ŨIGUAGA atĩa rĩrĩa rĩciria rĩa gũkũra rĩoka meciria-inĩ maku? Andũ aingĩ maiguaga magĩtangĩka, makamaka, o na kana makaigua guoya. Kũhaanĩkaga ũguo tondũ ũkũrũ ũkaaga na mathĩna ta, mwĩrĩ kwambĩrĩria kuonania ndariri cia gũkũra, gũthirũo nĩ hinya, kũriganagĩrũo, na kũrwaraga ihinda iraihu.

O na kũrĩ ũguo, mĩkũrĩre ya andũ ndĩhaanaine. Andũ angĩ o na makũrĩte no makoragwo na ũgima mwega wa mwĩrĩ, na meciria. Nĩ ũndũ wa gũkorũo kũrĩ na ũrigitani wa kĩrathi kĩa igũrũ, amwe nĩ mahotete kũrigita mĩrimũ kana kũmĩnyihanyihia. Ũndũ ũcio ũgatũma andũ a mabũrũri mamwe mahote gũtũũra kahinda karaihu marĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ.

No rĩrĩ, o na angĩkorũo mũndũ nĩ ambĩrĩirie kũgĩa na mathĩna marĩa marehagwo nĩ ũkũrũ kana ca, andũ aingĩ nĩ meyũragia ũrĩa mangĩhota kũgĩa na gĩkeno ũkũrũ-inĩ wao. Mangĩhota gwĩka ũguo atĩa? Gũkũringana na muonere witũ, na wendi na ũhoti witũ wa gwĩtĩkĩra ũtũũro ũyũ mwerũ. Reke twarĩrĩrie motaaro ma Bibilia mangĩtũteithia gwĩka ũguo.

MENYA MĨHAKA: “Ũũgĩ wĩ na arĩa mateĩkĩrĩire.” (Thimo 11:2) Ũhoro-inĩ ũyũ, “arĩa mateĩkĩrĩire” no tuge nĩ andũ akũrũ arĩa metĩkagĩra atĩ o rĩu nĩ akũrũ, na matingĩhota gwĩka maũndũ marĩa mothe meekaga marĩ anyinyi. Charles, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 93, kuuma Brazil, na ũkoragwo na mawoni magĩrĩire oigire ũũ: “Ndũngĩtũũra mĩaka mĩingĩ na ndũrakũra. Ndũngĩcoka wĩthĩ rĩngĩ.”

Kũmenya mĩhaka ningĩ ti kuuga atĩ mũndũ akũrie mwerekera wa kwĩira wa “Niĩ ndĩ mũkũrũ, gũtirĩ ũndũ ũngĩ ndigĩtie.” Mwerekera ta ũcio no ũtũme mũndũ age gĩkeno. Thimo 24:10 yugaga, “Ũngĩtuĩka wa kũũrũo nĩ hinya mũthenya wa mĩnyamaro-rĩ, hinya waku no mũnyinyi.” Handũ ha ũguo mũndũ ũramenya kwĩ maũndũ atangĩhota kũhingia onanagia ũũgĩ na njĩra ya gwĩka ũrĩa angĩhota.

Corrado, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 77, kuuma Italy, oigaga: “Rĩrĩa ngaari ĩrambata kĩrĩma, no ngia ũcenjagia nĩguo injini ndĩkahore.” Mogarũrũku nĩ mabataraga gwĩkwo o ũrĩa mũndũ arakũra. Corrado na mũtumia wake nĩ makoretwo marĩ na ũigananĩru makĩruta mawĩra ma mũciĩ. Marũmagĩrĩra mũtaratara wĩ na mĩeke ya kũgarũrĩra nĩguo matikanoge mũno mũthenya ũgĩgaatuka. Marian, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 81, kuuma Brazil, akoragwo na muonere ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ  ũkũrũ, na oigaga ũũ: “Nĩ hotete gwĩthima maũndũ marĩa ingĩhota gwĩka. Ndutaga wĩra ngĩhurũkaga rĩrĩa hagĩrĩire, ngaikara thĩ kana ngathoma ngomete kana ngathikĩrĩria nyĩmbo, na ngetĩkĩra atĩ ndingĩhota gwĩka maũndũ ũrĩa ndekaga tene.”

