1-2. Oshike sha li sha ningwa po eshi ovahongwa vavali vaJesus va li tava ende va yuka kuEmaus?

 OSHA li omafiku 16 Nisan, 33 O.P. Ovahongwa vaJesus ova li va nyika oluhodi nova li va kwatwa koumbada. Vavali vomuvo ova li va fiya po Jerusalem, ndele tava i kuEmaus, omukunda oo u li kokule naJerusalem eekilometa 11. Ovalumenhu ovo ova li va teka omukumo, molwaashi Jesus, omulumenhu oo va li tava shikula, okwa dipawa. Ovahongwa ova li ve na eteelelo kutya Messias ota ka ningila Ovajuda oinima itunhula, ashike okwa fya. Opo nee opa li pa ningwa oshinima osho va li inava teelela.

² Omulumenhu umwe okwa li e va shakeneka, ndele ta ende pamwe navo. Ovahongwa ova li ve mu lombwela oinima inyanyalifi oyo ya li ya ningilwa Jesus. Opo nee omulumenhu oo okwa hovela oku va lombwela kombinga yoinima oyo itava dimbwa monghalamwenyo yavo. Omulumenhu okwe va yelifila kutya omolwashike Messias a li e na okumona oixuna nokufya. Okwa “hovela okudja mOmishangwa daMoses fiyo okOvaprofeti aveshe.” Eshi ovalumenhu ovo vatatu va fika muEmaus, omulumenhu oo okwa li e liholola kutya oye Jesus omunyumunwa. Ovahongwa ova li va hafa neenghono, eshi va mona kutya Messias oku na omwenyo. — Luk. 24:​13-35.

3-4. Oshike sha li sha ningilwa ovahongwa vaJesus, noshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi? (Oilonga 1:3)

³ Jesus okwa li e lihololela ovahongwa vaye lwoikando ihapu  momukokomoko womafiku aye 40 a xuuninwa kombada yedu. a (Lesha Oilonga 1:3.) Jesus okwa li a twa omukumo ovahongwa vaye ovo va li va nyika oluhodi nova tila. Ova li va hafa nove na ouladi wokuudifa nokuhonga onghundana iwa kombinga yOuhamba.

⁴ Ohatu dulu okumona ouwa, ngeenge otwa konakona kombinga yaasho Jesus a ninga momukokomoko wokukalamwenyo kwaye kombada yedu. Moshitukulwa eshi, ohatu ka mona nghee Jesus a li a longifa efimbo laye (1) a twe omukumo ovahongwa vaye, (2) e va kwafele va ude ko Omishangwa, (3) nanghee e va deulila oilonga oyo tava ka longa monakwiiwa. Moshinima keshe, ohatu ka tala nghee hatu dulu oku mu hopaenena.

TWAAFANENI OMUKUMO

5. Omolwashike ovahongwa vaJesus va li va pumbwa etwomukumo neenghono?

⁵ Ovahongwa vaJesus ova li va pumbwa etwomukumo neenghono. Omolwashike? Omolwaashi kutya vamwe ova li va fiya po omaumbo avo, ovapambele vavo nosho yo eengeshefa davo opo va shikule Jesus. (Mat. 19:27) Vamwe ova li va ungaungiwa navo shihe li pauyuki, molwaashi va ninga ovashikuli vaye. (Joh. 9:22) Ova li va ninga omaliyambo aeshe oo, molwaashi ova li va itavela kutya Jesus oye a li Messias omuudanekwa. (Mat. 16:16) Ashike eshi Jesus a li a dipawa, ova li va nyika oluhodi neenghono nova teka omukumo.

6. Oshike Jesus a li a ninga, konima eshi a nyumunwa?

⁶ Eshi ovahongwa vaye va li va nyika oluhodi, ka li e va tala ko kutya ove na eitavelo la nghundipala, ndele ponhele yaasho, okwa li e shi tala ko kutya oshi li paushitwe kuvo okunyika oluhodi, ngeenge okwa fi. Onghee mefiku tuu olo a nyumunwa, okwa li a hovela okutwa omukumo ookaume kaye. Pashihopaenenwa, okwa li e lihololela Maria Magdalena ofimbo a li e li ofika popepi nombila ta lili. (Joh. 20:​11, 16) Okwa li yo e lihololela ovahongwa vavali ovo va popiwa metetekelo loshitukulwa eshi. Opo nee, okwe ke lihololela omuyapostoli Petrus. (Luk. 24:34) Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa shaJesus? Natu ka taleni kutya oshike sha li sha ningwa po, eshi a li e lihololela Maria Magdalena.

