1. Oukwaneumbo wooJakob owa li wa tya ngahelipi?

JAKOB, omumwaina waJesus, okwa kulila moukwaneumbo udiinini kuJehova. * Ovadali vaye, Josef naMaria, ova li ve hole Jehova neenghono nova li hava ningi ngaashi tava dulu opo ve mu longele. Jakob okwa li ta hafele vali enangeko noupuna limwe. Omukulu waye okwa ka ninga Messias omuudanekwa. Kasha li tuu oufembanghenda kuJakob okukulila moukwaneumbo wa tya ngaho!

2. Jakob okwa li e na okufimaneka omumwainamati omolwomatomheno elipi?

² Jakob okwa li e na omatomheno mahapu, oo a li taa dulu oku mu linyengifa a dulike komuku waye. (Mat. 13:55) Pashihopaenenwa, Jesus okwa li e shii nawa Omishangwa, eshi a li e na omido 12. Okwa li nokuli a kumwifa ovahongimhango vomuJerusalem. (Luk. 2:46, 47) Jakob otashi dulika a li ha hongo oipilangi pamwe naJesus. Ngeenge osho shi li ngaho, oku na okukala a li e shii nawanawa mumwaina. Omumwatate Nathan H. Knorr okwa li e hole okupopya ta ti: “Oho shiiva shihapu kombinga yomunhu, ngeenge oho longo pamwe naye.” * Jakob otashi dulika yo a li a didilika nghee ‘Jesus a enda ta kulu, nounongo waye owa hapupala nokwa kala a hokiwa kuKalunga nokovanhu.’ (Luk. 2:52) Onghee hano, otashi dulika tu diladile kutya Jakob oku na okukala umwe womovahongwa votete vaJesus. Ashike osho hasho sha li sha ningwa po.

3. Jakob okwa li e linyenga ngahelipi eshi Jesus a hovela oukalele waye?

 ³ Pefimbo loukalele waJesus wokombada yedu, Jakob ka li a ninga omuhongwa waye. (Joh. 7:3-5) Jakob otashi dulika a li umwe womovapambele, ovo va li tava diladila kutya Jesus “ota i eenghwengu.” (Mark. 3:21) Kape na oumbangi oo tau ulike kutya Jakob okwa li pamwe naina, Maria, eshi Jesus a li ta dipawa komuti womahepeko. — Joh. 19:25-27.

4. Oilihongomwa ilipi hatu ka kundafana?

⁴ Lwanima, Jakob okwa ka kala e na eitavelo muJesus. Okwa ka kala omukulunhuongalo a fimanekwa meongalo lopaKriste. Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana oilihongomwa yopavali oyo hatu lihongo kuJakob: (1) nghee tu na okukala ovalininipiki nosho yo (2) nghee tu na okukala ovahongi ovanekeka.

5. Jakob okwa li e linyenga ngahelipi eshi omunyumunwa Jesus e mu lihololela?

⁵ Onaini Jakob a ninga omushikuli waJesus omudiinini? Konima eshi Jesus a nyumunwa koufi, “okwe lihololela Jakob, nolwanima okwe ke lihololela ovayapostoli aveshe.” (1 Kor. 15:7) Jakob okwa ka ninga omuhongwa waJesus, konima eshi va ongala pamwe naye. Jakob naye opo a li, eshi ovayapostoli va li monduda yopombada muJerusalem va teelela omhepo iyapuki, oyo ya li ya udanekwa. (Oil. 1:13, 14) Lwanima, Jakob okwa ka kala ta hafele oufembanghenda wokukala e li oshilyo sholutuwiliki pefimbo lovayapostoli vaJesus. (Oil. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Komesho yomudo 62 O.P., okwa li a nwefwa mo a shangele Ovakriste ovavaekwa onhumwafo. Onhumwafo ya tya ngaho ohai tu etele ouwa kunena, kashi na nee mbudi kutya otu na eteelelo loku ka kala meulu, ile okombada yedu. (Jak. 1:1) Omunandjokonona Josephus, oo a li ko pefimbo lovayapostoli vaJesus, okwa popya kutya Jakob okwa dipaifwa kOmupristeri Munene wedina Ananias Munini. Jakob okwa kala omudiinini kuJehova fiyo osheshi a mana oweenda waye wokombada yedu.

