Jehova Nĩ Oĩ Kũhonokia Andũ Ake

“Mwathani [Jehova] nĩoĩ kũhonokia andũ arĩa mamwĩyamũrĩire.”​—2 PET. 2:9.

NĨ KĨĨ KĨNGĨTŨMA TŨKORŨO NA MA ATĨ JEHOVA:

Nĩ oĩ gwĩka maũndũ kũringana na mahinda nĩguo ahingie muoroto wake?

Nĩ akaahũthĩra hinya wake kũrũĩrĩra andũ ake?

Nĩ oĩ ũrĩa maũndũ manene magathiĩ mekĩkĩte?

1. Nĩ maũndũ marĩkũ magakorũo kuo hĩndĩ ya ‘thĩna ũrĩa mũnene’?

 ITUĨRO rĩa Ngai harĩ thĩ ĩno ya Shaitani rĩrĩũka o rĩmwe na njĩra ya kũgegania. (1 Thes. 5:2, 3) Rĩrĩa “mũthenya ũrĩa mũnene wa Jehova” ũrĩkinya, kĩrĩndĩ gĩa thĩ nĩ kĩrĩhĩngĩcĩka. (Zef. 1:14-17) Moritũ na kũnyihĩrũo nĩ mabataro gũgaatuĩka ũndũ wa o mũthenya. Rĩgaakorũo rĩrĩ ihinda rĩa thĩna mũnene “ũtarĩ wonwo taguo gwata kĩambĩrĩria gĩa thĩ nginya rĩu.”—Thoma Mathayo 24:21, 22.

2, 3. (a) Andũ a Ngai magaacemania na ũndũ ũrĩkũ hĩndĩ ya ‘thĩna ũrĩa mũnene’? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtwĩkĩra hinya nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marĩ mbere?

² Hĩndĩ ĩrĩa “thĩna mũnene” ũgaakorũo ũrorete gũkinya gĩturi, nĩrĩo andũ a Ngai magaatharĩkĩrũo nĩ “Gogu wa bũrũri wa Magogu.” Hĩndĩ ya tharĩkĩro ĩyo, “mbũtũ nene mũno” nĩ ĩgookĩrĩra andũ a Ngai ‘ĩtariĩ o ta itu ithimbu rĩhumbĩte thĩ.’ (Ezek. 38:2, 14-16) Gũtirĩ gĩkundi kĩa andũ gĩkeeyumĩria kũgitĩra andũ a Jehova. Ũhonokio wao ũgaakorũo wĩhocetie harĩ Ngai wiki. Hihi mageka atĩa hĩndĩ ĩyo magaakorũo marorete kũniinwo?

³ Angĩkorũo wĩ ndungata ya Jehova-rĩ, hihi nĩ wĩtĩkĩtie atĩ Jehova arĩ na ũhoti, na nĩ akaahonokia andũ ake hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene? Mũtũmwo Petero aandĩkire ũũ: ‘Mwathani Jehova nĩoĩ kũhonokia andũ arĩa mamwĩyamũrĩire moime magerio-inĩ, na gũikarithia andũ arĩa aganu o nginya rĩrĩa mũthenya ũrĩa wa ciira ũgaakinya.’ (2 Pet. 2:9) Gwĩcũrania ũhoro wa ũrĩa Jehova aahonokanirie tene no gũtwĩkĩre hinya nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marĩ mbere. Rekei twarĩrĩrie ngerekano ithatũ, iria igwĩkĩra hinya mwĩhoko witũ harĩ ũhoti wa Jehova wa kũhonokia andũ ake.

