1-3. (a) Otu na okukala tu uditile ngahelipi oshili yOmbiibeli? Shi yelifa. (Tala efano pehovelo loshitukulwa.) (b) Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

OKUSHUNIFA oshinima osho sha landwa kofitola ohashi ningwa luhapu. Okwa tengenekwa kutya moilongo imwe, ovalandi ohava shunifa hanga eepersenda 9 doinima oyo ya landwa keefitola. Omuvalu woinima oyo hai shunifwa, oyo ya landwa okupitila kointaneta, otau dulu okukala wa konda peepersenda 30. Otashi dulika ovalandi va mone kutya oshinima osho hasho va li va teelela, shi na epuko lonhumba, ile hasho va hala. Onghee otashi dulika va ka kufe ko shimwe ile va pule va alulilwe oimaliwa yavo.

² Nonande otashi dulika tu pule tu alulilwe oimaliwa yoinima oyo twa landa, inatu hala nande tu shunife, ile tu ‘landife po eshiivo’ loshili yOmbiibeli oyo twa “landa.” (Lesha Omayeletumbulo 23:​23; 1 Tim. 2:4) Ngaashi twe shi kundafana moshitukulwa sha tetekela, ohatu mono oshili mokulongifa efimbo lihapu tu i lihonge. Shikwao vali, opo tu lande oshili, otashi dulika tu na okweefa po omaifano oo a denga mbada, okuninga omalunduluko e na sha nekwatafano navamwe nosho yo nokudiladila nokulihumbata ngaashi ounyuni, ile okweefa po eenghulunghedi noilonga ihe li pamishangwa. Ashike nande ongaho, ondado oyo twa futa oinini  okuyelekanifa nomanangeko noupuna oo twa mona.

³ Ngeenge tashi uya poshili yOmbiibeli, ohatu kala tu udite ngaashi omulumenhu oo Jesus a popya mefaneko laye. Opo Jesus a ulike nghee oshili yOuhamba waKalunga ya fimana kwaavo ve i mona, okwa popya shi na sha nomushingifi oo a li ta kongo okawe ka wapala ndele te ka mono. Okawe oko oka li ke na ongushu inene nomolwaasho a li a “landifa po” oinima yaye aishe opo e ka lande. (Mat. 13:​45, 46) Sha faafana, oshili oyo twa mona, oshili yOuhamba waKalunga nosho yo oshili i na ondilo oyo twe lihonga mEendjovo daKalunga, oi na ongushu inene kufye nomolwaashi otwa ninga omaliyambo oo a pumbiwa opo tu i mone. Ngeenge otwa kala twa lenga oshili, itatu ke “i landifa po.” Shi nyikifa oluhodi, vamwe vomoshiwana shaKalunga kava li vali va lenga oshili oyo va li va mona, nova li ve i landifa po nokuli. Inatu efa nande osho shi tu ningilwe. Opo tu ulike kutya otwa lenga unene oshili noka tu na efiku tu i landife po, natu dulike komayele Ombiibeli oo a ti kutya natu “ende moshili.” (Lesha 3 Johannes 2-4.) Okweenda moshili osha kwatela mo okukala muyo, okukala twe i lenga monghalamwenyo yetu nokulihumbata metwokumwe nayo. Natu ka kundafane omapulo aa taa landula: Omolwashike nongahelipi vamwe tashi dulika va ‘landife po’ oshili? Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okuninga epuko olo la kwata moiti? Ongahelipi hatu dulu okupameka etokolo letu ‘lokweenda moshili’?

4. Omolwashike vamwe va li va “landifa po” oshili mefelemudo lotete?

⁴ Mefelemudo lotete, vamwe ovo va li va tambula ko potete omahongo aJesus ova li va dopa okweenda moshili. Pashihopaenenwa, konima eshi ongudu inene ya li ya palulwa kuJesus pashikumwifilonga, oya li ye mu shikula kombinga ikwao yEfuta laGalilea. Opo nee Jesus okwe va lombwela oshinima shimwe osho sha li she va kumwifa a ti: “Ngeenge itamu li ombelela yOmona wOmunhu nye itamu nu ohonde yaye, nye kamu na omwenyo munye vene.” Ponhele yokupula Jesus e va yelifile, ova li va pundukifwa keendjovo daye ndele tava ti: “Eendjovo edi odikukutu, olyelye ta dulu oku di pwilikina?” Oshidjemo, ‘vahapu vomovalongwa vaye ova shuna monima, vo inava enda vali naye.’ — Joh. 6:​53-66.

5, 6. (a) Efimbo opo la di ko, omolwashike vamwe va li va dopa okukala moshili? (b) Ongahelipi omunhu ta dulu okufiya po oshili kanini nakanini?

