OSHITUKULWA SHOKUKONAKONWA 48
“Kaleni ovayapuki”
“Kaleni ovayapuki moinima aishe.” — 1 PET. 1:15.
EIMBILO 34 Enda moudiinini
EXUKU LOSHITUKULWA *
1. Omayele elipi omuyapostoli Petrus a lombwela ovaitaveli vakwao, nomolwashike tashi dulika tu mone shidjuu okudulika kuo?
OHATU dulu okumona ouwa meendjovo odo omuyapostoli Petrus a lombwela Ovakriste ovavaekwa, ovo va li ko pefimbo lovayapostoli vaJesus, kutya nee otu na eteelelo lokuya meulu, ile olokombada yedu. Petrus okwa ti: “Ngaashi Omuyapuki ou e mu ifana, nanye kaleni ovayapuki moinima aishe, osheshi opa shangwa: ‘Kaleni ovayapuki, molwaashi ame omuyapuki.’” (1 Pet. 1:15, 16) Eendjovo odo otadi tu kwafele tu mone kutya ohatu dulu okuhopaenena Jehova, oo e li oshihopaenenwa sha denga mbada shi na sha nouyapuki. Ohatu dulu okukala ovayapuki moinima aishe. Ndele osho otashi monika sha fa itashi shiiva, molwaashi inatu wanenena. Petrus naye okwa li a ninga omapuko onhumba. Ashike oshihopaenenwa shaye otashi ulike kutya ohatu dulu okukala “ovayapuki.”
2. Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?
2 Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana omapulo taa shikula: Ouyapuki oshike? Ombiibeli otai tu hongo shike shi na sha nouyapuki waJehova? Ongahelipi hatu dulu okukala ovayapuki moinima aishe? Ouyapuki owa pambafana ngahelipi nekwatafano letu naJehova?
OUYAPUKI OSHIKE?
3. Ovanhu vahapu ove na omataleko a tya ngahelipi e na sha nouyapuki, nopeni hatu dulu okuhanga ouyelele u li mondjila?
3 Ngeenge taku popiwa ouyapuki, vahapu ohava diladila komunhu oo iha yolo nandenande, ha kala a djala oikutu yokongeleka noke hole omashendjo. Ndele osho kashi fi shoshili. Jehova, oo e li omuyapuki, okwa popiwa kutya ‘oKalunga, oo ha kala alushe a hafa.’ (1 Tim. 1:11) Ovo have mu longele ove li “ovanelao,” ile tu tye va hafa. (Eps. 144:15) Jesus okwa tokola ovanhu ovo hava djala oikutu ile nohave limonikifa kovanhu kutya ovayapuki. (Mat. 6:1; Mark. 12:38) Ashike Ovakriste vashili ove shii kutya ouyapuki oshike mokutala kwaasho Ombiibeli ya popya. Otwa tomhwa kutya Kalunga ketu omuyapuki nomunahole ite ke tu pa nandenande oshipango, osho itatu dulu okudulika kusho. Onghee hano, eshi Jehova e tu lombwela kutya “kaleni ovayapuki,” osha yela kutya ohatu dulu okuninga ngaho. Otwa pumbwa okuuda ko kutya ouyapuki oshike, opo tu dule okukala ovayapuki moinima aishe.
4. Osha hala okutya ngahelipi okukala omuyapuki?
4 Ouyapuki oshike? PaMbiibeli, oshitya ouyapuki otashi ulike koukoshoki wopaenghedi nosho yo wopalongelokalunga. Outumbulilo oo ou na yo ediladilo lokuyapulila Kalunga oshinima shonhumba. Oku shi popya noitya imwe, ohatu kala ovayapuki, ngeenge otwa koshoka paenghedi, hatu longele Jehova monghedi oyo a hokwa notu na ekwatafano lopofingo naye pauhandimwe. Oshihokwifa neenghono okushiiva kutya Jehova, oo e li omuyapuki, okwa hala tu kale ookaume kaye kopofingo, nonande inatu wanenena.
