Kũrĩ Janũarĩ 20, mwaka wa 1815, mũthuri wa mbere harĩ njiarũa ici mũgwanja wetagwo Thomas (1) * Williams nĩ aaciarĩirũo Horncastle, Ngeretha. Mĩaka ĩrĩ thutha ũcio, nyina agĩkua, kwoguo Thomas hamwe na ciana ciao ithatũ makĩrerũo nĩ ithe wetagwo John Williams. John aarutire Thomas ũbundi wa mbaũ, no Thomas eendete wĩra ũngĩ ngũrani.

Bũrũri-inĩ wa Ngeretha, nĩ kwambĩrĩirie kũgĩa na ũgarũrũku thĩinĩ wa ndini. Mũhunjia wetagwo John Wesley nĩ eyeheranĩtie na Kanitha wa Ngeretha (Church of England) akĩambĩrĩria gĩkundi kĩa Society of Methodists, kĩrĩa gĩekĩrĩire mũno mũndũ kwĩruta Bibilia na kũhunjia. Morutani ma Wesley maatheremire ta mwaki wa gĩthaka, na famĩlĩ ya Williams ĩkĩmetĩkĩra na ĩkĩmarũmia. Thomas aatuĩkire mũhunjia wa morutani ma Wesley, na akĩĩrutĩra atekũrĩa marĩĩgu kũruta wĩra wa ũmishonarĩ gĩcigo-inĩ gĩa Pacific ya Mũhuro. Mweri-inĩ wa Julaĩ, mwaka wa 1840, marĩ na mũtumia wake Mary, (2) nĩ maakinyire Gĩcigĩrĩra kĩa Lakeba * bũrũri-inĩ wa Fiji, kĩrĩa gĩaikaragwo nĩ andũ maarĩaga andũ.

Mĩaka-inĩ yao ya mbere bũrũri-inĩ wa Fiji, Thomas na Mary nĩ maakirĩrĩirie moritũ maingĩ. Maarutaga wĩra mathaa maingĩ, kũndũ kwarĩ na mĩikarĩre ĩtaarĩ mĩega na ũrugarĩ mũingĩ. Ningĩ no maacemanirie na maũndũ marĩ magigi na moru mũno—mbaara cia gĩkabira, kũũragwo gwa atumia a ndigwa na ciana, na andũ maarĩaga arĩa angĩ—na aikari a kũu makĩrega ndũmĩrĩri yao. Mary na irigithathi rĩake, John, nĩ maarũarire nginya maarĩ hakuhĩ gũkua. Mwaka-inĩ wa 1843, Thomas aandĩkire ũũ: “Ngoro yakwa nĩ yaritũhĩirũo mũno. . . . Ndaiguaga nginyĩte mũico.” O na kũrĩ ũguo, nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao harĩ Jehova Ngai, me na mũtumia wake nĩ maagĩire na hinya wa kũũmĩrĩria.

Ihinda-inĩ rĩu, Thomas nĩ aahũthĩrire ũbundi wake gwaka nyũmba ya mbere ĩhaana ta cia Rũraya kũu Fiji. Nyũmba ĩyo yoetwo igũrũ na yarĩ na marima ma kũingĩrĩria rĩera na thĩ, na maũndũ mangĩ maatũmaga aikari a Fiji magucĩrĩrio nĩyo. Mbere ya nyũmba ĩrĩkĩte, Mary akĩgĩa kaana ga kerĩ ga kahĩĩ, Thomas Whitton (3) Williams, ũrĩa waciarire guuka wa guuka.

Mwaka wa 1843, Thomas ũrĩa mũkũrũ nĩ aateithĩrĩirie gũtaũra Injiri ya Johana na rũthiomi rwa Fiji, na wĩra ũcio ndwarĩ mũhũthũ. * O na kũrĩ ũguo, aarĩ na ũhoti wa kũmenya maũndũ megiĩ mĩtũũrĩre ya andũ na ũndũire wao. Nĩ aandĩkire ũthuthuria ũrĩa eekire,  thĩinĩ wa ibuku rĩake rĩtagwo Fiji and the Fijians (1858), rũgano rwĩgiĩ ũrĩa ũtũũro wahaanaga bũrũri-inĩ wa Fiji karine-inĩ ya 19.

Nĩ ũndũ wa wĩra wake mũritũ wa mĩaka 13 bũrũri-inĩ wa Fiji, akĩambĩrĩria gũthumbũrũo nĩ mwĩrĩ, magĩthamĩra Australia. Thutha wa gũkorũo arĩ mũhunjia ũrĩ igweta kwa ihinda inene, Thomas nĩ aakuĩrĩire Victoria, taũni-inĩ ya Ballarat, mwaka wa 1891.