KŨHONOKA KĨGUŨ GĨA THĨ YOTHE

4. Warĩ ũndũ wa bata maũndũ mekwo kũringana na mahinda hĩndĩ ya Kĩguũ nĩkĩ?

⁴ Mbere ndaya, wĩcirie ũhoro wa Kĩguũ kĩa hĩndĩ ya Nuhu. Nĩguo wendi wa Jehova ũhinge, no mũhaka maũndũ mangĩekirũo  kũringana na mahinda. Wĩra mũnene wa gwaka thabina no mũhaka ũngĩarĩkirio na nyamũ ciingĩrio mbere ya mbura ya kĩguũ kwambĩrĩria. Ibuku rĩa Kĩambĩrĩria rĩonanagia atĩ, Jehova ndaambire gwakithia thabina nĩguo acoke gũtua rĩrĩa angĩarehire mbura ya kĩguũ ta aabataraga kũiga ihinda rĩu ũndũ rĩngĩagarũrirũo kũngĩatuĩkire mwako ũcio nĩ wacererũo. Ithenya rĩa ũguo, Ngai nĩ aatuĩte rĩrĩa Kĩguũ kĩu kĩngĩambĩrĩirie, ihinda inene ataneera Nuhu ũndũ o na ũmwe wĩgiĩ gwaka thabina. Tũmenyaga ũguo atĩa?

5. Jehova aatuire ũndũ ũrĩkũ wonanĩtio nĩ ciugo iria irĩ thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 6:3, na nĩ rĩ aamenyithanirie itua rĩu?

⁵ Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ aatuire itua na akĩrĩmenyithania igũrũ. Kũringana na Kĩambĩrĩria 6:3, oigire ũũ: ‘Roho wakwa ndũngĩtũũra ũgianaga na andũ hingo ciothe, tondũ o nĩ mwĩrĩ o ro ũguo; no rĩrĩ, mĩaka ĩrĩa marĩkinyagia ĩgũtuĩka igana rĩa mĩrongo ĩĩrĩ.’ Akiuga ũguo ndaaragia ũhoro wa mĩaka ya ũtũũro wa andũ. Rĩarĩ itua rĩa ciira, rĩrĩa Jehova aahũthĩrire kuonania nĩ rĩ angĩoire ikinya rĩa kũniina andũ arĩa mateetigĩrĩte Ngai thĩinĩ wa thĩ. a Tondũ Kĩguũ kĩambĩrĩirie mwaka-inĩ wa 2370 Mbere ya Mahinda Maitũ (M.M.M.), ũguo nĩ kuuga atĩ Ngai aamenyithanirie itua rĩu mwaka-inĩ wa 2490 M.M.M. Hĩndĩ ĩyo, Nuhu aarĩ na ũkũrũ wa mĩaka 480. (Kĩam. 7:6) Mĩaka 20 thutha ũcio, mwaka-inĩ wa 2470 M.M.M., nĩrĩo Nuhu ambĩrĩirie kũgĩa na ariũ. (Kĩam. 5:32) Gwatigarĩte mĩaka ta igana rĩmwe Kĩguũ kĩambĩrĩrie, no gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo Jehova ndaakoretwo aguũrĩirie Nuhu itemi rĩa mwanya rĩrĩa angĩagĩire narĩo harĩ kũhonokia andũ. Ngai angĩaikarire ihinda rĩigana atĩa agĩcoka kwĩra Nuhu?

6. Nĩ rĩ Jehova aathire Nuhu aake thabina?

⁶ Kũroneka Jehova eetereire mĩaka mĩrongo ĩigana ũna mbere ya kwĩra Nuhu ũrĩa aabangĩte gwĩka. Hihi twĩna mũthingi ũrĩkũ wa kuuga ũguo? Ũhoro ũrĩa mwandĩke wonanagia atĩ, rĩrĩa Ngai eerire Nuhu ake thabina, ariũ ake maarĩ andũ agima mahikanĩtie. Jehova aamwĩrire ũũ: “Nĩngũhanda kĩrĩkanĩro nawe; nawe no ũtonye thabina ĩo, wee mwene, mũrĩ hamwe na ihĩĩ ciaku, na mũkaguo, o na aka a ihĩĩ ciaku.” (Kĩam. 6:9-18) Kwoguo no kũhoteke, atĩ Nuhu akĩheo wĩra wa gwaka thabina, no mĩaka 40 kana 50 tu yatigarĩte Kĩguũ gĩũke.

