Ngai aaragia na Ayahudi arĩa maatũũraga mahinda-inĩ ma mũnabii Jeremia. Tondũ andũ acio nĩ maaregete gwathĩkĩra mawatho ma Jehova a ma ũthingu na ũtaaro ũrĩa maaheagwo nĩ anabii ake, ndangĩamagitĩrire kuumana na mathĩna marĩa mangĩarehirũo nĩ mĩtugo yao mĩũru.—Thimo 1:24-32.

 “Nĩ ũndũ ũcio, ũũ nĩguo Jehova oigĩte.” Ciugo “nĩ ũndũ ũcio,” ironania atĩ ciugo iria ciaarĩtio mĩhari-inĩ ĩrĩa ĩrĩ na hau mbere, nĩ ikonainie na iria irĩ mĩhari-inĩ ĩrĩa ĩrũmĩrĩire. Thĩinĩ wa Jeremia 11:1-10, Jehova eerire andũ ake atĩ nĩ maagĩte kũhingia kĩrĩkanĩro gĩake, kĩrĩa maithe mao ma tene maarĩkanĩire nake. (Thama 24:7) Handũ ha gũthathaiya Mũũmbi wao, Ayahudi maambĩrĩirie gũthathaiya mĩhianano. Ũregenyũki ũcio watũmire meke maũndũ moru ma mĩthemba yothe, nginya kũruta ciana ciao magongona.—Jeremia 7:31.

 “Nĩ ngaamarehithĩria thĩna.” Maita maingĩ, rĩrĩa Bibilia yauga atĩ Ngai nĩ eekire ũndũ mũna, ĩkoragwo ĩkĩonania atĩ nĩ eetĩkĩririe wĩkĩke. Maũndũ marĩa meekĩkire harĩ Aisiraeli maronania atĩa ũndũ ũcio? Nĩ ũndũ wa Aisiraeli gũthathaiya mĩhianano na kwaga gwathĩkĩra ithimi cia Jehova, nĩ meerehereire mathĩna maingĩ. Ningĩ, Ngai nĩ aatigire kũmagitĩra. Nĩ ũndũ ũcio, mũthamaki wa Babuloni, ũrĩa warĩ thũ ĩrĩ hinya, nĩ aahotire gũtooria Jerusalemu na agĩtwara aikari ayo ithamĩrio. Ngai cia maheeni iria andũ acio meehokete itingĩahotire kũmahonokia.—Jeremia 11:12; 25:8, 9.

 Gũkorũo atĩ Ngai nĩ eetĩkĩririe mathĩna macio makore andũ ake, ũndũ ũcio ndũronania atĩ nĩ mũũru kana ndaarĩ kĩhooto. Jakubu 1:13 yugaga, “Ngai ndangĩgerio na maũndũ moru, nake we mwene ndageragia mũndũ o na ũrĩkũ.” No Bibilia ya The Bible in Gikũyũ yugĩte atĩ Ngai nĩ ‘angĩkarehithĩria Ayahudi ũũru.’ No kiugo kĩa rũthiomi rũrĩa rwahũthĩrirũo kwandĩka Bibilia b kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “ũũru” thĩinĩ wa Jeremia 11:11 no kiuge “thĩna” kana “mĩnyamaro,” ciugo iria itaaragĩria wega mathĩna marĩa maakorire Ayahudi.

 “Rĩrĩa makaangaĩra ndĩmateithie-rĩ, ndikaamathikĩrĩria.” Jehova ndathikagĩrĩria mahoya ma andũ arĩa ‘moko mao maiyũire thakame’ kana arĩa mehokaga ngai cia maheeni imahonokie. (Isaia 1:15; 42:17) O na kũrĩ ũguo, nĩ athikagĩrĩria arĩa meriraga biũ na magatigana na mĩthiĩre yao mĩũru, na makamũcokerera marĩ na wĩnyihia.—Isaia 1:16-19; 55:6, 7.

 Mwaka-inĩ wa 647 Mbere ya Mahinda Maitũ (M.M.M.), Jehova nĩ aaheire Jeremia wĩra wa gũtuĩka mũnabii wake. Kwa ihinda rĩa mĩaka 40, Jeremia aaheire andũ a Juda mũkaana wĩgiĩ ikinya rĩrĩa Ngai angĩoire. No makĩrega gũthikĩrĩria. Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo mũnabii ũcio aandĩkire ciugo iria irĩ thĩinĩ wa Jeremia 11:11. Thutha ũcio mwaka wa 607 M.M.M., mĩkaana ĩrĩa yarathĩtwo nĩ yahingire rĩrĩa Ababuloni maanangire Jerusalemu.—Jeremia 6:6-8; 39:1, 2, 8, 9.

 Ibuku rĩa Jeremia ningĩ nĩ rĩkoragwo na ndũmĩrĩri ya kĩĩrĩgĩrĩro. Jehova aaugĩte ũũ: “Mĩaka 70 yahinga thĩinĩ wa Babuloni, nĩ ngeerekeria meciria makwa harĩ inyuĩ, na nĩ ngaahingia kĩĩranĩro gĩakwa ndĩmũcokie kũndũ gũkũ [bũrũri wa Ayahudi].” (Jeremia 29:10) Jehova nĩ ‘aahingirie’ kĩĩranĩro kĩu mwaka wa 537 M.M.M., rĩrĩa Ababuloni maatooririo nĩ Amedi na Aperisia. Jehova nĩ eetĩkĩririe andũ ake arĩa maanyaganĩte kũndũ guothe kũrĩa mbere ĩyo gwaathanagwo nĩ Ababuloni macoke bũrũri wao na macokie ũthathaiya mũtheru.—2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 36:22, 23; Jeremia 29:14.

 Wĩrorere video ĩno nguhĩ wone ũhoro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ibuku rĩa Jeremia.