1-2. (a) Omudo wekuwililo oshike? (Tala oshimhungu “ Omudo wEkuwililo oshike?”) (b) Jesus okwa popya kombinga yashike muLukas 4:16-18?

MOILONGO imwe, ovanhu ohava dana oivilo ye likalekelwa opo va dimbuluke omido omilongo nhano dokupangela kwohamba. Omudo oo omutimilongo nhano luhapu owa shiivika u li omudo wekuwililo womupangeli. Ovanhu otashi dulika va twikile okudana oivilo oyo oule wefiku, woshivike ile nokuli shi dulife po, ashike oivilo ya tya ngaho ohai xulu po diva, novanhu ohave i dimbwa.

² Ohatu ka kundafana kombinga yomudo wekuwililo oo wa denga mbada u dule oshivilo osho sha li hashi danwa kOvaisrael konima yomido omilongo nhano. Omudo wekuwililo owa li hau etele Ovaisrael emanguluko. Omolwashike twa pumbwa okulihonga kombinga yomudo oo? Omolwaashi omudo wEkuwililo oo wa li hau danwa kOvaisrael otau tu dimbulukifa shi na sha nemanguluko tali kalelele olo Jehova e tu longekidila nohatu li hafele paife, olo Jesus a li a popya. — Lesha Lukas 4:16-18.

3. Metwokumwe naLeviticus 25:8-12, ongahelipi Ovaisrael va li hava mono ouwa momudo wEkuwililo?

³ Opo tu ude ko nawa osho Jesus a li a hala okutya eshi a popya kombinga yemanguluko, tete natu konakoneni shi na sha nomudo wEkuwililo oo Kalunga a li a longekidila Ovaisrael. Jehova okwe va lombwela a ti: ‘Mu nokuyapula omudo omutimilongo nhano ndele mu nokwiingidila oonakukalamo aveshe emangululo. Oo omudo weni wekuwililo. Opo nee keshe umwe womunye na shune konhele yaye yefyuululo nakeshe umwe  kepata lavo.’ (Lesha Leviticus 25:8-12.) Moshitukulwa sha dja ko, otwe lihonga nghee Ovaisrael va li hava mono ouwa mefiku lEshabata. Ndele ongahelipi va li hava mono ouwa momudo wEkuwililo? Pashihopaenenwa, natu tye nee ngeno Omuisrael oku na eendjo dihapu, opo a fute eendjo odo okwa li e na okulandifa po onhele yaye. Ashike okwa li e na okwaalulilwa onhele yaye momudo wEkuwililo. Onghee omulumenhu oo okwa li e na ‘okushuna konhele yaye,’ novana ova li ve na oku ka fyuulula po onhele oyo. Pomhito imwe, omulumenhu oo a li e na eendjo dihapu okwa li e na okulandifa po umwe womovana, ile nokuli ye mwene e li omupika opo a dule okufutila po eendjo daye. Omupika oo okwa li e na okushuna “kepata lavo” ile tu tye koukwaneumbo wavo momudo wEkuwililo. Kape na oo a li e na okuninga omupika fiyo alushe nopehe na eteelelo lokumangululwa. Elongekido la tya ngaho otali ulike kutya Jehova oku na ko nasha novapiya vaye.

4-5. Omolwashike tu na ohokwe momudo wEkulilo?

⁴ Ouwa umwe vali ulipi wa li hau di momudo wEkuwililo? Jehova okwa ti: “Mokati keni ngeno itamu kala nande ohepele, osheshi Omwene ote ke ku nangeka noupuna unene medu olo Omwene Kalunga koye te ke li ku pa efyuululo u li nangale.” (Deut. 15:4) Osho osha yooloka ko kwaasho hashi ningwa mounyuni kunena, ohatu mono nghee oipuna tai punapala, ofimbo eehepele tadi ende nokuhepelela.

⁵ Tu li Ovakriste, katu li koshi yOmhango oyo Jehova a li a pa oshiwana shaIsrael okupitila muMoses. Osho osha hala okutya ihatu teelele omudo wEkuwililo opo tu mangululwe moupika, okuhakala vali neendjo nosho yo okushunifilwa eenhele detu. (Rom. 7:4; 10:4; Ef. 2:15) Ashike nande ongaho, otu na ohokwe momudo wEkulilo. Omolwashike mbela? Omolwaashi emanguluko olo hatu hafele otali tu dimbulukifa elongekido olo Jehova a li a tulila po Ovaisrael.

6. Ovanhu ova pumbwa okumangululwa kushike?

⁶ Atushe otwa pumbwa okumangululwa molwaashi otu li ovapika voulunde. Ohatu  hangwa koilanduliko youlunde ngaashi oukulupe, ouvela nefyo. Vahapu ohava mono oushili oo ngeenge tave litale mesipili ile va ya kundokotola eshi tava ehama. Ohashi tu teya yo omukumo ngeenge twa nyona. Omuyapostoli Paulus okwa ti kutya okwa li a ‘pikwa komhango youlunde i li moinhimbu yaye.’ Okwa weda ko a ti: “Aame omunhu mwii, olyelye ta mangulula nge molutu eli lefyo?” — Rom. 7:23, 24.