7. (a) Nuhu na famĩlĩ yake moonanirie wĩtĩkio atĩa? (b) Nĩ rĩ Ngai aacokire kũmenyithia Nuhu mũthenya ũrĩa Kĩguũ kĩngĩokire?

⁷ O magĩthiaga na mbere na wĩra wa gwaka thabina, no mũhaka Nuhu na famĩlĩ yake nĩ meeyũragia ũrĩa Ngai angĩahingirie muoroto wake na rĩrĩa Kĩguũ kĩngĩambĩrĩirie. No kwaga kũmenya maũndũ macio gũtiagiririe make thabina. Maandĩko moigaga: “Nuhu ekire; maũndũ marĩa mothe aathirũo nĩ Ngai eke, noguo ekire.” (Kĩam. 6:22) Thikũ mũgwanja mbere ya mbura ya kĩguũ—ihinda rĩrĩa rĩngĩaiganire Nuhu na famĩlĩ yake o kũingĩria nyamũ tu thĩinĩ wa thabina—Jehova akĩmenyithia Nuhu mũthenya ũrĩa Kĩguũ kĩngĩambĩrĩirie. Kwoguo, ‘Nuhu aakinyia mĩaka magana matandatũ, kũrĩ mũthenya wa ikũmi na mũgwanja wa mweri wa kerĩ mwaka ũcio,’ ndirica cia igũrũ igĩcoka kũhingũka, maũndũ mothe maarĩ marĩku.—Kĩam. 7:1-5, 11.

8. Ũhoro wĩgiĩ Kĩguũ kĩrĩa kĩnene ũtũteithagia atĩa kũgĩa na ũma atĩ Jehova nĩ oĩ hĩndĩ ya kũhonokia andũ ake?

⁸ Ũhoro ũcio wĩgiĩ Kĩguũ wonanagia ũhoti wa Jehova, to arĩ Mũigi-mahinda tu, no o na arĩ Mũhonokania. O ũrĩa arathiĩ atarĩte mahinda marĩa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ ũtigairie, no tũkorũo na ũma atĩ maũndũ marĩa mothe Jehova orotete, magekĩka ‘mũthenya na ithaa’ rĩrĩa atuĩte. —Mat. 24:36; thoma Habakuku 2:3.

KŨHONOKIO IRIA-INĨ ITUNE

9, 10. Jehova aahũthĩrire andũ ake atĩa kũhenereria mbũtũ ya ita ya Misiri ĩingĩre mũtego-inĩ?

⁹ Gũkinyĩria hau, nĩ tuonete atĩ Jehova arĩ ũhoti mũnene wa kũiga mahinda akĩhingia muoroto wake. Ngerekano ya kerĩ ĩrĩa tũkwarĩrĩria ĩronania gĩtũmi kĩngĩ gĩa kwĩhoka Jehova  ahonokie andũ ake: Akaahũthĩra hinya wake ũtarĩ gĩthimi gũtigĩrĩra atĩ wendi wake nĩ wahinga. Ũhoti wa Jehova wa kũhonokia ndungata ciake nĩ wa kwĩhokeka mũno ũũ atĩ rĩmwe anacihũthĩra kũhenereria thũ ciake cingĩre mũtego-inĩ. Ũguo nĩguo eekire agĩkũũra Aisiraeli kuuma ũkombo-inĩ wa Misiri.

¹⁰ Kwahoteka Aisiraeli arĩa moimire Misiri maarĩ mũigana wa andũ ta milioni ithatũ. Jehova aahũthĩrire Musa kũmatongoria na njĩra yatũmire Firauni ecirie atĩ marorũũra nĩ kũhĩngĩcĩka. (Thoma Thama 14:1-4.) Nĩ ũndũ wa kũhenererio nĩ kaanya kau, Firauni agĩtongoria mbũtũ yake ya ita gũteng’eria ngombo icio ciarĩ ciake, acihĩtĩrĩrie Iria-inĩ Itune. Nĩ hangĩonekire ta gũtaarĩ na rĩũrĩro. (Tham. 14:5-10) Ĩndĩ, Aisiraeli matiarĩ ũgwati-inĩ o na hanini. Nĩkĩ? Tondũ Jehova aatigĩtie o hanini oe ikinya rĩa kũmahonokia.

