Ũũru wa Ũgo na Ũragũri Nĩ Ũrĩkũ?

Kuuma arĩ mũndũ mwĩthĩ, Barbara a nĩ onaga cioneki, akaigua mĩgambo, na nĩ aarĩ na ma atĩ nĩ aaranagĩria na andũ ao arĩa maakuĩte. We na mũthuri wake Joachim nĩ maathomaga mabuku marĩ maũndũ ma ndaimono na maarĩ athomi njorua a kadi cia kũmenya maũndũ marĩa megũka thutha-inĩ. Ũndũ ũcio watũmire magĩe na mbeca nyingĩ mũno biacara-inĩ yao. Mũthenya ũmwe, kadi icio nĩ ciamaheire mũkaana atĩ andũ matarĩ ega nĩ mangĩokire kwao mũciĩ na ikĩmeera ũrĩa magĩrĩirũo kwĩgitĩra.

ONA gũtuĩka wĩtĩkio wa maũndũ ma ndaimono no woneke ũrĩ ũndũ mũhĩtũke nĩ mahinda-rĩ, maũndũ macio nĩ matheremete mũno. Andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ meyohaga ithitũ, makaragũria, na makaranĩria na maroho nĩguo mamenye maũndũ marĩa mangĩmakora kana megitĩre kuumana na maũndũ moru. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo “Laptop and lucifer,” ngathĩti ĩmwe ya Njĩrĩmani ĩtagwo Focus yoigire ũũ: “Intaneti nĩ ĩratũma andũ magucĩrĩrio mũno nĩ ũndũ o wothe ũkonainie na maũndũ ma ũragũri.”

Hihi nĩ ũĩ atĩ Bibilia nĩ yarĩtie maũndũ megiĩ ũgo na ũragũri? Maũndũ marĩa yugĩte megiĩ ũndũ ũcio no makũgegie.

Ũrĩa Bibilia Yugĩte Wĩgiĩ Ũgo na Ũragũri

Watho ũrĩa Ngai aaheete andũ ake a tene thĩinĩ wa Isiraeli woigĩte ũũ: “Thĩinĩ wanyu hatikanoneke mũndũ o na ũrĩkũ . . . Ũkũragũra, kana ũkũragũria, kana mũtuĩria wa nyoni ya mũndũ, kana mũrogi, kana mũthingi wa ithitũ, kana mũhoi ngoma ũhoro, kana mũndũ mũgo, o na kana mũndũ ũkũragũria ngoma. Nĩ gũkorũo mũndũ o wothe ũrĩa wĩkaga maũndũ macio, nĩonagwo nĩ Jehova e na thahu.” (Gũcokerithia Maathani 18:10-12) Hihi watho wa Jehova wagirĩtie biũ mĩtugo ĩyo nĩkĩ?

O ta ũrĩa tuonire kĩambĩrĩria-inĩ, andũ aingĩ metĩkĩtie atĩ no maranĩrie na andũ arĩa makuĩte na atĩ ũhoro ũrĩa ũheanagwo kũgerera maũndũ ma ndaimono umaga kũrĩ akuũ. Wĩtĩkio ta ũcio umanaga na ũrĩa ndini nyingĩ irutanaga—atĩ mũndũ akua athiaga gũikaranagia na maroho. No rĩrĩ, mũgarũ na ũrutani ũcio, Bibilia yugaga wega ũũ: “Arĩa makuĩte-rĩ, matirĩ ũndũ moĩ.” (Kohelethu 9:5) Ĩtaaragĩria arĩa makuĩte ta marĩ toro mũnene,  hatarĩ ũndũ o na mũnini mangĩmenya. b (Mathayo 9:18, 24; Johana 11:11-14) Hakĩrĩ ũguo-rĩ, no ũrie ũũ, Tũngĩtaarĩria atĩa maũndũ marĩa andũ makoragwo namo megiĩ kwaranĩria na maroho? Kĩhumo kĩa maũndũ macio nĩ kĩrĩkũ?

Kwaranĩria na Maroho

Mabuku ma Injiri monanagia atĩ rĩrĩa Jesu aarĩ gũkũ thĩ nĩ aaranĩirie na maroho. Mariko 1:23, 24 yugaga atĩ “ngoma thũku” yerire Jesu ũũ: “nĩngũũĩ.” Hatarĩ nganja maroho macio o nawe nĩ makũũĩ. No rĩrĩ, wee nĩ ũmoĩ?

Ngai atanomba andũ-rĩ, nĩ ombire ariũ aingĩ a kĩĩroho, kana araika. (Ayubu 38:4-7) Araika makoragwo na mĩĩrĩ ya kĩĩroho no ti ya nyama ta andũ. (Ahibirania 2:6, 7) Makoragwo na hinya na ũũgĩ mũingĩ, na mombĩirũo mekage wendi wa Ngai. Mwandĩki wa Thaburi aainire ũũ: “Kĩgathei Jehova, inyuĩ araika ake, inyuĩ njamba cia hinya, inyuĩ mwĩkaga o ũrĩa oigĩte.”—Thaburi 103:20.

