1. Ngaashi ohamba David, epulo lilipi tashi dulika vamwe vomufye va pule?

ATUSHENI otwa hala okukala twe limwenenena notu na ombili. Kape na oo a hala okukala noisho. Ashike omafimbo amwe otashi dulika tu kale twa wililwa po koshisho. Oshoshili kutya nokuli novapiya vamwe vaJehova otashi dulika va pule Jehova ngaashi David, oo a ti: “Fiyo onaini ndi nokuhumbata oisho, momwenyo wange noluhodi momutima wange efiku nefiku?” — Eps. 13:2.

2. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

² Nonande itatu dulu okukala tuhe na oisho nandenande, ohatu dulu okuninga ngaashi hatu dulu opo tuha kale twa wililwa po unene. Moshitukulwa eshi, tete ohatu ka kundafana oinima imwe oyo tai dulu oku tu etela oisho. Opo nee, ohatu ka kundafana oinima imwe ihamano oyo twa pumbwa okuninga opo tu kale twa ngungumana eshi hatu ungaunga nomaupyakadi.

3. Omafininiko elipi twa taalela, noshike twa pumbwa okuninga opo tuha kale twa wililwa po koshisho?

³ Ope na oinima ihapu hai tu etele oshisho, ashike itatu dulu okukelela oinima oyo iha ningwe nandenande. Pashihopaenenwa, ihatu dulu okuya moshipala ondado yoikulya, yoikutu nosho yo yeenhele dokukala oyo hai londo pombada omudo keshe. Ihatu dulu yo okukelela ovanailonga novanafikola vakwetu ovo tashi dulika ve tu yeleke tu ye moluhaelo ile tuha kale ovanashili. Natango, itatu dulu okukelela ovo tava longo oimbuluma moshitukulwa shetu. Ohatu kala twa taalela omashongo a tya ngaho, molwaashi ovanhu vahapu ovo ve tu dingilila ihava kala metwokumwe nomafinamhango Ombiibeli. Satana, kalunga kounyuni ou, oku shi shii kutya ngeenge ovanhu vamwe ova efa va kale ve na “oshisho shounyuni ou” otava ka efa po okulongela  Jehova. (Mat. 13:22; 1 Joh. 5:19) Nomolwaasho mounyuni mu yadi omaupyakadi, oo haa etele ovanhu oisho ya pitilila.

4. Oshike tashi ka ningwa po ngeenge otwa kala tu na oshisho sha pitilila omolwomaupyakadi etu?

⁴ Otashi dulika tu kale ashike hatu lipula shi na sha nomaupyakadi, ndele hatu dimbwa okulipula kombinga yoinima imwe. Pashihopaenenwa, otashi dulika tu kale hatu lipula kutya itatu ka kala tu na oimaliwa ya wana opo tu wanife po eemhumbwe detu. Ile tu lipule kutya ohatu ka kwatwa kouyahame, ndele hatu ka kala pedu, ile tu kanife oilonga. Ile tu kale hatu lipula shi na sha nokuhakala ovadiinini ngeenge otwa yelekwa tu nyone eemhango daKalunga. Mafiku Satana ota ka ningifa ovanhu ovo ve li koshi yepangelo laye va ponokele oshiwana shaKalunga, notashi dulika tu kale hatu lipula kutya ohatu ke linyenga ngahelipi keponokelo olo. Otashi dulika tu lipule kutya, ‘Mbela osha puka okukala tu na oisho omolwoinima imwe yomwaayo?’

5. Jesus okwa li a hala okutya ngahelipi eshi a ti: “Inamu kala mu noshisho”?

⁵ Otu shii kutya Jesus okwa lombwela ovashikuli vaye a ti: “Inamu kala mu noshisho.” (Mat. 6:25) Mbela okwa li a hala okutya inatu kala tu na oshisho nandenande? Ahowe! Shikwao vali, ovapiya vamwe vaJehova vonale ova li ve na oisho, ashike Jehova okwa li e va hokwa. * (1 Eeh. 19:4; Eps. 6:3) Jesus okwa li te tu ladipike tuha kale noisho ya pitilila i na sha nokufila oshisho onghalamwenyo yetu, molwaashi oinima ya tya ngaho otai ka ya moshipala okulongela kwetu Kalunga. Ndele mbela eenghedi dilipi tadi tu kwafele tuha kale twa wililwa po koshisho? — Tala oshimhungu “ Nghee to dulu oku shi ninga.”

