1. Hokolola osho sha li sha ningwa po, eshi Jesus a longa oshikumwifilonga shaye shotete.

 FANEKA momadiladilo oshiningwanima osho sha li sha ningwa pexulilo lo 29 O.P., pehovelo loukalele waJesus. Jesus, ina Maria nosho yo vamwe vomovahongwa vaye, ova li va shivwa koshivilohombolo muKana, omukunda oo wa li kolundume laNasaret, modoolopa omo mwa li hamu di Jesus. Maria okwa li kaume koukwaneumbo oo, notashi dulika a li ta file oshisho ovaenda. Fimbo vali metifa loshivilohombolo, opa li pa holoka oupyakadi, oo wa li tau dulu okufifa ohoni oukwaneumbo nosho yo ovalihomboli ovo ovanyasha. Omaviinyu okwa li a pwa po. b Otashi dulika koshivilohombolo kwa li kwe uya ovanhu vahapu ve dulife pwaavo va li va teelelwa. Opo nee Maria okwa li a tondokela diva komonamati waye, ta ti: “Omaviinyu avo okwa pwa po.” (Joh. 2:1-3) Jesus okwa li a ninga po shike? Okwa li a ninga oshinima shididilikwedi, eshi a li a shitukifa omeva ‘omaviinyu mawa.’ — Joh. 2:9, 10.

2-3. (a) Jesus okwa li a longa oikumwifilonga ya tya ngahelipi? (b) Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mokukonakona oikumwifilonga yaJesus?

² Jesus okwa li a longa oikumwifilonga ihapu pefimbo loukalele waye. c Okwa li a longifa eenghono daye dopashikumwifilonga a kwafele ovanhu omayovi omilongo. Pashihopaenenwa, okwa li a palula ovalumenhu 5 000, nolwanima ovalumenhu 4 000 moikumwifilonga yaye ashike ivali. Omuvalu oo otashi dulika wa  kwatela mo ovanhu ve dulife po 27 000, ngeenge otwa kwatele mo ovakainhu nounona yo ovo va li po. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Peemhito adishe odo, Jesus okwa li yo a velula ovanhu vahapu ovo va li tava vele. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Diladila kunghee eengudu da li da kumwa, eshi ovanhu va velulwa nokupalulwa kuJesus pashikumwifilonga.

³ Oikumwifilonga oyo Jesus a li a longa otai ti sha neenghono kufye kunena. Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana oilihongomwa imwe tai pameke eitavelo, oyo hatu lihongo moikumwifilonga oyo. Opo nee ohatu ka kundafana nghee hatu dulu okuhopaenena elininipiko nosho yo olukeno olo Jesus a li a ulika, eshi a li ta longo oikumwifilonga.

4. Oikumwifilonga yaJesus otai tu hongo tu pameke eitavelo mulyelye?

⁴ Oikumwifilonga yaJesus itai tu hongo ashike tu pameke eitavelo kombinga yaye, ndele okombinga yo yaXe. Komesho yaaishe, Jehova oye a li Odjo yashili yoikumwifilonga. Oilonga 10:38 oya ti: “Kalunga e mu [Jesus] vaeka nomhepo iyapuki nokwe mu pa eenghono. Molwaashi Kalunga okwa li pamwe naye, okwa ya moshitukulwa ashishe ta longo ouwa nokuvelula aveshe ovo va hepekwa kOndiaboli.” Dimbuluka kutya Jesus okwa li a hopaenena filufilu omadiladilo nomaliudo aXe moinima aishe oyo a popya nokwa longa, mwa kwatelwa oikumwifilonga oyo a longa. (Joh. 14:9) Diladila koilihongomwa itatu oyo hatu dulu okulihonga koikumwifilonga yaJesus.

5. Oshike sha li she linyengifa Jesus a longe oikumwifilonga? (Mateus 20:30-34)

⁵ Shotete, Jesus nosho yo Xe ove tu hole neenghono. Eshi Jesus a li kombada yedu, okwa ulika kutya oku hole neenghono ovanhu, eshi a li a longifa eenghono daye dopashikumwifilonga, opo a kwafele ovo va li tava mono oixuna. Pomhito imwe, ovapofi vavali ova li tave mu pula e va kwafele. (Lesha Mateus 20:30-34.) Didilika kutya Jesus okwa li e va “kenukila,” ndele te va velula. Oshityalonga shOshigreka osho sha tolokwa “kenukila” osha longifwa apa tashi ulike kolukeno tali di komutima. Olukeno la tya ngaho, oli li euliko lohole yomoule, oyo ye linyengifa yo Jesus a palule ovo va fya ondjala nokuvelula omunashilundu. (Mat. 15:32; Mark. 1:41) Ohatu dulu okukala noushili kutya Jehova, Kalunga ‘omunalukeno,’ nosho yo Omona waye ove tu hole neenghono nohava kala ve udite nai, ngeenge hatu mono oixuna. (Luk. 1:78; 1 Pet. 5:7) Ova teelela nodjuulufi oku ka xulifa po omaupyakadi aeshe, oo ovanhu va taalela.

