Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Omumwatate Joseph F. Rutherford pamwe navakwao tava talele po Europa

1920 — Omido efele da pita

1920 — Omido efele da pita

OKUDJA mo 1920, oshiwana shaJehova osha li sha nghonopalekwa vali, opo shi lilongekidile oilonga oyo ya li tai ke uya po komesho. Mo 1920, oshiwana osho osha li sha hoolola omushangwa washo womudo u kale, “OMWENE oye eenghono dange neimbilo lange.” — Eps. 118:14.

Jehova okwa li a nghonopaleka ovaudifi ovo va li va halelela okuudifa. Momudo oo tuu oo, ovatandavelifi voileshomwa, ovo kunena hava ifanwa ovakokolindjila, ova li va hapupala okudja po 225 fiyo opo 350. Ovaudifi ve dulife po 8 000 ova li va yandja olaporta yoilonga yavo yomomapya oshikando shotete keembelewa detu da kula. Jehova okwa li e va nangeka noupuna molwaashi ova li ve mu hafifa.

OVA ULIKA OULADI UDIDILIKWEDI

Mo 21 Marsa 1920, Joseph F. Rutherford, oo a li ta kwatele komesho Ovakonakoni vOmbiibeli, okwa li a yandja oshipopiwa tashi ti, “Ovanhu omamiliyona ovo ve li ko paife itava ka fya vali.” Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va ninga ngaashi tava dulu opo va shive ovanhu ovo ve na ohokwe koshiningwanima osho. Ova li va hiila onhele imwe ya kula molupale lomaudano moNew York City, nova li va yandja oufo veshivo kovanhu 320 000.

Oshifokundaneki tashi shiivifa oshipopiwa “Ovanhu omamiliyona ovo ve li ko paife itava ka fya vali”

Ovanhu vahapu ova li ve uya shi dulife pwaasho sha li sha teelelwa. Molwaashi onhele oyo oya li ashike hai wana ovanhu 5 000, ovanhu 7 000 kava li va dula okuya mo. O-The Watch Tower oya ti: “Okwoongala oko kwa ningwa kOvakonakoni vOmbiibeli okwa li kwa pondola neenghono.”

Ovakonakoni vOmbiibeli ova li hava udifa kutya “ovanhu omamiliyona ovo ve li ko paife itava ka fya vali.” Pefimbo opo, kava li ve shii ngeenge etumwalaka lOuhamba ola li tali ka udifwa mounyuni aushe. Ashike nande ongaho, ouladi wavo owa li udidilikwedi. Ida Olmstead, oo a li a hovela okwoongala mo 1902, okwa ti: “Otwa li tu shii kutya ovanhu aveshe ova li tava ka mona omanangeko noupuna monakwiiwa nokatwa li twa ongaonga okuudifila ovanhu onghundana iwa ovo twa li hatu shakeneke moukalele.”

TWA HOVELA OKUNYANYANGIDA OILESHOMWA YETU

Opo pa shilipalekwe kutya ope na eendja dopamhepo da wana, ovamwatate koBetel ova li va hovela okupilinda oileshomwa kuvo vene. Ova li va landa oikwanoipangifo, ndele tave i tula metungo olo va li va hiila opo i longifwe, olo la li mepandavanda 35 Myrtle Avenue, moBrooklyn, muNew York, etungo olo la li popepi noBetel.

Leo Pelle nosho yo Walter Kessler ova li va hovela oilonga moBetel, muJanuali mo 1920. Walter okwa ti: “Eshi twa fika, omupashukili wonhele yokupilinda okwe tu tala, ndele ta ti, ‘Omu na ko ovili netata mu ye pomusha.’ Okwe tu pula yo tu ete oipakete imwe yomambo okudja pedimo lotete.”

Leo okwa popya shi na sha naasho sha ka ningwa mefiku la shikula ko, a ti: “Otwa li tu na oshinakuwanifwa shokukosha ekuma lopedimo lotete. Oyo oya li oilonga ya kaka oyo nda li inandi longa nande onale. Ashike oya li oilonga yOmwene, naasho osho she i ningifa i kale tai ti sha.”

Oshinyanyangido osho sha li hashi longifwa mokupilinda Oshungonangelo

Konima yoivike inini, oshifo shOshungonangelo osha li sha pilindwa kovaudifi ovaliyambi ovaladi. Mefiku 1 Februali 1920, opa li pa pilindwa eekopi omayovi omilongo hamano dOshungonangelo moshinyanyangido pedimo etivali. Opo nee, ovamwatate ova li va tunga po oshinyanyangido hashi ifanwa Battleship medimo lopedu. Okudja mo 14 Aprili 1920, opa li yo pa nyanyangidwa oshifo sho-The Golden Age (osho paife hashi ifanwa o-Awake!). Nopehe na omalimbililo, Jehova okwa li a nangeka noupuna eenghendabala dovapiya vaye ovo va li tava longo nehalo liwa.

