Tate okwa li omukulunhuongalo mongeleka yomoshitukulwa yedina United Church of Canada. Onghee oshivike keshe ame nokamwainakadona kange okwa li he tu tumu kOfikola yOsoondaxa, opo nee po 11:00 wongula otwa li hatu i naye kelongelokalunga. Omutenya otwa li hatu i nameme kOlupale lOuhamba. Otwa li twa dula okumona noupu eyooloko pokati komalongelokalunga oo opavali.

Meme okwa li a lombwela ookaume kaye kopofingo, Bob naMarion Hutcheson, osho a li te lihongo mOmbiibeli nova li yo va tambula ko oshili. Mo 1958, omumwatate nomumwameme Hutcheson ova li va ya pamwe naame nosho yo ovanamati vavo vatatu koshoongalele shopaiwana shomafiku ahetatu shi na oshipalanyole Divine Will osho sha li sha ningilwa moNew York City. Paife onda didilika kutya kasha li shipu kuvo okuya pamwe naame, ashike oshoongalele osho osha li oshinima sha denga mbada osho itandi dimbwa monghalamwenyo yange.

Eshi nda li ndi na omido omulongo nasha, otwa li hatu di kofaalama oko nda li handi hafele okufila oshisho oimuna. Onda li nda halelela okuninga ndokotola woinamwenyo. Meme okwa li a lombwela omukulunhuongalo umwe kombinga yaasho. Omukulunhuongalo oo okwa li a dimbulukifa nge pahole kutya otu li “momafiku axuuninwa.” Okwa li a pula nge nghee okuya kouniversiti oule womido donhumba taku ka kuma ekwatafano lange naJehova. (2 Tim.  3:1) Oshidjemo, onda li nda tokola okuhaya vali kouniversiti.

Onda li handi lipula natango shi na sha naasho nda li handi ka ninga konima ngeenge onda mane ofikola. Nonande onda li handi i moukalele mexuliloshivike keshe, kanda li handi u hafele nokanda li nda diladila okukokola ondjila. Mokweendela ko kwefimbo, tate, oo ehe fi Ondombwedi nosho yo tate omumwaina watate, ova li va ladipika nge ndi konge oilonga yokulikongela omboloto yefimbo li yadi mokaambani inene yomashilipaleko moToronto. Tate, omumwaina watate, okwa li e na ondodo inene mokaambani oyo, onghee onda li nda tambula ko oilonga oyo.

MoToronto, onda li handi longo eevili dihapu nonda li handi endafana novanhu ovo vehe fi Eendombwedi, osho sha li hashi imbi nge okukala pokwoongala nokuya moukalele pandjikilile. Potete, onda li handi di pamwe natatekulu oo ehe fi Ondombwedi, ashike lwanima eshi a fya, onda li nda pumbwa onhele yokukala.

Omumwatate nomumwameme Hutcheson, ovo va li va ya pamwe naame koshoongalele shomo 1958, ova li va fa ovadali vange. Ova li va shiva nge ndi kale meumbo lavo, nova kwafela nge ndi kule pamhepo. Mo 1960, onda li nda ninginifwa pamwe nomonamati wavo John. John okwa li a hovela okukokola ondjila, naasho osha li she linyengifa nge ndi kufe ombinga moukalele shi dulife nale. Ovamwatate meongalo ova li va didilika kutya ohandi ningi exumokomesho lopamhepo, nomokweendela ko kwefimbo, onda li nda nangekwa po ndi li Omupiya wOfikola yOkudeula ovaudifi. a

Mo 1966, onda li nda hombola Randi Berge, omukokolindjila omuladi oo a li a halelela oku ka longela oko kwa li ku na omhumbwe inene. Omupashukili wetu omweendi okwa li a ulika kutya oku na ko nasha nafye nokwe tu ladipika tu ka kwafele eongalo li li moOrillia, moOntario. Onghee otwa li twa pakela nokuya.

Diva ashike eshi twa fika moOrillia, onda li nda waimina Randi, ndi li omukokolindjila wondjikilile. Exwamo laye ola li la etela nge ehafo ngaashi ashike ye. Eshi nda hovela okulonga noudiinini ndi li omukokolindjila, onda li nda mona ehafo olo hali di mokulongifa Ombiibeli nokumona nghee ovanhu tava tambula ko oshili.  Osha li enangeko noupuna okukwafela ovalihomboli vamwe moOrillia va ninge omalunduluko monghalamwenyo yavo nova ninge ovapiya vaJehova.

