1. Elalakano lilipi hatu dulu okulitulila po, eshi hatu ende hatu ningi ovanamido?

ESHI hatu ende hatu ningi ovanamido, otashi dulika tu kale twa tila kutya itatu ka longifwa vali kuJehova ngaashi nale. Nonande katu na eenghono dopalutu ngaashi nale eshi twa li ovanyasha, ohatu dulu okulongifa owino nounghulungu wetu oo twa likola, opo tu honge ovanyasha va dule okulongifwa pauyadi moilonga yaJehova nokupewa oinakuwanifwa ya wedwa po. Omukulunhuongalo umwe okwa ti: “Eshi nda mona kutya itandi dulu vali okulonga ngaashi nale omolwomangabeko oukulupe, onda li handi kala nda hafa, molwaashi ondi shii kutya ope na ovamwatate ovanyasha, ovo tava dulu okulonga po oilonga oyo.”

2. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

² Moshitukulwa sha dja ko otwa kundafana nghee ovanyasha tava dulu okumona ouwa, ngeenge ova pange oukaume novanamido. Moshitukulwa eshi ohatu ka tala nghee omaukwatya opaKriste ngaashi elininipiko, ondjele, olupandu nosho yo okuyandja, taa dulu okukwafela ovanamido va longe moukumwe novanyasha. Osho otashi ka etela eongalo alishe ouwa.

3. Metwokumwe nOvafilippi 2:3, 4, elininipiko oshike, nongahelipi tali dulu okukwafela Omukriste?

³ Ovanamido ove na okukala ovalininipiki, ngeenge ova hala okukwafela ovanyasha. Omunhu omulininipiki oha tale ko vakwao ve mu dule. (Lesha Ovafilippi 2:3, 4.) Ovanamido ovo ve na oukwatya oo, ohava mono peemhito dihapu kutya alushe ohapa kala Omishangwa di dulife puumwe nosho yo onghedi tai pondola i na sha nanghee oshinakuwanifwa shi na okulongwa.  Onghee hano, ihava teelele ovanhu va ninge oinima monghedi omo ya li hai ningwa monakudiwa. (Omuud. 7:10) Nonande ove na owino muhapu, oo tava dulu okutukulilafana novanyasha, ove shii kutya “onghalo younyuni ou otai ende tai lunduluka.” Osho ohashi va kwafele, opo va dule okutambula ko eenghalo dipe. — 1 Kor. 7:31.

4. Ovapashukilishikandjo ohava ulike ngahelipi oukwatya wa faafana naao wOvalevi?

⁴ Ovanamido ovalininipiki ohava mono kutya eshi tava ende tava kulupa, itava dulu vali okulonga shihapu ngaashi nale. Pashihopaenenwa, diladila kovapashukilishikandjo vetu. Shimha va wanifa omido 70, ohava pewa oshinakuwanifwa shimwe. Osho otashi dulu okukala eshongo. Ova li hava hafele oufembanghenda wokukwafela ovamwaxe. Ove hole neenghono oshinakuwanifwa sha tya ngaho nova halelela oku shi wanifa po natango. Ashike ove udite ko kutya ovanyasha otava dulu okuwanifa po oshinakuwanifwa osho. Ohava ulike oukwatya wa faafana naao wOvalevi vomuIsrael shonale, ovo va li ihava twikile vali okulonga metwalihangano shimha va wanifa omido 50. Ovalevi ovanamido ovo, ova li hava kala va hafa, kashi na nee mbudi kutya ova pewa oshinakuwanifwa sha tya ngahelipi. Ova li hava wanifa po pauyadi oinakuwanifwa oyo va pewa nova li hava ningi ngaashi tava dulu, opo va kwafele ovanyasha. (Num. 8:25, 26) Kunena, ovo va li ovapashukilishikandjo, nonande ihava talele po omaongalo mahapu ngaashi nale, ohava kwafele neenghono omaongalo omo va tuminwa noku a twa omukumo.

