Maria Magdalena okwa li ta tale pombada, te lipushula omahodi. Omwene waye, oo a li e hole unene, okwa li a endjelela komuti. Osha li omutenya pefimbo loitemadula, ‘nokwa li kwa laula fokofoko.’ (Lukas 23:44, 45) Okwa li e liuvika noshikutu shaye komapepe, ndele ta yaamene komukainhu oo a li popepi naye. Omilaulu odo da li da kwata eevili nhatu, kada li da etifwa komwedi oo hau tuvike etango molwaashi osho ohashi kwata ashike ominute dinini. Otashi dulika Maria nosho yo vamwe ovo va li va fikama popepi naJesus va li va hovela okuuda oinamwenyo oyo hai udika ashike oufiku. Ovatalinomesho vamwe “ova li va tila neenghono, ndele tava ti: ‘Ou okwa li shili Omona waKalunga.’” (Mateus 27:54) Ovashikuli vaJesus nosho yo vamwe otashi dulika va li tave lipula kutya Jehova oye a li ta ulike nghee a handuka nokwa nyika oluhodi omolwonghedi omo ovanhu va ungaunga nOmona waye.

Oshi na okukala sha li shidjuu kuMaria Magdalena okutala kuJesus nosho yo eshi ta monifwa oixuna, ashike nande ongaho okwa li a halelela okukala po. (Johannes 19:25, 26) Jesus oku na okukala a li e udite omwenyo munyenye. Ina yaJesus naye okwa li yo a pumbwa okuhekelekwa nokuyambididwa.

Molwaashi Jesus okwa li a ningila Maria keshe shimwe, Maria naye okwa li a hala oku mu yambidida ngaashi ta dulu. Maria okwa li e na onghalamwenyo ya kitakana, ashike Jesus okwa li e mu kwafela a lundulule okukalamwenyo kwaye. Jesus okwe mu kwafela a kale nonghalamwenyo i na eityo nelalakano. Maria okwa ka kala e na eitavelo la kola. Ngahelipi mbela? Oshike hatu lihongo keitavelo laye kunena?

Mombiibeli, ehokololo laMaria Magdalena ola hovela neeshali. Jesus okwa li e mu mangulula monghalo oyo ya li idjuu neenghono. Pefimbo opo, enwefemo leendemoni ola li keshe pamwe, neemhepo odo dikolokoshi oda li hadi ponokele ovanhu vahapu, hadi i muvamwe noku va pangela. Katu shii kutya eendemoni oda li da kuma ngahelipi Maria Magdalena, ashike otu shii kutya okwa li e na eendemoni heyali dikolokoshi. Lao linene, adishe oda li da tewa mo kuJesus Kristus. — Lukas 8:2.

Xuuninwa, Maria okwa li a mona epepelelo linene, a hovela onghalamwenyo ipe. Ongahelipi a li a ulika olupandu laye? Okwa li a ninga omushikuli waJesus omudiinini. Okwa li yo ha kwafele ngeenge pa holoka omhumbwe. Jesus novayapostoli vaye ova li va pumbwa oikulya, oikutu nosho yo onhele yokunangala. Kava li va punapala, nokava li ve na oilonga yokulikongela omboloto pefimbo opo. Opo va dule okuyandja elitulemo koilonga yokuudifa nokuhonga, ova li va pumbwa oiniwe.

Maria novakainhu vamwe ova li have va yambidida painiwe. Ovakainhu ‘ova li have va yakula tava longifa oiniwe yavo.’ (Lukas 8:1, 3) Ovakainhu vamwe otashi dulika va li ve na omaliko. Ashike Ombiibeli inai popya kutya ova li have va longekidile oikulya, hava kosho oikutu yavo, ile have va longekidile onhele yokunangala ngeenge va li tava tembuka nomikunda. Ndele ova li hava yambidida nehalo liwa ovanhu ovo va li molweendo ovo tashi dulika va li ve fike 20 lwaapo. Eenghendabala dovakainhu ovo oda li da kwafela Jesus novayapostoli vaye va yandje elitulemo koilonga yokuudifa. Oshoshili kutya Maria okwa li e shii kutya ka li ta dulu okushunifila Jesus omolwoinima aishe oyo e mu ningila, ashike okwa li e na ehalo okuyandja keshe osho a li ta dulu.

