1. Ovakriste vomefelemudo lotete ova li va taalela eenghalo dilipi?

POKATI komido 62 no 64 O.P., omuyapostoli Petrus okwa li a shangela ‘ovanailongo ovahoololwa ovo ve lihanena muPontus nomuGalatia nomuKappadokia nomuAsia nomuBitinia.’ (1 Pet. 1:1) Omaongalo omihoko da yoolokafana oo a li muAsia Linini okwa li a pumbwa etwomukumo nosho yo ewiliko. Ovanhu ova li tava mono oixuna omolwomapataneko nova li hava tukwa. Ova li ko pomafimbo madjuu nova li va taalela ‘omahepeko madjuu.’ Petrus okwa shanga a ti: “Exulilo loinima aishe oli li popepi.” Onghalelo yokumona oixuna yOvajuda oya li pokuxula po meni lefimbo lixupi. Oshike sha li tashi dulu okukwafela Ovakriste keshe pamwe va pite mefimbo olo lidjuu neenghono? — 1 Pet. 4:4, 7, 12.

2, 3. Omolwashike Petrus a li a ladipika ovamwaxe va yakulafane? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

² Petrus okwa li a londwela ovamwaxe a ti: “Kaleni hamu yakula ovaenda nokuyakulafana.” (1 Pet. 4:9) Outumbulilo “yakula ovaenda” mOshigreka otau ti lelalela “ohole yokuhola ovaendanandjila ile okuungaunga navo nolune.” Ashike didilika kutya Petrus okwa li a ladipika Ovakriste vakwao va kale hava ‘yakulafana’ novamwaxe ovo ve  shii nale nohava endafana navo shito. Osho osha li tashi ke va kwafela ngahelipi?

³ Osha li tashi ke va hanganifa. Diladila koshihopaenenwa shoye. Mbela owa shivilwe nande onale keumbo laumwe? Mbela iho kala wa hafa ngeenge to diladila komhito oyo? Ngeenge owa shivile vamwe meongalo keumbo leni, mbela kasha li sha pameka ekwatafano leni naavo? Okukala hatu yakula vamwe otashi ke tu kwafela tu shiive ovamwatate novamwameme nawanawa. Ovakriste vopefimbo laPetrus ova li va pumbwa okukala moukumwe eshi eenghalo da li tadi ende tadi naipala. Osho osha faafana nokOvakriste kunena ‘momafiku aa axuuninwa.’ — 2 Tim. 3:1.

4. Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

⁴ Otu na eemhito dilipi dokuyakula “ovaenda” ngaashi tashi dulika? Ongahelipi hatu dulu okufinda oupyakadi oo tashi dulika u tu imbe okuyakula vamwe? Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu kale ovaenda vawa?

5. Ongahelipi hatu dulu okuyakula vamwe pokwoongala kwopaKriste?

⁵ Pokwoongala: Ohatu tambula ko aveshe ovo have uya kokwoongala kwOpakriste ve li ovaenda vakwetu peendja dopamhepo. Jehova nehangano laye ovo tave tu yakula. (Rom. 15:7) Ngeenge ope na vamwe ovo opo ve uya kokwoongala oshikando shotete, ohava kala ve li ovaenda kufye. Omolwashike ito katuka onghatu u yakule ovo opo tave uya kokwoongala oshikando shotete, kashi na nee mbudi kutya ova djala ile ove liwapeka monghedi ya tya ngahelipi? (Jak. 2:1-4) Ngeenge ou wete kutya kape na oo ta pashukile omweenda, omolwashike ito mu shivi mu kale omutumba pamwe? Otashi dulika e ku pandule eshi we mu kwafela a shikule moishangomwa yoye noku mone omishangwa odo tadi leshwa. Oyo oi li onghedi ya denga mbada yokukwafela “ovaendanandjila.” — Rom. 12:13.