“Oya li oilonga yOmwene, naasho osho she i ningifa tai ti sha”

“NATU KALENI NOMBILI”

Ovapiya vaJehova ovadiinini ova li hava hafele oilonga yokuudifa nokulonga ve li moukumwe. Ashike nande ongaho, Ovakonakoni vOmbiibeli vamwe ova li va fiya po ehangano eshi pa li pa holoka omaupyakadi okudja mo 1917 fiyo omo 1919. Oshike sha li sha ningwa po opo shi va kwafele?

Oshungonangelo ye 1 Aprili 1920, oya li i na oshitukulwa tashi ti, “Natu kaleni nombili.” Oshitukulwa osho oshe va lombwela pahole sha ti: “Otu na oushili kutya . . . keshe oo ta wilikwa komhepo yOmwene . . . okwa halelela okudimbwa oinima oyo a fiya konima, . . . okulonga moukumwe nokutwikila okulongela kumwe tu li olutu limwe.”

Eendjovo odo dopahole oda li de linyengifa vahapu. Ovalihomboli vamwe ova shanga va ti: “Otwa li twa puka eshi twa li twa efa po okuudifa omido adishe odo da tetekela, noshitukulwa eshi oshe tu kwafela tu udife nouladi. . . . ” Oshitukulwa osho osha kwafela ovo va li inave lipyakidila vali va twikile noilonga yokuudifa.

OKWAANDJAKANEKWA “KWO-ZG”

Mo 21 Juni 1920, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va hovela oshikonga shokwaandjakaneka “o-ZG,” efo lokonima lembo The Finished Mystery. * Eekopi dihapu dembo olo oda hangwa da tuvikilwa eshi embo olo la li la shilikwa mo 1918.

Ovaudifi aveshe, mwa kwatelwa ovakokolindjila, ova li va shivwa va kufe ombinga moilonga oyo. Edmund Hooper, oo a li a kufa ombinga moshikonga osho okwa ti kutya “osho osho sha li oshikando shotete va udifa eumbo neumbo, oshilonga osho inava longa nande onale. Okwa ti: “Ovaudifi aveshe, ovo va ninginifwa meongalo keshe, ova li va kufa ombinga nehalo liwa moilonga oyo. Keshe umwe okwa pumbwa okupitifa komesho oshilonga osho shokuyandja o-ZG.” Okwa weda ko vali a ti, “Mokweendela ko kwefimbo eshi twa hovela nokuudifa otwa ka mona nghee oilonga oyo tai tamunuka mo shi dulife pwaasho twa li twa teelela.”

OILONGA TAI UNGANEKULULWA MO-EUROPA

Molwaashi okukwatafana nOvakonakoni vOmbiibeli koilongo imwe osha li shidjuu pefimbo lOita yOtete yOunyuni, omumwatate Rutherford okwa li a hala okutwa omukumo ovamwatate ovo nokuunganekulula oilonga yokuudifa. Onghee hano, mo 12 Auguste 1920, ye nosho yo ovamwatate vamwe ova li ve litukula, vamwe ova li va ya kuBritain, Europa, navamwe okOushilo woPokati.

Omumwatate Rutherford e li moEgipiti

Eshi omumwatate Rutherford a ka talela po koBritain, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va ninga oyoongalele itatu, nova li va ongala moipafi oikando 12. Opa li ovanhu 50 000 lwaapo. Shi na sha netalelepo olo, Oshungonangelo oya popya ya ti: “Ookaume ova li va pepelelwa nova tuwa omukumo. Ova li va kwafelwa va kale tava endafana nokulonga moukumwe, naasho osha li she va etela ehafo linene.” Eshi omumwatate Rutherford a ya koParis, okwa yandja oshipopiwa shi na oshipalanyole “Ovanhu omamiliyona ovo ve li ko paife itava ka fya vali.” Eshi oshipopiwa osho sha hovela, monhele oyo omwa li mwa yada. Ovanhu omafele atatu ova li va hala okuuda ouyelele wa wedwa po.