Kunena, vahapu otashi dulika va kale va dina ovanhu ovo hava longele vakwao oilonga ya nafangwa. Ashike, Kalunga hasho e va tala ko ngaho. Mbela Kalunga ka li tuu a hafa okutala eshi Maria ta ningi ngaashi ta dulu opo a yambidide Jesus novayapostoli vaye! Nokunena, Ovakriste vahapu ohava kala va hafa ngeenge tava longele vakwao oilonga ya nafangwa. Omafimbo amwe, vamwe otashi dulika va ninge oinima yonhumba, nokuli neendjovo donghenda otadi dulu okukala tadi ti sha. Jehova oha pandula neenghono omaliyambo a tya ngaho. — Omayeletumbulo 19:17; Ovaheberi 13:16.

Maria Magdalena oku li umwe womovakainhu vahapu ovo va li pamwe naJesus muJerusalem pOpentekoste 33 O.P. (Mateus 27:55, 56) Maria oku na okukala a li a handuka neenghono eshi a uda kutya Jesus okwa mangwa po oufiku oo. Nonghalo i na sha naJesus oya enda nokunaipala. Ngoloneya Pontius Pilatus okwa li a fininikwa kovawiliki vomalongelokalunga Oshijuda nosho yo kengafifi lovanhu nokwa li a yandja Jesus a ka dipawe efyo linyanyalifi komuti. Maria otashi dulika a li a mona Omwene waye eshi ta di eehonde, ta dengwa nota kendabala okukokolola omuti oo a li ta ka dipaelwa efyo linyanyalifi. — Johannes 19:6, 12, 15-17.

Poshiningwanima osho, konima eshi omilaulu da kana po lwopokati komutenya, Maria Magdalena novakainhu vakwao ova li ofika “pomuti womahepeko waJesus.” (Johannes 19:25) Maria, oo a li po, okwa li a mona nokwa uda eshi Jesus ta lombwele omuyapostoli Johannes, oo a li e hole unene, a file oshisho ina. Okwa li a uda eshi Jesus ta ingida Xe eshi a li ta luluma. Okwa li yo a uda eshi Jesus a popya eendjovo daye defindano daxuuninwa, odo a popya fimbo ina fya, a ti: “Osha wanifwa.” Maria okwa li a nyika oluhodi. Kakele kaasho, nokuli naashi Jesus a fya opo a kala poshiningwanima osho. Opo nee okwa kala a kalela ombila ipe omo omulumenhu oshipuna wedina Josef wokuArimatia a tula oshimhu shaJesus. — Johannes 19:30; Mateus 27:45, 46, 57-61.

Oshihopaenenwa shaMaria otashi tu dimbulukifa osho tu na okuningila ovaitaveli vakwetu ngeenge va taalela eenghalo didjuu. Otashi dulika itatu dulu okukelela omaudjuu ile okukufa po ouyehame waao a ninga oshihakanwa. Ashike nande ongaho, ohatu dulu okuulika olukeno nosho yo ouladi. Ekwafo lookaume ohali kala ekwafo linene pefimbo loudjuu. Okuyambidida noudiinini kaume, oo e li moudjuu, ohashi ulike eitavelo la kola nohashi mu hekeleke neenghono. — Omayeletumbulo 17:17.

Konima eshi oshimhu shaJesus sha tulwa mombila, Maria okwa li mokati kovakainhu ovo va li ve na oimbodi yedimba liwa opo va ka vaeke oshimhu shaye. (Markus 16:1, 2; Lukas 23:54-56) Opo nee okwa li a penduka ongula inene eshi Eshabata la xula. Kala nee ngeno wa fa u mu wete eshi ta ende momapandavanda pamwe novakainhu vakwao, va finda kombila yaJesus. Ofimbo va li mondjila, ova li tave lipula nghee va li tava ka undula po emanya linene olo la li poshivelo shombila. (Mateus 28:1; Markus 16:1-3) Ndele nande ongaho, kava li va sholola. Eitavelo lavo ola li le ve linyengifa va ninge ngaashi tava dulu nokweefela oinima ikwao momake aJehova.

Otashi dulika Maria oye a li e kwetele vakwao komesho eshi va fika pombila. Opo nee, okwa li a kanghama kehaluko. Emanya ola li la undulwa po nombila oya li hamwasha. Molwaashi Maria okwa li omukainhu iha ongaonga, okwa li a shuna diva ta tondoka opo a ka lombwele Petrus naJohannes osho a mona. Kala nee wa fa u mu wete ta hefaana, ta ti: “Omwene ove mu kufa mo mombila, ashike katu shi shii kutya ove mu paka peni.” Petrus naJohannes ova li va ya kombila meendelelo nova li va shilipaleka kutya oya li hamwasha, opo nee ova shuna komaumbo avo. * — Johannes 20:1-10.