“OMUYAPUKI, OMUYAPUKI, OMUYAPUKI, OMWENE, KALUNGA”
5. Oshike hatu lihongo kovaengeli ovadiinini shi na sha naJehova?
5 Jehova okwa koshoka mukeshe shimwe. Osho ohatu dulu oku shi mona meendjovo odo da popiwa kovaserafi, ovaengeli ovo hava kala popepi nolukalwapangelo laye. Vamwe vomuvo ova ingida tava ti: “Omuyapuki, Omuyapuki, Omuyapuki, Omwene, Kalunga komatanga ovakwaita!” (Jes. 6:3) Ovaengeli ovo ova li ashike va dula okukala ve na ekwatafano lopofingo naKalunga omuyapuki, molwaashi navo ovayapuki. Natango, eenhele dokombada yedu oko ovaengeli vaJehova va li va twala omalombwelo aye odi na okukala da li diyapuki. Osho osho sha li sha ningwa, eshi Moses a li poshixwa sheno, osho sha li sha tema. — Ex. 3:2-5; Jos. 5:15.
Eshangelo “Ouyapuki owaJehova” ola li hali kala kokapapa koshingoldo, oko ka li haka kala ka kwatela ko embale lomupristeri omukulunhu (Tala okatendo 6-7)
6-7. (a) Metwokumwe naExodus 15:1, 11, Moses okwa divilika ngahelipi ouyapuki waKalunga? (b) Oshike sha li hashi dimbulukifa Ovaisrael kutya Kalunga omuyapuki? (Tala efano kombada yoshifo.)
6 Eshi Moses a pitifa Ovaisrael pEfuta Litilyana, okwa li e va lombwela ta tu omufindo kutya Kalunga kavo, Jehova, omuyapuki. (Lesha Exodus 15:1, 11.) Ovaegipiti ovo va li hava longele oikalunga yoipupulu kava li ovayapuki nandenande. NOvakanaan ovo va li hava longele oikalunga onga shikwao. Okulongela kwavo oikalunga okwa kwatela mo okuyamba po ounona omaxwikiloyambo nosho yo okuya moluhaelo. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10) Mepingafano naasho, Jehova iha lombwele ovapiya vaye va longe oilonga inai koshoka noitondifa, molwaashi omuyapuki filufilu. Osho osha li shi liwetikile keshangelo olo la li kokapapa koshingoldo, oko ka li haka kwatele ko embale lomupristeri omukulunhu. Kokapapa oko okwa li ku na eshangelo tali ti: “Ouyapuki owaJehova, NW.” — Ex. 28:36-38.
7 Eshangelo olo la li kokapapa oko ola li hali dimbulukifa keshe oo te li mono kutya Jehova omuyapuki shili. Ndele ongahelipi shi na sha nOmuisrael, oo a li itaa dulu okulesha eshangelo olo li li kokapapa oko, molwaashi ita dulu okweehena popepi nomupristeri omukulunhu? Mbela okwa li ta ka pitililwa po ketumwalaka olo la fimana? Ahowe! Omuisrael keshe okwa li ha udu etumwalaka olo, eshi Omhango tai leshelwa ovalumenhu, ovakainhu nounona. (Deut. 31:9-12) Ngeno opo wa li pefimbo opo, ngeno owa kala ho udu eshi omautumbulilo aa taa leshwa: “Aame Omwene Kalunga keni. Liyapuleni hano mu kale ovayapuki, shaashi Ame omuyapuki.” “Nye mu nokukala ovayapuki shaashi Ame omuyapuki.” — Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.
