1-2. Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi eshi a popya eendjovo odo tadi hangwa muJohannes 4:35, 36?

JESUS okwa li ta ende momapya, omo mwa li mu na oilya opo tai kulu. (Joh. 4:3-6) Oilya oyo oya li tai ka teywa konima yeemwedi nhee. Jesus okwa popya kombinga yoshinima shimwe osho sha li tashi monika sha fa itashi shiiva eshi a ti: “Taleni, omapya okwa pya nale okuteywa.” (Lesha Johannes 4:35, 36.) Okwa li a hala okutya ngahelipi?

² Jesus okwa li ta popi pafaneko kombinga yeteyo lovanhu, ndele haloilya yo vene. Diladila kwaasho sha li sha ningwa po. Nonande Ovajuda ova li hava henuka Ovasamaria, Jesus okwa li a udifila omukainhu Omusamaria nokwa pwilikina. Eshi Jesus a popya kutya “omapya okwa pya nale okuteywa,” kuye okwa li kwe uya engafifi lOvasamaria ovo ve mu uda komukainhu winya a li ta popi naye nova li va hala okulihonga shihapu kuye. (Joh. 4:9, 39-42) Omuyandjimulombo umwe wOmbiibeli okwa popya shi na sha nehokololo olo a ti: “Ovanhu ova li ve uya diva kuJesus nokupwilikina kuye . . . nova li va fa oilya oyo ya pya okuteywa.”

3. Ongahelipi to dulu okukala omuudifi a pyokoka ngeenge owa tale ko ovanhu ngaashi Jesus a li e va tala ko?

³ Oho tale ko ngahelipi ovanhu ovo ho udifile onghundana iwa? Mbela owe va tala ko kutya ova fa oilya oyo ya pya okuteywa? Ngeenge osho, oto ka ninga oinima itatu tai shikula. Shotete, ito kala ho ongaonga okuudifa. Efimbo leteyo ola ngabekwa; ito ka hepifa efimbo. Oshitivali, oto ka kala wa hafa eshi ovanhu tava pwilikine konghundana iwa. Ombiibeli oya ti: ‘Ovanhu otava ka hafela efimbo leteyo.’ (Jes. 9:3) Oshititatu, ngeenge ou shii kutya keshe umwe ota dulu okuninga omuhongwa  waJesus, oto ka ninga etwalemo le likolelela kwaasho omunhu e na ohokwe musho.

4. Oshike hatu ke lihonga komuyapostoli Paulus moshitukulwa eshi?

⁴ Jesus ka li a yemba Ovasamaria ngaashi ovashikuli vaye. Ponhele yaasho, okwa li e va tala ko kutya navo otava dulu okuninga ovahongwa vaye. Nafye natu kale tu na etaleko la tya ngaho li na sha novanhu vomoshitukulwa shetu. Omuyapostoli Paulus okwe tu tulila po oshihopaenenwa sha denga mbada. Oshike hatu lihongo kuye? Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana nghee a li (1) e shii oinima oyo ya itavelwa kovanhu ovo a li ha udifile, (2) okumona osho ve na ohokwe musho, nosho yo (3) oku va tala ko kutya navo otava dulu okuninga ovahongwa vaJesus.

5. Omolwashike Paulus a li e udite ko onghalo yovanhu ovo a li ha udifile moinagoga?

⁵ Paulus okwa li ha udifile luhapu moinagoga yOvajuda. Pashihopaenenwa, moshinagoga shomuTessalonika ‘okwa kundafana nOvajuda Omishangwa momashabata atatu.’ (Oil. 17:1, 2) Paulus otashi dulika a li ha kala a manguluka ngeenge ta udifile moinagoga. Okwa putukila muJuda. (Oil. 26:4, 5) Paulus okwa li e shii nawa Ovajuda, nokwa li he va udifile e na omukumo. — Fil. 3:4, 5.