Pefimbo letalelepo moToronto, onda li nda shakena naArnold MacNamara, oo a li umwe womovamwatate ovo tava kwatele komesho mObetel. Okwa li a pula ngeenge otwa hala okuninga ovakokolindjila ve likalekelwa. Onda li nda nyamukula meendelelo, nda ti: “Heeno, otwa hala. Shimha ashike shihe fi moQuebec.” Onda li nda nwefwa mo ketaleko lii lovapopi vOshiingilisha vomoCanada li na sha novanhu vomoshitukulwalongo shaQuebec, ovo hava popi Oshifrench. Pefimbo opo, ovanhu ova li tava ningi omakangha e na sha nepangelo nova li va hala oshitukulwalongo shaQuebec shi kale sha tukuka ko kuCanada.

Arnold okwa nyamukula, a ti: “Quebec oye ashike onhele oko oshitaimbelewa tashi tumine ovakokolindjila ve likalekelwa pefimbo eli.” Onda li nda dimina diva okuya. Onda hangwa ndi shii nale kutya Randi okwa halelela oku ka longela ko. Lwanima, onda li nda didilika kutya olo oli li limwe lomomatokolo a denga mbada, oo twa ninga monghalamwenyo yetu.

Konima eshi twa kala meetundi dOshifrench oule woivike itano, ame naRandi otwa li twa ya pamwe novalihomboli vamwe koRimouski, osho shi li kokule neekilometa 540 lwaapo koushilolundume waMontreal. Otwa li natango tu na okulihonga shihapu, naasho osha li shi liwetikile nawa, eshi nda li nda lesha omashiivifo pomutumba wonhumba. Onda li nda popya kutya poshoongalele osho twa taalela, ohatu ka kala tu na “ovaenda vahapu veemho,” ponhele yokutya ohatu ka kala tu na “ovaenda vahapu Ovaaustria.”

MoRimouski, fye novalihomboli vamwe, otwa li twa waiminwa kovamwameme inava hombolwa ovaladi vane nosho yo komumwatate nomumwameme Huberdeau novanakadona vavo vavali. Omumwatate nomumwameme Huberdeau ova li va hiila eumbo leenduda heyali, novakokolindjila ova li ve na okukwafela mokufuta eumbo. Otwa li hatu li ifana Eumbo Litoka, molwaashi komesho yalo oli toka noli na eengudi ditoka. Otwa li hatu di mo tu li 12 nosho yo 14 lwaapo. Tu li ovakokolindjila ve likalekelwa, otwa li hatu ka udifa ongula, omutenya nosho yo komatango. Otwa li hatu shi pandula, eshi hatu kala alushe tu na oo e lilongekida oku tu waimina moukalele, nokuli nopokufu komatango.

Otwa li twa kulika ekwatafano novakokolindjila ovo ovadiinini nova kala onga ovapambele vetu. Omafimbo amwe, otwa li hatu xungile pomundilo, notwa li nokuli tu na efiku olo hatu teleke pamwe. Omumwatate umwe okwa li ha shiki oshishikomwa, onghee luhapu mOlomakaya konguloshi otwa li hatu imbi nokundanisha.

Ovanhu vahapu moRimouski ova li ve na ehalo okulihonga kombinga yOmbiibeli. Moule ashike womido nhano, otwa li twa hafa okumona ovakonakoni vahapu tava ningi exumokomesho nokuninginifwa. Ovaudifi ova hapupala meongalo fiyo va fika po 35 lwaapo.

MoQuebec, otwa li twa pewa edeulo la denga mbada tu li ovaudifi. Otwa li twa mona nghee Jehova e tu kwafela moukalele nokwe tu wanifila po eemhumbwe detu. Kakele kaasho, otwa li twe lihonga okukala tu hole ovapopi velaka lOshifrench, elaka lavo nosho yo eputuko lavo. Osha li yo she tu linyengifa tu kale tu hole omaputuko amwe. — 2 Kor. 6:13.