6. Kalunga okwa yandja eenghono dilipi kuJesus?

⁶ Oshitivali, Kalunga okwa pa Jesus eenghono dokukandula po omaupyakadi aeshe ovanhu. Eshi Jesus a longa oikumwifilonga, okwa ulika kutya ota dulu okukufa po omaupyakadi aeshe, oo itatu dulu okuxulifa po fye vene. Pashihopaenenwa, oku na eenghono doku tu mangulula kodjo, oyo ya etifa omaupyakadi ovanhu, oulunde oo twa fyuulula nosho yo oilanduliko yao, omikifi nefyo. (Mat. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Oikumwifilonga yaye oya ulika kutya ota dulu okuvelula omikifi “di lili noku lili” nokunyumuna nokuli oonakufya. (Mat. 4:23; Joh. 11:43, 44) Natango okwa li e na yo eenghono dokupangela oikungulu inene nosho yo eenghono dokufinda eemhepo da nyata. (Mark. 4:37-39; Luk. 8:2) Itashi hekeleke tuu okushiiva kutya Jehova okwa pa Omona waye eenghono da tya ngaho!

7-8. (a) Oikumwifilonga yaJesus otai tu pe elineekelo lilipi? (b) Oshikumwifilonga shilipi wa teelela nodjuulufi mounyuni mupe oo tau uya?

⁷ Oshititatu, ohatu dulu okukala nelineekelo filufilu kutya omaudaneko omonakwiiwa, oo taa ka etwa kOuhamba waKalunga, otaa ka wanifwa shili. Oikumwifilonga oyo Jesus a longa, eshi  a li kombada yedu, otai tu hongo kutya ote ke i longa kombada yedu alishe e li Ohamba yomeulu yOuhamba waKalunga. Natu ka konakoneni osho hatu ka hafela koshi yepangelo laKristus. Ohatu ka hafela oukolele muwa, molwaashi ota ka kufa po omikifi adishe nosho yo omaulema, oo taa hepeke ovanhu. (Jes. 33:24; 35:5, 6; Eh. 21:3, 4) Itatu ka fya vali ondjala, ile tu ka hangwe koiponga yopaushitwe. (Jes. 25:6; Mark. 4:41) Ohatu ka hafela neenghono okuhambelela ovaholike vetu, ovo tava ka dja “meembiladimbuluko.” (Joh. 5:28, 29) Oshikumwifilonga shilipi wa teelela nodjuulufi mounyuni mupe, oo tau uya?

⁸ Eshi Jesus a li ta longo oikumwifilonga, okwa li a ulika kutya oku na elininipiko nosho yo olukeno, omaukwatya oo tu na okuhopaenena. Natu ka konakoneni oihopaenenwa yopavali, hatu hovele nehokololo loshivilohombolo shomuKana.

9. Jesus okwa li a longa shike poshivilohombolo? (Johannes 2:6-10)

⁹ Lesha Johannes 2:6-10. Eshi omaviinyu a li a pwa po poshivilohombolo, mbela Jesus okwa li e na oshinakuwanifwa shokuninga po sha? Hasho. Kapa li exunganeko olo la xunganeka kutya Messias ota ka ninga omaviinyu pashikumwifilonga. Ndele diladila ashike kutya ngeno oto ka kala u udite ngahelipi, ngeenge oikunwa oya pu po pohango yoye. Jesus otashi dulika a li e uditile olukeno oukwaneumbo oo, unene tuu ovafuko, noka li a hala va kale va fya ohoni. Onghee ngaashi sha popiwa metetekelo,  okwa li a longa oshikumwifilonga. Okwa li a lundululila omeva, eelitela 390, momaviinyu mawa. Otashi dulika a li a yandja omaviinyu mahapu, opo oo a li a xupa po a ka longifwe monakwiiwa, ile tashi dulika a landifwe po, opo oimaliwa i ka kwafele ovalihomboli ovo ovanyasha. Ovalihomboli ovo opo va hombola kava li tuu va hafa!

10. Ouyelele umwe wa fimana ulipi tau hangwa mehokololo olo li li muJohannes etukulwa 2? (Tala yo efano.)

¹⁰ Konakona ouyelele umwe wa fimana, oo tau hangwa muJohannes etukulwa 2. Mbela owa didilika ngoo kutya Jesus haye a yadeka oitoo nomeva? Ponhele yokuyandja elitulemo kuye mwene, okwa li a lombwela ovapiya ovo va yadeke oitoo. (Ovelishe 6, 7) Konima eshi a shitukifa omeva omaviinyu, Jesus haye mwene a twala omaviinyu komuwiliki woshivilo. Ndele ponhele yaasho, okwa lombwela ovapiya ovo ve shi ninge. (Ovelishe 8) Jesus ka li yo a kufa eholo lomaviinyu, ndele te li yelula pombada komesho yovaenda, nokupopya te litange ta ti: ‘Makeleni omaviinyu aa nda ninga!’