Epulakata tali shiivifa oshipopiwa osho sha yandjwa moLondon monhele yedina Royal Albert

Oivike ya ka landula ko, ovamwatate vamwe ova li va ka talela po kuAthens, Cairo nokuJerusalem. Opo ku kwafelwe ovo ve na ohokwe tava hangwa meenhele odo, omumwatate Rutherford okwa li a konga po onhele yoishangomwa modoolopa yedina Ramallah, i li popepi naJerusalem. Opo nee okwa shuna kuEuropa opo a ka ninge omalongekido, opo oishangomwa yetu i kale tai pilindwa oko.

OKUHENOUYUKI TAKU NYANEKWA POMUTENYA

MuSeptemba mo 1920, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va pitifa oshifo oshiti-27 sho-The Golden Age, oshitukulwa she likalekelwa osho sha li sha nyaneka pomutenya omahepeko oo a li a ningilwa Ovakonakoni vOmbiibeli mo 1918. Oshinyanyangido osho hashi ifanwa Battleship, osho sha popiwa metetekelo, osha li hashi longo nopehe na olufuwo opo shi nyanyangide eekopi di dulife omamiliyona ane oshifo osho.

Efano laEmma Martin olo a fanekwa kopolifi

Ovaleshi voshifo osho ova li ve lihonga shi na sha noshibofa shomumwameme Emma Martin osho sha li inashi shiivika. Mee Martin okwa li omutandavelifi woileshomwa ile tu tye omukokolindjila moSan Bernardino, moCalifornia. Mo 17 Marsa 1918, ye pamwe novamwatate vatatu, E. Hamm, E. J. Sonnenburg nosho yo E. A. Stevens, ova li va ya kokwoongala kOvakonakoni vOmbiibeli.

Omulumenhu umwe a li pokwoongala oko ka li a hala shili okulihonga kombinga yOmbiibeli. Lwanima okwa ka popya a ti: ‘Onda li nda ya kokwoongala oko nda tumwa kombelewa oyo hai ungaunga noinima yopamhangu. Onda li nda ya ko nelalakano loku ka konga oumbangi.’ Okwa li a mona oumbangi oo a li ta kongo, okopi yembo The Finished Mystery. Konima yomafiku manini, omumwameme Martin novamwatate venya vatatu ova li va kwatwa po. Ova li va kwatwa po molwaashi ova li va tauluka omhango eshi va andjakaneka eekopi dembo olo la li la shilikwa.

Emma nosho yo ovamwatate ovo vatatu ova li va monika ondjo nova li va pewa ehandukilo lomido nhatu modolongo. Mo 17 Mei 1920, konima eshi va kala nokuholoka lwoikando momhangu, ova li va pewa ehandukilo lodolongo. Ashike oinima oya ka lundulukila diva kouwa.

Mo 20 Juni 1920, omumwatate Rutherford okwa li a hokolola kombinga yoshimoniwa shavo poshoongalele osho sha li moSan Francisco. Ovo va li poshoongalele osho, ova li va kuminwa onghedi oyo Ovakriste ovo va li va ungaungiwa navo, nova li va shangela omupresidende waUnited States ondelekalama. Ova shanga va ti: ‘Otwa tomha filufilu shi na sha noshibofa shomumwameme Martin shi na sha nokutauluka omhango shihe li pauyuki. Ovanambelewa ova longifa nai eenghonopangelo davo, molwaashi ova pangela va kengelele omumwameme Martin, opo ve mu tulife modolongo.’

Diva mefiku la landula ko, omupresidende Woodrow Wilson okwa li a teifa diva oshibofa shomumwameme Martin noshomumwatate Hamm, Sonnenburg naStevens. Ehandukilo lavo lokutulifwa modolongo shihe li pauyuki ola li la xula po.

Pexulilo 1920, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va hafela oinima ihapu. Oilonga keembelewa da kula oya li ya hovela okutamunuka mo, naasho shididilikwedi, Ovakriste vashili ova li va hovela okuudifa nouladi kombinga yOuhamba waKalunga kutya oo u li ekandulepo lomaupyakadi ovanhu. (Mat. 24:14) Momudo wa ka shikula ko, mo 1921, owa li omudo oo ovaudifi va li va udifa unene kombinga yoshili yOuhamba waKalunga.

^ okat. 18 O-The Finished Mystery oya li embo etiheyali la kufwa membo Studies in the Scriptures. “O-ZG” epandja lokonima loshifo shOshungonangelo, oyo ya li ya pilindwa mefiku 1 Marsa 1918. Ondada “Z” otai ulike ko-Zion’s Watch Tower, ofimbo “G,” otai ulike kondada onhiheyali yoalfabeta, naasho osha hala kutya embo olo etiheyali.