6. Ongahelipi ovanhu vopomalandifilo aAtena va yooloka ko kwaavo Paulus a li ha udifile moshinagoga?

⁶ Konima eshi Paulus a li a fininikwa kovapataneki a fiye po Tessalonika nolwanima oBerea, okwa ka kala ha di muAtena. Opo nee “okwa hovela okukundafana nOvajuda moshinagoga nosho yo navamwe ovo va li hava tila Kalunga.” (Oil. 17:17) Ovanhu ovo Paulus a li ha udifile pomalandifilo ova yooloka ko kwaavo a li ha udifile moinagoga. Vamwe vomovapwilikini ovo ova li ovahongwanhu nosho yo ovanhu vomoiwana imwe, nova li va tala ko etumwalaka laPaulus li li ‘ehongo lipe.’ Ove mu lombwela va ti: “Oto popi oinima inatu i uda nale.” — Oil. 17:18-20.

7. Metwokumwe nOilonga 17:22, 23, ongahelipi Paulus a li a lundulula etaleko laye?

⁷ Lesha Oilonga 17:22, 23. Paulus ka li a udifila ovanhu vomoiwana imwe muAtena monghedi ya faafana naayo a li a udifila Ovajuda moshinagoga. Otashi dulika Paulus a li e lipula ye mwene ta ti, ‘Mbela ovanhu vomuAtena ova itavela shike?’ Okwa li ha konakona noukeka omudingonoko nokudidilika eenghedindjikilile dovanhu dopalongelokalunga. Shikwao vali, Paulus okwa li ha popi kombinga yoinima oyo tashi dulika va itavela eshi te va hongo oshili yEendjovo daKalunga. Omuyandjimulombo umwe wOmbibeli okwa popya shi na sha naPaulus a ti: “E li Omukriste Omujuda,  okwa li a mona kutya Ovagreka ovapaani kava li hava longele Kalunga ‘kashili’ kOvajuda nokOvakriste, ashike okwa li a kendabala oku va ulikila kutya Kalunga oo ta udifa kombinga yaye oye ngoo Kalunga kOvaatena.” Onghee Paulus okwa li a halelela okulundulula onghedi omo te va udifile. Okwa li a lombwela Ovaatena kutya etumwalaka olo a li ta udifa ola dja ‘kuKalunga ehe shiivike,’ oo va kala tava kendabala okulongela. Nonande ovapaani ovo kava li ve shii Omishangwa, Paulus ka li a sholola oku va udifila. Ponhele yaasho, okwa li e va tala ko ve li onga oilya ya pya okuteywa, nokwa li a lundulula onghedi yaye yokuudifa.

8. (a) Oshike tashi dulu oku ku kwafela u shiive osho ovanhu vomoshitukulwa sheni va itavela? (b) Ngeenge omunhu okwe ku lombwele kutya oku na eitavelo laye, mbela oto ke linyenga ngahelipi?

⁸ Ngaashi Paulus, kala ho konenene oinima. Kala ho tale oinima oyo ovanhu vomoshitukulwa sheni va itavela. Tala kutya omuneumbo okwa wapeka ngahelipi eumbo ile osheendifo shaye. Mbela edina, omidjalo, okuliwapeka nosho yo onghedi yaye yokupopya otai ulike kutya owelongelokalunga lilipi? Umwe otashi dulika e ku lombwele kutya oku na ongeleka yaye. Eshi omukokolindjila e likalekelwa wedina Flutura a shakeneka onghalo ya tya ngaho, okwa ti: “Inandi uya oku ku fininikila eitavelo lange, ndele onde uya tu kundafane kombinga yoshinima eshi . . . ”

9. Ongahelipi to dulu okumona kutya omunhu oo ha i kongeleka oku na ohokwe mushike?

⁹ Oikundafanwa ilipi to dulu okukundafana nomunhu oo ha i kongeleka? Kendabala okumona oinima oyo tamu tu kumwe naye. Otashi dulika ha longele Kalunga aeke, e shii kutya Jesus oye Omuxupifi wovanhu, ile tashi dulika a itavela kutya otu li mefimbo loukolokoshi, oo mafiku tau ka xulifwa po. Longifa oinima oyo tamu tu kumwe naye opo u mu udifile etumwalaka lOmbiibeli monghedi oyo tai mu kwafele a kale e na ohokwe.

