Naoko, ũrĩa ũkũgwetetwo gĩcunjĩ-inĩ kĩa mbere, akiuga ũrĩa aahotire gũtooria mũtugo mũũru wa kũnyua thigara, oigire ũũ: “Nĩ ndaahotire gũcenjia mũtũũrĩre wakwa biũ, thutha wa kwĩruta ma ĩgiĩ ngumo cia Ngai na muoroto wake.” Naoko aateithĩkire eeruta Kiugo kĩa Ngai. O na gũtuĩka Bibilia ndĩgwetete ĩmwe kwa ĩmwe ũhoro wĩgiĩ thigara, nĩ ĩtũteithagia kũmenya mawoni ma Ngai megiĩ kũnyua thigara. * Andũ aingĩ nĩ mahotete gũtooria mũtugo ũcio, thutha wa kũmenya mawoni ma Ngai. (2 Timotheo 3:16, 17) Reke twarĩrĩrie maũndũ matatũ moimanaga na kũnyua thigara, tũcoke tuone ũrĩa Bibilia yugaga ũhoro wamo.

Thigara ĩkoragwo na ndawa ĩmwe ĩrĩ hinya mũno ĩtagwo nicotine. Ndawa ĩyo, nĩ ĩrĩithagia mũndũ na no ĩtũme acucĩkange. Ndogo ya thigara ĩtũmaga nicotine ĩyo ĩkinye tombo-inĩ na ihenya mũno. Na o ũrĩa mũndũ aranyua thigara maita maingĩ, noguo ndawa ĩyo ĩthiaga tombo-inĩ kaingĩ. Mũndũ angĩnyua thigara rita rĩmwe, gĩthimi kĩna kĩa nicotine nĩ kĩingĩraga tombo-inĩ, kwoguo, mũndũ ũrĩa ũnyuaga thigara bagiti ĩmwe o mũthenya, akoragwo agĩkĩria gĩthimi kĩu maita ta 200 ũguo. Nĩkĩo mũndũ ũranyua thigara maita maingĩ, acokaga gũtuĩka ngombo ya ndawa ĩyo. Mũndũ arĩkia gũtuĩka ngombo, aikaraga akĩnyotagĩra ndawa ĩyo, tondũ mwĩrĩ wake ndũrahingĩrio gĩthimi kĩrĩa aũmenyeretie.

Bibilia nĩ ĩtwĩraga mawoni ma Ngai megiĩ mũndũ gũtuĩka ngombo, yugaga ũũ: “Kaĩ mũtegũkĩmenya atĩ mũndũ o ũrĩa mũngĩĩheana harĩ we atĩ mũtuĩke ngombo mwathĩkage nĩwe—o ũcio mwathĩkaga nĩwe, mũrĩ o ngombo ciake.” (Aroma 6:16) Rĩrĩa meciria na ciĩko cia mũndũ ciatongorio nĩ merirĩria ma thigara, atuĩkaga ngombo ya mũtugo ũcio mũũru. O na kũrĩ ũguo, Jehova, o we Ngai witũ, endaga twĩyohore kuuma ũkombo-inĩ o wothe ũngĩthũkia mĩĩrĩ na meciria maitũ. (Thaburi 83:18; 2 Akorintho 7:1) O ũrĩa mũndũ arathiĩ akũrĩtie wendo na gĩtĩo harĩ Ngai, noguo ataũkagĩrũo atĩ, Jehova endaga tũmwende na ngoro yothe, na ndangĩhota kũmwenda na njĩra ĩyo angĩkorũo arĩ ngombo ya thigara. Mũndũ angĩtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio, no agĩe na wendi wa gũtiga thigara.

