1. Omolwashike Jehova oye Omumi a denga mbada?

Oshiyuma shimwe shedu sha longwa moChina osha li sha halika keedola eemiliyona 70. Oshikumwifi eshi omuhongi woiyuma ha dulu okulongifa edu olo li li keshe pamwe, ndele ta me oshiyuma shiwa noshondilo. Jehova oo eli Omumi wetu, oku dule kokule ovahongi aveshe voiyuma. Ombiibeli oya ti kutya Jehova okwa shita omunhu a wanenena “mondwi yedu.” (Genesis 2:7) Omunhu oo e li Adam, okwa li omona ‘waKalunga’ nokwa shitwa ha dulu okuhopaenena omaukwatya aKalunga. — Lukas 3:38.

2, 3. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena oikala yOvaisrael ovo va li ve livela ombedi?

² Eshi Adam a tukulila Omushiti waye oshibofa, ka li vali omonamati waKalunga. Ashike oludalo laAdam lihapu ola hoolola Jehova a ninge Omupangeli wavo. (Ovaheberi 12:1) Eshi va dulika nelininipiko kOmushiti wavo, ova ulika kutya ova hala a ninge Xe nOmumi wavo, ndele haSatana. (Johannes 8:44) Oudiinini wavo kuKalunga otau tu dimbulukifa osho Ovaisrael ovo va li ve livela ombedi va popya, eshi va ti: “Omwene, Oove Tate, fye onhata, naave Omumi wetu, fye atushe oshilonga sheke loye.” — Jesaja 64:8.

 ³ Ovalongeli vaJehova vokunena navo ohava kendabala okukala ve lininipika nokudulika. Okwiifana Jehova Xe yavo ove shi tala ko shi li oufembanghenda, nova hala a kale Omumi wavo. Mbela otwa hala ngoo okukala ngaashi onhata ipu oyo Kalunga ta dulu okuma oshiyuma shondilo? Mbela ohatu tale ko ngoo ovamwatate novamwameme ve li oiyuma inai pwa okuhongwa, tai mewa natango kuKalunga? Opo tu kale tu na oikala ya yuka, ohatu ka kundafana nghee Jehova ha hoolola ovo ta me, omolwashike he va me nongahelipi he shi ningi.

4. Jehova oha hoolola ngahelipi ovo ha nanene kuye? Yandja oihopaenenwa.

⁴ Jehova iha tale ko ovanhu ngaashi fye hatu va tale ko. Ponhele yaasho, oha konakona omitima davo opo a mone kutya keshe umwe okwa tya lela ngahelipi. (Lesha 1 Samuel 16:7b.) Osho Jehova okwa li e shi ulika eshi a tota po eongalo lopaKriste. Okwa li a nanena kuye nosho yo kOmona waye ovanhu vahapu ovo vamwe tashi dulika va talwa ko vongaho. (Johannes 6:44) Pashihopaenenwa, umwe womovanhu va tya ngaho Omufarisai wedina Saulus, oo a li “omusheki nomutaatai nomuhepeki.” (1 Timoteus 1:13) Ndele Jehova okwa li a konakona omutima waSaulus ashike ka li e mu tala ko a fa onhata ihe na oshilonga. (Omayeletumbulo 17:3) Ponhele yaasho, okwa li e wete kutya Saulus ota dulu okumewa oshiyuma “sha hoololwa” osho tashi ka udifila ‘oiwana yovapaani neehamba nokovana vaIsrael.’ (Oilonga 9:15) Jehova okwa hoolola yo vamwe ovo tava dulu okumewa kuye ‘oitoo yefimano,’ mwa kwatelwa ovo va li eengholwe, ovahaeli novalunga. (Ovaroma 9:21; 1 Ovakorinto 6:9-11) Eshi va konakona Omishangwa, ova pameka eitavelo lavo muJehova nove mu pitika e va me.

5, 6. Ongahelipi elineekelo letu muJehova Omumi wetu tali dulu okukuma etaleko letu li na sha (a) novanhu moshitukulwa shetu? (b) novamwatate novamwameme?