6. Jakob okwa kala a yooloka ko ngahelipi kovawiliki vomalongelokalunga vopefimbo laye?

⁶ Jakob okwa li omulininipiki. Omolwashike hatu tile ngaho? Natu ka taleni keyooloko olo li li pokati konghedi omo Jakob a li e linyenga kuJesus nosho yo onghedi omo ovawiliki vahapu vomalongelokalunga va li ve linyenga. Eshi Jakob a mona oumbangi wa yela kutya Jesus Omona waKalunga, okwe shi dimina nelininipiko. Ashike ovapristeri ovakulunhu vomuJerusalem ova li va kukutika omitima davo. Pashihopaenenwa, ova li va dimina kutya Jesus oye a nyumuna Lasarus koufi. Ponhele  yokudimina kutya Jesus okwa li omukalelipo waJehova, ova li va kendabala oku mu dipaa vo naLasarus. (Joh. 11:53; 12:9-11) Lwanima, eshi Jesus a nyumunwa koufi, ova li tava kendabala okuholeka oumbangi oo. (Mat. 28:11-15) Molwaashi ovawiliki vomalongelokalunga ovo ova li ve na ounhwa, kava li va tambula ko Messias.

7. Omolwashike tu na okuhenuka ounhwa?

⁷ Oshilihongomwa: Henuka okukala nounhwa, kala wa halelela okuhongwa kuJehova. Ngaashi ashike omukifi tau dulu okudjuupaleka omutima womunhu uha longe nawa, ounhwa nao otau dulu oku shi ningifa shidjuu kufye tuha dulike kuJehova. Omolwounhwa, Ovafarisai kava li va dimina oumbangi wa yela oo kutya Jesus oku na omhepo yaKalunga noku li Omona waye. (Joh. 12:37-40) Osho osha li sha nyika oshiponga, molwaashi ounhwa wavo owa li tau ke va imba vaha ka mone omwenyo waalushe. (Mat. 23:13, 33) Inashi fimana tuu okutwikila okupitika Eendjovo daKalunga nokweefa omhepo yaye i lundulule omaukwatya etu nokunwefa mo omadiladilo nosho yo omatokolo etu! (Jak. 3:17) Molwaashi Jakob okwa li omulininipiki, okwa li a pitika Jehova e mu honge. Ngaashi hatu ke shi mona, elininipiko olo le mu kwafela a kale omuhongi muwa.

8. Oshike tashi ke tu kwafela tu kale ovahongi vawa?

⁸ Jakob ka li a mona ehongo la denga mbada. Ovawiliki vomalongelokalunga vopefimbo laye, ova li ve mu tala ko ngaashi ashike va li va tala ko omuyapostoli Petrus naJohannes ve li “ovanhu vongaho inava hongwa.” (Oil. 4:13) Ndele Jakob okwe ke lihonga okukala omuhongi omunekeka, noumbangi oo ohatu ke u mona, eshi hatu ka lesha embo olo le mu lukilwa. Ngaashi Jakob, nafye otashi dulika inatu mona ehongo la denga mbada. Ashike nande ongaho, ohatu dulu okukala ovahongi vawa kekwafo lomhepo yaJehova nosho yo kedeulo olo hatu pewa kehangano laye. Natu ka kundafaneni oshihopaenenwa shaJakob osho a tula po, e li omuhongi, nokutala oilihongomwa oyo hatu lihongo mo.

9. Jakob okwa li ha hongo ngahelipi?

⁹ Jakob ka li ha longifa oitya idjuu, ile ha tomhafana monghedi ya kitakana. Osho osha li hashi kwafele ovapwilikini vaye va shiive osho va li ve na okuninga nanghee ve na oku shi ninga. Pashihopaenenwa, diladila konghedi i li paunafangwa  oyo Jakob a honga Ovakriste, kutya ove na okukala va halelela okuhepekelwa ouyuki nopehe na okushunifila vamwe owii. Okwa shanga a ti: “Ovo have lididimike ova hafa. Omwa uda shi na sha nelididimiko laJob, nomu shii omanangeko noupuna oo Jehova e mu pa, osho tashi ulike kutya Jehova omunalukeno nomunanghenda.” (Jak. 5:11) Didilika kutya Jakob okwa li a kanghamekela oshilihongomwa shaye kOmishangwa. Okwa longifa Eendjovo daKalunga, opo a kwafele ovapwilikini vaye va mone kutya Jehova oha pe alushe ondjabi, ovo ve li ovadiinini kuye, ngaashi Job. Jakob okwa yelifa oshilihongomwa osho a longifa oitya i li paunafangwa notai ti sha. Kungaho, ina yukifa elitulemo kuye mwene, ndele okuJehova.