⁵ Shi nyikifa oluhodi, vamwe kunena ova dopa okukala moshili. Vamwe ova li va pundukifwa keudeko lopaMbiibeli la pepalekwa ile kwaasho omumwatate oo e na oinakuwanifwa yonhumba a popya ile a ninga. Vamwe ova li va udifwa nai komayele opamishangwa oo va li va pewa, ile va efa po oshili molwaashi ve lipuma mumwe nOmukriste mukwao. Vamwe ohava yambidida ovashunimonima nosho yo ovapataneki vamwe ovo hava popile mowii eitavelo letu. Oshidjemo, vamwe ohava “efa” po Jehova nosho yo eongalo. (Heb. 3:​12-14) Ngeno inashi ka kala tuu shiwa ngeno ova kalekele po eitavelo lavo nokukala ve na elineekelo muJesus ngaashi omuyapostoli Petrus a li a ninga! Eshi Jesus a li a pula ovayapostoli ngeenge ova hala okuya, Petrus okwa li e mu nyamukula diva a ti: “Omwene, otu ye kulyelye ngeno? Oove u neendjovo domwenyo waalushe.” — Joh. 6:​67-69.

⁶ Vamwe ova fiya po oshili kanini nakanini, tashi dulika nokuli inava didilika osho sha li sha ningwa po. Omunhu oo ha fiye po oshili kanini nakanini okwa fa ombautu oyo tai  twalwaatwalwa komeva kokule nomutunda womulonga. Ombiibeli oya popya kombinga yomalunduluko oo haa ningwa kanini nakanini e li ‘okupitililwa po,’ ile tu tye okutwalwaatwalwa. (Heb. 2:1) Mepingafano naao ha fiye po oshili owina, oo ha twalwaatwalwa ihe shi ningile owina. Ndele nande ongaho, omunhu a tya ngaho oha tula moshiponga ekwatafano laye naJehova nota dulu oku li nyona po filufilu. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka oilanduliko oyo inyikifa oluhodi?

7. Oshike tashi ke tu kwafela tu henuke okulandifa po oshili?

⁷ Opo tu ende moshili, otu na okutambula ko nokudulika komalombwelo aJehova aeshe. Natu kale twa pitifa komesho oshili monghalamwenyo yetu nokukala metwokumwe nomifikamhango dOmbiibeli. Ohamba David oya popya naJehova meilikano ya ti: “Ame ndi ende moshili yoye.” (Eps. 86:​11) David okwa li a tokola toko. Nafye natu kale twa tokola toko okweenda moshili yaKalunga. Ngeenge hasho, ohatu dulu okukala tu na omadiladilo vali amwe e lili e na sha nondado oyo tu na okufuta notashi dulika tu yelekwe tuha fute ondado oyo tu na okufuta. Ponhele yaasho, natu kale twa kanyatela koshili. Otu shii kutya itatu dulu okuhoolola kutya oshili ilipi tu na okutambula ko naayo tuhe na okutambula ko. Komesho yaaishe, otu na okweenda “moshili aishe.” (Joh. 16:​13) Natu ka konakone oinima itano oyo tashi dulika twa ninga opo tu lande oshili. Okuninga ngaho otashi ke tu kwafela tu kale twa tokola toko tuha yulwe komwiyo wokuha futa ondado oyo tu na okufuta. — Mat. 6:19.

8. Ongahelipi okulongifa nai efimbo taku dulu okuningifa Omukriste a fiye po oshili? Yandja oshihopaenenwa.

⁸ Efimbo. Opo tu henuke okufiya po oshili, otu na okulongifa nawa efimbo letu. Ngeenge inatu lungama, otashi dulika tu longife efimbo lihapu momalihafifo, moinima oyo tu hole, mokulongifa ointaneta, ile mokutala o-tv. Nonande oinima oyo inai puka muyo vene, otai dulu okumana po efimbo letu olo hatu longifa pekonakonombiibeli lopaumwene nosho yo momalipyakidilo vali amwe opamhepo. Diladila osho sha li sha ningilwa omumwameme Omukriste wedina Emma. * Eshi a li a omunyasha, okwa li e hole eenghambe. Shimha a mono efimbo, okwa li ha ka londa eenghambe. Konima yefimbo, ka li ha kala e uditile nawa efimbo olo a li ha longifa moshinima osho e hole unene. Okwa li a ninga omalunduluko nokali vali a pitifa komesho omalihafifo. Okwa li yo a tuwa omukumo koshimoniwa shaCory Wells, oo a li ha kufa ombinga moudano wokulonda eenghambe. * Emma paife oha longifa efimbo lihapu momalipyakidilo opamhepo nosho yo okukala noukwaneumbo waye wopaKriste nookaume kaye. Oha kala e udite a ehena popepi naJehova noku na ombili eshi e shii kutya oha longifa nawa efimbo laye.