10. Oshike tu na okukendabala okuninga, nomolwashike?

¹⁰ Kala u shii kutya ovanhu otashi dulika inava itavela mukeshe shimwe osho hava hongwa kongeleka. Nokonima eshi wa shiiva kutya omunhu owelongelokalunga lilipi, kendabala okumona osho a itavela pauhandimwe. Omukokolindjila umwe e likalekelwa wokoAustralia wedina David, okwa ti: “Ovanhu vahapu paife ohava lumbakanifa omahongo opanhu nomahongo opalongelokalunga.” Donalta wokoAlbania okwa ti: “Vamwe ovo hatu shakeneke ohava ti kutya ohava i kongeleka, ashike lwanima ohava ka dimina kutya inava itavela muKalunga.” Omumwatate umwe omutumwa wokoArgentina okwa ti kutya ovanhu vamwe ohava ti kutya ova itavela moukwatatu, ashike otashi dulika inava itavela lela kutya Kalunga oye Xe, Omona nomhepo iyapuki. Okwa ti yo: “Ngeenge  onda mono kutya omunhu oo handi kundafana naye ina itavela mukeshe osho ha hongwa kongeleka, ohashi kala shipu kwaame okumona kutya oinima ilipi hatu tu kumwe naye.” Onghee kendabala okumona kutya ovanhu ova itavela lela mushike. Ngaashi Paulus, oto dulu ‘okuninga keshe shimwe opo u kwafele ovanhu vomaludi aeshe.’ — 1 Kor. 9:19-23.

11. Metwokumwe nOilonga 14:14-17, ongahelipi Paulus a li a udifila ovanhu vomuListra monghedi tai pendula ohokwe?

¹¹ Lesha Oilonga 14:14-17. Paulus okwa li a mona kutya ovapwilikini vaye ove na ohokwe mushike, nokwa li a lundulula onghedi yaye yokuudifa. Pashihopaenenwa, ongudu yovanhu oyo a li a popya nayo muListra kaya li i na eshiivo, ile i shii ashike kanini Omishangwa. Onghee Paulus okwa li a tomhafana navo monghedi omo tava dulu okuuda ko nawa. Okwa li a popya kombinga yokulikola oiimati nokuhafela onghalamwenyo. Okwa li a longifa omautumbulilo noihopaenenwa oyo ovapwilikini vaye va li tava dulu okuuda ko noupu.

12. Ongahelipi to dulu okumona kutya omunhu oku na ohokwe mushike nokulundulula etwalemo loye?

¹² Longifa eendunge dokuyoolola opo u mone kutya ovanhu moshitukulwa sheni ove na ohokwe mushike nokulundulula etwalemo loye. Ongahelipi to dulu okumona kutya omunhu oku na ohokwe mushike ngeenge wa shakene naye ile we uya peumbo laye? Natango, kala ho konenene. Otashi dulika u hange e li moshikunino, ta lesha embo, ta pangele ohauto, ile ta ningi oinima imwe vali. Ngeenge otashi shiiva, hovela eenghundafana she likolelela kwaasho ta ningi. (Joh. 4:7) Nokuli noikutu yomunhu otai dulu okukala tai ti sha, otashi dulika i ulike oukwashiwana, oilonga yaye, ile osipaana oyo e hole. Gustavo okwa ti: “Onda li nda hovela eenghundafana nomumati weedula 19, oo a li a djala okambidja ke na efano lomwiimbi oo e shiivike nawa. Onda li nde mu pula shi na sha nokambidja kaye, nokwa li a lombwela nge kutya omolwashike e hole omwiimbi oo. Eenghundafana odo oda li de tu twala fiyo omekonakonombiibeli, nopaife oku li omumwatate.”