11, 12. (a) Jehova aarũĩrĩire andũ ake atĩa? (b) Rĩrĩa Ngai aingĩrĩire maũndũ, moimĩrĩro maarĩ marĩkũ, na ũhoro ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova?

¹¹ “Gĩtugĩ gĩa itu” kĩrĩa gĩatongoragia Aisiraeli gĩacokire thutha wao, gĩkĩmahakania na ita rĩa Firauni, ningĩ gĩgĩtũma rĩkorũo nduma-inĩ. No, harĩ Aisiraeli gĩtugĩ kĩu gĩatuĩkaga ũtheri ũtukũ, na njĩra ya kĩama. (Thoma Thama 14:19, 20.) Jehova aacokire akĩhũthĩra rũhuho rwa kuuma mwena wa irathĩro kũgayũkania iria, ‘agĩtũma rĩtuĩke thĩ nyũmũ.’ No mũhaka ũndũ ũcio nĩ woire ihinda, amu ũhoro ũcio ugaga ũũ: ‘Rũhuho rũkĩhurutana ũtukũ ũcio wothe’ nacio ‘ciana cia Isiraeli igĩkĩgera iria gatagatĩ harĩa haatuĩkĩte thĩ nyũmũ.’ Aisiraeli maathiaga kahora mũno maringithanĩtio na mbũtũ ya Firauni ĩrĩa yaahaicĩte makari ma ita. No o na kũrĩ ũguo, Amisiri matingĩahotire kũmakinyĩra, amu Jehova nĩwe warũagĩrĩra Aisiraeli. “Akĩnyaririthia mbũtũ ĩo ya andũ a Misiri. Nake akĩrũkithia magũrũ ma ngari ciao, magĩcoka gũcitwara iritũhĩte mũno.”—Tham. 14:21-25.

¹² Aisiraeli othe maarĩkia kũringa, Jehova akĩĩra Musa: “Tambũrũkia guoko gwaku igũrũ rĩa iria, maĩ macoke, maturĩrĩrie andũ a Misiri, na ngari ciao, o na andũ ao arĩa mathiaga mahaicĩte mbarathi.” Rĩrĩa thigari icio ciambĩrĩirie gwĩthara ciũrĩre maĩ, “Jehova agĩthinĩkania andũ a Misiri iria-inĩ thĩinĩ.” Matiarĩ na gwa kũũrĩra. “Hatiatigarire mũndũ o na ũmwe wao.” (Tham. 14:26-28) Jehova agĩkĩonania atĩ nĩ arĩ ũhoti wa kũhonokia andũ ake ũndũ-inĩ o wothe.

KŨHONOKA KWANANGWO KWA JERUSALEMU

13. Nĩ maũndũ marĩkũ Jesu oigĩte, na hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ arũmĩrĩri ake mangĩeyũririe?

¹³ Jehova nĩ oĩ biũ ũrĩa maũndũ mageekĩka nĩguo ahingie muoroto wake. Bata wa ũndũ ũcio nĩ wonanĩtio nĩ ngerekano ya gatatũ ĩrĩa tũkwarĩrĩria: kũrigicĩrio kwa Jerusalemu karine-inĩ ya mbere. Jehova aahũthĩrire Mũriũ wake, kwĩra Akristiano arĩa maatũũraga Jerusalemu na Judea ũrĩa mangĩekire nĩguo mahonoke mbere ya itũũra rĩu kwanangwo mwaka wa 70 M.M. Jesu oigĩte ũũ: “Rĩrĩa mũkona kĩrĩa kĩrĩ thahu na gĩa gũkiria ihooru, o kĩrĩa kĩaaririo ũhoro wakĩo nĩ mũnabii ũrĩa wetagwo Danieli, kĩrũngiĩ handũ harĩa hatheru, . . . hĩndĩ ĩo-rĩ, andũ arĩa matũire Judea nĩmorĩre irĩma-inĩ.” (Mat. 24:15, 16) No hihi arũmĩrĩri ake mangĩamenyire atĩa atĩ ũrathi ũcio nĩ wambĩrĩria kũhinga?