8. Oshike hatu lihongo meendjovo odo tadi hangwa muLeviticus 19:2 nosho yo mu 1 Petrus 1:14-16?
8 Paife natu ka kundafaneni eendjovo odo tadi hangwa muLeviticus 19:2, odo da li hadi leshelwa Ovaisrael aveshe. Jehova okwa lombwela Moses a ‘lombwele eongalo alishe lovana vaIsrael a tye: “Mu nokukala ovayapuki, osheshi Aame, Omwene Kalunga keni, omuyapuki.”’ Petrus otashi dulika a tofa eendjovo odo, eshi a ladipika Ovakriste va ‘kale ovayapuki.’ (Lesha 1 Petrus 1:14-16.) Oshoshili kutya katu li koshi yOmhango oyo ya li ya pewa Moses. Ndele eendjovo daPetrus otadi tu kwafele tu mone kutya ohatu dulu okulihonga oilihongomwa ya fimana muLeviticus 19:2. Imwe yomuyo ongaashi kutya Jehova omuyapuki, naavo ve mu hole ove na okukala ovayapuki. Otwa pumbwa okukala ovayapuki, kutya nee otu na eteelelo lokuya meulu, ile olokukala kombada yedu. — 1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.
“KALENI OVAYAPUKI MOINIMA AISHE”
9. Ohatu ka mona ouwa ulipi, ngeenge otwa konakona Leviticus etukulwa 19?
9 Molwaashi otwa hala okuhafifa Kalunga ketu omuyapuki, otwa halelela okulihonga nghee hatu dulu okukala ovayapuki. Jehova okwe tu pa omayele taa longo, oo taa dulu oku tu kwafela. Ohatu dulu okuhanga omayele oo muLeviticus etukulwa 19. Omuhongwanhu Omuheberi, Marcus Kalisch, okwa shanga a ti: “Etukulwa olo likumwifi otashi dulika olo la kundafana oinima ihapu i lili noku lili ya fatuka. Oto hale okutya olo etukulwa la fimanenena membo laLevitikus, ile momambo atano otete Ombiibeli.” Paife, natu ka taleni eevelishe dimwe donhumba metukulwa olo, odo di na oilihongomwa ya fimana i na sha nokukalamwenyo kwetu kwakeshe fiku. Eshi hatu ningi ngaho, natu dimbuluke kutya oilihongomwa oyo oya tetekelwa koutumbulilo tau ti: “Mu nokukala ovayapuki.”
Omhango i na sha nokufimaneka ovadali,oyo tai hangwa muLeviticus 19:3, otai kwafele Ovakriste va ninge shike? (Tala okatendo 10-12) *
10-11. Leviticus 19:3 ote tu lombwele tu ninge shike, nomolwashike sha fimana okukonakona ouyelele oo?
10 Konima eshi Jehova a lombwela Ovaisrael kutya ova pumbwa okukala ovayapuki, okwa weda ko ta ti: “Keshe umwe e nokutila ina naxe . . . Aame Omwene Kalunga keni.” — Lev. 19:2, 3.
11 Osha fimana okudulika komayele aKalunga e na sha nokutila, ile tu tye okufimaneka ovadali vetu. Diladila kwaasho Jesus a popya, eshi a pulwa komulumenhu umwe kutya: “Ondi na okulonga shike shiwa opo ndi ka mone omwenyo waalushe?” Oshitukulwa shimwe shenyamukulo laJesus osha ti kutya oku na okufimaneka xe naina. (Mat. 19:16-19) Jesus okwa li nokuli a tokola Ovafarisai novanongo vomishangwa, ovo va li ihava file oshisho ovadali vavo. Eenghatu davo da tya ngaho oda “hekula eendjovo daKalunga.” (Mat. 15:3-6) “Eendjovo daKalunga” oda kwatela mo oshipango oshititano shomOipango Omulongo nosho yo eendjovo odo twa lesha muLeviticus 19:3. (Ex. 20:12) Otwa pumbwa yo okukaleka momadiladilo kutya omayele oo taa hangwa muLeviticus 19:3, e na sha nokufimaneka ovadali vetu, okwa tetekelwa koutumbulilo tau ti: “Mu nokukala ovayapuki, osheshi Aame, Omwene Kalunga keni, omuyapuki.”