13. Ongahelipi to dulu okuninga ekonakonombiibeli monghedi tai pendula ohokwe?

 ¹³ Ngeenge to ningi ekonakonombiibeli naumwe, li ninga monghedi tai pendula ohokwe; mu ulikila nghee tali dulu oku mu kwafela. (Joh. 4:13-15) Pashihopaenenwa, omumwameme wedina Poppy okwa li a shivwa a ye meumbo lomukainhu umwe oo a li a ulika ohokwe. Eshi Poppy a mona odjapo kekuma oyo tai ulike kutya omukainhu oo okwa li omuprofesa wehongo, okwa li a popya kutya nafye ohatu hongo ovanhu pokwoongala kwetu nosho yo pekonakonombiibeli. Omukainhu oo okwa li a tambula ko ekonakonombiibeli, ngomongula okwa li a ya kokwoongala, nokwa li a ya koshoongalele shoshikandjo. Konima yomudo, okwa ka ninginifwa. Lipula kutya: ‘Ovo handi shuna kuvo ove na ohokwe mushike? Mbela ohandi ningi ngoo ekonakonombiibeli monghedi tai pendula ohokwe?’

14. Ongahelipi to dulu okulundulula onghedi omo ho konakona nomukonakoni keshe?

¹⁴ Konima eshi wa hovela okukonakona Ombiibeli naumwe, kala ho lilongekidile ekonakono keshe, u na momadiladilo onakudiwa yaye nosho yo osho e na ohokwe musho. Eshi to lilongekida, diladila komishangwa odo to ka longifa, ouvidio ovo to ka ulika nosho yo omafaneko oo to ka longifa opo u yelife oshili yOmbiibeli. Lipula kutya, ‘Oshike lela tashi ka pendula ohokwe nokuhanga omutima womukonakoni ou?’ (Omayel. 16:23) Omukainhu umwe muAlbania, oo a li ha konakona nomukokolindjila wedina Flora, okwa ti: “Itandi dulu okutambula ko ehongo li na sha nenyumuko.” Ka li a fininika omukainhu oo a tambule ko ehongo olo. Flora okwa ti: “Onda li nda mona kutya fimbo omukainhu oo ina itavela menyumuko, okwa li a pumbwa tete okushiiva Kalunga oo a udaneka enyumuko.” Okudja opo, okwa kala ha divilike pekonakono keshe omaukwatya aJehova ngaashi ohole, ounongo neenghono. Lwanima, omukonakoni oo okwa ka kala a itavela menyumuko. Paife oku li Ondombwedi yaJehova iladi.

15. Metwokumwe nOilonga 7:16-18, eenghedi dilipi dOvagreka vonale da li hadi limbilike Paulus, nomolwashike ina sholola okuudifila Ovaatena?

¹⁵ Lesha Oilonga 7:16-18. Paulus ka li a sholola okuudifila Ovaatena, nonande moshilando shavo ovanhu ova li hava longele oikalunga, mu yadi oluhaelo nosho yo omahongo oshipaani; noka li a efa omatukano avo e mu teye omukumo. Paulus naye mwene okwa ka ninga Omukriste nonande okwa li “omuhepeki woshiwana shaKalunga nomuhayavala.” (1 Tim. 1:13) Ngaashi ashike Jesus a li e wete kutya Paulus naye ota dulu okuninga omuhongwa, na Paulus okwa li e wete kutya Ovaatena navo otava dulu okuninga ovahongwa. Okwa kala e na elineekelo. — Oil. 9:13-15; 17:34.

16-17. Oshike tashi ulike kutya ovanhu vomaludi aeshe otava dulu okuninga ovahongwa vaKristus? Yandja oshihopaenenwa.