Mwaka wa 1883, Thomas Whitton Williams na mũtumia wake, Phoebe, (4) nĩ maathamĩirie famĩlĩ yao nini taũni ya Perth, Western Australia. Mwana wao wa kerĩ Arthur Bakewell (5) Williams, guuka wa guuka, aarĩ na mĩaka kenda hĩndĩ ĩyo.

Rĩrĩa Arthur aarĩ na mĩaka 22, nĩ aacaririe wĩra taũni-inĩ ya Kalgoorlie, kũrĩa kwenjagwo thahabu na kwarĩ ũtonga mũingĩ, kilomita ta 600 mwena wa irathĩro wa Perth. Arĩ kũu nĩ aathomire mabuku maacabĩtwo nĩ International Bible Students (Arutwo a Bibilia), ta ũrĩa Aira a Jehova moĩkaine hĩndĩ ĩyo. Ningĩ nĩ eeyandĩkithirie atũmagĩrũo ngathĩti cia Zion’s Watch Tower. Maũndũ macio merũ eerutaga nĩ maamũkenirie mũno, akĩambĩrĩria kũhunjĩria andũ na makĩgĩa na mũbango wa gũcemanagia nĩguo merute Bibilia. Kĩu nĩkĩo kĩarĩ kĩambĩrĩria kĩa wĩra wa kũhunjia na gũcemania kwa andũ nĩguo merute Bibilia thĩinĩ wa gĩcigo kĩa Western Australia, ũrĩa ũrutagwo nĩ Aira a Jehova nginya ũmũthĩ.

Ningĩ Arthur nĩ eerire famĩlĩ yake maũndũ marĩa eerutaga. Ithe, Thomas Whitton, nĩ aanyitaga Arthur mbaru nĩ ũndũ wa kũnyitanĩra na Arutwo a Bibilia, no thutha ũcio agĩcoka agĩkua. Nyina Phoebe, na aarĩ a nyina, Violet na Mary o nao nĩ maatuĩkire Arutwo a Bibilia. Violet agĩtuĩka mũhunjia wa mahinda mothe, kana painia. Arthur oigaga atĩ Violet “nĩwe warĩ painia ũrĩa mwega mũno na wĩ kĩyo kuuma gĩcigo kĩa Western Australia.” No kũhoteke Arthur nĩ kũmũgana aamũganaga, no kĩyo kĩa Violet kĩarĩ na ũgucanĩrĩria mũnene harĩ rũciaro rũrĩa rwarũmĩrĩire rwa Williams.

Thutha wa kahinda, Arthur akĩhikania na agĩthamĩra Donnybrook, taũni yakũragio matunda gĩcigo-inĩ kĩa Western Australia. Arĩ kũu aahetwo rĩĩtwa “Mũthuri Ũgũrũkĩte na 1914!” nĩ ũndũ wa kĩyo gĩake gĩa kũhunjia igũrũ rĩgiĩ morathi ma Bibilia marĩa mahutanĩtie na mwaka ũcio. * Kũnyũrũrio kũu gwathirire rĩrĩa Mbaara ya Mbere ya Thĩ yatuthũkire. Nduka-inĩ yake, Arthur nĩ aakoragwo na mabuku maaragĩrĩria Bibilia aigĩte ndirica-inĩ ũndũ monekaga, na kaingĩ nĩ aahunjagĩria agũri. Ningĩ ndirica ĩyo yarĩ na kĩmenyithia kĩeranagĩra pound 100 cia Australia harĩ mũndũ ũrĩa ũngĩonanirie hatarĩ na nganja ũhoro wĩgiĩ Ũtatũ—ũrutani ũtaringaine na maandĩko Arthur areganaga naguo biũ. Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe woire mbeca icio.

Mũciĩ wa famĩlĩ ya Williams nĩguo wacemanagio nĩ andũ a mwena wa Donnybrook nĩguo merute Bibilia marĩ gakundi na marĩ kĩũngano. Thutha wa kahinda, Arthur agĩaka handũ ha gũcemanĩrio taũni-inĩ,  na ĩyo nĩyo yarĩ Nyũmba ya Ũthamaki ya mbere thĩinĩ wa Western Australia. O na ahĩtũkĩtie mĩaka 70, eekĩraga thuuti na tai, agaikarĩra mbarathi yake yarĩ ngũrũ yetagwo Doll, agathiĩ kũhunjia kũndũ kũraihu gĩcigo-inĩ kĩu kĩa Donnybrook.

