1-2. Ovapiya vaJehova ove na eteelelo litunhula lilipi?

ETEELELO oshinima sha fimanenena. Ovanhu vamwe ove na eteelelo lokukala nohombo tai pondola, okutekula ounona ve na oukolele nokuveluka komaudu a kwata moiti. Tu li Ovakriste, nafye otwa teelela nodjuulufi oinima ya tya ngaho. Ashike eteelelo olo tu na ola kwatela mo shihapu shi dulife opo; ola kwatela mo oku ka kala nomwenyo waalushe monakwiiwa nosho yo oku ka mona ovaholike vetu ovo va fya.

² Omuyapostoli Paulus okwa popya a ti: “Ondi na eteelelo . . . kutya Kalunga ota ka nyumuna ovayuki novalunde.” (Oil. 24:15) Paulus haye wotete a popya kombinga yenyumuko. Tatekulululwa Job naye okwa popya kombinga yalo. Okwa li e na elineekelo kutya Kalunga ote ke mu dimbuluka noku mu nyumuna a kale vali nomwenyo. — Job 14:7-10, 12-15.

3. Omolwashike hatu dulu okumona ouwa mo 1 Ovakorinto 15?

³ “Enyumuko lovafi” oli li oshitukulwa ‘shekanghameno’ ile “omahovelohongo,” oo a itavelwa kOvakriste aveshe. (Heb. 6:1, 2) Eendjovo daPaulus di na sha nenyumuko otadi hangwa mOvakorinto votete etukulwa 15. Eendjovo odo a li a shanga odi na okukala da li da twa omukumo Ovakriste vomefelemudo lotete. Etukulwa olo otali dulu yo oku tu pameka noku tu twa omukumo eshi twa teelela yo efiku olo li fike.

4. Omolwashike tu na elineekelo kutya oonakufya vetu ovaholike otava ka nyumunwa?

⁴ Enyumuko laJesus Kristus otali tu pe eteelelo olo kutya oonakufya vetu ovaholike otava ka nyumuka. Enyumuko oli li oshitukulwa ‘shonghundana iwa’ oyo Paulus a li ta udifile Ovakorinto. (1 Kor. 15:1, 2) Okwa popya kutya ngeenge Omukriste ke na eitavelo menyumuko, eitavelo laye olongaho. (1 Kor. 15:17) Okwiitavela kutya Jesus okwa nyumuka olo olo etomheno la kola molwaashi twa itavela menyumuko.

5-6. Eendjovo odo tadi hangwa mo 1 Ovakorinto 15:3, 4 omolwashike da fimana kufye?

 ⁵ Eshi Paulus a hovela okupopya kombinga yenyumuko, okwa popya oinima itatu ya fimana. (1) “Kristus okwa fya omolwomatimba etu.” (2) Okwa “pakwa.” (3) Okwa “nyumunwa mefiku etitatu ngaashi Omishangwa da ti.” — Lesha 1 Ovakorinto 15:3, 4.

⁶ Omolwashike efyo laJesus, okupakwa nenyumuko laye la fimana kufye? Omuprofeti Jesaja okwa li a xunganeka kutya Messias ota ka “tetwa mo medu lovanamwenyo” nota ka “pewa ombila yaye [pwaava] vehe na Kalunga.” Ashike opa li vali tapa ka ningwa oshinima shimwe. Jesaja okwa weda ko vali kutya Messias ota ka “humbata omatimba avahapu.” Jesus okwa li a ningilwa oinima oyo, opo a dule okuyandja omwenyo waye u li ekuliloyambo. (Jes. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8) Onghee hano, efyo laye, okupakwa nenyumuko laye oi li ekanghameno la kola kutya otwa mangululwa koulunde nefyo, nonokutya ohatu ka hangana vali noonakufya vetu ovaholike.

7-8. Oshike sha kwafela Ovakriste va itavele kutya Jesus okwa nyumunwa?

⁷ Eteelelo letu li na sha nenyumuko ola pambafana nenyumuko laJesus, onghee otwa pumbwa okukala twa tomhwa kutya Jesus okwa nyumunwa. Omolwashike twa tomhwa kutya Jehova okwa nyumuna Jesus?

