1. Onghalo idjuu ilipi David a li e lihanga muyo?

DAVID okwa li a ya onhapo, opo a ka xupife omwenyo waye. Saul, oo a li ohamba yaIsrael inaenghono, okwa li a tokola oku mu dipaa. Eshi David a li a fya ondjala, okwa li a pula a pewe omingome nhano moshilando Nob. (1 Sam. 21:1, 3) Lwanima, ye novalumenhu vaye ova ka kala hava di mekololo. (1 Sam. 22:1) Osha enda ngahelipi David e lihange monghalo ya tya ngaho?

2. Oshinima shii neenghono shilipi Saul a ninga? (1 Samuel 23:16, 17)

² Saul okwa li e tonde David, molwaashi okwa li e holike kovanhu vahapu. Ovanhu ova li tava tange David, eshi a findana momalwoodi mahapu. Saul okwa li e shii kutya Jehova ine mu hokwa vali e li ohamba yaIsrael omolwokuhadulika kwaye. Okwa li a hoolola David oye a ye koshipundi. (Lesha 1 Samuel 23:16, 17.) Saul e li ohamba yaIsrael okwa li e na etangakwaita la kula nosho yo ovayambididi vahapu. Onghee hano, David okwa li a ya onhapo, molwaashi omwenyo waye owa li pokati koshilaleko nomukonda. Mbela Saul okwa li ta diladila kutya ota ka ya moshipala elalakano laKalunga lokuninga David ohamba? (Jes. 55:11) Ombiibeli inai popya kombinga yaasho. Ashike otu na oushili kutya Saul okwa li te litula moshiponga. Alushe ovanhu ovo hava tu omhata naKalunga, ihava pondola.

3. David okwa li e udite ngahelipi, nonande okwa li a taalela onghalo ya tya ngaho?

³ David okwa li omulumenhu omulininipiki. Haye mwene e lihoolola a kale ohamba yaIsrael. Jehova oye e mu hoolola. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Osho osho sha ningifa Saul a kale e tonde David. Ashike David ka li ta vele ombedi Jehova omolwonghalo  ya nyika oshiponga omo a li. Ka li ta tanguna, eshi ehe na oikulya noha di mekololo. Mepingafano naasho, otashi dulika pefimbo opo a li a hondama mekololo opo a shanga eimbilo olo lihokwifa. Ola kwatela mo yo eendjovo odo di li omushangwa wenenediladilo loshitukulwa eshi, odo tadi ti: “Ou ta kongo Omwene, ye ita hepa sha shiwa nande.” — Eps. 34:10.

4. Omapulo elipi hatu ka kundafana, nomolwashike a fimana?

⁴ Ovapiya vahapu vaJehova kunena kave na oikulya ya wana nosho yo oipumbiwa yakeshe fiku. * Onghalo oyo oya etifwa po unene komukifi ou wekomba. Eshi “oudjuu munene” tau ende tau ehene popepi elela, ohatu ka shakeneka eenghalo didjuu neenghono. (Mat. 24:21) Tu na ouyelele oo momadiladilo, paife natu ka kundafaneni omapulo ane taa shikula: Omonghedi ilipi David a li ina “hepa sha shiwa nande”? Omolwashike sha fimana okukala twa wanenwa kwaasho tu na? Omolwashike tu na elineekelo kutya Jehova ota kala noku tu fila oshisho? Nongahelipi hatu dulu okulilongekidila paife onakwiiwa?

5-6. Epsalme 23:1-6 otali tu kwafele ngahelipi tu ude ko osho David a li a hala okutya, eshi a ti kutya ovapiya vaJehova itava “hepa sha shiwa nande”?

⁵ David okwa li a hala okutya ngahelipi, eshi a ti kutya ovapiya vaJehova itava “hepa sha shiwa nande”? Ohatu dulu okumona kutya okwa li a hala okutya ngahelipi, ngeenge otwa konakona eendjovo da faafana odo tadi hangwa mEpsalme 23. (Lesha Epsalme 23:1-6.) David okwa hovela epsalme olo ta ti: ‘Omwene Oye omufita wange, inandi pumbwa sha.’ David okwa tumbula mepsalme olo omanangeko noupuna opamhepo, oo a hafela, eshi a tala ko Jehova e li Omufita waye. Jehova okwa kala te mu endifa “mondjila ya yuka.” Okwa kala noku mu yambidida noudiinini momafimbo mawa nomafimbo mai. David okwa kala e shii kutya ota ka kala e li “momatunda omwiidi mutalala,” ngeenge okwa kala metwokumwe nehalo laJehova. Ndele osho inashi hala kutya okwa lya olusha  lokuhahangwa komaupyakadi. Omafimbo amwe okwa li ha kala a teka omukumo, a fa ta “ende molufilu lomudile wefyo” nokwa dingililwa kovatondi. Ashike molwaashi okwa li a tala ko Jehova e li Omufita waye, ka li a “tila owii.”

