarĩ na ũnene. (Jer. 1:6) Aarĩ na matuĩro marũrũ na ma kũguoyohia marĩa aagĩrĩirũo kũmenyithania, makĩria kũrĩ athĩnjĩri-Ngai, anabii a maheeni, na anene, o hamwe na arĩa ‘maarũmagĩrĩra o mũndũ njĩra yake’ na arĩa ‘maatũire mahutatĩire’ Ngai. (Jer. 6:13; 8:5, 6) Hekarũ ya hĩndĩ ya mũthamaki Suleimani ĩrĩa yaarĩ na riri na yarĩ gatũũrũ ka ũthathaiya wa ma hakuhĩ mĩaka magana mana nĩ ĩngĩamomorirũo. Jerusalemu na Juda kũngĩatigirũo kũrĩ maganjo, nao aikari akuo matwarũo ithaamĩrio. Hatarĩ nganja, ndũmĩrĩri ĩrĩa Jeremia aahetwo aagĩrĩirũo nĩ kũmĩtwara na mĩtũkĩ!

5, 6. (a) Jehova arahũthĩra arĩa a itari rĩa Jeremia atĩa mahinda-inĩ maya? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria thĩinĩ wa ithomo rĩrĩ?

5 Mahinda-inĩ maya, Jehova nĩ aheeanĩte na wendo gĩkundi kĩa Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa matariĩ ta arangĩri a kũmenyithia andũ ituĩro rĩake harĩ thĩ ĩno. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku, acio a itari rĩa Jeremia makoretwo makĩra andũ maikarage mehũgĩte mahinda-inĩ maya tũratũũra. (Jer. 6:17) Bibilia ĩtĩtĩrithia atĩ Jehova, ndaceragĩrũo. Mũthenya wake ũgoka hĩndĩ ĩrĩa yagĩrĩire biũ, andũ materĩgĩrĩire.—Zef. 3:8; Mar. 13:33; 2 Pet. 3:9, 10.

6 Menya atĩ Jehova aikaraga eiguĩte na atĩ nĩ arĩrehe thĩ njerũ ĩrĩ na ũthingu hĩndĩ ĩrĩa yagĩrĩire biũ-rĩ. Kũmenya ũndũ ũcio kwagĩrĩirũo gwĩkĩra arĩa a itari rĩa Jeremia ngoro (Akristiano aitĩrĩrie maguta), na gũteithie arĩa a ng’ondu ingĩ maikarage meiguĩte nĩ ũndũ wa ndũmĩrĩri ĩyo yao ya mĩtũkĩ. Ũndũ ũcio ũngĩgũteithia atĩa? Jesu onanirie atĩ andũ othe marabatara kũrũgama mwena wa Ũthamaki wa Ngai. Rekei twarĩrĩrie ngumo ithatũ iria ciateithirie Jeremia gũikara eiguĩte wĩra-inĩ wake na ingĩtũteithia gwĩka o taguo ũmũthĩ.

Kwenda Andũ

7. Taarĩria ũrĩa wendo watũmire Jeremia ahunjie o na kũrĩ na moritũ?

7 Nĩ kĩĩ kĩahotithagia Jeremia kũhunjia o na kũrĩ na moritũ? Nĩ wendo wake harĩ andũ. Jeremia nĩ aamenyete atĩ arĩithi a maheeni nĩ maatũmĩte andũ makorũo na thĩna mũingĩ. (Jer. 23:1, 2) Kũmenya ũguo kwamũteithagia kũruta wĩra wake arĩ na wendo na tha. Nĩ eendaga andũ arĩa angĩ maigue ciugo cia Ngai nĩguo matũũre. Aamacaĩire mũno nginya akĩrĩra nĩ ũndũ wa thĩna ũrĩa ũngĩamakorire. (Thoma Jeremia 8:21; 9:1.) Ibuku rĩa Macakaya nĩ rĩonanagia wega ũrĩa Jeremia eendete na akarũmbũiya mũno rĩĩtwa rĩa Jehova o hamwe na andũ. (Maca. 4:6, 9) Rĩrĩa wona andũ ‘manyamarĩkĩte, na makahurunjũka ta mbũri itarĩ na mũrĩithi’ mahinda-inĩ maya-rĩ, hihi nĩ ũiguaga ũkĩĩrirĩria kũmahooreria na ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki wa Ngai?—Mat. 9:36.