Ciana cia Arthur nĩ ciahutirio mũno nĩ ithe, tondũ aarĩ mũndũ mũhoreri na ũngĩheeka gĩtĩo, na aarĩ na kĩyo. Mwarĩ wake wetagwo Florence (6) aatungatire arĩ mũmishonarĩ bũrũri-inĩ wa India. Ariũ ake, Arthur Lindsay (7) na Thomas, maatungatire ihinda iraihu marĩ athuri a kĩũngano, o ta ithe.

Arthur Lindsay Williams, ũrĩa ũciarĩte guuka, oĩkaine na akendwo nĩ ũndũ aarĩ na ngoro njega. Ndaagaga mahinda ma kwaria na andũ, na nĩ aamaheaga gĩtĩo. Ningĩ aarĩ njorua mathako-inĩ ma gwatũra ngũ na ithanwa, na gwa kahinda ka mĩaka 12, aahootanire maita 18 mũthako-inĩ ũcio.

O na kũrĩ ũguo, Arthur nĩ aamakire rĩrĩa kahũni gake ka mĩaka ĩrĩ geetagwo Ronald (8) (guuka), gaatemire kamũtĩ ka apple na ithanwa hau mũciĩ. Nyina wa Ronald akĩoha kamũtĩ kau wega, na thutha-inĩ gagĩciara matunda maarĩ cama mũno ma apple. Matunda macio meetirũo Lady Williams apple, thutha ũcio nĩmo maaciarithanirio makĩruta mũthemba ũngĩ wa apple wĩtagwo Cripps Pink apple, ũmwe wa iria ciũĩkaine mũno thĩinĩ wa thĩ.

Ronald, kana Guuka, thutha-inĩ aacokire akĩambĩrĩria maũndũ mangĩ ma bata makĩria. Marĩ na Cũcũ maatungatire mĩaka mĩingĩ marĩ eerutĩri mĩako-inĩ ya Aira a Jehova bũrũri-inĩ wa Australia na Solomon Islands. Rĩu, Guuka arĩ na hakuhĩ mĩaka 80 na no atungataga arĩ mũthuri wa kĩũngano na agateithia gwaka na gũthondeka Nyũmba cia Ũthamaki Western Australia.

Aciari akwa, Geoffrey (9) na Janice (10) Williams, makĩrũmĩrĩra makinya ma mbarĩ ya Williams, nĩ meerutanĩirie mũno gũtũrera tũrĩ na mwarĩ wa maitũ Katharine, gũtĩa na kũrũmĩrĩra ithimi cia Gĩkristiano. Ndĩna mĩaka 13, ngĩkũria ũrata wakwa na Jehova. Hĩndĩ ĩmwe ndĩ kĩgomano-inĩ, nĩ ndaathikĩrĩirie John E. Barr wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia kĩa Aira a Jehova akĩĩra andũ ethĩ ũũ: “Ndũgate kĩndũ kĩa goro mũno kĩrĩa ũrĩ na kĩo—mweke wa kũmenya Jehova na kũmwenda.” Ũtukũ ũcio ngĩĩyamũrĩra Jehova. Mĩaka ĩrĩ thutha ũcio, ngĩambĩrĩria ũpainia.

Ũmũthĩ, niĩ (12) na mũtumia wakwa Chloe, (11) nĩ tũkenagĩra kũhunjia mahinda mothe taũni-inĩ ya Tom Price—kũndũ kwenjagwo mahiga ma goro gĩcigo-inĩ kĩa Western Australia. Tũrutaga wĩra ũtarĩ wa mahinda mothe nĩguo tũhote kũhingia mabataro maitũ. Aciari akwa, na mwarĩ wa maitũ Katharine me na mũthuri wake Andrew, matungataga gĩcigo-inĩ kĩa Port Hedland marĩ mapainia, kilomita ta 420 mwena wa gathigathini. Twĩ na baba ningĩ nĩ tũtungataga tũrĩ athuri a kĩũngano.

Njiarũa mũgwanja hĩtũku, Thomas Williams nĩ aatuire itua rĩa gũtungatĩra Jehova Ngai. Igai rĩu rĩa wĩtĩkio na ũtungata, rĩthiĩte rĩtiganĩirũo nginya rĩkanginyĩrĩra. Njiguaga ndĩ mũrathime mũno nĩ ũndũ wa gũkorũo na igai rĩu rĩa goro rĩa kĩĩroho.