¹⁶ Mefelemudo lotete, ovanhu vomaludi aeshe ova li va ninga ovahongwa vaJesus. Eshi Paulus a li a shangela Ovakriste ovo va li hava kala moshilando Korinto shi li muGreka, okwa popya kutya oilyo imwe yeongalo olo nale oya li hai longo oikulumuna ile ya kala i na elihumbato lii neenghono. Okwa weda ko yo ta ti: “Vamwe vomunye osho mwa li ngaho. Ndele paife omwa kosholwa.” (1 Kor. 6:9-11) Mbela ngeno okwa li oove, ngeno owa mona ngoo kutya ovanhu ovo otava dulu okulunduluka nokuninga ovahongwa?

¹⁷ Kunena ovanhu vahapu ova halelela okuninga omalunduluko opo va ninge ovahongwa vaJesus. Pashihopaenenwa, omukokolindjila umwe wedina Yukina wokuAustralia okwa mona kutya ovanhu vomaludi aeshe otava dulu okupwilikina ketumwalaka lOmbiibeli. Efiku limwe pomalandifilo, okwa li a mona omukainhu  omunyasha a li a shangwa kolutu nokwa djala omuxwanaxwanena. Yukina okwa ti: “Potete onda li handi ongaonga okupopya naye, ndele lwanima onda ka hovela eenghundafana naye. Onda li nda mona kutya oku na ohokwe mOmbiibeli molwaashi okwa li a shangwa kolutu eevelishe dimwe dOmapsalme.” Omukainhu oo okwa li a hovela okukonakona nokuuya kokwoongala. *

18. Omolwashike tuhe na okutokola ovanhu?

¹⁸ Eshi Jesus a ti kutya omapya okwa pya okuteywa, mbela okwa li ta diladila kutya ovanhu vahapu otave ke mu shikula? Hasho nandenande. Omishangwa oda xunganeka kutya ovanhu ashike vanini va li tave ke mu itavela. (Joh. 12:37, 38) Jesus okwa li ha dulu okumona osho shi li momitima dovanhu pashikumwifilonga. (Mat. 9:4) Ashike nande ongaho, okwa li ha yandje elitulemo kwaavo vanini ovo ve mu itavela, nokwa li ha udifile keshe umwe nouladi. Molwaashi ihatu dulu okumona osho shi li momitima dovanhu, otu na okuhenuka okutokola ovanhu vomoitukulwa omo hatu udifile ile oku va tokola pauhandimwe. Ponhele yaasho, va tala ko tava dulu okuninga ovahongwa. Marc, oo e li omutumwa koBurkina Faso, okwa ti: “Ovanhu ovo handi diladila kutya otava ka ninga exumokomesho, luhapu ohava ka efa po okukonakona. Ndele ovanhu ovo nda dina ovo hava ka ninga exumokomesho. Onghee onde lihonga kutya oshixwepo okweefa omhepo yaJehova i tu wilike.”

19. Otu na okutala ko ngahelipi ovanhu vomoshitukulwa shetu?

¹⁹ Pehovelo, otashi dulika u kale wa tala ko ovanhu vahapu vomoshitukulwa kutya inava fa oilya oyo ya pya okuteywa. Ashike dimbuluka osho Jesus a lombwela ovahongwa vaye. Okwa ti kutya omapya okwa pya okuteywa. Ovanhu otava dulu okulunduluka, ndele tava ningi ovahongwa vaKristus. Jehova okwa tala ko ovanhu ovo tava dulu okuninga ovahongwa ve li “omamona.” (Hag. 2:7) Ngeenge otwa kala hatu tale ko ovanhu ngaashi Jehova naJesus, ohatu ka shiiva onakudiwa yavo, naasho ve na ohokwe musho. Ohatu ke va tala ko kutya otava dulu okuninga ovamwatate novamwameme, ndele havayeni.