6. Oolyelye ve na okukala mokati kovaenda vetu ovo hatu shivi komaumbo etu?

⁶ Okushiva vamwe mu hafele ile mu lye pamwe: Pefimbo lOmbiibeli, okuyakula ovaenda osha li sha kwatela mo okushiva vamwe keumbo loye mu hafele eendja pamwe. (Gen. 18:1-8; Ovatok. 13:15; Luk. 24:28-30) Okushiva vamwe mu lye pamwe navo osha li omhito iwa yokupanga ombili nosho yo oukaume. Mbela oolyelye ve na okukala mokati kovaenda vetu? Ovovo hatu endafana navo pandjikilile, ovamwatate novamwameme vomeongalo letu. Mbela itatu ke likwafela ngeenge opa holoka omafimbo madjuu? Otwa pumbwa okukala tu na ekwatafano la kola nosho yo ombili naaveshe. Shihokwifa, oukwaneumbo waBetel moUnited States owa li hau konakona Oshungonangelo po 6:45 yokomatango, ashike mo 2011, Olutuwiliki ola li la lundulula ovili oyo i kale 6:15 yokomatango. Omolwashike mbela? Omolwaashi kutya vahapu otashi dulika ve linyengifwe va yakule Ovabetel vakwao ngeenge okwoongala okwa kala haku pu kuyele. Oitaimbelewa ikwao nayo oya li ya ninga sha faafana. Elongekido olo ola ehenifa popepi elela oilyo youkwaneumbo waBetel shi dulife nale.

7, 8. Ongahelipi hatu dulu okuyakula ovakalelipo vehangano laJehova ngeenge tave tu talele po?

⁷ Omatalelepo ovapopi va dja komaongalo amwe, ovapashukilishikandjo, nomafimbo amwe, ovakalelipo va dja koshitaimbelewa shomoshitukulwa, ohae tu pe eemhito dokuyakula ovamwatate. (Lesha 3 Johannes 5-8.) Oku va shiva mu hafele ile mu lye pamwe navo oshi li onghedi imwe iwa yoku va yakula. Mbela ito dulu okukwafela?

⁸ Omumwameme umwe wokoUnited States okwa ti: “Oule womido, ame nomushamane wange otwa kala tu na eemhito dokuyakula ovapopi vahapu novakulukadi vavo meumbo letu. Oshimoniwa keshe osha li shitunhula, shihafifa, naunene tuu, oshe tu tunga pamhepo. Inatu lipa nande oushima washa.”

9, 10. (a) Oolyelye va pumbwa okuyakulwa ngeenge tava talele po efimbo lile? (b) Mbela ovo ve na onhele inini otava dulu ngoo okukwafela mokuyandja onhele yokukala? Shi yelifa.

 ⁹ Ovaenda ovo tava taalele po efimbo lile: Pefimbo lonale, luhapu okuyakula vamwe okwa li kwa kwatela mo okupa ovaenda ovo ve shii okulineekelwa onhele yokukala. (Job 31:32; Filem. 22) Nopefimbo letu osha pumbiwa okuninga ngaho. Luhapu ovapashukilishikandjo ohava kala va pumbwa onhele yokukala ngeenge tava talela po omaongalo. Ovanafikola ovo hava i keefikola doukalele otashi dulika va pumbwa eenhele dokukala, ngaashi ovaliyambi vokutunga. Omaukwaneumbo amwe otashi dulika a kale ehe na eenhele dokukala omolwoiponga yopaushitwe nokwa pumbwa eenhele dokukala fiyo osheshi a mona ekwafo lokutungulula omalukalwa ao. Katu na okudiladila kutya ovo ve na omaumbo mawa ovo ashike tava dulu okukwafela; otashi dulika ve shi ninga nale oikando ihapu. Mbela ito dulu okukwafela mokuyandja onhele yokukala nonande onhele yoye oinini?

¹⁰ Omumwatate umwe moSouth Korea ota dimbuluka nawanawa eshi a li a yandja onhele yokukala kovanafikola ovo va li ve uya keefikola doukalele. Okwa shanga a ti: “Potete onda li handi ongaonga molwaashi opo ashike twa li twa hombola notwa li tu na eumbo linini. Ashike osha li oshimoniwa shitunhula okudja pamwe novanafikola ovo. Eshi opo twa hombola, otwa li twa mona nghee ovalihomboli tava dulu okukala va hafa shili ngeenge otava longele Jehova nokulalakanena omalalakano opamhepo pamwe.”