KORŨO NA ŨIGANANĨRU: “Andũ-a-nja megemagie na nguo itarĩ cia mwĩonanio, me na thoni na ũũgĩ wa ngoro.” (1 Timotheo 2:9) Ciugo “nguo itarĩ cia mwĩonanio” cionanagia mwĩhumbĩre mwega ũrĩ na ũigananĩru. Barbara, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 74, kuuma Canada, oigire ũũ: “Ngeragia gũikara ndĩ mũtheru na ngehumba wega. Ndiendaga kwĩrekereria mwĩhumbĩre-inĩ wakwa njugage atĩ ‘niĩ ndĩ mũkũrũ, ũguo ndiramaka ũrĩa andũ maranyona haana.’” Fern, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 91, kuuma Brazil, oigaga: “Nĩ ngũraga nguo njerũ rĩmwe na rĩmwe nĩ getha o na niĩ ngaigua wega.” Ĩ athuri arĩa akũrũ nao? Antônio, wĩ na mĩaka 73, kuuma Brazil, oigaga ũũ: “Ngeragia kwĩhumba wega biũ, na ngekĩra nguo theru. Na ha ũhoro wa ũtheru wa mwĩrĩ, ndĩthambaga na ngenja nderu o mũthenya.”

O na kũrĩ ũguo, nĩ ũndũ wa bata gwĩthema gũtangĩka mũno igũrũ rĩa ũrĩa ũroneka ũhaana, nginya ũkaaga kuonania “ũũgĩ wa ngoro.” Bok-im, wĩ na mĩaka 69, kuuma Korea ya Mũhuro, akoragwo na mawoni maigananĩru megiĩ mwĩhumbĩre. Oigaga, “nĩ njũĩ ti wega gwĩkĩra nguo imwe iria ndeekĩraga ndĩ mũnyinyi.”

KORŨO NA MAWONI MARĨA MAGĨRĨIRE: “Matukũ ma arĩa maranyamarĩka no moru o mothe, no mũndũ wa ngoro njaũku, ũcio e na ndĩa ya kĩrũma.” (Thimo 15:15) O ũrĩa ũrakũra, no ũiguage ũũru waririkana wĩthĩ waku rĩrĩa warĩ na hinya, na wahotaga gwĩka maũndũ maingĩ. Nĩ ũndũ mũhũthũ kũigua ũguo. O na kũrĩ ũguo, wĩrutanĩrie kwaga gũtoorio nĩ mawoni macio mataagĩrĩire. Gũikara ũgĩĩciragia maũndũ ma tene no gũtũme ũkorũo na ihooru na ũkue ngoro, nginya ũremagwo nĩ gwĩka maũndũ marĩa ũngĩhota. Joseph, wĩ na mĩaka 79, kuuma Canada, akoragwo na mawoni mega na oigaga ũũ: “Nĩ ngeragia gũkenera gwĩka maũndũ marĩa ingĩhota, no ti gũtinda ngĩĩcokia nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa ndaahotaga gwĩka tene no rĩu ndingĩhota.”

Gũthoma na kwĩruta no gũgũteithie gũkorũo na mawoni mega, gũgateithia meciria maku kũmenya maũndũ merũ. Nĩ ũndũ ũcio, geria o ũrĩa wothe ũngĩhota, gũthoma na kwĩruta maũndũ merũ. Ernesto, wa mĩaka 74, kuuma Philippines, athiaga nyũmba ya mabuku gwetha mabuku mangĩmũcanjamũra. Oigaga ũũ: “Ngĩthoma mabuku no ngenagĩra kuona ta ndĩrathiĩ na mbere gũceera kũndũ mwanya mwanya na kwĩruta maũndũ merũ.” Lennart, wa mĩaka 75, kuuma Sweden nĩ oire ikinya iritũ rĩa kwĩruta rũthiomi rwerũ.

TUĨKA MŨTAANA: “Heanagai, na nĩmũkaheo.” (Luka 6:38) Wĩmenyerie kũhũthagĩra mahinda mamwe  maku o hamwe na indo ciaku kũguna andũ angĩ. Nĩ ũrĩiguaga ũkenete na ũiganĩire. Hosa, wa mĩaka 85, kuuma Brazil, erutanagĩria gũteithia arĩa angĩ o na gũtuĩka nĩ athĩnagio nĩ mwĩrĩ. Oigaga ũũ: “Arata akwa arĩa arwaru kana makuĩte ngoro nĩ ndĩmahũragĩra thimũ na ngamaandĩkĩra marũa. Rĩmwe nĩ ndĩmatũmagĩra iheo. Ningĩ nĩ nyendete kũruga irio kana gũthondeka matunda nĩ ũndũ wa arĩa arwaru.”

Mũndũ mũtaana ateithagia arĩa angĩ monanie ũtaana. Jan wa mĩaka 66 kuuma Sweden oigaga, “Ũngĩonia andũ arĩa angĩ wendo, o nao nĩ marĩkuonagia wendo.” Nĩ ũndũ wa ma atĩ mũndũ mũtaana nĩ ateithagĩrĩria gũkorũo na wendani na arĩa angĩ makagia na gĩkeno.