7. Ngaashi sha popiwa muJohannes 20:​11-16, Jesus okwa li a mona Maria ta ningi shike efimbo longula mo 16 Nisan, noshe mu linyengifa a ninge po shike? (Tala yo efano.)

⁷ Lesha Johannes 20:​11-16. Mo 16 Nisan  pefimbo longula, ovakainhu vamwe ovadiinini ova li va ya kombila oko kwa li kwa pakwa Jesus. (Luk. 24:​1, 10) Natu ka kundafaneni oshimoniwa shomukainhu umwe womuvo, Maria Magdalena. Eshi Maria a fika kombila, oshimhu shaJesus ine shi hanga mo. Opo nee okwa li a shuna, ndele ta ka lombwela Petrus naJohannes, nova li aveshe va ya kombila. Konima eshi va mona kutya mombila ka mu na sha, ovalumenhu ovo ova li va shuna keumbo. Ashike Maria okwa li a fyaala po ta lili, nonande ka li a didilika kutya Jesus okwa li te mu tale. Jesus okwa li a mona nghee omukainhu omudiinini ta lili, nosha li she mu kuma neenghono. Onghee okwa li e lihololela Maria, ndele ta ningi oshinima shi li paunafangwa osho sha li she mu twa omukumo neenghono. Okwa li a popya naye, ndele te mu pe oshinakuwanifwa sha fimana a ka lombwele ovamwaxe kutya okwa nyumuka. — Joh. 20:​17, 18.

8. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Jesus?

⁸ Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Jesus? Ngaashi Jesus, ohatu ka dula okutwa omukumo ovamwatate novamwameme va twikile okulongela Jehova, ngeenge otu shii omaupyakadi omo tava piti noku va hekeleka. Natu ka taleni koshimoniwa shomumwameme wedina Jocelyn, oo a filwa omumwaina moshiponga shinyanyalifi. Okwa ti: “Oule weemwedi dihapu onda kala nda nyika oluhodi neenghono.” Ashike omumwatate umwe nomukulukadi waye ova li ve mu shiva keumbo lavo, ndele tava pwilikine kuye nonghenda noku mu shilipaleka kutya oku na ondilo momesho aJehova. Jocelyn okwa ti: “Onda li nda wililwa po neenghono nda fa ashike nda li ndi li momilaulu, ashike Jehova okwa longifa omumwatate nomumwameme va kufe nge mo. Ova li va kwafela nge ndi twikile okulongela Jehova.” Nafye ohatu dulu okutwa vamwe omukumo mokupwilikina kuvo nelitulemo, eshi tave tu lombwele omaliudo avo nokupopya navo nonghenda, hatu shi ningi nelalakano loku va twa omukumo nova twikile okulongela Jehova. — Rom. 12:15.

NATU KWAFELENI VAMWE VA UDE KO EENDJOVO DAKALUNGA

9. Ovahongwa vaJesus ova li va taalela eshongo lilipi, na Jesus okwa li e va kwafela ngahelipi?

⁹ Ovahongwa vaJesus ova li va tambula ko Eendjovo daKalunga noku di tula moilonga monghalamwenyo yavo. (Joh. 17:6) Ashike natango, kava li ve udite ko kutya omolwashike Jesus e na okudipawa a fa omukolokoshi. Jesus okwa li e shii kutya ovahongwa vaye ove na eitavelo nove hole Jehova, ashike kava li ve udite ko nawa Omishangwa. (Luk. 9:​44, 45; Joh. 20:9) Onghee okwa li e va honga nghee ve na okutomhafana nOmishangwa. Natu ka taleni nghee a li e shi ninga eshi a li e lihololela ovahongwa vavali, ovo va li tava i kuEmaus.

10. Jesus okwa li a kwafela ngahelipi ovahongwa vaye va ude ko kutya oye shili Messias? (Luk. 24:​18-27)

¹⁰ Lesha Lukas 24:​18-27. Didilika kutya Jesus ka li a lombwela diva ovalumenhu ovo kutya oye lyelye. Ponhele yaasho, okwa pula omapulo. Omolwashike? Otashi dulika a li a hala va popye osho shi li momitima davo. Naasho osho va li va ninga. Ova li ve mu lombwela kutya ova li va teelela Jesus a ninge Ohamba yOvaisrael noku va pangela, ponhele yokupangelwa kOvaroma. Konima eshi va holola omadiladilo avo, Jesus okwa li a longifa Omishangwa opo a kwafele ovalumenhu ovo va ude ko osho sha li sha ningwa po. b Lwanima oufiku oo, Jesus okwa li pamwe novahongwa vaye vakwao te va yelifile eityo lomaxunganeko oo. (Luk. 24:​33-48) Oshike hatu lihongo mehokololo olo?