11. Omolwashike ovo vape meongalo leni va pumbwa okuyakulwa?

¹¹ Ovo vape meongalo: Otashi dulika oohandimwe nosho yo omaukwaneumbo amwe a tembukile moshitukulwa sheni. Vamwe otashi dulika ve uya okulongela oko ku na omhumbwe inene. Ovakokolindjila otashi dulika va tumwe ve uye va kwafele meongalo leni. Osho oshi li elunduluko linene kuvo, molwaashi ove na okwiikilila moshitukulwa shipe, meongalo lipe notashi dulika ve na okulihonga elaka ile eputuko lipe. Oku va shiva mu hafele pamwe, mu lye pamwe ile oku va twala mu ka lye pamwe konhele yonhumba otashi ke va kwafela va mone ookaume vape nokwiikilila eenghalo dipe.

12. Oshimoniwa shilipi tashi ulike kutya okuyakula vamwe ka ku na okupula omalipyakidilo mahapu?

¹² Okuyakula vamwe kaku na okupula omalipyakidilo mahapu. (Lesha Lukas 10:41, 42.) Omumwatate umwe ota dimbuluka eshi a li a hovela noilonga yaye youtumwa a ti: “Otwa li ovanyasha, tuhe na ounghulungu notwa li twa djuulukwa keumbo. Oufiku umwe omukulukadi wange okwa li a djuulukwa keumbo neenghono, neenghendabala dange doku mu kwafela kada li tadi longo. Po 7:30 yokonguloshi, pomuvelo wetu opa li pa kongholwa. Omukonakonimbiibeli umwe womwaavo paife hava ifanwa Eendombwedi daJehova, oye a li a fikama pomuvelo weumbo letu e tu etela omalemuna atatu. Okwa li e uya okuhambelela ovatumwa vape. Otwa li twe mu lombwela e uye meni notwa li twe mu pa okahalasha komeva. Otwe mu ningila otee nokoofi yotyokolate. Pefimbo opo katwa li tu shii okupopya Oshiswahili, naye ka li e shii okupopya Oshiingilisha. Oshimoniwa osho osha li shi tunhula nosha li she tu kwafela tu pange oukaume novamwatate vomoshitukulwa.”

13. Omauwa elipi haa di mokuyakula vamwe?

¹³ Mbela oho kala to ongaonga okuyakula vamwe? Ngeenge osho, otashi dulika wa xutwifa omhito yokuhafela eendafano liwa nokupanga oukaume tau kalelele. Okuyakula vamwe oshi li onghedi ya denga mbada yokuhakala u udite owike. Ashike otashi dulika u lipule kutya, ‘Omolwashike vamwe hava ongaonga okuyakula vamwe?’ Ope na okukala pe na omatomheno onhumba.

14. Oshike hatu dulu okuninga po ngeenge otu na efimbo linini ile eenghono detu otadi tu ngabeke tuha tambule ko eshivo ile tuha yakule vamwe?

 ¹⁴ Efimbo nosho yo eenghono: Ovapiya vaJehova ove lipyakidila unene naluhapu ohava kala ve na oinakuwanifwa ihapu. Vamwe otashi dulika va kale ve udite kutya kave na efimbo ile eenghono dokuyakula vamwe. Ngeenge naave osho u udite ngaho, otashi dulika wa pumbwa okutala nawa elandulafano lomalipyakidilo oye. Mbela ito dulu okuninga omalunduluko opo u mone efimbo neenghono u tambule ko eshivo ile u yakule vamwe? Omishangwa otadi ladipike Ovakriste va kale hava yakulafana. (Heb. 13:2) Inashi puka okukonga efimbo lokuyakula vamwe, molwaashi okuninga ngaho oshinima shi li mondjila. Otashi dulika wa pumbwa okukaleka omalipyakidilo amwe oo inaa fimana.