10. Omonghedi imwe vali ilipi hatu dulu okuhopaenena Jakob, ngeenge hatu hongo?

¹⁰ Oshilihongomwa: Kaleka etumwalaka loye paunafangwa, nokuhonga okudja mEendjovo daKalunga. Ngeenge hatu hongo ovanhu vakwetu, elalakano letu kali fi okukendabala oku va ulikila kutya otu shii shihapu, ndele oku va ulikila kutya Jehova oku shii shihapu noku na ko nasha navo. (Rom. 11:33) Opo tu hange elalakano olo, otu na okukala alushe twa kanghamekela ehongo letu kOmishangwa. Pashihopaenenwa, ponhele yokulombwela ovakonakonimbiibeli vetu ngeno osho tu na okuninga po ponhele yavo, ohatu dulu oku va kwafela va diladile koihopaenenwa yopaMbiibeli, opo va ude ko nghee Jehova ha diladila nanghee e udite. Osho otashi ke ve linyengifa va hafife Jehova, ndele hafye.

11. Omashongo amwe elipi Ovakriste vamwe vopefimbo laJakob va li va taalela, nokwa li e va pa omayele elipi? (Jakob 5:13-15)

¹¹ Jakob ka li ha lile ovanhu okafima koluko. Onhumwafo yaJakob otai ulike kutya okwa li e shii omashongo, oo a li a taalelwa kovaitaveli vakwao. Okwa li e va pa omayele mawa e na sha nanghee ve na okufinda omashongo oo. Pashihopaenenwa, Ovakriste vamwe ova li hava ongaonga okutula moilonga omayele. (Jak. 1:22) Vamwe ova li hava ame koipuna. (Jak. 2:1-3) Natango, vamwe ova li hava mono shidjuu okupangela elaka lavo. (Jak. 3:8-10) Ovakriste ovo ova li ve na omaupyakadi a kwata moiti, ashike Jakob ka li a efa po oku va kwafela. Okwa li ha yandje omayele monghedi yopahole, ashike ka li he va lile okafima koluko. Okwa li yo a ladipika ovo va li tava kondjo nomaunghundi opamhepo va ka konge ekwafo la wedwa po kovakulunhuongalo. — Lesha Jakob 5:13-15.

12. Ongahelipi hatu dulu okukala tu na etaleko liwa, ngeenge hatu kwafele ovakonakonimbiibeli vetu?

¹² Oshilihongomwa: Ino kala ho mbebeleke, ndele kala u na etaleko liwa li na sha navo. Vahapu ovo hatu konakona navo Ombiibeli otashi dulika tava nyengwa okutula moilonga omayele ayo. (Jak. 4:1-4) Otashi dulika va kwate efimbo lile, opo va efe po omaukwatya mai nova kulike omaukwatya opaKriste. Ngaashi Jakob, otu na okulombwela ovakonakonimbiibeli vetu opo va pumbwa okuxwepopala. Otwa pumbwa yo okukala tu na etaleko liwa, tu na elineekelo kutya Jehova ota ka nanena kuye ovalininipiki va tya ngaho note ke va pa eenghono, opo va ninge omalunduluko. — Jak. 4:10.

13. Ngaashi sha popiwa muJakob 3:2 nosho yo meshangelo lopedu, oshike Jakob a didilika?

¹³ Jakob okwa li e na etaleko liwa li na sha naye mwene. Jakob ka li ha diladila kutya okwa fimana e dule Ovakriste vakwao, molwaashi e li omumwaina waJesus, ile eshi e na oinakuwanifwa ya fimana. Okwa popya kutya Ovakriste vakwao ove li ‘ovamwaxe ovaholike.’ (Jak. 1:16, 19; 2:5) Ka li ha ningifa vamwe va diladile kutya ye okwa wanenena. Ponhele yaasho, naye okwe likwatela mo eshi a popya a ti: “Atusheni ohatu ningi omapuko luhapu.” — Lesha Jakob 3:2 neshangelo lopedu.

14. Omolwashike tu na okukala hatu dimine nehalo liwa omapuko etu?

¹⁴ Oshilihongomwa: Dimbuluka kutya atusheni  ovalunde. Katu na okudiladila kutya otu dule ovo hatu hongo monghedi yonhumba, ile yongadi. Omolwashike mbela? Ngeenge otwa ningifa omukonakonimbiibeli wetu kutya ihatu ningi omapuko, otashi ke mu teya omukumo, molwaashi ota ka diladila kutya ke na fiku a kale metwokumwe filufilu noiteelelwa yaKalunga. Ndele ngeenge otwa dimine kutya ihashi kala shipu kufye okutula moilonga omafinamhango Ombiibeli nokuyelifa nghee Jehova e tu kwafela opo tu finde omashongo, kungaho ohatu ka kwafela omukonakoni wetu a mone kutya naye ota dulu okulongela Jehova.