6. Metwokumwe nOvafilippi 4:6, 7, oshike tashi dulu oku tu kwafela tu kale twa ngungumana nonande otu na oisho?

⁶ (1) Kala ho ilikana pandjikilile. Ovakriste ovo va wililwa po ohava mono epepelelo ngeenge ova ilikana kuJehova va mana mo. (1 Pet. 5:7) Kalunga oha nyamukula omailikano avo, moku va pa ‘ombili yaye oyo i dule eendunge adishe.’ (Lesha Ovafilippi 4:6, 7.) Jehova oha yandje ombili yopamadiladilo okupitila momhepo yaye iyapuki, oyo i li eenghono daye dinenenene. — Gal. 5:22.

7. Oshike twa pumbwa okukaleka momadiladilo ngeenge hatu ilikana kuKalunga?

⁷ Ngeenge to ilikana kuJehova kala wa manguluka oku mu lombwela keshe shimwe. Popya kondadalunde. Mu lombwela kombinga youpyakadi woye, noku mu yelifila nghee u udite. Ngeenge oupyakadi otau dulu okukandulwa po, mu pula e ku pe ounongo u shiive osho u na okuninga noku ku nghonopaleke. Ngeenge oupyakadi wa tya ngaho itau dulu okukandulwa po, pula Jehova e ku kwafele, opo uha kale wa wililwa po unene koshisho. Ngeenge otwa kala hatu tumbula oinima kondadalunde momailikano etu, mokweendela ko kwefimbo ohatu ka mona lela nghee Jehova a nyamukula omailikano etu. Ngeenge eilikano letu inali nyamukulwa diva, inatu tula omutwe kepepe. Jehova ina hala ashike u kale ho tumbula oinima kondadalunde, ndele okwa hala yo u kale ho indile uhe na olufuwo. — Luk. 11:8-10.

8. Oshike twa pumbwa okukwatela momailikano etu?

⁸ Eshi to ilikana kuJehova shi na sha noshisho shoye, kala yo ho mu pandula. Osha fimana okukala hatu valula omanangeko noupuna etu, unene tuu ngeenge tu li meenghalo didjuu neenghono. Nokuli nomafimbo amwe otashi dulika uha kale uhe shii kutya tya shike ngeenge wa wililwa po komaliudo. Ndele dimbuluka  kutya Jehova ota dulu okunyamukula omailikano oye nonande oku li paunafangwa. Oto dulu ashike okutya: ‘Kwafele nge!’ — 2 Omaf. 18:31; Rom. 8:26.

9. Oshike twa pumbwa okuninga ngeenge otwa tila?

⁹ (2) Lineekela mounongo waJehova, ponhele yokulineekela meendunge doye. Mefelemudo etihetatu K.O.P., Ovajuda ova li va tila Ovaassiria. Molwaashi kava li va hala okufindwa kuAssiria, ova li va ka konga ekwafo kuEgipiti. (Jes. 30:1, 2) Jehova okwa li e va londwela kutya onghatu oyo va katuka otai ke va etela oilanduliko inyanyalifa. (Jes. 30:7, 12, 13) Jehova okwa li a lombwela oshiwana shaye okupitila muJesaja nghee tashi dulu okumona eameno lashili. Jesaja okwa ti: ‘Mokulimwenenena nomokulineekela muJehova omo tamu di eenghono deni.’ — Jes. 30:15b.

10. Omeenghalo dimwe dilipi omo hatu dulu okuulika kutya otwe lineekela muJehova?

¹⁰ Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwe lineekela muJehova? Natu ka taleni koihopaenenwa imwe. Natu tye nee ngeno owa pewa oilonga hai futu nawa oyo tai ke ku pula efimbo lihapu notai i moshipala omalipyakidilo oye opamhepo. Ile natu tye nee ngeno omunailonga mukweni okwe ku ulikila omahalo opaihole, ndele ke fi omupiya waJehova a ninginifwa. Ile natu tye nee ngeno oshilyo shimwe shomoukwaneumbo weni oshe ku lombwela kutya itashi ku kwafele sha vali ngeenge oto twikile okulongela Jehova. Meenghalo adishe odo, ou na okuninga etokolo la kwata moiti, ashike Jehova ota dulu oku ku pa ewiliko olo wa pumbwa. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Kor. 7:39) Ndele epulo ololo kutya, Mbela oto ka tula ngoo moilonga ewiliko olo e ku pa?

11. Omahokololo opaMbiibeli elipi hatu ka kundafana oo tae tu kwafele tu kale twa ngungumana ngeenge twa taalela omafininiko?