⁶ Paife otwa mona enyamukulo lepulo olo kutya: Omonghedi ilipi David a li ina “hepa sha shiwa nande”? Oku shi popya meityo lopamhepo, David okwa li e na keshe shimwe. Ehafo laye kala li le likolelela koinima yopamaliko. Okwa li a wanenwa kwaasho ta pewa kuJehova. Osho sha li sha fimanenena kuye, omanangeko noupuna neamono olo ta pewa kuJehova.

7. Metwokumwe naLukas 21:20-24, eshongo lilipi la li la taalelwa kOvakriste vomuJudea pefimbo lovayapostoli vaJesus?

⁷ Eendjovo daDavid otadi tu kwafele tu kale tu na etaleko li li pandjele li na sha noinima yopamaliko. Ohatu dulu okukala twa hafa omolwoinima yopamaliko oyo tu na. Ashike hayo nai kale ya fimanenena monghalamwenyo yetu. Eendjovo odo oda li tadi ti sha kOvakriste vomuJudea, ovo va li ko pefimbo lovayapostoli vaJesus. (Lesha Lukas 21:20-24.) Jesus okwa hangwa e va londwela kutya oshilando Jerusalem otashi ka “kondekwa ketangakwaita.” Ngeenge ova mono osho sha ningwa, ova li ve na okuya “onhapo keemhunda.” Okuya onhapo kwa tya ngaho okwa li taku ka xupifa eemwenyo davo, ashike ova li tava ka kanifa shihapu. Oshungonangelo imwe oyo ya pita konima yomido oya ti: “Ova li va fiya po omapya avo, omaumbo noinava kufa mo oinima yondilo oyo ya li momaumbo avo. Ova li ve na elineekelo kutya Jehova ote ke va amena noku va yambidida. Osho osho oshinima sha fimanenena osho va li va pitifa komesho.”

8. Oshilihongomwa sha fimana shilipi hatu lihongo kwaasho sha ningilwa Ovakriste vomuJudea vopefimbo lovayapostoli vaJesus?

⁸ Oshilihongomwa sha fimana shilipi hatu lihongo kwaasho sha ningilwa Ovakriste vomuJudea vopefimbo lovayapostoli vaJesus? Oshungonangelo oyo tuu oyo oya ti vali: “Monakwiiwa otashi dulika tu ka shakeneke eshongo, olo tali ka holola nghee twa tala ko oinima yopamaliko. Mbela otwe i tala ko ya fimanenena? Ile eshi sha fimanenena kufye otu xupifwe, molwaashi tu li ovadiinini kuKalunga? Okuya onhapo kwetu otashi dulika kwa kwatela mo okulididimikila omaudjuu nokuninga omaliyambo onhumba. Ohatu ka kala twe lilongekida okuninga keshe shimwe, ngaashi Ovakriste vomuJudea vopefimbo lovayapostoli vaJesus va li va ya onhapo.”

9. Etwomukumo lilipi tali hangwa meendjovo delondwelo odo omuyapostoli Paulus a shangela Ovaheberi?

⁹ Mbela ou wete momadiladilo oye onghalo idjuu oyo ya li ya taalelwa kOvakriste ovo, eshi va fiya po oinima yavo aishe nokutotolola vali? Ova li va pumbwa eitavelo nokukala nelineekelo kutya Jehova ota ka wanifa po eemhumbwe davo dakeshe fiku. Ashike opa li oshinima shimwe osho sha li tashi dulu oku va kwafela. Konima yomido nhano ofimbo Ovaroma inava kondeka Jerusalem, omuyapostoli Paulus okwa hangika a londwela Ovaheberi a ti: “Inamu kala mu hole oimaliwa, ndele kaleni mwa wanenwa kwaasho mu na. Osheshi Kalunga okwa ti: ‘Itandi ku efa noitandi ku fiye po.’ Kungaho ohatu ka dula okupopya nomukumo hatu ti: ‘Jehova oye omukwafi wange; itandi tila sha. Omunhu ota ningi nge shike?’” (Heb. 13:5, 6) Onghee hano, osha li shipu kwaavo va tula moilonga omayele aPaulus okukala va wanenwa koinima inini oyo ve na komaumbo avo mape. Ova li ve na elineekelo kutya Jehova ota ka wanifa po eemhumbwe davo dakeshe fiku. Eendjovo daPaulus otadi tu kwafele tu mone kutya nafye ohatu dulu okukala nelineekelo la tya ngaho.