5. Oshike we lihonga moshihopaenenwa shaDan naKatie?

 ⁵ Diladila koshihopaenenwa shaDan, oo a kala omupashukilishikandjo oule womido 23. Eshi Dan a wanifa omido 70, ye nomukulukadi waye, Katie, ova li va nangekwa po ve li ovakokolindjila ve likalekelwa. Mbela omalunduluko elipi va ninga, opo va hafele oshinakuwanifwa shavo osho va pewa? Dan okwa popya kutya paife okwe lipyakidila neenghono shi dulife nale. Oha wanifa po oinakuwanifwa meongalo lavo, ha kwafele ovamwatate va kale va wana okunangekwa po ve li ovayakuliongalo nokudeula vamwe, opo va kale hava udifile meenhele daaveshe nosho yo meedolongo. Ovanamido, otamu dulu okuninga shihapu mu kwafele vamwe, kashi na nee mbudi kutya omu li moilonga yefimbo li yadi, ile hasho. Ngahelipi mbela? Lihonga okuhafela oshinakuwanifwa osho wa pewa, litulila po omalalakano mape nokuyandja elitulemo kwaasho to dulu okuninga, ponhele yokuyandja elitulemo kwaasho ito dulu okuninga.

6. Omolwashike shi li pandunge okukala nondjele? Shi faneka.

⁶ Omunhu oo e na ondjele oku shii omangabeko aye. (Omayel. 11:2) Ondjele otai ke mu kwafela aha teelele shihapu shi dulife pwaasho ta dulu okuninga. Osho otashi ke mu kwafela a kale a hafa noku pondole. Ohatu dulu okuyelekanifa omunhu oo e na ondjele nomushingi oo ta shingi osheendifo a finda komulondo. Omushingi okwa pumbwa okutula mo ogela inini, opo osheendifo shi dule okulonda. Oshoshili kutya ota ka enda kanini, ashike ota pula komesho. Sha faafana, omunhu oo e na ondjele oku shii kutya onaini e na “okutula mo ogela inini,” ile tu tye okuninga omalunduluko, opo a twikile okulongela Jehova noku pondole. — Fil. 4:5.

7. Barsillai okwa ulika ngahelipi kutya oku na ondjele?

⁷ Diladila koshihopaenenwa shaBarsillai, oo a li e na omido 80, eshi a shivwa kohamba David a ninge oshilyo shomombala. Molwaashi Barsillai okwa li e na ondjele, ka li a dimina eshivo lohamba. Barsillai okwa li e shii kutya ita dulu okuninga shihapu omolwoukulupe. Onghee hano, okwa li a lombwela omulumenhu omunyasha, Kimham, oye a ye ponhele yaye. (2 Sam. 19:35-37) Ngaashi Barsillai, ovalumenhu ovanamido ohava kala va hafa, ngeenge tava yandje omhito kovalumenhu ovanyasha.

8. Ohamba David oya ulika ngahelipi kutya oi na ondjele, eshi ya li ya hala okutunga otembeli?

⁸ Ohamba David nayo oya tula po oshihopaenenwa sha denga mbada shi na sha nondjele. Oya li ya halelela nomutima aushe okutungila Jehova otembeli. Ashike eshi Jehova e i lombwela kutya oshinakuwanifwa osho otashi pewa omunyasha Salomo, David okwa li a tambula ko etokolo laJehova nokwa yambidida nomutima aushe oshilonga osho. (1 Omaf. 17:4; 22:5) David ka li ta diladila kutya oye e na owino wokutunga otembeli, molwaashi Salomo “omunyasha noke na eshiivo la wana.” (1 Omaf. 29:1) David okwa li e shii kutya opo oilonga oyo yokutunga i pondole, oshe likolelela komanangeko noupuna aJehova, ndele hakomido, ile kowino waao ta kwatele oilonga komesho. Ngaashi David, ovanamido kunena ohava kala ve lipyakidila, ngeenge oinakuwanifwa yavo oya lunduluka. Ove shii kutya Jehova ota ka nangeka noupuna ovanyasha, ovo hava longo oilonga oyo va li hava longo.

9. Ongahelipi oshilyo shOkomitiye yOshitaimbelewa sha ulika kutya oshi na ondjele?

⁹ Omumwatate wopefimbo letu, Shigeo, okwa ulika kutya oku na ondjele. Mo 1976, okwa li a nangekwa po e li oshilyo shOkomitiye yOshitaimbelewa eshi a li e na omido 30. Mo 2004 okwa li a nangekwa po e li omuunganeki wOkomitiye yOshitaimbelewa. Lwanima, okwa ka mona kutya ke na vali eenghono noita dulu vali okuwanifa po oilonga yaye. Okwa ilikana kombinga yaasho  nokutala nghee tashi ka eta ouwa, ngeenge oshinakuwanifwa osho osha pewa omumwatate omunyasha. Nonande omumwatate Shigeo ke fi vali omuunganeki, ota twikile okulonga e li oshilyo shOkomitiye yOshitaimbelewa. Ngaashi twe shi mona moshihopaenenwa shaBarsillai, shohamba David nosho yo shaShigeo, omunhu oo e na elininipiko nondjele iha diladila ashike kutya ovanyasha kave na owino, ndele oku shii yo kutya ove na eenghono. Ite ke va tala ko va fa tava ningi efiyafano naye, ndele ponhele yaasho, ove li ovalongi pamwe naye. — Omayel. 20:29.