12. Metwokumwe nomayele oo taa hangwa muLeviticus 19:3, epulo lilipi twa pumbwa okulipula fye vene?
12 Metwokumwe nomayele e na sha nokufimaneka ovadali vetu, otwa pumbwa okulipula fye vene kutya: ‘Ohandi shi endifa ngahelipi moshinima eshi?’ Ngeenge owa mono kutya owa kala to limi onghudu, owa pumbwa okuninga omalunduluko. Ito dulu okulundulula onakudiwa, ndele oto dulu okuninga eenghendabala, opo u kale ho kala efimbo lihapu novadali voye noku va kwafela. Mbela ito dulu oku va kwafela painiwe, pamhepo nopamaliudo? Ngeenge owa ningi ngaho, oto ka kala metwokumwe naLeviticus 19:3.
13. (a) Omayele amwe elipi vali hatu hange muLeviticus 19:3? (b) Ongahelipi kunena hatu dulu okushikula oshihopaenenwa shaJesus, ngeenge hatu tale muLukas 4:16-18?
13 Leviticus 19:3 ote tu hongo vali oshinima shimwe osho tashi tu kwafele tu kale ovayapuki. Ote tu lombwele tu diinine Eshabata. Ovakriste kave li koshi yOmhango. Onghee hano, inatu pumbwa okukala hatu diinine Eshabata oshivike keshe. Ashike nande ongaho, ohatu dulu okulihonga shihapu kOvaisrael, eshi va li hava diinine Eshabata. Ohatu ka tala yo kouwa oo va li hava mono mo. Eshabata ola li efimbo lokufuda po koilonga yakwalukeshe nokuyandja elitulemo koinima yopamhepo. * Nomolwaashi Jesus a li ha i koshinagoga shomoshitukulwa shavo mefiku olo noku ka lesha Eendjovo daKalunga. (Ex. 31:12-15; lesha Lukas 4:16-18.) Oshipango shaKalunga osho tashi hangwa muLeviticus 19:3 shi na sha “nokudiinina omashabata” otashi tu kwafele tu mone kutya otwa pumbwa okukala hatu limangulula koilonga yakeshe fiku, opo tu dule okuyandja elitulemo lihapu koinima yopamhepo. Mbela ope na apa wa pumbwa okuninga omalunduluko, opo u dule okudulika koshipango osho? Ngeenge owa kala we litulila po efimbo lokuninga oinima yopamhepo efiku keshe, oto ka kala u na ekwatafano lopofingo naJehova. Osho otashi ku kwafele u kale omuyapuki.
PAMEKA EKWATAFANO LOYE NAJEHOVA
14. Oushili wa fimana ulipi wa endululwa muLeviticus etukulwa 19?
14 Leviticus etukulwa 19 okwa endulula oushili wa fimana, oo tau tu kwafele tu kale ovayapuki. Ovelishe 4 oya xula neendjovo tadi ti: “Aame Omwene, Kalunga keni.” Outumbulilo wa faafana, ile wa fela oko owa holoka mo oikando 16 metukulwa olo. Osho otashi tu dimbulukifa oshipango shotete osho tashi ti: “Aame Omwene Kalunga koye . . . Ino kala u noikalunga imwe koshipala shange.” (Ex. 20:2, 3) Omukriste keshe, oo a hala okukala omuyapuki, oku na okushilipaleka kutya kape na nande osha tashi i pokati ekwatafano laye naKalunga. Onghee hano, otwa tokola toko okuhenuka oshinima keshe osho tashi nyateke, ile tashi shekifa edina laJehova liyapuki, molwaashi otwa humbata edina laye, tu li Eendombwedi daye. — Lev. 19:12; Jes. 57:15.
15. Oshike hatu lihongo meevelishe odo tadi hangwa muLeviticus etukulwa 19 shi na sha nanghee omayambo e na okuungaungiwa nao?