11-12. (a) Oshike hatu lihongo konghedi omo Jesus a li a honga oshili yOmbiibeli? (Tala yo efano.) (b) Ongahelipi omunhu oo a li ha konakona Ombiibeli naNortey a li e mu kwafela?

¹¹ Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Jesus? Tete, ngeenge to hongo ovakonakonimbiibeli, va pula omapulo nelungi, oo tae va kwafele va popye  osho shi momitima davo. (Omayel. 20:5) Konima ngeenge owa udu nghee ve udite, va ulikila nghee tava dulu okumona omishangwa dokondadalunde odo tadi wapalele eenghalo davo. Ino va lombwela osho ve na okuninga. Ponhele yaasho, va kwafela va dule okutomhafana tava longifa Omishangwa, nokumona nghee tava dulu okutula moilonga omafinamhango Ombiibeli monghalamwenyo yavo. Natu ka taleni koshimoniwa shomumwatate wedina Nortey wokoGhana.

¹² Nortey okwa hovela okukonakona Ombiibeli eshi a li e na omido 16. Diva konima yaasho, ovapambele vaye ova li va hovela mu okupataneka. Oshike sha li she mu kwafela a twikile okukonakona Ombiibeli? Omumwatate oo a li ha konakona naye okwa li a longifa Mateus etukulwa 10, opo e mu yelifile kutya Ovakriste vashili otava ka patanekwa. Nortey okwa ti: “Eshi omapataneko a hovela, onda li nda tomhwa kutya onda mona oshili.” Natango oo a li ha konakona naye okwa li yo e mu kwafela a longife Mateus 10:​16, opo a dule okukala a lungama nokuulika efimaneko, ngeenge ta kundafana oinima i na sha nelongelokalunga meumbo. Konima eshi Nortey a ninginifwa, okwa li a hala okuninga omukokolindjila, ashike tate waye okwa li a hala a ye koshiputudilo shopombada. Oo ha konakona Ombiibeli naNortey, ponhele e mu lombwele osho e na okuninga po, okwe mu kwafela moku mu pula omapulo, opo a diladile komafinamhango Ombiibeli nokuninga etokolo li li mondjila. Oshidjemo? Nortey okwa li a tokola okuya moilonga yefimbo li yadi. Tate waye okwa li e mu ta mo meumbo. Nortey oku uditile ngahelipi osho a ningilwa? Okwa ti: “Onda tomhwa kutya onda ninga etokolo li li mondjila.” Nafye ngeenge otwa kongo efimbo tu kwafele vamwe va kale tava tomhafana nOmishangwa, otava va ka kala ve na eitavelo la kola nokutwikila okulongela Jehova. — Ef. 3:​16-19.

KWAFELA OVAMWATATE VA NINGE “OVALUMENHU VE LI EESHALI”

13. Oshike Jesus a ninga po, opo a shilipaleke kutya oilonga yaXe otai twikile okupula komesho, konima ngeenge okwa shuna meulu? (Ovaefeso 4:8)

¹³ Eshi Jesus a li kombada yedu okwa li a fila oshisho oilonga oyo a li a pewa kuXe. (Joh. 17:4) Ashike Jesus ka li ta diladila kutya oye ashike ta dulu okuwanifa po oilonga oyo Jehova a hala i wanifwa po. Momukokomoko womido nhatu netata, odo a kala ta udifa, okwa kala ta deula vamwe va longe oilonga oyo. Ofimbo ina shuna meulu, okwa li e lineekelela ovahongwa vaye oshinakuwanifwa shokufila oshisho eedi daJehova di na ondilo nokukwatela komesho oilonga  yokuudifa nokuhonga, vamwe vomuvo otashi dulika va li ve na omido omilonga mbali nasha. (Lesha Ovaefeso 4:8.) Jesus okwa longifa ngahelipi omafiku aye a xuuninwa 40, opo a kwafele ovalumenhu ovadiinini nohava longo noudiinini va ninge “ovalumenhu ve li eeshali”?

14. Jesus okwa li a kwafela ngahelipi ovahongwa vaye momukokomoko womafiku 40 a xuuninwa kombada yedu? (Tala yo efano.)

¹⁴ Jesus kwa li ha pe ovahongwa vaye omayele, ashike okwa li he shi ningi pahole. Pashihopaenenwa, okwa li a didilika kutya vamwe vomuvo ova li ve na omalimbililo kutya okwa fya nokwa nyumuka. Onghee okwa li e va kwafela moku va pa omayele. (Luk. 24:​25-27; Joh. 20:27) Okwa li yo e va lombwela va yandje elitulemo kokufila oshisho oshiwana shaJehova, ponhele yokuyandja elitulemo keengeshefa davo. (Joh. 21:15) Okwa li e va dimbulukifa kutya inave liyelekanifa navamwe, eshi tava longele Jehova. (Joh. 21:​20-22) Okwa li yo a pukulula omadiladilo avo a puka, oo va li ve na kombinga yOuhamba, nokwe va kwafela va yandje elitulemo kokuudifa onghundana iwa. (Oil. 1:​6-8) Oshike ovakulunhuongalo tava dulu okulihonga kuJesus?