8. Nĩkĩ kĩonanagia atĩ mĩnyamaro ndĩatũmire Jeremia agĩe na marũrũ?

8 Jeremia aanyaririrũo nĩ andũ o arĩa aageragia gũteithia, no we ndaigana kwĩrĩhĩria kana akĩgĩa na marũrũ. Aarĩ mũkirĩrĩria na mũtugi, nginya kwerekera Zedekia Mũthamaki ũrĩa waarĩ mũũru! O na thutha wa Zedekia kũmũneana akooragũo, Jeremia no  aamũthaithaga aathĩkĩre mũgambo wa Jehova. (Jer. 38:4, 5, 19, 20) Hihi wendo witũ harĩ andũ nĩ mũrũmu ta wa Jeremia?

Ũũmĩrĩru Ũrĩa Ũheanagwo nĩ Ngai

9. Tũngĩmenya atĩa atĩ ũũmĩrĩru wa Jeremia woimĩte kũrĩ Ngai?

9 Aarĩrio nĩ Jehova rĩa mbere, Jeremia aageririe kũruta ciĩgwatio. Kuumana na ũndũ ũcio no twĩrute atĩ ũũmĩrĩru na ũcamba ũrĩa aacokire kuonania itiaumanĩte na gũciarũo. Ũhoti mũnene ũrĩa Jeremia onanirie wĩra-inĩ wake arĩ mũnabii woimanaga na kwĩhoka Ngai biũ. Hatarĩ nganja, Jehova aarĩ hamwe na mũnabii ũcio “o ta njamba ya kũmakania” na njĩra ya atĩ, nĩ aatirĩrĩire Jeremia na akĩmũhe hinya ahote kũruta wĩra wake. (Jer. 20:11) Ngumo ya ũcamba na ũũmĩrĩru wa Jeremia yaarĩ nene ũũ atĩ Jesu arĩ ũtungata-inĩ wake wa gũkũ thĩ kũrĩ andũ meeciragia nĩ Jeremia wariũkĩte!—Mat. 16:13, 14.

10. Nĩkĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ matigari ma arĩa aitĩrĩrie maguta nĩ matũmĩtwo kũrĩ ‘ndũrĩrĩ na mothamaki’?

10 Arĩ “Mũthamaki wa ndũrĩrĩ,” Jehova nĩ aaheire Jeremia wĩra wa gũtwara ndũmĩrĩri ya ituĩro kũrĩ ndũrĩrĩ na mothamaki. (Jer. 10:6, 7) No nĩ na njĩra ĩrĩkũ arĩa aitĩrĩrie maguta matũmĩtwo kũrĩ “ndũrĩrĩ, . . . na kũndũ kũrĩa gũthamakagwo nĩ athamaki”? (Jer. 1:10) O ta mũnabii ũcio wa tene, acio a itari rĩa Jeremia nĩ maheetwo wĩra nĩ Mũnene wa igũrũ na thĩ. Ndungata cia Ngai iria njitĩrĩrie maguta nĩ iheetwo wĩra wa kũhunjĩria ndũrĩrĩ ciothe na mothamaki thĩinĩ wa thĩ yothe. Makĩhũthĩra ũhoti ũrĩa maheetwo nĩ Ngai ũrĩa wĩ Igũrũ Mũno na Kiugo gĩake kĩrĩa gĩtongoretio na roho, acio a itari rĩa Jeremia maanagĩrĩra atĩ, ndũrĩrĩ na mothamaki ma mahinda maya nĩ ikoombororio na iniinwo hĩndĩ ĩrĩa Ngai atuĩte na kũgerera njĩra ĩrĩa athuurĩte. (Jer. 18:7-10; Kũg. 11:18) Acio a itari rĩa Jeremia merutanĩirie mategũtigithĩria wĩra-inĩ ũcio maheetwo nĩ Ngai wa kũhunjia ndũmĩrĩri ya ituĩro rĩa Jehova thĩinĩ wa thĩ yothe.