Mũndũrũme ũmwe wa Njĩrĩmani wĩtagwo Olaf, ũrĩa wambĩrĩirie kũnyua thigara arĩ na mĩaka 12, nĩ aahotire gũtiga, o na gũtuĩka aacinyuĩte kwa ihinda rĩa mĩaka 16. Olaf oigire ũũ: “Thigara yakwa ya mbere yarĩ o ya gwĩkenia, no thutha-inĩ, nĩguo ndamenyire atĩ warĩ mũrigo mũritũ mũno ndeigagĩrĩra. Mũthenya ũmwe nĩ ndanyotire mũno nĩ thigara, kwoguo ngĩcarĩrĩria tũting’ũ tũrĩa ndatete ngĩtũkũnja na ngathĩti ngĩthondeka thigara. Ũmũthĩ ũyũ nĩ nyonaga atĩ ũcio warĩ ũndũ wa gĩconoko mũno.” Nĩ kĩĩ gĩateithirie Olaf gũtiga mũtugo ũcio mũũru? Oigire ũũ: “Ũndũ ũrĩa wandeithirie, nĩ wendi mũnene wa gũkenia Jehova. Kũmenya atĩ Ngai nĩ atwendete mũno, na nĩ atũheete  kĩĩrĩgĩrĩro kĩega, nĩkuo kwaheire hinya wa gũtigana na mũtugo ũcio kaimana.”

Ibuku rĩtagwo The Tobacco Atlas, riugaga ũũ: “Kũnyua thigara . . . nĩ kwonekete atĩ nĩ gũthũkagia hakuhĩ ciĩga ciothe cia mwĩrĩ, gũgatũma mũndũ arũarage kaingĩ, na gũkongerera mũigana wa andũ arĩa marakua o mũthenya.” Hatarĩ nganja, thigara nĩ irehaga mĩrimũ ta kansa, mĩrimũ ya ngoro na ya mahũri. O na kũrĩ ũguo, kũringana na Kĩama kĩa Ũgima wa Mwĩrĩ, thigara nĩ itũmaga andũ marũare mĩrimũ ta TB, na ĩngĩ ya kũgwatanio.

Jehova nĩ atũrutĩte kũgerera Kiugo gĩake Bibilia, tũkagĩa na mawoni marĩa maagĩrĩire megiĩ muoyo, mĩĩrĩ itũ, o hamwe na meciria maitũ. Mũrũ wake Jesu, nĩ onanirie ũndũ ũcio rĩrĩa oigire ũũ: “Enda Mwathani Ngai waku na ngoro yaku yothe, na muoyo waku wothe, na gwĩciria gwaku guothe.” (Mathayo 22:37) Ma nĩ atĩ, Ngai endaga tũhũthĩre ũtũũro witũ wega, na tũtĩage mĩĩrĩ itũ. O ũrĩa ũreruta igũrũ rĩgiĩ ciĩranĩro cia Jehova, nĩ ũrĩkenaga na ũgacokia ngatho nĩ maũndũ marĩa agwĩkĩire. Ũndũ ũcio nĩ ũrĩkũheaga hinya wa gwĩthema ũndũ o wothe ũngĩthũkia mwĩrĩ waku.

Mũrigitani ũmwe bũrũri-inĩ wa India, wĩtagwo Jayavanth, ũrĩa wanyuire thigara mĩaka 38, oigire ũũ: “Nĩ ndaathomaga mabuku ma ũrigitani, na ngamenya mogwati marĩa moimanaga na kũnyua thigara. Ningĩ nĩ ndoĩ atĩ thigara nĩ njũru na nĩ ndataaraga andũ matigane nacio. No niĩ mwene ndiahotaga gũcitiga o na thutha wa kũgeria maita ta matano kana matandatũ.” Nĩ kĩĩ kĩamũteithirie gũtiga? Oigire ũũ: “Rĩrĩa nderutire Bibilia, norĩo ndaahotire gũtiga. Wendi mũnene wa gũkenia Jehova nĩ watũmire ndigane na mũtugo ũcio itekũmaĩrĩria.”

Ndogo ya thigara, o na ĩrĩa yumaga harĩ thigara ĩtetwo, no ĩthũkie mũndũ. Mũndũ ũranyua thigara nĩ akoragwo akĩingĩria arĩa angĩ matanyuaga ũgwati-inĩ wa kũrũara mĩrimũ ta kansa. O mwaka andũ ta 600,000 nĩ makuaga thutha wa kũhuhia ndogo ya thigara, aingĩ ao marĩ atumia na ciana. Riboti ĩmwe yaheanirũo nĩ Kĩama kĩa Ũgima wa Mwĩrĩ yoigire ũũ:  “Ũkoragwo ũrĩ ũgwati mũnene mũndũ kũhuhia gatogo ga thigara o na karĩ kanini atĩa.”