KORŨO NA ŨRATA: “Mwĩbũngia arũmagĩrĩra o kwenda gwake mwene, akang’athithagio nĩ ũũgĩ wothe ũrĩa mũkinyanĩru.” (Thimo 18:1) O na gũtuĩka rĩmwe na rĩmwe no wende gũikara ũrĩ wika-rĩ, geria kwaga kwĩyeheranagia na andũ. Innocent, wa mĩaka 72, kuuma Nigeria, nĩ akenagĩra gũkorũo hamwe na arata. Oigire ũũ: “Nĩ ngenagĩra mũno gũkorũo hamwe na andũ a riika rĩothe.” Börje, wa mĩaka 85, kuuma Sweden, oigaga, “ngeragia gũkorũo hamwe na andũ ethĩ. Hinya wao hamwe na ũcanjamũku ũtũmaga njigue ta ndĩ mwĩthĩ rĩngĩ.” Oyaga ikinya rĩa mbere kũnyita arata ũgeni rĩmwe na rĩmwe. Han-sik, wa mĩaka 72, kuuma Korea ya Mũhuro, oigaga: “Tũrĩ na mũtumia wakwa nĩ twendete kũnyita ũgeni arata a riika rĩothe—arĩa akũrũ na andũ ethĩ—tũrĩanĩre hamwe.”

Andũ marĩ na ũrata nĩ maragĩria arĩa angĩ. No andũ makĩaranĩria nĩ ũndũ mwega kũreka mũndũ ũrĩa ũngĩ nake aarie. Onia andũ arĩa angĩ atĩ nĩ ũrakenio nĩo. Helena, wa mĩaka 71, kuuma Mozambique oigaga: “Nĩ nyonagia arĩa angĩ ũrata na gĩtĩo. Thikagĩrĩria ũrĩa maroiga nĩguo menye ũrĩa mareciria na kĩrĩa mendete.” José, wa mĩaka 73, kuuma Brazil oigaga: “Andũ nĩ makenaga gũkorũo hamwe na andũ maramathikĩrĩria, arĩa monanagia ũcayanĩri na ũrata na makamagathĩrĩria rĩrĩa kwagĩrĩire, na nĩ akeni.”

Rĩrĩa ũreyaria, nĩ wega kwaria ciugo njega ‘ituĩke ta ciĩkĩrĩtwo cumbĩ.’ (Akolosai 4:6) Tuĩka wa gwĩciria andũ arĩa angĩ na kũmekĩra ngoro.

COKAGIA NGATHO: “Ningĩ mũgĩage na ngatho.” (Akolosai 3:15) Rĩrĩa wateithio, onanagia ngatho. Kuonania ngatho nĩ gũteithagia gũkorũo na ũrata mwega. Marie-Paule, wĩ na mĩaka 74, kuuma Canada, oigire: “Ica ikuhĩ twĩ na mũthuri wakwa nĩ tũrathamĩire nyũmba ĩngĩ. Twarĩ na arata aingĩ mũno maatũteithirie. Tũtiarĩ na ciugo cia kũmacokeria ngatho. Nĩ twamatũmĩire o mũndũ kandi ya kũmacokeria ngatho, na amwe ao nĩ tũkoretwo tũkĩmanyita ũgeni tũrĩanĩre hamwe.” Jae-won, wĩ na mĩaka 76, kuuma Korea ya Mũhuro, nĩ acokagia ngatho nĩ ũndũ wa ũteithio ũrĩa aheagwo wa gũkuagwo na ngaari agĩthiĩ Nyũmba ya Ũthamaki. Oigaga, “nĩ njokagia ngatho nĩ ũndũ wa ũteithio ũcio wothe heagwo nginya ngerutĩra kũruta mbeca cigana ũna nĩ ũndũ wa maguta. Rĩmwe na rĩmwe nĩ thondekaga tũheo tũnini tũrĩ na ciugo cia gũcokia ngatho.”

Makĩria ma macio mothe, cokagia ngatho nĩ ũndũ wa muoyo. Mũthamaki warĩ mũũgĩ, Suleimani, atũririkanagia atĩ, “nĩ kaba ngui ĩrĩa ĩrĩ muoyo gũkĩra mũrũthi mũkuũ.” (Kohelethu 9:4) Hatarĩ nganja, ũngĩkorũo na muonere ũrĩa wagĩrĩire hamwe na wendi wa gwĩtĩkĩra ũgarũrũku ũcio, no ũhote kũgĩa na gĩkeno ũkũrũ-inĩ.