14. Ciugo cia Jesu ciatherire atĩa o ũrĩa maũndũ maathiaga magĩkĩkaga?

¹⁴ Ũrĩa Jesu oigĩte, waatheraga o ũrĩa maũndũ maathiaga magĩkĩkaga. Mwaka-inĩ wa 66 M.M.,  mbũtũ ya Aroma ĩtongoretio nĩ Cestius Gallus ĩgĩkinya Jerusalemu kũniina ũremi wa Ayahudi. Rĩrĩa itungati cia Kĩyahudi cietagwo Azelote, ciathiire kwĩhitha thĩinĩ wa hekarũ, thigari cia Aroma igĩitĩka gũthũkia rũthingo rwa hekarũ. Akristiano arĩa maaikarĩte meiguĩte, nĩ maamenyire ũrĩa ũndũ ũcio woonanagia: Ita rĩa ahoi ngai cia maheeni (“kĩrĩa kĩrĩ thahu”) rĩokire nginya rĩgĩkinya thingo-inĩ cia hekarũ (“harĩa hatheru”). Rĩarĩ ihinda rĩa arũmĩrĩri a Jesu kwambĩrĩria ‘kũũrĩra irĩma-inĩ.’ No hihi mangĩoimire atĩa thĩinĩ wa itũũra irigicĩrie? Maũndũ maatigĩtie o hanini magarũrũke.

15, 16. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa ĩmwe kwa ĩmwe Jesu oigĩte, na nĩkĩ haarĩ bata arũmĩrĩri ake maathĩke? (b) Ũhonokio witũ ũgaakorũo wĩhocetie harĩ kĩĩ?

¹⁵ Gũtekũmenyeka gĩtũmi, Cestius Gallus na mbũtũ ciake makiuma Jerusalemu makĩambĩrĩria kũhũndũka. Azelote makĩmateng’eria. Rĩrĩa ikundi icio cierĩ cieeherire, arũmĩrĩri a Jesu o rĩmwe makĩgĩa na kamweke ga kũũra. Jesu aamerĩte ĩmwe kwa ĩmwe matige indo ciao na moime matekũmaĩrĩra. (Thoma Mathayo 24:17, 18.) Hihi nĩ maabataraga kuoya ikinya narua? Macokio nĩ meeyonanirie thutha wa ihinda rĩtarĩ coho. Thutha wa thikũ nini, Azelote maacokire na makĩambĩrĩria kũhatĩrĩria aikari a Jerusalemu na Judea manyite mbaru ũremi wao. Maũndũ maathũkire na ihenya itũũra-inĩ rĩu rĩrĩa ikundi cia Kĩyahudi ciambĩrĩirie kũgucanĩria ũtongoria. Kũũra gũgĩthiĩ o kũritũhĩte. Rĩrĩa Aroma maacokire mwaka wa 70 M.M., kũũra gũkĩrema. (Luk. 19:43) Arĩa maagondereire makĩhingĩrĩrio! No gwathĩkĩra ciugo cia Jesu, nĩ kwahonokirie mĩoyo ya Akristiano arĩa morĩire irĩma-inĩ. Nĩ meeyoneire o ene atĩ Jehova nĩ oĩ kũhonokia andũ ake. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na ũhoro ũcio?