15 Ovaisrael ova li ve na okudulika koipango ihapu oyo va pewa kuJehova, opo va ulike kutya ove mu tambula ko e li Kalunga kavo. Leviticus 18:4 okwa ti: “Mu nokuwanifa omalombwelo ange nokudiinina eenghedimhango dange mu ende mudo. Aame Omwene Kalunga keni.” Metukulwa 19 omu na “eenghedimhango” dimwe domudo, odo da li da pewa Ovaisrael. Pashihopaenenwa,ovelishe 5-8, 21, 22 oda popya nghee omayambo oinamwenyo a li e na okuungaungiwa nao. Okwa li e na okuningwa monghedi ya yuka, ‘itaa nyateke ouyapuki waJehova.’ Ngeenge otwa lesha eevelishe odo, otadi ke tu kwafela tu kale twa hala okuhafifa Jehova notu yandje omayambo monghedi oyo a hokwa, ngaashi hatu ladipikwa mOvaheberi 13:15.
16. Efinamhango lilipi tali tu kwafele tu mone eyooloko olo li li pokati kaavo hava longele Kalunga naavo ihave mu longele?
16 Opo tu kale ovayapuki, otwa pumbwa okukala twa yooloka ko kwaavo ihava longele Jehova. Ashike ohashi kala eshongo. Omafimbo amwe ovanafikola vakwetu, ovanailonga pamwe nafye, ovapambele nosho yo vamwe, ovo vehe fi Eendombwedi, otashi dulika ve tu fininike tu ninge oshinima shonhumba osho shihe li metwokumwe nOmbiibeli. Otwa pumbwa okuninga etokolo la fimana, ngeenge otwe lihange monghalo ya tya ngaho. Oshike tashi tu kwafele tu ninge etokolo li li mondjila? Natu ka taleni efinamhango olo tali hangwa muLeviticus 19:19, oshitukulwa osho tashi ti: “Ino djala oshikutu sha tungifwa eengodi domaludi avali.” Omhango oyo oya li tai kwafele Ovaisrael va kale va yooloka ko koiwana oyo ya li ye va dingilila. Kunena, inashi puka kOmukriste okudjala oikutu ya longwa moinima ya yoolokafana, molwaashi katu li koshi yOmhango. Ashike nande ongaho, otu na okukala twa yooloka ko kovanhu ovo va itavela nohava ningi oinima oyo tai kondjifafana nomahongo Ombiibeli, kutya nee ovanafikola vakwetu, ovanailonga pamwe nafye, ile ovapambele vetu. Oshoshili kutya otu hole ovapambele vetu nosho yo ovanhu vakwetu. Ndele omatokolo oo hatu ningi monghalamwenyo ohaa ulike kutya otwa hala okukala twa yooloka ko kuvo, tu li ovapiya vaJehova. Ohatu kala ovayapuki, ngeenge twe liyapulila Jehova Kalunga. Osho oshinima sha fimana, ngeenge ohatu kendabala okukala ovayapuki. — 2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.
Oshike oshiwana shaIsrael she lihonga muLeviticus 19:23-25, noilihongomwa ilipi hatu lihongo meevelishe odo? (Tala okatendo 17-18) *
17-18. Oshilihongomwa sha fimana shilipi hatu lihongo muLeviticus 19:23-25?
17 Outumbulilo “Aame Omwene, Kalunga keni” ou na okukala wa kwafela Ovaisrael va kale va pitifa komesho ekwatafano lavo naJehova. Ngahelipi mbela? Leviticus 19:23-25 okwa holola onghedi imwe omo ve na oku shi ninga. (Lesha.) Diladila ashike nghee eendjovo odo da li tadi ka kuma Ovaisrael shimha va i mEdu lEudaneko. Ngeenge omunhu okwa kunu omuti, ka li e na okulya oiimati yao oule womido nhatu. Momudo omutine, oiimati oyo oya li hai litulilwa, opo i ka yandjwe kuKalunga mouyapuki. Mwene woiimati okwa li ashike he ke i lya momudo omutitano. Omhango oyo oya li tai kwafele Ovaisrael va ude ko kutya inava pumbwa okukala va pitifa komesho eemhumbwe davo. Ponhele yaasho, ova li va pumbwa okukala ve lineekela muJehova e li Omufilishisho wavo nokukala va pitifa komesho oku mu longela. Okwa li ha shilipaleke kutya ovapiya vaye ove na oikulya ya wana. Okwa li e va ladipika va yandje eeshali odo kouyapuki, monhele omo mwa li hamu yandjelwa eeshali.