9. Ongahelipi okulikongela oinima yopamaliko taku dulu okuningifa vamwe va efe po oinima yopamhepo?

⁹ Ouwa wopamaliko. Ngeenge otwa hala okutwikila okweenda moshili, otu na okukala tu na etaleko li li pandjele li na sha noinima yopamaliko. Konima eshi twe lihonga oshili, otu na okukala tu hole oinima yopamhepo shi dulife oinima yopamaliko. Otwa li twa hafa eshi twa yamba po oinima yetu yopamaliko opo tu ende moshili. Ashike mokweendela ko kwefimbo, otashi dulika tu mone vamwe tava lande oikwaelektronika oyo opo ya kondo ile tava hafele vali omauwa amwe opamaliko. Otashi dulika tu kale tu udite hatu pitililwa po. Nonande otu na oipumbiwa ya wana, otashi dulika tu efe  po manga oinima yopamhepo tu ke likongele oinima yopamaliko. Oshinima osho otashi tu dimbulukifa kombinga yaDemas. Ohole yaye yokuhola “ounyuni ou wopaife” oya li ye mu ningifa a efe po okulonga pamwe nomuyapostoli Paulus. (2 Tim. 4:​10) Omolwashike Demas a li a fiya po Paulus? Kutya nee okwa li e hole oinima yopamaliko shi dulife oinima yopamhepo ile ka li vali e na ehalo lokuninga omaliyambo opo a longe pamwe naPaulus, Ombiibeli inai shi popya. Inatu hala nande okukulika ehalo lokuhola oinima yopamaliko nokweefa li nyone po ohole yetu yokuhola oshili.

10. Omafininiko elipi tu na okukondjifa opo tu twikile okweenda moshili?

¹⁰ Ekwatafano navamwe. Opo tu twikile okweenda moshili, inatu liyandja nande komafininiko avamwe. Ekwatafano letu naavo vehe fi Eendombwedi nosho yo novapambele ola lunduluka eshi twa hovela okweenda moshili. Vamwe ova li ve li nawa; vamwe ova ninga ovapataneki. (1 Pet. 4:4) Nonande ohatu kendabala tu kale tu na ekwatafano liwa novapambele vetu nokuungaunga navo nombili, natu kale twa lungama tuhe lidimbike oshili opo tu va hafife. Natu twikile okukendabala okukala tu na ekwatafano liwa novapambele vetu. Shi na sha nelondwelo olo li li mo 1 Ovakorinto 15:​33, ohatu ka panga ashike oukaume wopofingo novanhu ovo ve hole Jehova.

11. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka elihumbato olo lihe li metwokumwe nomifikamhango dOmbiibeli?

¹¹ Okudiladila nokulihumbata ngaashi ounyuni. Aveshe ovo hava ende moshili ove na okukala ovayapuki. (Jes. 35:8; lesha 1 Petrus 1:​14-16.) Eshi twe uya moshili, atushe otwa ninga omalunduluko opo tu kale metwokumwe nomifikamhango dOmbiibeli douyuki. Vamwe ova li ve na okuninga omalunduluko manene. Kashi na nee mbudi kutya otwa ninga omalunduluko elipi, inatu efa po nande oukoshoki wetu omolweenghedi inadi koshoka dounyuni ou. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka elihumbato inali koshoka? Omokudilonga kondjabi inene oyo Jehova a futa opo tu kale ovayapuki, ohonde i na ondilo yOmona waye, Jesus Kristus. (1 Pet. 1:​18, 19) Opo tu kale twa koshoka momesho aJehova, otu na okukaleka momadiladilo nomomutima wetu ongushu yekuliloyambo laJesus.

12, 13. (a) Omolwashike sha fimana okukala tu na etaleko la fa laJehova li na sha nomafudo? (b) Oshike hatu ka kundafana paife?

¹² Eenghulunghedi noilonga ihe li pamishangwa. Ovapambele vetu, ovanailonga pamwe nafye nosho yo ovanafikola vakwetu otashi dulika ve tu pule tu va waimine poivilo yavo. Ongahelipi hatu dulu okukondjifa omafininiko okukufa ombinga meenghulunghedi nosho yo momafudo oo itaa fimanekifa Jehova? Ohatu dulu okuninga ngaho mokukala tu na etaleko la fa laJehova li na sha noilonga oyo. Okuleshulula oishangomwa yetu oyo ya kundafana kombinga youdilo womafudo nako otaku dulu oku tu kwafela. Ngeenge otwa kala hatu lidimbulukifa fye vene omishangwa odo da popya shi na sha nokuha kufa ombinga momafudo a tya ngaho, ohatu ka kala twa tomhwa kutya ohatu ende mondjila oyo tai “wapalele Omwene.” (Ef. 5:​10) Okukala twe lineekela muJehova nosho yo mEendjovo daye doshili otaku ke tu amena tuha ‘tile omunhu.’ — Omayel. 29:25.