Jesu aarutanire ũũ: “Enda mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩendete wee mwene.” (Mathayo 22:39) Kũringana na ciugo icio, wendo witũ harĩ andũ a famĩlĩ, arata, o hamwe na andũ arĩa angĩ, nĩguo wa kerĩ kuuma harĩ wendo witũ kwerekera Ngai. Tũngĩkorũo na mũtugo ũngĩthũkia andũ arĩa angĩ, tũtingĩkorũo tũkĩonania wendo ũcio. Wendo wa ma nĩ ũtũmaga tũrũmĩrĩre ũtaaro ũyũ wa Bibilia: “Mũndũ nĩatigage gwĩcarĩria o maũndũ ma kwĩguna we mwene, tiga o marĩa mangĩguna mũndũ ũrĩa maikaraga nake.”—1 Akorintho 10:24.

Mũthuri ũmwe wĩtagwo Armen ũikaraga Armenia, oigire ũũ: “Andũ a famĩlĩ yakwa nĩ maathaithaga mũno ndige thigara, tondũ nĩ ciamathũkagĩra. No nĩ ndaregaga ngoiga itingĩmathũkĩra.” Agĩtaarĩria kĩrĩa gĩatũmire acenjie muonere ũcio wake, oigire ũũ: “Kwĩruta Bibilia, na wendo wakwa harĩ Jehova, nĩ kwandeithirie gũtiga mũtugo ũcio mũũru, na ngĩtĩkĩra atĩ nĩ ma nĩ ciathũkagĩra famĩlĩ yakwa.”

Kwĩruta Bibilia nĩkuo gwateithirie Olaf, Jayavanth, na Armen gũtiga mũtugo ũcio mũũru wamathũkagia na ũgathũkia arĩa angĩ. Kũmenya atĩ thigara nĩ njũru to kuo tu kwamateithirie, no nĩ wendo wao harĩ Jehova na wendi mũnene wa kũmũkenia. Itemi inene rĩrĩa wendo witũ harĩ Jehova ũhingagia, nĩ rĩtĩtĩrithĩtio ibuku-inĩ rĩa 1 Johana 5:3, rĩrĩa riugĩte ũũ: “Amu kwenda Ngai nĩ atĩrĩ, nĩ tũmenyagĩrĩre maathani make; namo maathani make matirĩ thĩna.” O na kũrĩ ũguo, kũrũmĩrĩra motaaro ma Bibilia gũtikoragwo arĩ ũndũ mũhũthũ hingo ciothe, no mũndũ angĩhatĩrĩrio nĩ wendo wake harĩ Jehova, ndangĩona gwathĩka arĩ thĩna.

Kũgerera wĩra wa thĩ yothe wa kũruta andũ Bibilia, Jehova nĩ ateithĩtie andũ milioni nyingĩ moime ũkombo-inĩ wa thigara. (1 Timotheo 2:3, 4) Ica ikuhĩ Jehova nĩ arĩhũthĩra Ũthamaki wake, arĩ guo thirikari ĩrĩa ĩratongorio nĩ Mũrũwe Jesu, kũniina biacara ciothe iria cionanĩtie ũkoroku na njĩra ya gũtua andũ ngombo cia thigara. Kwoguo, nĩ akaaniina kaimana mathĩna mothe marĩa marehagwo nĩ thigara, na atũme andũ arĩa aathĩki macokererũo nĩ ũkinyanĩru wa mwĩrĩ na wa meciria.—Isaia 33:24; Kũguũrĩrio 19:11, 15.

Angĩkorũo nĩ ũgeragia gũtiga thigara no ũkaremwo, ndũgakue ngoro. Weruta kwenda Jehova na gũtĩĩa mawoni make megiĩ kũnyua thigara, o nawe no ũhote gũtiga. Aira a Jehova no makene mũno gũgũteithia kũhũthĩra motaaro ma Bibilia. Gĩa na ma atĩ, Jehova nĩ egũkũhe hinya ũrĩa ũrabatara nĩguo uume ũkombo-inĩ ũcio.—Afilipi 4:13.