18 Omhango oyo tai hangwa muLeviticus 19:23-25 otai tu dimbulukifa eendjovo daJesus dokEudifo lokOmhunda. Okwa ti: “Inamu kala mu noshisho . . . kutya otamu li shike, ile otamu nu shike.” Jesus okwa weda ko ta ti: “Xo yeni womeulu oku shii kutya omwa pumbwa oinima aishe oyo.” Onghee hano, Kalunga ote ke tu fila oshisho, ngaashi ashike ha file oshisho oudila. (Mat. 6:25, 26, 32) Otwe lineekela muJehova e li Omufilishisho wetu. Ohatu yandje yo “oikwafa” kwaavo ve li momhumbwe. Ohatu yandje yo diva omayambidido e na sha neefuto deongalo. Jehova oku wete omayambidido aeshe oo hatu yandje note ke tu pa ondjabi. (Mat. 6:2-4) Osho otashi ulike kutya otu li metwokumwe noilihongomwa oyo tai hangwa muLeviticus 19:23-25.
19. Ouwa ulipi hatu mono, ngeenge otwa konakona oitukulwa oyo yaLeviticus?
19 Otwa konakona ashike oitukulwa inini yaLeviticus etukulwa 19, notwa mona eenghedi omo hatu dulu okukala ovayapuki ngaashi Kalunga omuyapuki. Ngeenge otwe mu hopaenene, ohatu ka ‘kala ovayapuki moinima aishe.’ (1 Pet. 1:15) Vahapu, ovo ihava longele Jehova, otava ka mona kutya otu na elihumbato liwa. Osho otashi ke linyengifa vamwe va fimaneke Jehova. (1 Pet. 2:12) Ashike ope na oilihongomwa ihapu oyo hatu lihongo metukulwa 19 laLeviticus. Moshitukulwa tashi shikula ko, ohatu ka kundafana eevelishe dimwe detukulwa olo notadi ke tu kwafela vali meenghedi dimwe dokukalamwenyo omo hatu dulu ‘okukala ovayapuki,’ ngaashi twa ladipikwa kuPetrus.
EIMBILO 80 “Makeleni, nye mu tale ouwa wOmwene apa u fike”
^ okat. 5 Otu hole Jehova neenghono notwa hala oku mu hafifa. Jehova omuyapuki. Okwa teelela ovapiya vaye navo va kale ovayapuki. Mbela ovanhu inava wanenena otava dulu ngoo okukala ovayapuki? Heeno, otava dulu. Ohatu dulu okukala ovayapuki moinima aishe, ngeenge otwa konakona eendjovo domuyapostoli Petrus, odo a lombwela Ovakriste, nosho yo eendjovo daJehova, odo a lombwela oshiwana shaye shonale shaIsrael
^ okat. 13 Opo u mone ouyelele muhapu u na sha nEshabata nosho yo oilihongomwa oyo hatu lihongo mo, tala oshitukulwa “‘Ashishe oshi notundi yasho ya pangelwa,’ efimbo lokulonga nolokufuda po” mOshungonangelo yaDesemba 2019.
^ okat. 57 OMASHANGELO OMAFANO: Omonamati e li novadali vaye, e uya oku va talela po pamwe nomukulukadi waye nomona nosho yo e litulila po efimbo lokupopya navo.
^ okat. 59 OMASHANGELO OMAFANO: Omunamapya Omuisrael ta konakona oiimati imwe yokomiti odo a kuna.