Eshi Maria a shuna kombila, okwa kala po ashike a teelela ta elaela oye aeke. Molwaashi mombila omo mwa li mwa nangekwa oshimhu shaJesus oya li hamwasha nokamwa li omalinyengo asha, osha li she mu nyikifa oluhodi unene. Okwa li a ehena pombila nokuvandamena mo, molwaashi natango ka li a itavela kutya Omwene okwa dja mo, nosha li she mu kumwifa neenghono. Okwa li a mona mo ovaengeli vavali ve li omutumba va djala oikutu itoka. Opo nee, ove mu pula va ti: “Oto lili shike?” Okwa endulula eendjovo odo a li a lombwela ovayapostoli, a limbililwa ta ti: “Ova kufa mo Omwene wange, ndele kandi shi shii kutya ove mu paka peni.” — Johannes 20:11-13.

Okwa piluka, nokwa li a mona omulumenhu e li ofika konima yaye. Ka li e mu dimbuluka, onghee okwa li te lipula kutya omulongi womoshikunino oo a li ha pashukile onhele oyo. Omulumenhu oo okwa li e mu pula nonghenda a ti: “Oto lili shike?, Olyelye to kongo?” Maria okwa nyamukula a ti: “Omufimanekwa, ngeenge oove we mu kufa mo, lombwele nge kutya owe mu paka peni opo ndi ke mu kufe po.” (Johannes 20:14, 15) Diladila shi na sha naasho Maria a popya. Mbela omukainhu oo okwa li ngoo ta dulu okuhumbata po oshimhu shaJesus Kristus, oo a li omulumenhu a pama nomunaenghono? Maria ka li te lipula noinima aishe oyo. Okwa li ashike e shii kutya ota ningi osho ta dulu.

Mbela itatu dulu okuhopaenena Maria Magdalena ngeenge twa nyika oluhodi notwa taalela omaudjuu oo taa monika a fa itatu dulu oku e lididimikila? Ngeenge otwa yukifa ashike elitulemo komaunghundi nokomangabeko etu, otashi dulika tu ka mbadapale nokusholola. Ndele ngeenge otwa kendabala okuninga ngaashi hatu dulu nokweefela oinima ikwao momake aJehova, ohatu ka pondola shihapu shi dulife pwaasho twa li inatu diladila. (2 Ovakorinto 12:10; Ovafilippi 4:13) Naasho sha fimanenena, ohatu ka hafifa Jehova. Nopehe na omalimbililo Maria osho a li a ninga, nokwa li a nangekwa noupuna kuJehova monghedi oyo a li ina teelela.

Omulumenhu oo a li a fikama puMaria ka li omulongi womoshikunino. Okwa li tete omuhongi woipilangi, ndele ta ningi omuhongi, opo nee okwa ka ninga Omwene oo e holike kuMaria. Ashike Maria ka li e mu dimbuluka, nokwa li e mu fiya po. Otashi dulika Maria ka li a dimbuluka oshili oyo kutya, Jesus okwa nyumuka koufi e li oshishitwa oshinaenghono. Jesus okwa holokela Maria e li molutu lopanhu, ashike halo olo a li e na ofimbo ina fya. Momafiku matunhula oo a kala kombada yedu konima eshi a nyumuka koufi, okwa kala ina dimbulukiwa nokuli nokwaavo va li ve mu shii nawa. — Lukas 24:13-16; Johannes 21:4.

Jesus okwa li e lihololela ngahelipi Maria? Okwa li e shi ninga eshi e mu ifana ta ti: “Maria!” Opo nee Maria okwa li a punguluka, ndele ta ingida mokule oshitya shOshiheberi “Rabboni!” osho tashi dulika a li ha longifa luhapu ngeenge ta ifana Jesus. Okwa li a mona kutya Omuhongi waye oo e hole. Maria okwa li a hafa unene. Okwa li e mu papatela noka li a hala oku mu efa. — Joh. 20:16.