10. Ovanamido ove na okutala ko ngahelipi ovanyasha ovo ve li meongalo?

¹⁰ Ovanamido ova tala ko ovanyasha ve li eeshali da dja kuJehova nohave di pandula neenghono. Eshi eenghono dovanamido tadi ende tadi ninipala, ohave shi pandula eshi pe na ovanyasha, ovo ve na eenghono nova halelela okuwanifa po oinakuwanifwa meongalo.

11. Rut 4:13-16 okwa ulika ngahelipi kutya ovanamido ohava mono ouwa, ngeenge ova dimine va kwafelwe kovanyasha?

¹¹ MOmbiibeli omwa tumbulwa Naomi, oo e li oshihopaenenwa sha denga mbada shovanamido, eshi a li a tambula ko ekwafo lomunyasha. Pehovelo, eshi omonamati waNaomi a fya, okwa li ta ladipike oshitenya shaye, Rut, shi shune koukwaneumbo wavo. Ashike Rut okwa kala ta kondjifa va ye naNaomi kuBetlehem, na Naomi okwa li a tambula ko ekwafo laye. (Rut 1:7, 8, 18) Osho osha li sha etela ovakainhu ovo enangeko noupuna. (Lesha Rut 4:13-16.) Elininipiko otali ke linyengifa ovanamido va shikule oshihopaenenwa shaNaomi.

12. Omuyapostoli Paulus okwa ulika ngahelipi kutya oku na olupandu?

¹² Omuyapostoli Paulus okwa li a pandula ekwafo olo a li a pewa. Pashihopaenenwa, okwa  li a pandula ekwafo lOvakriste vomuFilippi, omolweeshali odo ve mu tumina. (Fil. 4:16) Okwa li a ulika kutya okwa pandula ekwafo olo a pewa kuTimoteus. (Fil. 2:19-22) Paulus okwa li yo a pandula Kalunga omolwovanhu ovo va li ve uya oku mu twa omukumo, eshi a li ta i kuRoma e li omunadolongo. (Oil. 28:15) Paulus okwa li omulumenhu e na eenghono, oo a li ha ende eekilometa omayovi, opo a ka udife nokupameka omaongalo. Ashike nande ongaho, okwa li omulininipiki nokwa tambula ko ekwafo lovamwatate novamwameme.

13. Ongahelipi ovanamido tava dulu okuulika kutya ova pandula ovanyasha?

¹³ Ovanamido otamu dulu okuulika meenghedi dihapu kutya omwa pandula ovanyasha, ovo ve li meongalo leni. Ngeenge ova hala oku mu kwafela shi na sha nosheendifo, oku ke mu landela sha, ile nekwafo limwe vali, inamu ongaonga. Tala ko ekwafo la tya ngaho li li ohole yaJehova. Otashi dulika shi ke ku kumwife, eshi to ka kala u na ekwatafano lopofingo naavo have ku kwafele. Alushe, kendabala okukwafela ookaume koye kopofingo ovanyasha va ehene popepi elela naJehova. Va lombwela nghee hashi ku hafifa, ngeenge to tale ovanyasha tava longo noudiinini meongalo. Konga efimbo u kale navo noku va kufila ko koimoniwa yoye. Ngeenge owa ningi ngaho, oto ka ulika kutya owa ‘pandula’ Jehova, eshi a nanena ovanyasha ovo meongalo. — Kol. 3:15; Joh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Ohamba David oya ulika ngahelipi kutya ohai yandje?