15. Jakob okwa li a longifa omafaneko a tya ngahelipi? (Jakob 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Jakob okwa li a longifa omafaneko taa kumu omutima. Okwa li a kwafelwa komhepo iyapuki, ashike naye mwene otashi dulika a li e lihonga komumwainamati, Jesus, nghee e na okuhonga ta longifa omafaneko. Jakob okwa longifa monhumwafo yaye omafaneko e li paunafangwa noku na oilihongomwa ya yela. — Lesha Jakob 3:2-6, 10-12.

16. Omolwashike tu na okulongifa omafaneko taa pondola?

¹⁶ Oshilihongomwa: Longifa omafaneko taa pondola. Ngeenge to hongo to longifa omafaneko taa wapalele, ovanhu itava ka uda ashike oshilihongomwa osho to va hongo, ndele otave ke shi faneka yo momadiladilo. Omafaneko a tya ngaho, otaa ka kwafela yo ovapwilikini voye, opo va dimbuluke oshili ya fimana yOmbiibeli. Jesus okwa li ha longifa omafaneko monghedi tai pondola. Mumwaina, Jakob, naye okwa li a shikula oshihopaenenwa shaye. Natu ka konakoneni kefaneko limwe lomomafaneko aJakob nokutala kutya omolwashike la li la pondola.

17. Omolwashike efaneko olo tali hangwa muJakob 1:22-25 la li la pondola?

¹⁷ Lesha Jakob 1:22-25. Efaneko laJakob li na sha nesipili ohali pondola omolwomatomheno mahapu. Okwa li e na oshitwa shokondadalunde momadiladilo, osho kutya opo tu mone ouwa mEendjovo daKalunga, otu na okuninga shihapu shihe fi ashike oku di lesha. Otu na okukatuka metwokumwe naasho twa lesha. Jakob okwa longifa efaneko olo ovapwilikini vaye va li tava dulu okuuda ko noupu, li na sha nomunhu te litalele mesipili. Oshilihongomwa shaye oshilipi? Itashi ka kala pandunge okulitalela mesipili, to mono omapuko, oo a pumbwa okuwapekwa, ndele to e lipwililikile. Sha faafana, kashi li pandunge okulesha Eendjovo daKalunga, ndele hatu didilike opo twa pumbwa okuxwepopaleka  shi na sha nomaukwatya etu, ndele hatu shi lipwililikile.

18. Oinima itatu ilipi tu na okuninga, ngeenge hatu longifa efaneko?

¹⁸ Ngeenge hatu longifa efaneko, otu na okushikula oshihopaenenwa shaJakob mokuninga oinima itatu: (1) Otu na okushilipaleka kutya efaneko letu otali wapalele oshitwa osho hatu kundafana. (2) Otu na okulongifa efaneko olo ovapwilikini vetu tava dulu okuuda ko noupu. (3) Etulomoilonga lefaneko letu nali kale la yela. Ngeenge oho mono shidjuu okumona omafaneko taa wapalele, tala mo Watch Tower Publications Index. Oto dulu okumona oihopaenenwa ihapu oyo to dulu okulongifa koshi yoshipalanyole “Illustrations.” Ashike dimbuluka kutya omafaneko okwa fa omambako, oo haa ningifa ewi letu li kale li uditike nawa. Omafaneko otaa ka ningifa oitwa yetu i kale i liwetikile mo nawa. Ngeenge owa longifa omafaneko mahapu unene otaa ka ngwangwaneka ovapwilikini voye. Onghee hano, otashi ka kala pandunge okulongifa ashike omafaneko, opo u divilike oitwa oyo ya fimana. Etomheno letu la fimanenena eshi hatu xwepopaleke ounghulungu wetu wokuhonga, okukwafela vahapu ngaashi tashi dulika va ninge oshitukulwa shoukwaneumbo waJehova, ndele hakuyukifa elitulemo kufye vene.

19. Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otu hole ovamwatate novamwameme?

¹⁹ Jakob okwa li e na mumwaina a wanenena, ndele fye katu na ovamwatate va wanenena. Ashike otu na oufembanghenda munene wokulongela Jehova pamwe novamwatate novamwameme. Ohatu dulu okuulika kutya otu va hole mokukala hatu endafana navo, hatu shikula oshihopaenenwa shavo shokuhonga nokukala hatu longo pamwe navo moilonga yokuudifa nokuhonga. Ngeenge otwa kendabala okushikula oshihopaenenwa shaJakob shi na sha noikala, neenghatu daye nosho yo onghedi yaye yokuhonga, ohatu ka fimanekifa Jehova nohatu ka kwafela ovanamitimadiwa va ehene popepi naTate yetu omunahole womeulu.