Ombiibeli oya popya kutya “oule [waGoljat owa] li omaludimbo a-6 noule weke.” (1 Samuel 17:4) Oludimbo limwe oli fike peesentimeta 44,5, ofimbo oule weke limwe u fike peesentimeta 22,2. Ngeenge owa tula kumwe omaludimbo a-6 noule weke oto ka mona omufika weemeta 2,9. Vamwe ohava ti kutya Goljat kali e na omufika u fike opo, ndele diladila kwaashi: Kunena, omunhu oo taku tiwa kutya okwa li mule e dule ovanhu aveshe, okwa li e na omufika weemeta 2,7. Mbela itashi shiiva kuGoljat a kale e dule po mofika neesentimeta 15 ile di dule po? Okwa li womepata lOvarefaim, ovanhu ovo va li va shiivikila omifika diledile. Omukanda umwe wOvaegipti womefelemudo 13 K.O.P. owa popya kutya ovakwaita vamwe va tilifa muKanaan ova li ve na oule u dule peemeta 2,4. Onghee hano, nonande Goljat okwa li mule neenghono, osho oshinima tashi shiiva.

Pomhito imwe ovahongwanhu ova li va kendabala okuningifa ovanhu va itavele kutya ohamba David omunhu ashike a popiwa momahepu, ashike osho osha li shidjuu okuninga. Ovalafululi voinima ikulu ova li va mona eshangelo lonale la tumbula “eumbo laDavid.” Kakele kaasho, Jesus Kristus okwa popya kutya David omunhu wolela. (Mateus 12:3; 22:43-45) Omusholondodo womapata wopavali oo u li mOmbiibeli otau koleke kutya Jesus oye Messias nonokutya okwa dja mepata lohamba David. (Mateus 1:6-16; Lukas 3:23-31) Osho otashi ulike kutya David okwa li omunhu wolela.

Ombiibeli oya popya kutya olwoodi ola ningilwa mefilu lOmwandi. Natango oya popya oinima kondadalunde ya ti kutya Ovafilisti ova li va onga onhanda komhunda lwopokati koilando ivali, Sogo naAseka. Ovaisrael ova li va ama kombinga ikwao yefilu va taalela komhunda. Mbela eenhele odo odoshili ngoo?

Omulumenhu umwe oo a li a ka talela po koshitukulwa osho okwa ti: “Omuwiliki wetu oo ehe li melongelokalunga lonhumba okwe tu twala kefilu lOmwandi. Otwa londa ndele hatu i nondjila oyo ya finda komhunda. Eshi twa li hatu tale mefilu, okwa ti natu leshe 1 Samuel 17:1-3. Opo nee okwa ulika kombada yefilu a ti: ‘Taleni kolumosho, oku na oikulukuma yaSogo.’ Okwa tanauka ndele ta ti: ‘Taleni vali kolulyo, oku na oikulukuma yaAseka. Ovafilisti ova li va onga onhanda pokati koilando oyo, lwokeemhunda odo mu wete. Otashi dulika twa fikama apa Ovaisrael va li va onga onhanda.’ Onda li nda fa ndi wete Saul naDavid va fikama apa nda li. Opo nee otwa londoloka, ndele hatu tauluka pomatondokelo omeva mefilu, kombinga oko kwa li kwa kukuta noku na omamanya mahapu. Onda li nda fa ndi wete David ta petama ta toola oumanya vatano va lalakana nawa, omo mwa kwatelwa oko ka dipaa Goljat.” Ngaashi ovatalelipo vahapu, omutalelipo oo naye okwa li a tomwa kouyelele u li paushili u na sha nondjokonona yOmbiibeli.

Kape na ouyelele oo tau tu ningifa tu kale twa limbililwa oushili wehokololo olo lopandjokonona. Ola kwatela mo ovanhu voshili neenhele doshili. Osho sha fimanenena, oli li oshitukulwa shEendjovo daKalunga da nwefwa mo, onghee hano ola dja kuKalunga koshili, Oo “iha fufya”. — Titus 1:2; 2 Timoteus 3:16.