¹⁴ Ngeenge hatu tale koshihopaenenwa shohamba David, oi na yo oukwatya umwe wa fimanenena wokuyandja, oo ovanamido va pumbwa okukala ve na. Oya li ya yandja oimaliwa ihapu nosho yo oinima vali imwe ya kufa meliko layo, opo i yambidide oilonga yokutunga otembeli. (1 Omaf. 22:11-16; 29:3, 4) Oya li ya ninga ngaho, nonande ovanhu ohava ifana etungo olo otembeli yaSalomo. Ngeenge katu na vali eenghono dokukufa ombinga moilonga yokutunga omatungo ehangano, ohatu dulu okutwikila okuyambidida oilonga ya tya ngaho, mokuyandja omayambidido shi fike pwaasho tu na. Ohatu dulu yo okukwafela ovanyasha va mone ouwa mowino, oo twa likola moule womido.

15. Omuyapostoli Paulus okwa li a tukulilafana naTimoteus eeshali da fimana dilipi?

¹⁵ Diladila koshihopaenenwa shi na sha nokuyandja, osho sha tulwa po komuyapostoli Paulus. Okwa li a shiva Timoteus e mu waimine moshilonga shaye shoutumwa. Paulus okwa li e mu ulikila eenghedi odo ha longifa, ngeenge ta udifa, na Timoteus okwa li e lihonga shihapu kuye. (Oil. 16:1-3) Edeulo olo Timoteus a pewa kuPaulus ole mu kwafela a dule okutandaveleka onghundana iwa. (1 Kor. 4:17) Timoteus naye okwa li a longifa eenghedi odo a hongwa kuPaulus, opo a deule vamwe.

16. Omolwashike Shigeo a deula vamwe?

¹⁶ Ovanamido kunena navo ihava kala va tila okudeula ovanyasha, tava diladila kutya itava ka kala vali ve na oshilonga, ngeenge ove va deulile oilonga oyo hava longo meongalo. Pashihopaenenwa, Shigeo, oo a tumbulwa pehovelo, okwa kala ha deula ovanyasha oule womido, ovo ve li oilyo yOkomitiye yOshitaimbelewa. Okwa li a ninga ngaho, opo a xumife komesho oilonga yOuhamba moshilongo omo a li ta longele. Eshi a li ita dulu vali okulonga e li omuunganeki, opa hangwa nale pe na omumwatate a deulwa, oo a li ta dulu oku mu pingena po. Shigeo okwa kala ta longo e li oshilyo shOkomitiye yOshitaimbelewa oule womido di dulife po 45 nota twikile okulongifa owino, oo a likola, a kwafele ovamwatate ovanyasha. Ovamwatate, ovo ve li ngaashi Shigeo, ove li shili enangeko noupuna koshiwana shaKalunga.

17. Metwokumwe naLukas 6:38, oshike ovanamido tava dulu okuyandja kuvamwe?

¹⁷ Ovamwatate novamwameme ovanamido  otamu ulike kutya okulongela Jehova oyo onghedi ya denga mbada, oule womido odo mwa kala mu na eitavelo nomu li ovadiinini. Omwa ulika okupitila moshihopaenenwa sheni kutya osha fimana okulihonga omafinamhango Ombiibeli noku a tula moilonga mokukalamwenyo kweni. Omu shii nghee oinima ya li hai ningwa monakudiwa, ashike omwa mona kutya osha fimana okweendela pamwe nomalunduluko mape. Ovanamido, ovo opo mwa ninginifwa, nanye omu na shihapu osho tamu dulu okuyandja. Otamu dulu okulombwela vamwe ehafo olo mwa mona, eshi mwe lihonga kombinga yaJehova mepupi lomido di fike opo. Ovanyasha otava ka kala va hafa okuuda oimoniwa yeni nosho yo oilihongomwa oyo mwe lihonga. Ngeenge omwa kala hamu “yandje” eshi tamu deula vamwe, tamu longifa oilihongomwa oyo mwe lihonga monghalamwenyo, Jehova ote ke mu nangeka noupuna shi dulife nale. — Lesha Lukas 6:38.

18. Ongahelipi ovanamido novanyasha tava dulu okukwafelafana?

¹⁸ Ngeenge ovanamido vetu ovaholike ova pange oukaume novanyasha, otava ka dula okuyambididafana. (Rom. 1:12) Keshe umwe oku na oshinima sha fimana osho shihe niwe kumukwao. Ovanamido ove na ounongo nowino, oo va likola oule womido. Ovanyasha ove na eenghono. Ngeenge ovanamido novanyasha ova kala tava longo moukumwe ve li ookaume, otashi ka fimanekifa Tate yetu womeulu omunahole notashi ka kala enangeko noupuna kwaaveshe meongalo.