⁵ Otu na elineekelo kutya Jehova ota dulu okuhoolola nokunana ovanhu ovo ve mu wapalela. Nomolwaasho katu na okutokola ovanhu vakwetu meongalo ile ovo hatu hange moukalele. Inatu diladila kutya omunhu wonhumba kape na fiku a ninge Ondombwedi yaJehova. Pashihopaenenwa, diladila kunghee omulumenhu wedina Michael a li e linyenga eshi a talelwa po kEendombwedi daJehova. Okwa ti: “Shimha nde va mono ohandi pilamene ko noku ve lidimbika nda fa inandi va mona. Kanda li lela ndi na eenghedi. Efiku limwe onda ka shakeneka oukwaneumbo umwe ponhele imwe i lili oo wa li u na elihumbato liwa neenghono. Ndele onda ka kumwa molwaashi mboli oukwaneumbo oo ou li Eendombwedi daJehova. Eenghedi davo diwa ode ke linyengifa nge ndi konakone kutya omolwashike ndi na outondwe. Diva onde ke shi mona kutya oikala yange ii oye likolelela kokuhe na eshiivo nokwaasho nda uda, ndele hakoushili.” Michael okwa li a hala okulihonga shihapu nokwa li a dimina Ekonakonombiibeli. Lwanima okwa ka  ninginifwa, ndele ta i moilonga yefimbo li yadi.

⁶ Ngeenge otu shii kutya Jehova Omumi wetu, etaleko letu li na sha novamwatate novamwameme otali ka lunduluka. Ohatu ka mona kutya keshe umwe womuvo okuli ngaashi oshiyuma inashi pwa okuhongwa, tashi mewa natango kuKalunga. Jehova osho he va tale ko ngaho. Ohe va tale momitima kutya ova tya lela ngahelipi, noku shii kutya okuhawanenena kwavo okwopakafimbo. Oku shii yo kutya keshe umwe ota ka kala omunhu a tya ngahelipi. (Epsalme 130:3) Ohatu dulu okuhopaenena Jehova mokukala tu na etaleko liwa li na sha novamwatate. Ohatu dulu okulonga yo pamwe nOmumi wetu opo tu kwafele ovamwatate novamwameme va ninge exumokomesho. (1 Ovatessaloniki 5:14, 15) Ovakulunhuongalo meongalo ove na okutula po oshihopaenenwa shiwa mokuninga ngaho. — Ovaefeso 4:8, 11-13.

7. Omolwashike tu na okukala hatu tambula ko outekuduliko waJehova?

⁷ Ovanhu vamwe otashi dulika va tye: ‘Kanda li handi tambula ko outekuduliko oo nda li handi pewa kovadali vange fiyo osheshi naame nda ka ninga omudali.’ Eshi hatu ende hatu ningi ovakulunhu, otashi dulika tu kale hatu tambula ko outekuduliko molwaashi otwa shiiva kutya ohau yandjwa omolwohole. (Lesha Ovaheberi 12:5, 6, 11.) Nopehe na omalimbililo, Jehova oku tu hole tu li ovana vaye nomolwaashi he tu pe outekuduliko nohe tu me nelididimiko. Okwa hala tu kale ovanaendunge, twa hafa notu mu hole e li Tate yetu. (Omayeletumbulo 23:15) Iha kala a hafa ngeenge hatu mono oixuna, noina hala tu fye inatu livela ombedi omolwomatimba etu. — Ovaefeso 2:2, 3.

8, 9. Jehova ote tu hongo shike kunena, nehongo la tya ngaho otali ka twikila ngahelipi monakwiiwa?

⁸ Fimbo inatu shiiva Jehova, otashi dulika twa li tu na omaukwatya mahapu mai. Ashike Jehova okwe tu ma nokwe tu kwafela tu lunduluke ngaashi oshuungu hashi ningi onghanga, nopaife otu na omaukwatya mawa. (Jesaja 11:6-8; Ovakolossi 3:9, 10) Otu li moparadisa yopamhepo. Olo elongekido lopahole olo Jehova e tu longekidila pefimbo letu opo a dule oku tu ma. Otu udite twa amenwa nonande ounyuni oo we tu dingilila ou yadi oukolokoshi. Ovanhu ovo va kula inava ulikilwa ohole momaumbo avo, paife ove holafane novamwatate novamwameme moparadisa yopamhepo. (Johannes 13:35) Otwe lihonga yo okuulikila ovanhu vakwetu ohole. Ndele osho sha fimanenena, otwa shiiva Jehova nopaife otu udite kutya oku li Tate yetu omunahole. — Jakob 4:8.

⁹ Mounyuni mupe ohatu ka mona ouwa pauyadi moparadisa yopamhepo. Ohatu ka hafela yo oparadisa yo venevene eshi Ouhamba waKalunga tau ka pangela. Pefimbo opo, Jehova ota ka twikila oku tu ma noku tu honga monghedi ikumwifi oyo itatu dulu oku i uda ko paife. (Jesaja 11:9) Jehova ote ke tu pa yo omadiladilo nomalutu a wanenena.  Osho otashi ke tu kwafela tu ude ko notu dulike filufilu komalombwelo aye. Onghee hano, natu twikileni okupitika Jehova e tu me noku mu ulikila kutya otwa pandula eshi a ulika kutya oku tu hole. — Omayeletumbulo 3:11, 12.