⁸ Ope na eendombwedi dihapu odo da popya kutya Jesus okwa nyumuka. (1 Kor. 15:5-7) Ondombwedi yotete oyo ya popiwa kuPaulus omuyapostoli Petrus (Kefas). Ongudu yovahongwa oya koleka kutya Petrus okwa mona omunyumunwa Jesus. (Luk. 24:33, 34) Shikwao vali, “ovayapostoli 12” ova ka mona Jesus konima eshi a nyumunwa. Konima yaasho, Kristus okwe ke “lihololela ovamwatate ve dulife 500 ovo va li va ongala pomhito imwe,” tashi dulika poshiningwanima shitunhula osho sha tumbulwa muMateus 28:16-20. Okudja opo, Jesus okwe ke “lihololela Jakob,” ondenge yaye, oo a li ina itavela pehovelo kutya oye Messias. (Joh. 7:5) Konima eshi Jakob a mona omunyumunwa Jesus, okwa li a tomhwa. Shididilikwedi, eshi Paulus a shanga onhumwafo yaye lwomo 55 O.P. lwaapo, ovanhu vahapu ovo va mona Jesus eshi a nyumuka ova li natango momwenyo, naao a li a limbililwa okwa li ta dulu okupopya navo.

9. Oumbangi vali umwe ulipi Paulus a popya mOilonga 9:3-5, oo tau ulike kutya Jesus okwa nyumuka?

⁹ Lwanima, Jesus okwe ke lihololela Paulus ye mwene. (1 Kor. 15:8) Paulus (Saul) okwa li e li mondjila a finda kuDamaskus eshi a uda ewi lomunyumunwa Jesus nokwa mona oshinge shaye shomeulu. (Lesha Oilonga 9:3-5.) Oshimoniwa shaPaulus otashi weda ko koumbangi oo tau ulike kutya enyumuko laJesus kali fi omutotolombo. — Oil. 26:12-15.

10. Eshi Paulus a mona kutya Jesus okwa nyumunwa oshe mu linyengifa a ninge shike?

¹⁰ Ovanhu vamwe ove na okukala va li ve na ohokwe mwaasho Paulus a popya molwaashi fimbo ine lihololelwa kuJesus okwa li a hepeke Ovakriste. Eshi Paulus a mona kutya Jesus okwa nyumunwa, oshe mu linyengifa a lombwele ovanhu vakwao ve shi dimine. Paulus okwe lididimikila okudengwa, okutulwa modolongo nokukala moshikepa ya teka, opo a tandaveleke oshili oyo kutya Jesus okwa li a fya noku na omwenyo natango. (1 Kor. 15:9-11; 2 Kor. 11:23-27) Eshi Paulus a mona kutya Jesus okwa nyumunwa koufi oshe mu linyengifa a kale a halelela okufila eitavelo laye. Mbela omaumbangi oo twa popya pehovelo ita e ku kwafele u mone kutya Jesus okwa nyumuka shili koufi? Mbela itaa pameke eitavelo loye li na sha nenyumuko?

11. Omolwashike ovanhu vamwe vomuKorinto va li ve na omataleko a puka e na sha nenyumuko?

¹¹ Ovanhu vamwe moshilando shomuKorinto, muGreka, ova li ve na omataleko a puka oo kutya “kaku na enyumuko.” Omolwashike mbela? (1 Kor. 15:12) Ovanhu ovo va itavela mounongo wopanhu vomoshilando shaGreka, muAtena, ova li hava sheke ediladilo olo kutya Jesus okwa nyumuka. Etaleko la tya ngaho ola li la nwefa mo ovanhu vamwe muKorinto. (Oil. 17:18, 31, 32) Ovanhu vamwe ova tala ko enyumuko li li oshinima shopafaneko, hava ti kutya omunhu oha fi e li “omulunde,” ndele ta “nyumuka” e li Omukriste. Kashi na nee mbudi kutya okwa li hava tomhafana ngahelipi, osho osha ningifa vamwe va kale inava itavela menyumuko. Ngeno Kalunga ka li a nyumuna Jesus, ngeno kape na ekuliloyambo, novanhu aveshe ngeno ove li natango ovalunde. Onghee hano, ovanhu ovo inava itavela menyumuko kave na eteelelo lashili. — 1 Kor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14.

12. Metwokumwe na 1 Petrus 3:18, 22, ongahelipi enyumuko laJesus la yooloka ko komanyumuko oo a li a ningwa tete?

¹² Paulus okwa li e shii kutya “Kristus okwa nyumunwa koufi.” Enyumuko laJesus ole likalekelwa molwaashi ovanhu ovo va li va nyumunwa tete ova ka fya natango. Paulus okwa popya kutya Jesus oye “omunyumunwa wotete waavo va fya.” Omeityo lilipi Jesus e li omunyumunwa wotete? Oye omunhu wotete a nyumunwa e li oshishitwa shopamhepo, noye omunhu wotete a ya meulu. — 1 Kor. 15:20; Oil. 26:23; lesha 1 Petrus 3:18, 22.