Ombadilila, oshitaimbelewa osha li she tu pula tu tembukile kodoolopa yaTracadie, oyo i li koushilo womunghulofuta waNew Brunswick. Osho osha li eshongo, molwaashi otwa hangwa ashike opo twa shaina eudafanotwokumwe lokuhiila onhele yonhumba, nonda hangwa yo opo nda mono oilonga yokuhonga ofikola yopakafimbo yetatafiku. Shikwao vali, ovakonakonimbiibeli vetu vamwe ova hangwa ashike opo va ningi ovaudifi notwa li yo metifa lokutunga Olupale lOuhamba.

 Otwa ilikana oule wexuliloshivike alishe shi na sha nokutembukila nosho yo oku ka talela po Tracadie, osho sha li sha yooloka ko filufilu kuRimouski. Ashike otwa li twa tokola kutya, molwaashi Jehova okwa hala tu ye ko, otu na okuya ko. Otwa li twa yeleka Jehova, notwa li twa mona nghee ta kufa po endangalati keshe. (Mal. 3:10) Molwaashi Randi okwa li e na ekwatafano lopofingo naJehova, e na omhepo yeliyambo noha ningi oiyolifa, otwa li twa dula okutembuka noupu.

Meongalo letu lipe omwa li ashike omukulunhuongalo umwe Robert Ross. Okwa kala ta kokola ondjila pamwe nanekulu laye, Linda, nova li va tokola okukala mo, konima eshi va mona okaana kavo koshiveli. Nokuli naashi va li tava file oshisho okaana kavo okamati, ova kala have tu tu omukumo neenghono fye naRandi, molwaashi ova li ve shii okuyakula ovanhu novaladi moukalele.

Konima eshi twa kokola ondjila moTracadie eedula mbali, otwa li twa yakula eshivo olo twa li inatu teelela loku ka longa tu li ovapashukili ovaendi. Otwa longa moshikandjo shovapopi vOshiingilisha oule weedula heyali, nokonima yaasho otwa li twa tuminwa koshikandjo shovapopi vOshifrench moQuebec. Omupashukili wetu omweendi moQuebec, Léonce Crépeault, okwa li ha pandula nge omolwoipopiwa yange. Ashike lwanima okwa li alushe ha pula nge kutya, “Ongahelipi tai dulu okukwafela ovanhu neenghono?” b Eshi a li a yandja elitulemo lihapu kwaame, osha kwafela nge ndi yandje elitulemo kokuningifa ehongo lange li kale lokondadalunde nolipu okuudiwa ko.

Oshinakuwanifwa shimwe osho ndihe na efiku ndi dimbwe, oshosho nda li nda pewa mo 1978 poshoongalele shopaiwana shi na oshipalanyole “Victorious Faith” moMontreal. Onda li handi longo kOshikondo shOikulya. Otwa li twa teelela pa ka kale ovanhu 80 000, nopa li pa ningwa elongekido lipe lokutukula eendja. Oinima aishe oya li ipe filufilu: oilongifo, oikulya nonghedi omo i na okulongekidwa. Otwa li tu na eekila dokutalaleka dinene 20 lwaapo, nomafimbo amwe kada li hadi longo nawa. Katwa li twa efwa tu ye mo mokapale fiyo omokati koufiku, ofimbo efiku lotete loshoongalele inali hovela, molwaashi omwa li mu na omaudano. Otwa li tu na okulongekida eendja, ofimbo etango inali pita, opo ovanhu va dule okuumbulula. Otwa li twa loloka, ashike onde lihonga shihapu koilonga youdiinini, okupyokoka nosho yo okuninga omashendjo novaliyambi vakwetu. Otwa li twa pameka ekwatafano letu, osho she tu ningifa tu kale ookaume fiyo okunena. Onda li nda mona ehafo moshimoniwa shoposhoongalele shididilikwedi osho sha li sha  ningwa moQuebec, moshitukulwalongo omo mwa li omahepeko manene mo 1940 nasha nosho yo mo 1950 nasha.

Onde lihonga shihapu kovapashukilishikandjo vakwetu pefimbo loyoongalele ya kula oyo ya ningilwa moMontreal. Omudo umwe, David Splane, oo paife e li oshilyo shOlutuwiliki, oye a li omupashukili woshoongalele. Lwanima poshoongalele osho, eshi nda li nda pulwa ndi wanife po oshinakuwanifwa osho, David okwa li a dimina filufilu.