10. Ongahelipi Jesus a ulika oukwatya wOmumi Munene welididimiko nowounongo?

¹⁰ Ngaashi ashike omuhongi woiyuma omunekeka ha kala e shii kutya edu olo ta me ola tya ngahelipi, Jehova oku tu shii nawa. Oku shii omaunghundi, omangabeko etu nosho yo exumokomesho olo twa ninga noha me keshe umwe e na oinima oyo momadiladilo. (Lesha Epsalme 103:10-14.) Ohatu dulu okulihonga nghee Jehova he tu tale ko mokutala kunghee Jesus a li ha ungaunga nokuhawanenena kwovahongwa vaye. Omafimbo amwe, ovahongwa ova li hava tu eemhata kutya olyelye womokati kavo munene e dule vakwao. Ngeno opo wa li, ngeno owa tala ko ngahelipi elihumbato lavo? Otashi dulika ngeno wa kala u udite kutya itava dulu okumewa vali. Ashike, Jesus okwa li e shii kutya otava dulu okumewa ngeenge ova pwilikine komayele aye opahole oo a li he va pe nelididimiko nokuhopaenena oukwatya waye welininipiko. (Markus 9:33-37; 10:37, 41-45; Lukas 22:24-27) Konima yenyumuko laJesus, ova li va tililwa omhepo iyapuki nokudja opo kava li vali tava yandje elitulemo kutya olyelye e va dule mokati kavo. Ponhele yaasho, ova li tava yandje elitulemo koilonga oyo Jesus e va pa. — Oilonga 5:42.

11. Omeenghedi dilipi David a ulika kutya ota dulu okumewa noupu, nongahelipi hatu dulu oku mu hopaenena?

¹¹ Kunena Jehova oha longifa Ombiibeli, omhepo yaye iyapuki nosho yo eongalo opo e tu me. Ongahelipi Ombiibeli tai dulu oku tu ma? Otwa pumbwa oku i lesha, okudilonga kwaasho twa lesha mo nokupula Jehova e tu kwafele opo tu tule moilonga osho twe lihonga. Ohamba David oya ti: ‘Ohandi ku dimbulukwa momutala wange, noku ku diladila momanangelo oufiku.’ (Epsalme 63:7) Okwa ti yo “Ohandi pandula, Omwene, eshi wa pukulula nge; moufiku omutima wange tau shi dimbulukifa nge.” (Epsalme 16:7) David okwa li ha dilonga komayele aJehova noku efa Jehova a vyule omadiladilo nomaliudo aye omoule, nokuli nongeenge omayele a li madjuu okutambula ko. (2 Samuel 12:1-13) David okwe tu tulila po oshihopaenenwa shiwa shelininipiko nosheduliko. Onghee hano, lipula kutya: ‘Ngeenge handi lesha Ombiibeli, mbela ohandi dilonga ngoo kuyo noku efa omayele aKalunga a kume omadiladilo nomaliudo ange omoule? Mbela itandi dulu okudilonga shi dulife po?’ — Epsalme 1:2, 3.

12, 13. Ongahelipi Jehova he tu me ta longifa omhepo iyapuki nosho yo eongalo lopaKriste?

¹² Omhepo iyapuki otai dulu oku tu ma meenghedi di lili noku lili. Pashihopaenenwa, otai dulu oku tu kwafela tu hopaenene oukwatya waJesus nokuulika oiimati yomhepo. (Ovagalati 5:22, 23) Oshiimati shimwe shomoiimati yomhepo, ohole. Otu hole Kalunga notwa hala okudulika nokumewa kuye molwaashi otu shi shii kutya oipango yaye okwe i tu pa omolwouwa wetu. Shikwao vali, omhepo iyapuki otai dulu oku tu pameka tu henuke okumewa kounyuni ou wa kolokosha. (Ovaefeso 2:2) Eshi omuyapostoli Paulus a li omunyasha, okwa li a nwefwa mo kovawiliki vomalongelokalunga Oshijuda ve na ounhwa. Ndele omhepo iyapuki oya li ye mu kwafela a lunduluke. Lwanima okwa ka  shanga ta ti: “Aishe ohandi i dulu omolwaKristus, ou ta pameke nge.” (Ovafilippi 4:13) Nafye otwa pumbwa okupula omhepo iyapuki, tu nelineekelo kutya Jehova ota ka nyamukula omailikano e tu taa di komutima. — Epsalme 10:17.