15-16. (a) Omeenghedi dilipi ovakulunhuongalo tava dulu okuhopaenena Jesus? (b) Patrick okwa li a mona ouwa ngahelipi momayele oo a li a pewa?

¹⁵ Ongahelipi ovakulunhuongalo tava dulu okuhopaenena Jesus? Ovakulunhuongalo ove na okudeula ovamwatate nokuli naavo ve li ovanyasha opo va dule okulonga shihapu meongalo. c Ovakulunhuongalo inava teelela ovo tava deula va kale tave shi endifa nawa, eshi tava wanifa po oilonga yavo. Ove na okudeula ovamwatate tave shi ningi pahole, opo va dule okulihonga okukala ovalininipiki, ve shii okulineekelwa nove na ehalo okukwafela vamwe. — 1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Natu ka taleni komumwatate wedina Patrick, oo a li a mona ouwa momayele oo a li a pewa. Eshi a li omunyasha, okwa li e na eamo lokupopya ta hanyauka noka li e na onghenda, nokuli nokovamwameme. Omukulunhuongalo umwe okwa li a didilika ounghundi waPatrick nokwa li e mu pa omayele nopehe na oku  mu lila okafima koluko, ashike okwa li e shi ninga pahole. Patrick okwa ti: “Onda hafa eshi nda pewa omayele. Onda li handi kala nda teka omukumo, ngeenge ndi wete ovamwatate tava pewa oinakuwanifwa meongalo oyo nda li nda hala. Ashike omayele oo nda li nda pewa komukulunhuongalo, okwa kwafela nge ndi lihonge kutya onda pumbwa okukala omulininipiki nokuulikila ovamwatate novamwameme ohole, ponhele yokukala handi yandje elitulemo kokupewa oinakuwanifwa.” Oshidjemo, Patrick okwa li a nangekwa po e li omukulunhuongalo eshi a li e na omido omilonga mbali nasha. — Omayel. 27:9.

17. Jesus okwa li a ulika ngahelipi kutya okwe lineekela ovahongwa vaye?

¹⁷ Jesus ka li ashike a pa ovahongwa vaye oshinakuwanifwa shokuudifa, ndele okwa li yo e va pa oshinakuwanifwa shokuhonga. Ovahongwa otashi dulika va li ve udite kutya inava wana oku shi longa. Ashike Jesus okwa li e na oushili kutya otava dulu oku shi wanifa po. Okwa li a ulika kutya oku na elineekelo muvo, eshi e va lombwela a ti: “Naame ohandi mu tumu mounyuni ngaashi ashike Tate a tuma nge.” — Joh. 20:21.

18. Ongahelipi ovakulunhuongalo tava dulu okuhopaenena Jesus?

¹⁸ Ongahelipi ovakulunhuongalo tava dulu okuhopaenena Jesus? Ovakulunhuongalo, ovo va pyokoka, ohava pe vamwe oinakuwanifwa. (Fil. 2:​19-22) Pashihopaenenwa, ovakulunhuongalo otava dulu okupula ovamwatate ovanyasha va kwafele mokuwapaleka nokukaleka Olupale lOuhamba monghalo iwa. Ovakulunhuongalo otava dulu okupa ovamwatate oinakuwanifwa, tave va deula nghee ve na oku i wanifa po noku ve lineekela. Omukulunhuongalo umwe, oo opo a nangekwa po, wedina Matthew okwa ti kutya okwa pandula ovamwatate, ovo va pyokoka, ovo ve mu deula nghee e na okuwanifa po oshinakuwanifwa shaye, nova li ve mu lineekela. Okwa ti: “Ngeenge nda li nda ninga omapuko, ohava kwafele nge nghee ndi na okulihonga komapuko ange nanghee ndi na okuxwepopala.” d

19. Otu na okukala twa tokola toko okuninga shike?

¹⁹ Jesus okwa li a longifa omafiku aye 40 a xuuninwa kombada yedu, a twe vamwe omukumo, e va honge noku va deula. Natu kale twa tokola toko tu shikule oshihopaenenwa shaye filufilu. (1 Pet. 2:21) Ote ke tu kwafela tu ninge ngaho. Okwa udaneka a ti: “Ondi li pamwe nanye alushe fiyo omomafiku axuuninwa ounyuni ou.” — Mat. 28:20.