13. Paulus okwa popya eyooloko lilipi olo li li pokati kaAdam naJesus?

¹³ Ongahelipi efyo lomunhu umwe tali dulu okweetela ovanhu omamiliyona omwenyo? Paulus okwa nyamukula monghedi ya yela epulo olo. Okwa popya eyooloko olo li li pokati kaasho Adam a etela ovanhu nosho yo nghee ovanhu tava ka mona ouwa okupitila muKristus. Paulus okwa popya shi na sha naAdam a ti: “Efyo ole uya po okupitila momunhu umwe.” Eshi Adam a nyona, okwe lietela ye mwene oupyakadi nosho yo oludalo laye. Natango, ohatu mono oilanduliko ya kwata moiti omolwokuhadulika kwaye. Ndele molwaashi Kalunga okwa nyumuna Omona waye, paife otu na onakwiiwa itunhula. “Enyumuko nalo ole uya po okupitila momunhu umwe,” Jesus. Paulus okwa tomhafana ta ti: “Ngaashi ashike ovanhu aveshe hava fi omolwaAdam, aveshe otava dulu oku ka kala nomwenyo okupitila muKristus.” — 1 Kor. 15:21, 22.

14. Mbela Adam ota ka nyumunwa? Shi yelifa.

¹⁴ Paulus okwa li a hala okutya ngahelipi eshi a ti kutya ‘ovanhu aveshe ohava fi omolwaAdam’? Paulus okwa li e na momadiladilo oludalo laAdam, olo la fyuulula oulunde nokuhawanenena kuAdam, nohali fi omolwoilanduliko yeenghatu daye. (Rom. 5:12) Adam ina kwatelwa mwaavo ‘tava ka kala nomwenyo.’ Ekuliloyambo laKristus inali tuvikila omanyono aAdam, molwaashi Adam okwa li omunhu a wanenena nokwa nyonena owina kuKalunga. Oidjemo yaAdam oya faafana noyaavo tava ka tokolwa ‘kOmona womunhu’ ve li ‘oikombo,’ ovo tava ka “hanaunwa po fiyo alushe.” — Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9.

15. Oolyelye va kwatelwa ‘mwaaveshe’ ovo ‘tava ka kala nomwenyo’?

¹⁵ Didilika kutya Paulus okwa popya kutya “aveshe otava dulu oku ka kala nomwenyo okupitila muKristus.” (1 Kor. 15:22) Onhumwafo yaPaulus oya li ya shangelwa Ovakriste ovavaekwa vomuKorinto, ovo va li tava ka kala nomwenyo meulu. Ovakriste ovo ova  ‘hoololwa va kale moukumwe naJesus Kristus nova ninge ovayapuki.’ Opo nee Paulus okwa tumbula “ovo va fya ve li ovahongwa vaKristus.” (1 Kor. 1:2; 15:18; 2 Kor. 5:17) Monhumwafo yaye ikwao ya nwefwa mo, okwa popya kutya ovanhu ovo ‘otava fi yo ngaashi Jesus,’ notava ka ‘nyumuka yo ngaashi ye, nokungaho otava ka hangana naye.’ (Rom. 6:3-5) Jesus okwa nyumunwa e li oshishitwa shopamhepo nokwa ya meulu. Onghee hano, Ovakriste ovavaekwa aveshe opo va dule ‘okukala moukumwe naKristus,’ ove na okunyumunwa ve li oishitwa yopamhepo.

16. Paulus okwa li a hala okutya ngahelipi eshi a ti kutya Jesus oye “omunyumunwa wotete”?

¹⁶ Paulus okwa popya kutya Kristus oku li “omunyumunwa wotete waavo va fya.” Dimbuluka kutya vamwe ovo va li va nyumunwa ngaashi Lasarus, ova nyumunwa va kale nomwenyo kombada yedu, ashike Jesus oye wotete meityo olo kutya okwa nyumunwa e li oshishitwa shopamhepo nokwa pewa omwenyo waalushe. Jesus okwa faafanifwa noshiimati shotete osho Ovaisrael va li hava yandje omayambo kuKalunga. Eshi Paulus a popya kutya Jesus oye “oshiimati shotete,” okwa li a hala okutya ovanhu vamwe okudja opo navo otava ka nyumunwa va ka kale nomwenyo meulu. Ovayapostoli nosho yo vakwao ova li tava ka kala “moukumwe naKristus” noku mu shikula. Mokweendela ko kwefimbo, navo ova li tava ka nyumunwa monghedi ya fa yaJesus.