11. Oshike hatu lihongo moshikumwifilonga shaJesus?

¹¹ Oshike hatu lihongo moshikumwifilonga shaJesus, eshi a shitukifa omeva omaviinyu? Ohatu lihongo mo oshilihongomwa shi na sha nelininipiko. Jesus ka li e litanga omolwoshikumwifilonga osho. Kakele kaasho, Jesus ihe litangele nandenande osho a longa. Mepingafano naasho, oha yukifa alushe nelininipiko efimano alishe kuXe. (Joh. 5:19, 30; 8:28) Ngeenge otwa hopaenene Jesus mokukala ovalininipiki, itatu ke litangela osho twa pondola. Kashi na nee mbudi kutya oshike hatu longo moilonga yaJehova, inatu litanga fye vene, ndele natu litange omolwoufembanghenda oo tu na wokulongela Kalunga ketu mukumwifi. (Jer. 9:23, 24) Oye tu na okupa efimano alishe. Komesho yaaishe, itatu dulu okuwanifa po sha nopehe na ekwafo laJehova. — 1 Kor. 1:26-31.

12. Omonghedi imwe ilipi omo hatu dulu okuhopaenena elininipiko laJesus? Shi faneka.

¹² Natu ka kundafaneni onghedi imwe omo hatu dulu okuhopaenena elininipiko laJesus. Diladila konghalo ei: Omukulunhuongalo umwe okwa longifa efimbo lihapu, opo a kwafele omuyakuliongalo omunyasha e lilongekidile oku ka yandja oshipopiwa shaye shotete shomoipafi. Oshidjemo? Omumwatate oo omunyasha okwa yandja oshipopiwa tashi tu omukumo nosha li sha hafifa eongalo. Konima yokwoongala, umwe okwe uya komukulunhuongalo oo, ndele ta ti: ‘Omumwatate ngadi okwa yandja oshipopiwa shiwa neenghono.’ Mbela omukulunhuongalo okwa pumbwa okutya: ‘Heeno, ashike onda longifa efimbo lihapu, opo ndi mu kwafele’? Ile mbela otashi dulika a popye nelininipiko, ta ti: ‘Heeno, okwe shi denga komutwe, nonde mu hafela’? Ngeenge otu li ovalininipiki, itatu ka efa tu pewe efimano omolwoinima iwa oyo twa ningila vamwe. Ohatu ka kala twa wanenwa okukala tu shii kutya Jehova oku wete nokwa lenga osho hatu ningi. (Yelekanifa naMateus 6:2-4; Heb. 13:16) Onghee ngeenge otwa hopaenene Jesus mokuulika elininipiko, ohatu ka hafifa Jehova. — 1 Pet. 5:6.

13. Jesus okwa li a mona shike popepi noshilando shaNain, nokwa li a ninga po shike shi na sha nasho? (Lukas 7:11-15)

¹³ Lesha Lukas 7:11-15. Faneka momadiladilo oshiningwanima osho sha li sha ningwa pefimbo loukalele waJesus. Okwa li ta i kuNain, oshilando shomuGalilea osho sha li popepi naSunem, omo omuprofeti Elisa a li a nyumuna omonamati womukainhu umwe omido 900 lwaapo da pita. (2 Eeh. 4:32-37) Eshi Jesus a li popepi noshivelo shoshilando osho, okwa li a mona osheendo shovanhu tashi di moshilando tashi i kepako. Oshiningwanima osho osha li shinyikifa oluhodi, molwaashi oshi na sha  nomufiyekadi, oo a filwa omonamati waye ewifa. Ashike omudalakadi, oo a li a nyika oluhodi, ka li oye aeke. Okwa li pamwe nongudu inene yovanhu ya dja moshilando. Jesus okwa li a kangheka osheendo osho, ndele ta ningile omudalakadi, oo a li a nyika oluhodi, oshinima shididilikwedi, a nyumuna omonamati waye. Olo oli li limwe lomomanyumuko otete atatu, oo Jesus a ninga, a popiwa kondadalunde mOmavaengeli.