7. Jesaja okwa xunganeka shike kombinga yemanguluko?

⁷ Shihafifa, Kalunga okwa ninga elongekido tu xupifwe, ile tu kale twa manguluka ko koulunde. Jesus oye e shi ningifa tashi shiiva opo tu kale twa manguluka. Konima yomido 700 ofimbo Jesus ine uya kombada yedu, omuprofeti Jesaja okwa hangika nale a xunganeka kombinga yemanguluko olo tali ke uya monakwiiwa. Emanguluko olo itali yelekwa nomudo wEkuwililo oo wa li hau danwa kOvaisrael. Okwa shanga a ti: “Omhepo yOmwene, Omwene oi li kombada yange, osheshi Ye okwa vaeka nge ndi udifile omapongo ondaka yehafo, okwa tuma nge ndi mange ava ve na omutima wa nyanyaulwa, okwiingidila eenghwate emangululo naava ve li meemango.” (Jes. 61:1) Exunganeko olo ola yukifa kulye?

8. Exunganeko laJesaja ola yukifa kulye?

⁸ Exunganeko olo la fimana li na sha nemanguluko ola hovela okuwanifwa eshi Jesus a hovela oukalele waye. Eshi a ya koshinagoga moshilando shavo muNasaret, okwa li a leshela Ovajuda ovo va li po exunganeko olo la shangwa kuJesaja. Jesus okwa li a yukifa eendjovo odo kuye mwene a ti: “Omhepo yOmwene oi li kombada yange, osheshi Ye okwa vaeka nge ndi udifile eehepele evaengeli, Ye okwa tuma nge ndi xunge ava ve nomutima wa nyanyaulwa; okwa tuma nge ndi ingidile eenghwate emangululo novapofi etwikululo, okutembukifa mo oonakuhepekwa, nokuudifa omudo muwa wOmwene.” (Luk. 4:16-19) Jesus okwa li a wanifa po ngahelipi exunganeko olo?

9. Ovanhu vahapu vopefimbo laJesus ova li va hala okumanguluka kushike?

⁹ Emanguluko olo Jesaja a xunganeka nosho yo olo Jesus a lesha ola hovela mefelemudo lotete. Jesus okwe shi ulika eshi a ti: “Nena tuu eli eshangelo eli la wanifwa ngaashi la fika momatwi eni.” (Luk. 4:21) Vahapu ovo va uda eshi Jesus ta lesha eendjovo odo, ova li va halelela okumangululwa kepangelo laRoma. Otashi  dulika va li ve udite ngaashi ovalumenhu vavali ovo va ti: ‘Fye twa li twe mu lineekela nokuteelela Oye ou e nokukulila Ovaisrael.’ (Luk. 24:13, 21) Ashike otu shii kutya Jesus ka li a ladipika ovashikuli vaye va kale ve li omhinge nepangelo likwanyanya laRoma. Ponhele yaasho, okwa li e va lombwela a ti: “Osho shomukesari, shi peni omukesari.” (Mat. 22:21) Ongahelipi Jesus a li a mangulula ovanhu?

10. Jesus okwa mangulula ovanhu kushike?

¹⁰ Omona waKalunga okwa kwafela ovanhu va mone emanguluko meenghedi mbali. Yotete, Jesus okwa kwafela ovanhu va manguluke ko komahongo oipupulu oo haa hongwa kovawiliki vomalongelokalunga. Ovajuda vahapu ova li hava fininikwa va shikule eenghulunghedi nosho yo omahongo oipupulu. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Ovakwatelikomesho vomalongelokalunga ova li va fa ashike ovapofi. Molwaashi kava li va tambula ko Messias noshili oyo a honga, kava li va shiiva Kalunga nomatimba avo kaa li a dimwa po. (Joh. 9:1, 14-16, 35-41) Jesus okwa li a honga oshili nokwa tula po oshihopaenenwa shiwa, naasho osha li sha ningifa ovalininipiki va kale va manguluka ko komahongo oipupulu. — Mark. 1:22; 2:23–3:5.

11. Onghedi onhivali ilipi Jesus a yandja emanguluko?

¹¹ Onhivali, Jesus okwe shi ninga tashi shiiva opo ovanhu va manguluke ko koupika woulunde. Molwaashi Jesus okwa yandja omwenyo waye u li ekulilo, Kalunga okwa li ta dulu okudima po omatimba aavo ve na eitavelo mekulilo olo a yandja. (Heb. 10:12-18) Jesus okwa ti: “Omona ngeenge te mu mangulula, omwa manguluka shili.” (Joh. 8:36) Emanguluko olo ola li li dule kokule emanguluko olo Ovaisreal va li hava mono momudo wEkuwililo. Pashihopaenenwa, omulumenhu oo a li a mangululwa momudo wEkuwililo otashi dulika a kale vali omupika, nomokweendela ko kwefimbo a fye. 