11. Nĩ kĩĩ gĩgũtũteithia tũthiĩ na mbere kũhunjia tũtegũtigithĩria o na rĩrĩa tũrĩ na mathĩna?

11 Rĩmwe na rĩmwe rĩrĩa twakarario, twaga gũthikĩrĩrio, kana twacemania na mathĩna, nĩ ũndũ mũhũthũ gũkua ngoro. (2 Kor. 1:8) Ĩndĩ o ta Jeremia, rekei tũthiĩ na mbere. Tũtigakue ngoro. Rekei o mũndũ o mũndũ athiĩ na mbere gũthaitha Ngai, kwĩhocia harĩ we, na “kũũmĩrĩria” o tũkĩmwĩhokaga atũteithie. (1 Thes. 2:2) Tũrĩ athathaiya a ma, no nginya tũthiĩ na mbere gũikara twĩiguĩte mawĩra-inĩ maitũ marĩa twĩhokeirũo nĩ Ngai. Tũbataire kwĩrutanĩria gũthiĩ na mbere kũhunjia tũtegũtigithĩria igũrũ rĩgiĩ kwanangwo kwa ndini cia maheeni cia Gĩkristiano, kũrĩa kũgerekanĩtio na kwanangwo kwa Jerusalemu. Arĩa a itari rĩa Jeremia, mahunjagia ũhoro wa “mwaka ũrĩa Jehova akonania ũtugi wake,” o hamwe na “mũthenya ũrĩa Ngai witũ akagerana ngero cia kwĩrĩhĩria” —Isa. 61:1, 2; 2 Kor. 6:2.

Gĩkeno gĩa Kuuma Ngoro

12. Tũngiuga atĩ Jeremia nĩ aatũũririe gĩkeno gĩake nĩkĩ, na ũndũ ũrĩa mũnene wamũteithagia nĩ ũrĩkũ?

12 Jeremia nĩ aakenagĩra wĩra wake. Eerire Jehova ũũ: “Rĩrĩa ndeto icio ciaku cionekaga, nĩ kwĩnyitĩra ndaciĩnyitagĩra, ngaciĩkĩra ngoro ta arĩ kũrĩa ndĩcirĩĩte, nacio igatuĩka cia kũngenia, o na cia kũnjiguithia wega ngoro; nĩ gũkorũo njĩtanĩtio na rĩĩtwa rĩaku, wee Jehova Ngai Mũnene wa Ita.” (Jer. 15:16) Jeremia onaga ũrĩ mweke wa mwanya gwĩtanio na rĩĩtwa rĩa Ngai ũrĩa wa ma na kũhunjia kiugo gĩake. No rĩrĩa Jeremia eciria mũno ũhoro wa arĩa maamũnyũrũragia, nĩ aagaga gĩkeno. Ĩndĩ eciria ũrĩa ndũmĩrĩri yake ĩrĩ njega na ya bata akagĩa na gĩkeno rĩngĩ.—Jer. 20:8, 9.

13. Kwĩruta maũndũ marĩa marikĩru ma kĩĩroho nĩ kwa bata nĩkĩ harĩ gũtũũria gĩkeno giitũ?

13 Nĩguo tũtũũrie gĩkeno wĩra-inĩ witũ wa kũhunjia ũmũthĩ, tũbataire kũrĩa “irio iria nyũmũ,” ma ĩrĩa ndikĩru ya Kiugo kĩa Ngai. (Ahib. 5:14) Kwĩruta na njĩra ndikĩru nĩ kuongagĩrĩra wĩtĩkio hinya. (Kol. 2:6, 7) Gũtũtei thagia kuona ũrĩa ciĩko ciitũ ihutagia ngoro ya Jehova. Angĩkorũo nĩ twagaga mahinda ma gũthoma na kwĩruta Bibilia, twagĩrĩirũo gũthuthuria mĩbango iitũ rĩngĩ. O na tũngĩĩruta Bibilia na twĩcũranie ndagĩka nyinyi o mũthenya, nĩ tũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria na ta Jeremia ‘nĩtũrĩkenaga na tũkaigua wega ngoro.’