¹³ Okweenda moshili oshi li oshinima tashi twikile, ondjila oyo twa hala okushikula okukalamwenyo kwetu akushe. Ongahelipi hatu dulu okupameka etokolo letu lokweenda moshili? Natu ka kundafaneni eenghedi nhatu.

14. (a) Okutwikila okulanda oshili ohaku pameke ngahelipi etokolo letu lokuhe i landifa po? (b) Omolwashike ounongo, outekuduliko neendunge ya fimana?

¹⁴ Shotete, twikila okukonakona oshili i na  ondilo yEendjovo daKalunga nokudilonga kudo. Landa oshili mokulitulila po efimbo lokulipalula noshili i na ondilo yEendjovo daKalunga. Opo nee oto ka kulika olupandu loye loshili noto ka pameka etokolo loye uhe i landife po nandenande. Shikwao vali shi na sha nokulanda oshili, Omayeletumbulo 23:​23 okwa popya kutya otu na yo okulanda “ounongo, noutekuduliko neendunge.” Eshiivo olo alike inali wana. Otu na okutula oshili moilonga monghalamwenyo yetu. Ngeenge otwa kala tu na eendunge, ohatu ka katuka metwokumwe nomalombwelo aeshe aJehova. Ounongo ohau tu linyengifa tu katuke metwokumwe naasho tu shii. Omafimbo amwe, oshili ohai tu pe outekuduliko naasho ohashi tu ulikile opo twa pumbwa okuninga omalunduluko. Natu kale alushe hatu tambula ko omayele oo. Ongushu yao oi dule yoshisiliveli. — Omayel. 8:10.

15. Ekwamo loshili ohali tu amene ngahelipi?

¹⁵ Oshitivali, kala wa tokola toko okukala metwokumwe noshili efiku keshe. Limanga moshiya shoye noshili. (Ef. 6:​14) Pefimbo lOmbiibeli, ekwamo lovakwaita ola li hali kwafele nokwaamena oiya nosho yo oilyo yavo aishe. Ndele molwaashi ekwamo ola li hali va amene, ola li li na okukala la pama mo moshiya. Ekwamo olo la li hali kala inali pama mo moshiya kala li naanaa hali amene. Ongahelipi ekwamo letu loshili hali tu amene? Ngaashi ashike ekwamo li li moshiya, ngeenge otu shii oshili, otai ke tu amena kokutomhafana kwa puka notai ke tu kwafela tu ninge omatokolo opandunge. Ngeenge hatu yelekwa ile tu li momaupyakadi, oshili yOmbiibeli otai ka pameka etokolo letu lokuninga osho shi li mondjila. Ngaashi ashike omukwaita a li iha diladila nandenande okuya kolwoodi ehe na ekwamo, nafye natu kale twa tokola toko tuha efe ile tu kufe mo ekwamo letu loshili. Ponhele yaasho, natu ninge ngaashi hatu dulu opo tu likaleke la pama mokukala metwokumwe noshili. Natango elalakano lekwamo lomukwaita ola li okuhumbatela mo eongamukonda laye. Osho otashi tu twala konghedi ya shikula ko i na sha nokupameka etokolo letu lokweenda moshili.

16. Ongahelipi okulombwela vamwe oshili haku pameke etokolo letu lokweenda moshili?

¹⁶ Oshititatu, natu kale hatu kufa ombinga pauyadi mokuhonga vamwe oshili yOmbiibeli. Kungaho ohatu ka diinina eongamukonda letu lopamhepo olo li li “Eendjovo daKalunga.” (Ef. 6:​17) Atushe tu li ovahongi ohatu dulu okuxwepopaleka ounghulungu wetu wokutukula “nawa ondjovo yoshili.” (2 Tim. 2:​15) Eshi hatu longifa Ombiibeli tu kwafele vamwe va lande oshili nova efe po oipupulu, kungaho ohatu tula omalombwelo aJehova momadiladilo nomomitima detu. Kungaho, ohatu pameke etokolo letu lokweenda moshili.

17. Omolwashike oshili i na ondilo kwoove?

¹⁷ Oshili oi li oshali i na ondilo ya dja kuJehova. Omolwoshali oyo, otu na emona li na ondilo inene, ekwatafano lopofingo naTate wetu womeulu. Osho e tu honga fiyo opapa oshi li ashike ehovelo. Jehova okwe tu udanekela omwenyo waalushe, naasho osha wedwa koshili oyo twa landa nale. Onghee hano, natu kale twa lenga oshili ngaashi okawe ka wapala. ­Twikila okulanda “oshili, ino i landifa po.” Ngaashi David, naave oto ka lombwela Jehova kutya: “Ame ndi ende moshili yoye.” — Eps. 86:11.