Jesus okwa li e shii osho shi li momadiladilo aMaria. Jesus okwe mu lombwela a ti: “Efe nge.” Natu kale nee twa fa tu wete Jesus ta popi nonghenda notashi dulika te limemesha eshi ta lombwele Maria e mu efe noku mu lombwela ta ti: “Inandi ya natango kuTate.” Efimbo laJesus lokuya meulu kala li la fika natango. Okwa li e na ko natango oilonga kombada yedu nokwa li a hala Maria e mu kwafele. Maria okwa li a pwilikina nelitulemo kwaashishe osho Jesus e mu lombwela. Jesus okwe mu lombwela a ti: “Inda kovamwatate u ke va lombwele kutya, ‘Ohandi i kuTate, oo e li Xo yeni nokuKalunga kange, oo e li yo Kalunga keni.’” — Johannes 20:17.

Kasha li tuu oshinakuwanifwa sha fimana osho a li a pewa kOmwene waye! Maria oye a li omuhongwa wotete oo a li a mona Jesus eshi a nyumuka, nokwa li yo e lineekelelwa oshinakuwanifwa shokulombwela ovahongwa vakwao onghundana oyo iwa. Kala nee wa fa u wete Maria a hafa, nokwa halelela okulombwela ovahongwa. Kala yo wa fa u mu wete ta hefaana ta lombwele ovahongwa ta ti: “Onda mona Omwene!” Maria okwe va lombwela keshe osho a uda kuJesus, nokwa li ta popi a tunhukwa nota endelele. (Johannes 20:18) Ehokololo laye ola weda ko kwaasho ovahongwa va uda kovakainhu vakwao ovo va ile kombila yaJesus, ndele inave mu hanga mo. — Lukas 24:1-3, 10.

Ovalumenhu ova li ve linyenga ngahelipi keendjovo dovakainhu? Pehovelo, kava li ve shi dimina. Ombiibeli oya ti: “Kava li va itavela eendjovo dovakainhu ovo, molwaashi ova li ve di tala ko di li omahokololo ongaho.” (Lukas 24:11) Ovalumenhu ovo ova kulila momudingonoko omo ovakainhu inave lineekelwa; neenghulunghedi doorabbi kada li da pitika ovakainhu va yandje omahokololo momhangu. Notashi dulika ovayapostoli va li va nwefwa mo unene keenghulunghedi inave shi didilika. Ashike Jesus naXe kava li ve na okatongo. Kasha li tuu oshinakuwanifwa sha fimana osho va pa omukainhu oo omudiinini!

Maria ka li a efa eendjovo dovalumenhu ovo di mu udife nai. Okwa li e shii filufilu kutya Omwene waye okwe mu lineekela. Ovashikuli vaJesus aveshe ove lineekelelwa oshinakuwanifwa sha faafana shokutandavelifa etumwalaka. Ombiibeli ohai ifana etumwalaka olo “onghundana iwa yOuhamba waKalunga.” (Lukas 8:1) Jesus ka li a udanekela ovashikuli vaye kutya ovanhu aveshe otava ka itavela ile okukala va lenga oilonga yavo. (Johannes 15:20, 21) Onghee osha fimana kOvakriste okukala hava dimbuluka Maria Magdalena. Nonande ovamwaxe vamwe kava li ve mu itavela, ka li a efa osho shi mu kanifife ehafo laye lokulombwela vamwe onghundana iwa i na sha nenyumuko laJesus.

Mokweendela ko kwefimbo, Jesus okwa li e lihololela ovayapostoli vaye, nolwanima ovashikuli vaye vahapu. Pomhito imwe, okwa li e lihololela ovanhu ve dulife 500 poshikando. (1 Ovakorinto 15:3-8) Pomhito keshe, Maria a li a mona ile a uda onghundana i na sha naJesus okwa li hashi pameke eitavelo laye. Maria Magdalena otashi dulika a li umwe womovakainhu ovo va li va ongala muJerusalem mefiku lOpentekoste eshi ovashikuli vaJesus va tililwa omhepo iyapuki. — Oilonga 1:14, 15; 2:1-4.

Ohatu dulu okukala tu na elineekelo kutya Maria Magdalena okwa kala e na eitavelo la kola fiyo osheshi a fya. Atusheni natu kendabale okuninga sha faafana. Ohatu ka hopaenena eitavelo laMaria Magdalena ngeenge otwa kala tu na olupandu mwaashishe osho Jesus e tu ningila nokuyakula nelininipiko vakwetu tu na elineekelo kutya Kalunga ote ke tu kwafela.