14, 15. (a) Maciaro marĩa moonekire nĩ ũndũ wa Jeremia gũthiĩ na mbere wĩra-inĩ wake arĩ mwĩhokeku nĩ marĩkũ? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ a Ngai ũmũthĩ moĩ wĩgiĩ wĩra wa kũhunjia?

14 Jeremia nĩ aarutire mĩkaana ya Jehova na akĩhunjia ndũmĩrĩri ĩkoniĩ matuĩro make ategũtigithĩria, no o na kũrĩ ũguo-rĩ, nĩ aaririkanaga atĩ aarĩ na wĩra wa “gũtiiranĩrĩra o na kũũmanĩrĩria.” (Jer. 1:10) Wĩra wake wa gũtiiranĩrĩra na wa kũũmanĩrĩria nĩ wagĩire na maciaro. Ayahudi amwe o hamwe na andũ mataarĩ Ayahudi nĩ maahonokire kwanangwo kwa Jerusalemu mwaka wa 607 M.M.M. Nĩ tũũĩ ũhoro wa Arekabu, Ebedi-meleku, na Baruku. (Jer. 35:19; 39:15-18; 43:5-7) Arata acio a Jeremia eehokeku na etigĩri Ngai marũgamagĩrĩra arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra gũkũ thĩ, arĩa matwaranaga na arĩa  aitĩrĩrie maguta. Acio a itari rĩa Jeremia nĩ makenaga mũno rĩrĩa megwĩkĩra wĩtĩkio wa “kĩrĩndĩ [kĩu] kĩingĩ” hinya. (Kũg. 7:9) O ũndũ ũmwe, acio a kĩrĩndĩ kĩingĩ arĩa matwaranaga na arĩa aitĩrĩrie maguta na wĩhokeku nĩ makenaga mũno magĩteithĩrĩria andũ arĩa mendaga kũmenya ma ya Kiugo kĩa Ngai.

15 Andũ a Ngai nĩ mamenyaga atĩ kũhunjia ũhoro mwega to ũtungata harĩ andũ arĩa maũiguaga no ningĩ nĩ ũthathaiya harĩ Ngai witũ. O na andũ mangĩtũthikĩrĩria kana maage gũtũthikĩrĩria-rĩ, kũrutĩra Jehova ũtungata mũtheru na njĩra ya kũhunjia nĩ gũtũrehagĩra gĩkeno kĩnene.—Thab. 71:23; thoma Aroma 1:9.

‘Ikaraga Wĩiguĩte’ Wĩra-inĩ Waku!

16, 17. Kũguũrĩrio 17:10 na Habakuku 2:3 cionanagia atĩa atĩ mahinda marĩa tũratũũra nĩ mehĩkĩte?

16 Gwĩciria ũhoro wa ũrathi ũrĩa wĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 17:10 no gũtũteithie kuona wega ũrĩa mahinda marĩa tũratũũra mehĩkĩte. Mũthamaki wa mũgwanja na nĩwe thirikari ya Ũrũmwe wa Ngeretha na Amerika nĩ ambĩrĩirie gwathana. Tũthomaga ũũ ũhoro wake: “Oka [thirikari ĩrĩa nene ya mũgwanja ya thĩ] no mũhaka aikare o ihinda inyinyi.” Gũkinyĩria rĩu, no mũhaka “ihinda [rĩu] inyinyi” rĩkorũo rĩkuhĩrĩirie gũthira. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũico wa mũtabarĩre ũyũ mũũru, mũnabii Habakuku atũũmagĩrĩria ũũ: “Kĩoneki gĩkĩ nĩ kĩa ihinda rĩrĩa gĩathĩrĩirio . . . Wee gĩta o gũkirĩrĩria ũgĩetereire, nĩ ũndũ ti-itherũ gĩtirĩ hingo gĩtakahingio, na gĩtigatĩrio.”—Hab. 2:3.