15. Ovanhu vamwe otashi dulika ve na oisho yashike i na sha nokuyakula ovaenda?

¹⁵ Nghee ho kala u liuditile: Mbela oho kala wa hala okuyakula vamwe, ndele oho kala u udite ito dulu? Vamwe ohava kala va fya ohoni nove na oumbada kutya itava ka kala naanaa ve na shihapu okupopya ile kutya itava ka dula okuyakula nawa ovaenda. Vamwe ove na oyuuyemo inini, nova itavela kutya itava dulu okuyandja osho oilyo imwe yeongalo tai dulu. Dimbuluka kutya osho sha fimanenena meumbo kashi fi oinima yondilo, ndele okukala li li melandulafano, la koshoka nola yeulukila ovamwaxo.

16, 17. Oshike tashi dulu okukufa po oisho i na sha nokuyakula ovaenda?

¹⁶ Haave auke ho kala u na oshisho shokuyakula ovaenda. Omukulunhuongalo umwe wokoBritain okwa ti: “Oto dulu okukala u na oshisho ngeenge to lilongekidile ovaenda. Ashike oshinima keshe shi na ekwatafano noilonga yaJehova ohashi eta omauwa nembilipalelo, ponhele yoisho. Ohandi hafele okukala pamwe novaenda hatu nu ashike okoofi fye hatu popi.” Dimbuluka kutya okuulika ohokwe movaenda ohashi kwafele alushe. (Fil. 2:4) Konyala keshe umwe oha hafele okulombwela vamwe oimoniwa yaye oyo a shakeneka. Otashi dulika ovanhu vamwe hava mono ashike omhito yoku tu pula shi na sha noimoniwa yetu ngeenge tu li pouvilo vonhumba. Omukulunhuongalo umwe okwa ti: “Okushiva ookaume vomeongalo keumbo letu, osha kwafela nge ndi va shiive nawa nosha pa nge omhito ndi shiive nghee ve uya moshili.” Okuulika kutya ou na ko nasha navo otashi dulu okuningifa eendafano li kale li hafifa.

¹⁷ Omumwameme umwe omukokolindjila, oo a li a yakula ovanafikola ovo va li ve uya keefikola doukalele da yoolokafana, okwa ti: “Potete onda li handi lipula molwaashi onhele yange oya li inini nomu na ashike oipundi ya longifwa nale. Omukulukadi womuhongi umwe okwa li a twa nge omukumo. Okwa ti kutya ye nomushamane waye ve li ovapashukili ovaendi, ohava hafele oivike oyo hava kala pamwe novanhu ovo ve na oupamhepo muwa, vehe na oinima ihapu yopamaliko notava yandje elitulemo kokulongela Jehova nokukala ve na onghalamwenyo yanafangwa. Osho osha dimbulukifa nge osho meme a li he tu lombwele eshi twa li tu vanini, a ti: ‘Pevelelo lombidi ope nohole.’” (Omayel. 15:17) Ohole nai ku linyengife u kale ho yakula ovaenda, noino pumbwa okukala u na oshisho.

18, 19. Ongahelipi okuyakula vamwe tashi tu kwafele tuha diladilile vamwe owii?

¹⁸ Nghee ho kala u uditile vamwe: Mbela ope na umwe meongalo he ku ningile nai? Omadiladilo mai oo ho diladilile omunhu oo otaa dulu okukala efimbo lile ngeenge ino ninga po sha u a xwepopaleke. Otashi dulika u kale ino hala okuyakula omunhu a tya ngaho omolwomaukwatya aye. Ile otashi dulika omunhu umwe e ku udifa nai monakudiwa noho mono shidjuu oku shi dimbwa.