Bibilia ĩguũragia atĩ hĩndĩ ĩmwe araika nĩ maambĩrĩirie kwaranĩria na andũ ũndũ ũrĩa Ngai atetĩkĩrĩtie. Marĩ na muoroto ũrĩkũ? Mũraika wa mbere gwĩka ũguo aahũthĩrire maheeni gũtongoria aciari aitũ a mbere, Adamu na Hawa, akĩmatigithũkania na Ngai, Mũũmbi wao. Rĩrĩa eekire ũguo, eetuire Shaitani ũrĩa Mũcukani, mũheenania na mũkararia wa Ngai.—Kĩambĩrĩria 3:1-6.

Thutha ũcio, araika angĩ ‘magĩtiga kũndũ kwao kĩũmbe gwa gũtũũra,’ kũu igũrũ, makĩĩhumba mĩĩrĩ ya andũ, na makĩambĩrĩria gũikarania na atumia athaka gũkũ thĩ. (Judasi 6; Kĩambĩrĩria 6:1, 2) Aregenyũki acio magĩciara marimũ marĩa manyariraga andũ mũno, nginya thĩ ‘ĩkĩiyũra maũndũ ma ũhinya.’ No gũkorũo nĩ ũĩ ũhoro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia wĩgiĩ ũrĩa Ngai aanangire rũciaro rũu rwarĩ na ũhinya na waganu hĩndĩ ya mũiyũro wa maĩ hĩndĩ ya Nuhu.—Kĩambĩrĩria 6:3, 4, 11-13.

Mũiyũro wa maĩ watũmire ciũmbe icio ciĩhumbe mĩĩrĩ ya kĩĩroho rĩngĩ na igĩcoka cikaro cia roho. No Mũũmbi ndaigana gũciĩtĩkĩria icoke ‘kũndũ gwacio kĩũmbe gwa gũtũũra.’ Ithenya rĩa ũguo, ciaikarire ciohetwo kũndũ kũrĩa kũringithanagio na “marima ma nduma.” (2 Petero 2:4, 5) Bibilia ĩĩtaga araika acio aremi “ndaimono.” (Jakubu 2:19) Na nĩo makoragwo na hinya wa ũgo na ũragũri.

Kĩrĩa Ndaimono Ciendaga

Muoroto wa mbere wa ndaimono iria ciaranagĩria na andũ nĩ kweheria andũ harĩ ũthathaiya wa Ngai ũrĩa wa ma, Jehova. Iheo kana hinya ũrĩa aingĩ a arĩa maragũragia makoragwo naguo nĩ wakũhĩngĩca andũ tu matikagĩe na ũmenyo ũrĩa wa ma wĩgiĩ Ngai na matikagĩe na ũrata nake.

Muoroto wa kerĩ wa ndaimono no woneke na ũrĩa Shaitani, mũtongoria wao, aageririe Jesu. Shaitani aaheaga Jesu “mothamaki mothe ma thĩ, o na riri wamo.” Shaitani eendaga Jesu eke atĩa? ‘Egũithie thĩ, amũgooce.’ Nĩ ma, Shaitani na ndaimono nĩ meriragĩria gũthathaiyo. No Jesu nĩ aaregire gũtigana na Ngai na ũthathaiya wa ma.—Mathayo 4:8-10.

Ti kaingĩ maroho macio mooru maranagĩria ĩmwe kwa ĩmwe na andũ ta ũrĩa maaririe na Jesu. Ithenya rĩa ũguo, mendaga kũhenereria  andũ arĩa matarĩ na ũmenyo mũingĩ makĩhũthĩra maũndũ maroneka ta matarĩ moru ta gũthoma kadi cia ũragũri na gũthoma njata. Ndũkanaheneke nĩ mĩtugo ta ĩyo! Mĩtugo ĩyo ti njĩra tu cia kwaranĩria na ciũmbe cikaraga kũndũ gũtoĩkaine. Maroho moru mahũthagĩra maũndũ ma gwĩkenia marĩ na maũndũ ma ndaimono kũheenereria andũ, marĩ na muoroto wa gũtũma andũ matige gũthathaiya Jehova. Muoroto wao waga kũhinga, maroho moru kaingĩ mathĩnagia na makanyarira andũ arĩa magwa mũtego-inĩ wao. Angĩkorũo nĩ ũrĩ wakorũo ũndũ-inĩ ta ũcio-rĩ, ũngĩka atĩa nĩguo wĩyeheranĩrie na ũgucania ũcio?