¹¹ (3) Lihonga koihopaenenwa iwa naayo ii. MOmbiibeli omu na omahokololo mahapu oo taa ulike nghee sha fimana okukala twa ngungumana nokukala twe lineekela muJehova. Eshi hatu ka konakona omahokololo oo, didilika osho sha kwafela ovapiya vaKalunga va kale va ngungumana eshi va li va taalela omafininiko a kwata moiti. Pashihopaenenwa, eshi ovayapostoli va lombwelwa komhangu yopombada yOvajuda va efe po okuudifa, kava li va mbadapala. Ponhele yaasho, ova popya nouladi tava ti: “Otu na okudulika kuKalunga e li omupangeli ponhele yokudulika kovanhu.” (Oil. 5:29) Nokuli nokonima eshi va dengwa neengola, ovayapostoli kava li va shuna omutwe moipeta. Omolwashike mbela? Omolwaashi ova li ve shii kutya Jehova ote va yambidida. Okwa li e va hokwa. Onghee hano, ovayapostoli ova li va twikila okuudifa onghundana iwa. (Oil. 5:40-42) Sha faafana, nokuli naashi omuhongwa Stefanus a li ta dipawa, okwa kala a ngungumana, noshipala shaye “osha li tashi monika sha fa shomweengeli.” (Oil. 6:12-15) Omolwashike mbela? Omolwaashi okwa li e shii kutya Jehova okwe mu hokwa.

12. Metwokumwe na 1 Petrus 3:14 nosho yo 4:14, omolwashike hatu dulu okukala twa hafa ngeenge hatu hepekwa?

¹² Ovayapostoli ova li va ulika filufilu kutya Jehova oku li pamwe navo. Kalunga okwa li e va pa eenghono opo va dule okulonga oikumwifilonga. (Oil. 5:12-16; 6:8) Ashike kunena, Jehova ihe tu pe vali eenghono tu longe oikumwifilonga. Okwe tu shilipaleka pahole okupitila mEendjovo daye kutya ngeenge hatu hepekelwa ouyuki, oha kala e tu hokwa, nomhepo yaye iyapuki otai ke tu kwafela. (Lesha 1 Petrus 3:14; 4:14.) Onghee hano, ponhele yokukala hatu lipula kutya ohatu ke linyenga ngahelipi eshi hatu ka hepekwa monakwiiwa, otwa pumbwa okuyandja elitulemo kwaasho hatu dulu okuninga paife, opo tu pameke ekwatafano letu naJehova tu na elineekelo  kutya ote ke tu kwafela noku tu xupifa. Ngaashi ovahongwa vonale, nafye otwa pumbwa okulineekela meudaneko laJesus olo tali ti: “Ohandi ke mu pa eendjovo nounongo opo ovapataneki veni aveshe vaha dule oku mu twifa eemhata ile oku mu hokololifa.” Jesus okwe tu udanekela a ti: “Ngeenge omwe lididimike, otamu ke lixupifila eemwenyo deni.” (Luk. 21:12-19) Onghee hano, inatu dimbwa kutya Jehova oku shii ouyelele aushe wovapiya vaye ovo va fya ve li ovadiinini, note ke va nyumuna.

13. Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa moihopaenenwa yaavo va li va dopa okukala va ngungumana nokulineekela muJehova?

¹³ Nafye ohatu dulu okulihonga koihopaenenwa yaavo va li va dopa okukala va ngungumana nokulineekela muJehova. Ngeenge otwa konakona oihopaenenwa yavo ii, otashi ke tu kwafela tuha ninge omapuko a faafana. Pashihopaenenwa, eshi Asa, ohamba yaJuda, opo a hovele okupangela, okwa li e lineekela muJehova nokwa li a konga ekwafo kuye eshi va li va ponokelwa ketangakwaita enaenghono, na Jehova okwa li e mu nangeka noupuna e shi e va pa efindano. (2 Omaf. 14:9-12) Lwanima, eshi Asa a ka hangika ketangakwaita linini lohamba Baasha yaIsrael, ponhele yokukonga ekwafo kuJehova ngaashi a ningile nale, Asa okwa li a futa Ovaassiria opo ve uye ve mu kwafele moita. (2 Omaf. 16:1-3) Nokuli naashi a li pokufya, a li ta vele neenghono, ka li a konga ekwafo kuJehova. — 2 Omaf. 16:12.