12. Oolyelye tete va mona emanguluko olo Jesus a popya?

¹² Mefiku lOpentekoste 33 O.P., Jehova okwa li a vaeka nomhepo iyapuki ovayapostoli nosho yo ovalumenhu novakainhu vamwe ovadiinini. Okwa li e va tambula ko ve li ovana vaye opo monakwiiwa va ka nyumuninwe meulu va ka pangele pamwe naJesus. (Rom. 8:2, 15-17) Ovo ovo ovanhu votete va mona emanguluko olo Jesus a popya moshinagoga muNasaret. Ovalumenhu novakainhu ovo kava li vali ovapika vomahongo oipupulu nosho yo oilonga ihe li pamishangwa yovawiliki vomalongelokalunga Oshijuda. Kalunga okwe va mangulula yo koulunde oo hau etifa efyo. Omudo wEkuwililo wopafaneko, oo wa hovela  mo 33 O.P. eshi Jehova a vaeka ovashikuli vaKristus, otau ka xula konima yOmido Eyovi dOkupangela kwaKristus. Oinima itunhula ilipi tai ka wanifwa po momukokomoko wefimbo olo?

13-14. Kakele kOvakriste ovavaekwa, oolyelye vali tava hafele emanguluko olo Jesus a popya?

¹³ Kunena, ovanhu ovadiinini omamiliyona vomoiwana aishe ove li mongudu ‘yeedi dimwe.’ (Joh. 10:16) Kalunga ine va vaeka opo va ka pangele pamwe naJesus meulu. Ponhele yaasho, Ombiibeli oya popya kutya otava ka kala nomwenyo waalushe kombada yedu. Olo kali fi tuu eteelelo litunhula!

¹⁴ Ashike nopaife ohatu hafele omauwa aavo ve li oshitukulwa shOuhamba waKalunga womeulu. Ohatu pula ediminepo lomatimba molwaashi otu na eitavelo mohonde yaJesus ya tika. Osho ohashi tu kwafele tu kale tu na ekwatafano liwa naKalunga nokukala neliudo la koshoka. (Ef. 1:7; Eh. 7:14, 15) Natu diladile yo komanangeko noupuna oo hatu hafele eshi twa manguluka ko komahongo oipupulu. Jesus okwa ti: “Tamu ka shiiva oshili, noshili otai mu mangulula.” (Joh. 8:32) Otwa pandula neenghono emanguluko la tya ngaho.

15. Emanguluko nomanangeko noupuna elipi twa teelela monakwiiwa?

¹⁵ Mbela owa teelela emanguluko litunhula olo tali ke uya? Monakwiiwa i li popepi, Jesus  ota ka katuka onghatu opo a hanaune po omalongelokalunga oipupulu nosho yo omapangelo opanhu a nyonauka. Kalunga ota ka amena “ongudu inene” yaavo have mu longele, notava ka hafela omanangeko noupuna moparadisa kombada yedu. (Eh. 7:9, 14) Ovanhu vahapu otava ka nyumunwa, notava ka mangululwa ko koilanduliko aishe youlunde oyo ya etifwa kuAdam. — Oil. 24:15.

16. Ovanhu otava ka mona emanguluko lilipi monakwiiwa?

¹⁶ Momukokomoko wOmido Eyovi dOkupangela, Jesus nosho yo ovo tava ka pangela pamwe naye otava ka kwafela ovanhu va kale ve na filufilu oukolele wopalutu nekwatafano liwa naKalunga. Efimbo olo otali ka kala la fa omudo wEkuwililo wOvaisrael. Osho osha hala kutya ovanhu aveshe ovo hava longele Jehova noudiinini otava ka kala va wanenena noitava ka kala ve na oulunde washa.

17. Onghalamwenyo otai ka kala ya tya ngahelipi metwokumwe nexunganeko olo tali hangwa muJesaja 65:21-23? (Tala efano kombada yoshifo.)

¹⁷ Exunganeko olo tali hangwa muJesaja 65:21-23 (Lesha) ola yelifa nghee onghalamwenyo tai ka kala kombada yedu. Ashike osho inashi hala kutya itatu ka kala hatu longo sha. Ponhele yaasho, Ombiibeli oya popya kutya ovapiya vaKalunga otava ka kala tava hafele oilonga itunhula. Ohatu dulu okukala noushili kutya “oishitwa yoovene otai ka mangululwa moupika wenyonauko i ye memanguluko loshinge shovana vaKalunga” konima yOmido Eyovi dOkupangela kwaKristus. — Rom. 8:21.

18. Omolwashike tu na oushili kutya ohatu ka kala twa hafa monakwiiwa?

¹⁸ Ngaashi ashike Jehova a li a tula po elongekido opo Ovaisrael va kale ve na ondjele ngeenge tashi uya poilonga nokufuda po, nafye ohatu ka kala twa pumbwa ondjele momukokomoko wOmido Eyovi dOkupangela kwaKristus. Ohatu ka kala tu na efimbo lokulongela Kalunga, molwaashi okuninga ngaho oko haku eta ehafo. Ovanhu aveshe ovadiinini otava ka kala va hafa momukokomoko wOmido Eyovi dOkupangela kwaKristus molwaashi otava ka hafela oilonga itunhula notava ka longela Kalunga aveshe.