¹⁶ O ũrĩa maũndũ magaathiĩ mekĩkĩte hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene, Akristiano nĩ makaabatara gwathĩkĩra ũtongoria wa Kiugo kĩa Ngai na ithondeka rĩake. Kwa ngerekano, uuge wa Jesu wa ‘kũũrĩra irĩma-inĩ’ nĩ ũrĩhinga mahinda-inĩ maitũ. No nginyagia rĩu tũtiũĩ nĩ mũũrĩre ũrĩkũ tũkoora. b Ĩndĩ tũrĩ na ma atĩ Jehova nĩ agaatũteithia tũmenye ũrĩa tũgeeka hĩndĩ ya kũrũmĩrĩra ciugo icio yakinya. No tondũ ũhonokio witũ ũgaakorũo wĩhocetie harĩ wathĩki, harĩ bata twĩyũrie ũũ: ‘Njiũkagia atĩa ũtongoria ũrĩa Jehova arahe andũ ake ũmũthĩ? Nĩ ndĩwĩtĩkagĩra o na ihenya, kana hihi nyambaga gwĩkururia?’—Jak. 3:17.

NĨ TWĨKAGĨRŨO HINYA NĨ ŨNDŨ WA MAŨNDŨ MARĨA MARĨ MBERE

17. Ũrathi wa Habakuku ũguũrĩtie maũndũ marĩkũ megiĩ tharĩkĩro ĩrĩa ĩrĩkora andũ a Ngai?

¹⁷ Rekei rĩu twarĩrĩrie tharĩkĩro ya Gogu ĩrĩa ĩgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ. Thĩinĩ wa ũrathi ũngĩ ũkonainie na ũcio, Habakuku oigire: ‘Nĩ kũigua ndaiguire ũndũ ũcio, ngĩtuĩka nda, ngĩgĩikara o ngĩinainaga mĩromo ndaigua mũgambo ũcio, woru ũkĩndonya mahĩndĩ-inĩ makwa, ngĩgĩikara o harĩa ndĩ ngĩinainaga, njetereire Ngai o ro ũguo nginya rĩrĩa mũthenya wa mathĩna ũgaakinya, o hĩndĩ ĩrĩa tũgaakorũo tũtharĩkĩirũo nĩ ita rĩa kũguoyohia rĩa ũrĩa ũgaatũhithũkĩra.’ (Hab. 3:16) Kũigua tu riboti ya tharĩkĩro ĩrĩa ĩngĩakorire andũ a Ngai, gwatũmire mũnabii ũcio atuĩke nda, iromo ciake ciinaine, o na agĩthirũo nĩ hinya. Ũguo Habakuku eekire ũronania no kũhoteke o na ithuĩ nĩ tũkaahahũrũo nĩ tharĩkĩro ya mbũtũ cia Gogu. O na kũrĩ ũguo, mũnabii ũcio aarĩ na wendi wa gweterera mũthenya ũrĩa mũnene wa Jehova akirĩrĩirie, ehokete atĩ Jehova nĩ angĩahonokirie andũ ake. O na ithuĩ no tũkorũo na mwĩhoko o ta ũcio.—Hab. 3:18, 19.

18. (a) Nĩkĩ hatirĩ gĩtũmi gĩa gwĩtigĩra tharĩkĩro ĩrĩa ĩrorete gũũka? (b) Ũndũ ũrĩa ũngĩ tũkaarĩrĩria nĩ ũrĩkũ?

¹⁸ Ngerekano ithatũ iria twarĩrĩria ironania hatirĩ nganja atĩ, Jehova nĩ oĩ kũhonokia andũ ake. Muoroto wake ndũngĩaga kũhinga; no mũhaka ahootane. No nĩguo tũgaakenera ũhootani ũcio mũnene, no mũhaka tũtũũrie wĩhokeku nginya mũthia. Hihi Jehova aratũteithia gũtũũria wĩhokeku witũ atĩa ihinda-inĩ rĩrĩ? Ũndũ ũcio nĩguo warĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire.

[Kohoro ka Magũrũ-inĩ]

[Ciũria cia Wĩruti]