14. Oshike hatu lihongo komapuko aAsa?

¹⁴ Pehovelo, Asa okwa li a konga ekwafo kuJehova eshi a li a taalela omaupyakadi. Ashike lwanima, okwa ka dopa okukonga ekwafo kuJehova, nokwa kala ha kendabala okukandula po omaupyakadi kuye mwene. Shikwao vali, eshi Asa a li a ka konga ekwafo kOvaassiria okwa li ta diladila kutya okwa ninga etokolo li li pandunge. Ndele ekwafo olo a pewa ola li ashike lopakafimbo. Jehova okwa li e mu lombwela okupitila momuprofeti waye a ti: “Shaashi ove we liameka kohamba yaAram, ndele ino liameka kOmwene, Kalunga koye, onghee hano omatanga ovakwaita vohamba Aram a dja mo meke loye.” (2 Omaf. 16:7) Otu na okukala twa lungama tuha kale hatu kandula po omaupyakadi kufye vene, ndele ponhele yaasho otu na okulineekela mewiliko laJehova olo li li mEendjovo daye. Nokuli nongeenge otwa pumbwa okuninga etokolo meendelelo, natu lineekele muJehova note ke tu kwafela tu pondole.

15. Oshike tu na okuninga ngeenge hatu lesha Ombiibeli?

¹⁵ (4) Kala u shii omishangwa donhumba mOmbiibeli. Ngeenge owa shakeneke ovelishe yonhumba eshi to lesha Ombiibeli, oyo tai ulike kutya eenghono nosho yo engungumano ohali di mokulineekela muJehova, kendabala oku i koneka momutwe. Opo u mone ouwa movelishe oyo, kala to i lesha mokule ile u i shange poima ponhumba ile u kale to i endulula. Josua okwa li a lombwelwa a kale ta lesha embo lOmhango pandjikilile noku li konakona, opo a ninge omatokolo opandunge. Omhango oyo, kaya li ashike tai ka kwafela Josua a finde oumbada, ndele oya li yo tai ke mu kwafela a kale nouladi eshi ta kwatele komesho oshiwana shaKalunga. (Jos. 1:8, 9) MEendjovo daKalunga omu na eevelishe dihapu odo tadi dulu okungungumaneka omitima detu noku tu pa ouladi ngeenge twa taalela eenghalo odo tadi tu etele oshisho ile oumbada. — Eps. 27:1-3; Omayel. 3:25, 26.

16. Jehova oha longifa ngahelipi eongalo opo e tu kwafele tu kale twa ngungumana nokulineekela muye?

¹⁶ (5) Kala ho endafana novapiya vaKalunga. Jehova oha longifa ovamwatate novamwameme opo ve tu kwafele tu kale twa ngungumana nokulineekela muye. Ngeenge tu li pokwoongala ohatu mono ouwa okupitila moipopiwa,  momatyekosha ovamwatate novamwameme nosho yo meenghundafana detu navo tadi tungu. (Heb. 10:24, 25) Natango ohatu tuwa omukumo neenghono ngeenge hatu lombwelafana omaliudo etu nookaume ketu ovalineekelwa vomeongalo. “Ondjovo yehekeleko” yakaume otai dulu oku tu kwafela tuha kale tu na oshisho sha pitilila. — Omayel. 12:25.

17. Metwokumwe nOvaheberi 6:19, eteelelo letu lOuhamba ohali tu kwafele ngahelipi tu kale twa ngungumana ngeenge twa taalela eenghalo didjuu?

¹⁷ (6) Pameka eteelelo loye. Eteelelo letu li na sha nOuhamba oli “li ngaashi ekanghamifo leemwenyo detu,” molwaashi ohali tu kwafele tuha tengauke notuha kale tu na oisho. (Lesha Ovaheberi 6:19.) Natu kale hatu dilonga keudaneko laJehova lomonakwiiwa eshi itapa ka kala vali owii. (Jes. 65:17) Kala nee ngeno wa fa u liwete u li mounyuni mupe wombili, omo itamu ka kala vali eenghalo dingulutila. (Mika 4:4) Oto ka pameka yo eitavelo loye ngeenge owa kala ho li lombwele vamwe. Onghee hano, ninga ngaashi to dulu opo u kale ho kufa ombinga moilonga yokuudifa nokuninga ovanhu ovahongwa. Ngeenge owa ningi ngaho, oto ka ‘kala u na eteelelo la twa fiyo okexulilo.’ — Heb. 6:11.

18. Omashongo elipi tashi dulika tu ka shakeneke monakwiiwa, nongahelipi hatu dulu oku a taalela nomupondo?

¹⁸ Eshi exulilo lounyuni ou tali ende tali ehene popepi, ohatu ka shakeneka omaupyakadi oo tae ke tu etela oisho ya pitilila. Omushangwa wetu womudo 2021 otau ke tu kwafela tu taalele omashongo oo nokukala twa ngungumana, ndele itatu lineekele meenghono detu vene, ashike omokulineekela muJehova. Momukokomoko womudo ou, eenghatu detu nadi ulike kutya otwe lineekela meudaneko laJehova olo tali ti: ‘Mokulimwenenena nomokulineekela omo tamu di eenghono deni.’ — Jes. 30:15