Ũrĩa Ũngĩũrĩra Ũgo na Ũragũri

Ndũkanaheneke, maroho marĩa maranagĩria na andũ nĩ thũ cia Ngai, na metereire kwanangwo. (Judasi 6) Nĩ aheenania arĩa metuaga andũ arĩa maakuire. Ũngĩigua atĩa ũngĩmenya atĩ mũndũ wĩciragia nĩ mũrata waku aretua ũrĩa atarĩ, akĩenda tu ũtigane na maũndũ marĩa wendete? Ũngĩka atĩa ũngĩmenya atĩ nĩ ũtumĩte ũrata ũtekũmenya na mũndũ wĩ na mĩoroto ya ngomanio thĩinĩ Intaneti? Kwĩingĩrania na ndaimono nĩ ũndũ ũrĩ ũgwati gũkĩra ũcio. Wagĩrĩire gwĩka o ũrĩa wothe ũngĩhota nĩguo wĩyeheranie biũ na maũndũ ma ũgo na ũragũri. Ũngĩka ũguo atĩa?

Thutha wa kũmenya ũrĩa Maandĩko marutanaga igũrũ rĩgiĩ ũgo na ũragũri, aikari a Efeso ya tene nĩ moonire bata wa gũcina mabuku mao ma kũragũria, o na gũtuĩka maarĩ ma goro mũno. “Makĩmacina andũ othe makĩĩonagĩra.” (Atũmwo 19:19, 20) Ũmũthĩ indo iria ikonainie na kwaranĩria na ndaimono to mabuku, ithitũ, na indo ingĩ ta icio, no nĩ nginya indo ingĩ ta thenema, mĩthako ya kompiuta na ciarĩro cia Intaneti. Wĩtheme ũndũ o wothe ũngĩtũma wĩingĩrie maũndũ-inĩ ma ũgo na ũragũri.

Ta ririkana mũthuri na mũtumia wake arĩa mekũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ. Kadi ciao cia ũragũri ciamonirie atĩ andũ matarĩ ega nĩ mangĩokire kwao mũciĩ no atĩ matiagĩrĩire kũmathikĩrĩria kana gwĩtĩkĩra kĩndũ o gĩothe kuuma kũrĩ o. O na kũrĩ ũguo-rĩ, rĩrĩa Aira a Jehova erĩ, Connie na Gudrun, maathire kwao mũciĩ na makĩmeera atĩ marĩ na ũhoro mwega wĩgiĩ Ngai, Joachim na Barbara nĩ maatuire itua rĩa kũmathikĩrĩria. Nĩ maarĩrĩirie ũhoro wa ũgo na ũragũri, na Connie na Gudrun makĩmahe ũhoro wa ma ũkoniĩ ũndũ ũcio kuuma Maandĩko-inĩ. Makĩambĩrĩria kwĩrutaga Bibilia.

Thutha wa kahinda kanini, Joachin na Barbara magĩtua itua irũmu rĩa gũtigana na maũndũ mothe ma ndaimono. Aira acio a Jehova nĩ maamataarĩirie atĩ maroho matingĩakenirio nĩ ũndũ ũcio. Ma nĩ atĩ, Joachim na Barbara nĩ maarĩ na mahinda maritũ na nĩ maanyariragwo nĩ ndaimono. Kwa ihinda, nĩ maikaraga na guoya ũtukũ o nginya rĩrĩa maathamĩire nyũmba ĩngĩ. Ihinda rĩu rĩothe iritũ, mũthuri ũcio na mũtumia wake nĩ maikarire marĩ na ũũma wa ciugo cia Afilipi 4:13: “Nĩ’hotaga gwĩka maũndũ mothe na ũndũ wake we ũrĩa ũ’heaga hinya.” Jehova nĩ aarathimire kĩyo kĩao, na maroho macio magĩtiga kũmathĩnia. Ũmũthĩ Joachim na Barbara nĩ athathaiya marĩ gĩkeno a Ngai wa ma, Jehova.

Maandĩko meraga andũ arĩa othe marenda irathimo cia Jehova ũũ: “Athĩkagai nĩ Ngai; reganagai na mũcukani, nake nĩekũmũũrĩra. Kuhĩhĩriai Ngai, nake nĩekũmũkuhĩhĩria inyuĩ.” (Jakubu 4:7, 8) Jehova Ngai no ahote na nĩ egũgũteithia weherere maũndũ ma ndaimono, angĩkorũo nĩ ũkwenda. Makĩririkana ũrĩa maakũũrirũo kuuma maũndũ-inĩ ma ũgo na ũragũri, Joachim na Barbara na ngoro yothe nĩ metĩkanagia na ciugo ici cia Thaburi 121:2: “Ũteithio wakwa-rĩ, uumaga kwĩ Jehova.”

[Ũhoro wa magũrũ-inĩ]

[Mbica karatathi ka 11]

Maũndũ ma ũgo na ũragũri matũmaga andũ matikagĩe na ũrata mwega na Ngai

[Mbica karatathi ka 12]

“Kuhĩhĩriai Ngai, nake nĩekũmũkuhĩhĩria inyuĩ.”​—JAKUBU 4:8