¹³ Jehova oha longifa yo eongalo novakulunhuongalo va me keshe umwe womufye. Pashihopaenenwa, ngeenge ovakulunhuongalo ova didilike kutya otu na ounghundi wonhumba, ohava kendabala oku tu kwafela. Ashike ihava yandje omayele e likolelela komadiladilo avo vene. (Ovagalati 6:1) Ponhele yaasho, ohava indile Jehova nelininipiko va pewe ounongo. Opo nee ohava ningi omapekapeko tava longifa Ombiibeli nosho yo oishangomwa yetu opo va mone omauyelele oo tae tu kwafele. Ngeenge ovakulunhuongalo ove uya kwoove ndele tave ku pe omayele noku ku kwafela pahole, tashi dulika omolwonghedi oyo wa djala, dimbuluka kutya omayele avo otaa ulike kutya Kalunga oku ku hole. Ngeenge owa tula moilonga omayele oo, oto ka kala wa fa onhata ipu oyo Jehova ta dulu okuma noto ka mona ouwa.

14. Nonande Jehova oku na eenghono dokuningila onhata keshe osho a hala, ongahelipi ha ulike kutya okwa fimaneka emanguluko letu lokuninga omatokolo?

¹⁴ Ngeenge otwa shiiva kutya Jehova ohe tu me, otashi ke tu kwafela tu kale tu na ekwatafano liwa novamwatate novamwameme. Ohatu ka kala yo tu na etaleko liwa li na sha novanhu ovo hatu hange moukalele, mwa kwatelwa ovakonakonimbiibeli vetu. Pefimbo lOvaisrael, fimbo omuhongi woiyuma ina ma edu, okwa li he li wapaleke tete, ta kufa mo omawe noimbodi. Omumi munene Jehova, oha kwafele ovanhu ovo va hala okumewa. Ihe va kondjifa va lundulule oikala yavo, ndele ponhele yaasho ohe va ulikile omifikamhango daye da koshoka. Opo nee tava tokola vo vene ngeenge ova hala okuninga omalunduluko oo a pumbiwa.

15, 16. Ovakonakonimbiibeli ohava ulike ngahelipi kutya ova hala Jehova e va me? Shi yelifa.

 ¹⁵ Natu ka taleni kwaasho sha li sha ningilwa omumwameme umwe wokuAustralia wedina Tessie. Osha li shipu kuye okulihonga Ombiibeli. Ashike ka li naanaa a ninga exumokomesho noina kala hai kokwoongala. Omumwameme oo a li ha konakona naye okwa li a ilikana kuJehova ndele ta tokola a xulife po okukonakona naye. Opo ne opa li pa ningwa oshinima shimwe shikumwifi. Fiku limwe fimbo ve li pekonakono, Tessie okwa li a yelifila omumwameme kutya oshike tashi mu imbi a ninge exumokomesho. Okwa ti kutya oku udite a fa omunaihelele molwaashi oku hole okundobola. Ashike paife okwa tokola okweefa po okundobola.

¹⁶ Tessie okwa ka hovela okuya kokwoongala diva nokuulika omaukwatya opaKriste nonande ookaume kaye va kulu ova li have mu yolo. Lwanima Tessie okwa ka ninginifwa ndele ta ningi omukokolindjila wondjikilile pefimbo opo e na ounona vanini. Osho otashi ulike kutya ngeenge ovakonakonimbiibeli ova ningi omalunduluko opo va hafife Kalunga, ota ka ehena kuvo note ke va ma va ninge oiyuma ya fimana.

17. (a) Oshike she ku hokwifa unene shi na sha naJehova e li Omumi woye? (b) Eenghedi dimwe dokuma dilipi hatu ka kundafana moshitukulwa tashi landula ko?

¹⁷ Kunena, ovahongi voiyuma vamwe ohava dulu okuhonga keenyala onhata ndele tai ningi oshiyuma shiwa. Sha faafana, Jehova ohe tu me nelididimiko ta longifa omayele aye nohe tu tale kutya ohatu ke linyenga ngahelipi. (Lesha Epsalme 32:8.) Ou shi wete tuu kutya Jehova oku na ko nasha naave? Ou wete ngoo nghee te ku me noukeka? Ngeenge osho u wete, oukwatya ulipi tau ke ku kwafela u kale ngaashi onhata ipu oyo Jehova ta dulu okuma? Oikala ilipi u na okuhenuka opo uha kale ngaashi onhata ya kukutila oyo itai dulu okumewa? Nongahelipi ovadali tava dulu okulongela kumwe naJehova eshi tava me ovana vavo? Oshitukulwa tashi landula ko otashi ka nyamukula omapulo oo.