14. Ouyelele umwe wa fimana ulipi tau hangwa mehokololo olo li li muLukas etukulwa 7? (Tala yo efano.)

¹⁴ Natu ka kundafaneni ouyelele umwe wa fimana oo tau hangwa mehokololo olo tali hangwa muLukas etukulwa 7. Mbela owa didilika ngoo kutya Jesus okwa “mona” omudalakadi oo a nyika oluhodi, opo nee “okwe mu kenukila”? (Ovelishe 13) Otashi dulika Jesus e mu mona ta lili, ofimbo a li ta ende popepi noshimhu shomonamati waye, nokwa li e mu kenukila. Jesus ka li ashike e uditile olukeno omudalakadi oo, ndele okwa li yo a ninga po sha. Okwa popya naye newi tali hekeleke, a ti: “Ino lila vali.” Opo nee okwa li a ninga po sha, opo e mu kwafele. Okwa li a nyumuna omonamati oo, nokwe “mu yandja kuina.” — Ovelishe 14, 15.

15. Oshike hatu lihongo moshikumwifilonga shaJesus?

¹⁵ Oshike hatu lihongo moshikumwifilonga shaJesus shokunyumuna omonamati womufiyekadi? Ohatu lihongo mo oshilihongomwa shokuulikila olukeno ovo va nyika oluhodi. Oshoshili kutya itatu dulu okunyumuna oonakufya ngaashi Jesus a li a ninga. Ndele ngaashi Jesus, ohatu dulu okukenukila ovo va nyika oluhodi mokukala hatu konenene. Ohatu dulu okukatuka eenghatu tu ulike olukeno okupitila mwaasho hatu popi nosho yo osho hatu ningi, opo tu va kwafele noku va hekeleka. d (Omayel. 17:17; 2 Kor. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Nokuli neendjovo di li paunafangwa, ile omaudi manini otaa ti sha neenghono.

16. Ngaashi sha ulikwa mefano, oshike hatu lihongo moshimoniwa shomudalakadi, oo a li opo a filwa okamona kaye?

¹⁶ Natu ka taleni koshimoniwa shimwe. Omido donhumba da pita, ofimbo pa li tapa imbwa eimbilo pokwoongala, omumwameme umwe okwa li a didilika kutya omudalakadi oo e li popepi  naye ota lili. Eimbilo ola li tali popi kombinga yeteelelo lenyumuko, nomudalakadi oo opo ashike a li a filwa okamonakadona kaye. Molwaashi omumwameme oku shii onghalo yaye, okwa li a ya diva a ka kale ofika pomudalakadi oo, noku mu kwata komapepe nova imba pamwe fiyo eimbilo alishe la pwa ko. Lwanima, omudalakadi oo okwa ka popya, a ti: “Onda ulikilwa ohole neenghono kovamwatate novamwameme.” Okwa li a hafa neenghono, eshi a li a ya kokwoongala. Okwa ti: “KOlupale lOuhamba oko hatu mono ekwafo.” Ohatu dulu okukala noushili kutya Jehova oha didilike nokwa lenga nokuli noinima inini oyo hatu ningi, opo tu ulikile olukeno ovo va filwa nove “nomhepo ya nyanyauka.” — Eps. 34:18.

17. Oshike twe lihonga moshitukulwa eshi?

¹⁷ Ohatu dulu okutuwa omukumo neenghono, ngeenge otwa konakona omahokololo opaMbiibeli e na sha noikumwifilonga yaJesus. Otai tu hongo kutya Jehova naJesus ove tu hole neenghono. Otai tu hongo yo kutya Jesus oku na eenghono dokuxulifa po omaupyakadi aeshe ovanhu, nonokutya ohatu dulu okulineekela filufilu momaudaneko Ouhamba, oo taa ka wanifwa po mafiku. Eshi hatu konakona omahokololo oo, ohatu dulu okudilonga keenghedi omo hatu dulu okuhopaenena omaukwatya aJesus. Omolwashike ito shi ningi elalakano, opo pekonakono loye lopaumwene, ile pElongelokalunga lOukwaneumbo u yandje elitulemo koikumwifilonga yaJesus imwe? Tala kutya oilihongomwa ilipi to lihongo nokutukulilafana navamwe osho we lihonga. Oto dulu okuhafela eenghundafana dihapu tadi tungu, ngeenge owa ningi ngaho. — Rom. 1:11, 12.

18. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa tashi landula ko?

¹⁸ Lwopexulilo loukalele waye, Jesus okwa li a ninga enyumuko etitatu nolaxuuninwa lomomanyumuko oo a tumbulwa mOmbiibeli. Ashike enyumuko olo ola li la yooloka ko kumakwao, molwaashi okwa li a nyumuna kaume kaye kopofingo, nokwa li e shi ninga monghalo ya yooloka ko kudikwao. Oilihongomwa ilipi hatu lihongo momahokololo Omavaengeli i na sha noshikumwifilonga osho? Nongahelipi hatu dulu okupameka eitavelo letu meteelelo li na sha nenyumuko? Oshitukulwa tashi landula ko otashi ka nyamukula omapulo oo.