17 Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi mũtũũrĩre wakwa nĩ wonanagia kũna atĩ nĩ njĩtĩkĩtie atĩ matukũ maya tũratũũra nĩ mehĩkĩte? Mĩikarĩre yakwa hihi nĩ yonanagia atĩ nĩ ndĩratanya mũico ũke o na narua? Hihi matua makwa na maũndũ marĩa njĩkĩrĩire-rĩ, nĩ monanagia atĩ njĩrĩgĩrĩire mũico ũke o narua, kana hihi o na ndirĩ na ma atĩ nĩ kũrĩ hingo ũgooka?’

18, 19. Nĩkĩ rĩrĩ ti rĩo ihinda rĩa kũgonderera?

18 Wĩra wa arĩa a itari rĩa mũrangĩri ti mũthiru. (Thoma Jeremia 1:17-19.) Nĩ ũhoro wa gĩkeno kuona atĩ Akristiano arĩa aitĩrĩrie maguta mehandĩte wega, ta “gĩtugĩ gĩa kĩgera” na ta “itũũra rĩirige”! ‘Mehotorete ũhoro-wa-ma’ na njĩra ya gwĩtĩkĩra Kiugo kĩa Ngai kĩmekĩre hinya nginya marĩkie wĩra ũrĩa mahetwo. (Ef. 6:14) Nao arĩa a kĩrĩndĩ kĩingĩ marĩ na kĩyo o ta kĩu nĩ manyitaga mbaru acio a itari rĩa Jeremia kũhingia wĩra wao ũrĩa maheetwo nĩ Ngai.

19 Rĩrĩ ti rĩo ihinda rĩa kũgonderera wĩra-inĩ wa Ũthamaki no nĩ ihinda rĩa gwĩciria ũrĩa Jeremia 12:5 ĩratwĩra. (Thoma.) Ithuothe no mũhaka tũkirĩrĩrie mathĩna marĩa tũcemanagia namo mũtũũrĩre-inĩ. Magerio macio ma wĩtĩkio no magerekanio na gũteng’erania na ‘andũ marathiĩ na magũrũ.’ Ĩndĩ o ũrĩa, ‘thĩna ũrĩa mũnene’ ũrakuhĩrĩria, no twĩrĩgĩrĩre mathĩna mongerereke. (Mat. 24:21) Kũhiũrania na mathĩna maritũ makĩria marĩa marĩ mbere iitũ no kũgerekanio na “gũcindana na mbarathi.” Mũndũ no abatare hinya mũingĩ wa gũkirĩrĩria nĩguo ateng’eranie na mbarathi. Kwoguo harĩ bata gũkirĩrĩria magerio marĩa tũracemania namo ihinda-inĩ rĩrĩ, nĩguo tũkaahota gũkirĩrĩria marĩa marĩ mbere iitũ.

20. Wee ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa?

20 Ithuothe no twĩgerekanie na Jeremia na tũhingie wĩra witũ wa kũhunjia na njĩra njega! Ngumo ta wendo, ũũmĩrĩru, na gĩkeno nĩcio ciatũmire Jeremia ahingie ũtungata wake arĩ mwĩhokeku mĩaka 67. Gũcanũka kwa mũtĩ wa mũrothi gũtũririkanagia atĩ Jehova ‘nĩ egũikara eiguĩte’ nĩguo ahingie uuge wake. Tũkĩrĩ na gĩtũmi kĩega o na ithuĩ, gĩa gwĩka o taguo! Jeremia nĩ ‘aaikarire eiguĩte’ o na ithuĩ no tũhote.

Hihi nĩ Ũraririkana?

• Wendo wateithirie Jeremia atĩa ‘gũikara eiguĩte’ wĩra-inĩ wake?

• Tũrabatara ũũmĩrĩru ũrĩa ũheanagwo nĩ Ngai nĩkĩ?

• Nĩkĩ gĩateithirie Jeremia gũtũũria gĩkeno gĩake?

• Ũngĩenda ‘gũtũũra wĩiguĩte’nĩkĩ?

[Ciũria cia wĩruti]

[Mbica karatathi ka 31]

Nĩ ũgũthiĩ na mbere na kũhunjia o na kũrĩ na ũkararia?