10. “Oshiholekwa” shilipi Paulus e tu lombwela?

¹⁰ Paulus okwa li a lombwela Timoteus eendjovo  da faafana, odo tadi longo yo nokufye. Okwa ti: “Ngeenge otu na oikulya noikutu, natu kale twa wanenwa koinima oyo.” (1 Tim. 6:8) Mbela osho osha hala okutya itatu dulu okulya oikulya tai tokola elaka, okukala tu na eumbo liwa nokulanda oikutu ipe omafimbo nomafimbo? Paulus ka li ta popi kombinga yaasho. Ndele okwa li ta ti kutya natu kale twa wanenwa koinima yopamaliko oyo tu na. (Fil. 4:12) Osho osho sha li “oshiholekwa” shaPaulus. Emona li na ondilo olo tu na, li dulife oinima aishe, okukala tu na ekwatafano lopofingo naKalunga, ndele hainima yopamaliko oyo tu na. — Hab. 3:17, 18.

11. Oshike hatu lihongo meendjovo daMoses, odo a lombwela Ovaisrael di na sha nokukala twa wanenwa?

¹¹ Etaleko letu li na sha naasho twa pumbwa otashi dulika li kale la yooloka ko kwaalo laJehova. Natu ka taleni osho Moses a lombwela Ovaisrael konima yomido 40, odo va kala mombuwa. Okwa ti: “Omwene Kalunga koye e ku nangeka noupuna moilonga aishe yomake oye. Ye okwa shiiva okweenda kwoye mombuwa ei inene. Omido omilongo nhee nokuli Omwene Kalunga koye a kala naave. Ove ino pumbwa nande osha.” (Deut. 2:7) Jehova okwa kala ta palula Ovaisrael nomanna oule womido 40. Oikutu yavo, oyo va dja nayo muEgipiti, inai kulupa. (Deut. 8:3, 4) Nonande vamwe otashi dulika va diladile kutya oikutu oyo kaya li ya wana, Moses okwa li a dimbulukifa Ovaisrael kutya ova li ve na ashishe osho va pumbwa. Jehova ota ka kala a hafa, ngeenge otwe lihongo okukala twa wanenwa kwaasho tu na. Natu ulike kutya otwa pandula efiloshisho li li paunafangwa olo te tu pe nosho yo omanangeko noupuna.

12. Oshike tashi ulike kutya David okwa li e lineekela muJehova, ndele hameendunge daye mwene?

¹² David okwa li e shii kutya Jehova oha kala omudiinini kwaavo ve mu hole nohe va file oshisho. Nonande onghalamwenyo yaDavid oya li moshiponga, eshi a shanga Epsalme 34, okwa li e wete nomesho eitavelo kutya “omweengeli wOmwene” okwa ‘dingilila’ onhanda yaye. (Eps. 34:7) David otashi dulika a li ta yelekanifa omweengeli waJehova nomukwaita e li monhanda, oo alushe ha kala e li oupafi, ta tale oko taku dilile omutondi waye. Nonande David okwa li omulumenhu ha pondola molwoodi nosho yo kutya Jehova okwa li e mu udanekela kutya ota ka kala ohamba, ka li e lineekela mokuumba okamanya, ile okufinda omutondi waye neongamukonda. (1 Sam. 16:13; 24:12) David okwa li e lineekela muJehova, e shii kutya omweengeli waye ota ka ‘xupifa ava have mu tila.’ Oshoshili kutya kunena inatu teelela tu amenwe pashikumwifilonga. Otu na elineekelo kutya aveshe ovo ve lineekela muJehova otava ka kala nomwenyo fiyo alushe, nonande nava hangikwe va fya.

13. Omolwashike hatu ka kala twa fa tuhe na omupopili, eshi Gog yaMagog te ke tu ponokela, ndele ohatu dulu okukala nelineekelo lilipi? (Tala efano kombada yoshifo.)

¹³ Mafiku, elineekelo letu muJehova kutya ote tu xupifa otali ka yelekwa. Eemwenyo detu otadi ka kala monghuwo i nonghambe, eshi oiwana oyo i li Gog yaMagog tai ke tu ponokela tu li oshiwana shaKalunga. Ndele otwa pumbwa okukala twa tomhwa kutya Jehova ota dulu oku tu xupifa. Oiwana otai ke tu tala ko twa fa eedi dihe na omufita. (Hes. 38:10-12) Itatu ka kala twa homata noinatu deulilwa olwoodi. Oiwana otai ka diladila kutya otai dulu oku tu finda noupu. Molwaashi kave na omesho eitavelo, itava ka mona kutya ovaengeli vaJehova ove li komalwilo, va teelela oku tu popila. Oiwana oi li mekutu. Kai na eshi i shii kombinga yaasho. Otai ka kumwa, eshi etangakwaita lomeulu tali ka lwa ponhele yetu. — Eh. 19:11, 14, 15.