Mo 2011, konima eshi twa kala moilonga youpashukili omweendi oule womido 36, onda li nda shivwa ndi ka ninge omuhongi kOfikola yOvakulunhuongalo. Ame naRandi otwa li twa nangala keembete da yoolokafana 75 meni ashike lomido mbali, ndele omaliyambo etu aeshe oo okwa li taa ti sha. Pexulilo loshivike keshe, ovakulunhuongalo ova li hava kala va pandula neenghono, molwaashi ova li ve udite kutya Olutuwiliki oli na ko nasha noupamhepo wavo.

Lwanima, onda ka honga Ofikola yOvaudifi vOuhamba. Ovanafikola luhapu ohava kala ve udite va wililwa nova loloka omolwoinakuwanifwa ihapu. Ova li hava kala omutumba mongulu oule weevili heyali lwaapo efiku keshe, hava ningi oifiilwalonga oule weevili nhatu konguloshi keshe nohava ungaunga noinakuwanifwa yomongulu ine, ile itano oshivike keshe. Ame nomuhongi umwe otwa li twe va yelifila kutya itava dulu okuninga ngaho nopehe na ekwafo laJehova. Ohandi dimbuluka alushe nghee ovahongwa va li va kumwa okumona kutya ngeenge ova kala ve lineekela muJehova, otava dulu okupondola shihapu shi dulife pwaasho tava diladila.

Molwaashi meme okwa li e na ko nasha navamwe, okwa kwafela ovakonakonimbiibeli vaye va ninge exumokomesho nokwa kwafela yo nokuli tate a lundulule etaleko laye li na sha noshili. Konima yomafiku atatu, eshi meme a fya, tate okwa li a ninga oshinima osho twa li inatu teelela, eshi a li e uya okupwilikina koshipopiwa shomoipafi kOlupale lOuhamba nokwa twikila okukala ha ongala oule womido 26. Nonande tate ina ka ninginifwa, ovakulunhuongalo ova lombwela nge kutya okwa kala alushe oye ha fiki tete pokwoongala oshivike keshe.

Meme okwa kala yo oshihopaenenwa sha denga mbada kwaame nosho yo kovamwamemekadona vatatu. Ovamwamemekadona aveshe vatatu novashamane vavo otava longele Jehova noudiinini. Vavali vomuvo otava longele koitaimbelewa, umwe okoPortugal namukwao okoHaiti.

Ame naRandi paife ohatu longo tu li ovakokolindjila ve likalekelwa moHamilton, Ontario. Eshi twa li moilonga youpashukili omweendi, otwa li tu hole okulonga pamwe navamwe hatu i komalishuneko avo nosho yo kovakonakonimbiibeli. Ashike paife ohatu hafele okumona nghee ovakonakonimbiibeli vetu tava ningi exumokomesho lopamhepo. Eshi hatu pameke ekwatafano letu novamwatate novamwameme meongalo letu lipe, ohatu kala tu udite twa tuwa omukumo okumona nghee Jehova te va yambidida momafimbo mawa nomomafimbo mai.

Okutala konakudiwa, ohatu pandula neenghono omolwaaveshe ovo va ulika kutya ove na ko nasha nafye. Mepingafano naasho, ohatu kendabala okuulika kutya ohatu “lipula” shi na sha navamwe moku va ladipika va longele Jehova ngaashi tava dulu. (2 Kor. 7:6, 7) Pashihopaenenwa, moukwaneumbo umwe, omukulukadi, omonamati nomonakadona, aveshe ova li moilonga yefimbo li yadi. Onda li nda pula omushamane ngeenge oku na ngoo fiku a diladilile okukokola ondjila. Okwa nyamukula kutya ota yambidida ovakokolindjila vatatu. Onghee onde mu pula nda ti: “Mbela oto dulu oku va yambidida u dulife Jehova?” Onda li nde mu ladipika a hafele osho va li tava hafele. Okwa li a hovela okukokola ondjila meni leemwedi hamano.

Ame naRandi ohatu twikile ‘okuudifila epupi lokomesho’ kombinga ‘yoikumwifa’ yaJehova notu na elineekelo kutya otali ka hafela oilonga yaye ngaashi fye. — Eps. 71:17, 18.