¹⁹ Opo tu xwepopaleke ekwatafano letu, nokuli nonovatondi, Ombiibeli otai tu ladipike tu kale hatu yakulafana. (Lesha Omayeletumbulo 25:21, 22.) Okuyakula umwe otaku dulu okuxwepopaleka onghalo ya tya ngaho notuhe mu  kwatele onghone. Ngeenge otwe mu yakula, otashi ke tu kwafela tu mone omaukwatya aye mawa, oo Jehova a mona muye eshi e mu nanena kuye. (Joh. 6:44) Ngeenge ohole oye ku linyengifa u shive omunhu oo ine shi teelela, otamu ka kala mu na ekwatafano liwa. Ongahelipi to dulu okukala noushili kutya ohole otai dulu oku ku linyengifa? Onghedi imwe omokushikula omayele oo e li mOvafilippi 2:3 taa ti: “Melininipiko keshe umwe na tale omukwao e li komesho yaye mwene.” Ngeenge otwa kala hatu tale ko ovamwatate ile ovamwameme ve li komesho yetu, tashi dulika meitavelo, melididimiko, mokuhe na oumbada, ile omaukwatya vali amwe opaKriste, otashi ka kulika ohole yetu yoku va hola noku tu pa omhito yoku va yakula pahole.

20. Omolwashike nongahelipi tu na okufimaneka eshivo olo twa tambula ko?

²⁰ Omupsalme David okwa li a pula a ti: “Omwene, olyelye ta itavelelwa okukala monduda yoye?” (Eps. 15:1) Konima eshi a pula epulo olo, okwa popya kombinga yomaukwatya opamhepo oo Kalunga ha tale movaenda vaye. Oukwatya umwe oo okukala ovanashili meendjovo detu, eshi a ti: “Nande a anene oshiponga shaye, eano laye ite li lundulula.” (Eps. 15:4) Ngeenge otwa tambula ko eshivo lonhumba, katu na oku li kaleka inashi pumbiwa. Oo e tu shiva otashi dulika a ninga nale omalongekido, nongeenge otwa kaleke eshivo inashi pumbiwa eenghendabala daye otadi ka kala dongaho. (Mat. 5:37) Vamwe ohava kaleke eshivo lotete opo va tambule ko limwe olo tali monika la fa li li xwepo. Mbela osho otashi ka ulika ngoo ohole nefimaneko? Ponhele yaasho, natu tambule ko eshivo olo nolupandu linene la keshe shimwe osho hatu ka pewa kwaao e tu shiva. (Luk. 10:7) Ngeenge opa holoka eenghalo odo tadi tu fininike tu kaleke eshivo olo, otashi ka kala shiwa ngeenge otwa shiivifile ovo ve tu shiva komesho yefimbo.

21. Ongahelipi okufimaneka omaputuko omoshitukulwa taku dulu oku tu ningifa ovaenda vawa?

²¹ Osha fimana yo okukala twa fimaneka eenghedindjikilile domoshitukulwa. Momaputuko amwe, ovaenda vombadilila ohava tambulwa ko; mu amwe, osha fimana okuninga omalongekido. Keenhele dimwe, ovo va shiva ovaenda ohave va pe omhito va kufe tete oikulya vo tava kufa xuunina, ofimbo kudimwe, ohava ku file oshita. Koitukulwa imwe, ovaenda ohava etelele sha opo va yambidide; kuimwe, ovo va shiva ovaenda ohava kala va hafa ngeenge inave va pula va etelele sha. Momaputuko amwe, ovaenda ova teelelika va anye eshivo lotete netivali; ofimbo mu amwe, osha talika ko shi li onghedi yokuhe na olupandu. Natu ninge ngaashi hatu dulu opo tu hafife ovo ve tu shiva.

22. Omolwashike sha fimana ‘okuyakula ovaenda’?

²² Petrus okwa ti: “Exulilo loinima aishe oli li popepi.” (1 Pet. 4:7) Otwa taalela oudjuu munene oo inatu mona nande onale. Eshi omafininiko taa ende ta hapupala, otwa pumbwa ohole yashili pokati ketu novamwatate nosho yo novamwameme. Omayele aPetrus oo taa ti: “Kaleni hamu yakula ovaenda,” otaa longo kOvakriste paife shi dulife nale, noku li oshinima sha fimana osho shihe na exulilo. — 1 Pet. 4:9.