17. Onaini ovo ve li “moukumwe naKristus” tava ka mona ondjabi yavo yomeulu?

¹⁷ Enyumuko laavo va li tava ka nyumuninwa meulu nokukala “moukumwe naKristus,” kala li la hovela eshi Paulus a shangela Ovakorinto eendjovo odo. Ponhele yaasho, Paulus okwa li ta popi kefimbo lomonakwiiwa eshi a ti: “Keshe umwe ota nyumunwa pefimbo laye: Tete oKristus, nokonima ovovo vaKristus, ovo tava ka nyumunwa pokukala po kwaye.” (1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16) Kunena otu li pefimbo ‘lokukala po’ kwaKristus, olo la xunganekwa. Onghee hano, ovayapostoli nosho yo Ovakriste ovavaekwa vakwao ovo va fya ova li ve na okuteelela efimbo olo, opo va pewe ondjabi yavo yomeulu ‘nova nyumuke ngaashi Jesus, nokuhangana naye.’

18. (a) Kakele kaavo tava nyumuninwa meulu, omolwashike hatu dulu okutya oku na vali enyumuko limwe? (b) Metwokumwe no 1 Ovakorinto 15:24-26, oshike tashi ka ningwa po meulu?

¹⁸ Ndele mbela ongahelipi shi na sha Ovakriste ovadiinini, ovo vehe na eteelelo lokunyumunwa  meulu va ka kale pamwe naKristus? Navo ove na eteelelo lenyumuko. Ombiibeli oya popya kutya Paulus nosho yo ovo tava i meulu otava “mono omhito menyumuko lotete.” (Fil. 3:11) Mbela osho itashi ulike kutya ope na natango enyumuko limwe? Osho oshi li metwokumwe naasho sha popiwa kuJob shi na sha nonakwiiwa yaye. (Job 14:15) ‘Ovo vaKristus, ovo tava ka kala po pokukala po kwaye,’ otava ka kala meulu pamwe naJesus konima eshi a xulifa po omapangelo aeshe nosho yo ovo ve na eenghonopangelo. Otava ka hanauna po yo “nefyo, olo li li omutondi waxuuninwa.” Onghee hano, ovo tava ka nyumuninwa meulu itava ka fya vali. Ndele ongahelipi shi na sha navakwao? — Lesha 1 Ovakorinto 15:24-26.

19. Ovo tava ka kala kombada yedu ove na eteelelo lashike?

¹⁹ Ovo tava ka kala kombada yedu ove na eteelelo lashike? Ove na eteelelo la kanghamena keendjovo daPaulus odo tadi ti: “Ondi na eteelelo . . . kutya Kalunga ota ka nyumuna ovayuki novalunde.” (Oil. 24:15) Onghee, osha yela kutya meulu itamu i omunhu omulunde, neendjovo odo otadi ulike kutya kombada yedu otaku ka kala enyumuko.

20. Eteelelo loye ola pamekwa ngahelipi?

²⁰ Oshoshili kutya ‘otaku ka kala enyumuko’! Ovo tava ka nyumuninwa kombada yedu otava ka kala netimaumbwile lokukala nomwenyo fiyo alushe. Oto dulu okukala u na elineekelo meudaneko olo. Eteelelo olo otali dulu oku ku hekeleka omolwovaholike voye ovo va fya. Otava ka nyumunwa pefimbo opo eshi Kristus nosho yo vamwe tava ka ‘pangela ve li eehamba oule womido 1 000.’ (Eh. 20:6) Onghee hano, oto dulu okukala u na elineekelo kutya ngeenge owa fi fimbo Omido Eyovi dOkupangela kwaKristus inadi hovela, ou li meameno. ‘Eteelelo letu itali ke tu nyemateka.’ (Rom. 5:5) Otali dulu oku ku pameka paife nokuhapupalifa ehafo loye eshi to longele Kalunga. Ashike ohatu dulu okulihonga shihapu mo 1 Ovakorinto 15, ngaashi tashi ka yelifwa moshitukulwa tashi shikula ko.