14. Eenghatu dilipi twa pumbwa okukatuka paife, opo tu lilongekidile onakwiiwa?

¹⁴ Oshike twa pumbwa okuninga paife, opo tu lilongekidile onakwiiwa? Oshinima shotete osho twa pumbwa okuninga, okukala netaleko li li pandjele li na sha noinima yopamaliko, tu shii kutya efiku limwe oinima oyo ohatu ke i fiya po. Otwa pumbwa yo okukala twa wanenwa. Ehafo letu nali kale hali di mokukala tu na ekwatafano lopofingo naJehova. Eshi ngoo hatu ende hatu shiiva nawanawa Jehova Kalunga, osho ngoo hatu ka kala twa tomhwa kutya ote ke tu amena, eshi Gog yaMagog te ke tu ponokela.

15. Oimoniwa yaDavid eshi a li omunyasha oye mu kwafela ngahelipi a mone kutya Jehova ke na efiku e mu nyemateke?

¹⁵ Natu ka taleni oshinima shimwe vali osho sha li sha kwafela David. Otashi ke tu kwafela yo tu lilongekidile omayeleko. David okwa ti: “Makeleni, nye mu tale ouwa wOmwene apa u fike; keshe tuu ou te mu lineekele, oye e nelao.” (Eps. 34:8) Eendjovo odo otadi ulike kutya David okwa li e lineekela muJehova kutya ota kala noku mu yambidida. Ndele Jehova ine mu nyemateka nandenande. Eshi David a li omunyasha, okwa li a lwifa Omufilisti Goliat, oo a li a deuka molwoodi. David okwe mu lombwela a ti: “Onena eli Omwene te ku yandje meke lange.” (1 Sam. 17:46) Lwanima, David okwa ka kala ha longele ohamba Saul, oyo ya kendabala lwoikando oku mu dipaa. Ndele Ombiibeli oya popya shi na sha naDavid ya ti: “Omwene okwa li e mu na.” (1 Sam. 18:12) Molwaashi David okwa li e shii kutya Jehova okwa kala noku mu kwafela monakudiwa, natango ota twikile noku mu kwafela momashongo oo a li a taalela.

16. Omeenghedi tadi longo dilipi hatu dulu ‘okumakela’ ouwa waJehova?

 ¹⁶ Ngeenge otwa kala hatu kongo ewiliko kuJehova, ohatu ka kala twa tomhwa kutya ota ka dula oku tu xupifa monakwiiwa. Otwa pumbwa eitavelo nokukala twe lineekela muJehova, opo tu pule omuyandji wetu woilonga tu tule mo efudo tu dule okuya koshoongalele shinini, ile eshi sha kula. Ile oku mu pula a ninge omalunduluko e na sha neevili, ile nomafiku oo hatu longo, opo tu kale pokwoongala keshe nokukufa ombinga moukalele efimbo lihapu. Natu tye nee ngeno omuyandji woilonga wetu okwa dika eenyala medu, ndele hatu kanifa oilonga. Mbela ohatu ka kala ngoo tu na eitavelo kutya Jehova ke na efiku e tu efe nota ka wanifa po eemhumbwe detu dakeshe fiku? (Heb. 13:5) Vahapu ovo ve li moilonga yefimbo li yadi ove na oimoniwa ya yukila oko i na sha nanghee Jehova e va kwafela pefimbo opo va li ve li momhumbwe. Jehova omudiinini.

17. Omushangwa wetu womudo womo 2022 otau ti ngahelipi, nomolwashike tau wapalele?

¹⁷ Inatu pumbwa okukala twa tila shi na sha naasho hatu ka shakeneka monakwiiwa, molwaashi Jehova oku li kombinga yetu. Ke na efiku e tu efe, shimha ashike twa pitifa komesho Ouhamba waye. Opo Olutuwiliki li tu kwafele tu lilongekidile paife omaupyakadi, oo hatu ka shakeneka monakwiiwa, notu kale tu na elineekelo kutya Jehova ke na efiku e tu efe, ola hoolola omushangwa womudo womo 2022 wa kanghamena kEpsalme 34:10, olo tali ti: “Ou ta kongo Omwene, ye ita hepa sha shiwa nande.”