1. Oukwatya waJesus ulipi wa denga mbada? Shi yelifa.

OUKWATYA umwe wa denga mbada waJesus, owo okudula okuuda ko omaupyakadi etu molwaashi otu li ovalunde. Eshi Jesus a li kombada yedu okwa li ha ‘hafe pamwe novahafi, nokulila naava tava lili.’ (Rom. 12:15) Pashihopaenenwa, eshi ovahongwa vaye 70 va aluka va hafa eshi va wanifa po nomupondo oshinakuwanifwa shavo shokuudifa, okwa li a ‘hafela pombada momhepo iyapuki.’ (Luk. 10:17-21) Shikwao vali, eshi a mona nghee ovanhu va nyika oluhodi omolwefyo laLasarus, okwa li a “tukuluka momhepo yaye ndele ta kwatwa kolukaka.” — Joh. 11:33.

2. Oshike sha li sha kwafela Jesus a kenukile ovanhu?

² Oshike sha li sha kwafela Jesus a ungaunge nonghenda noku kenukile ovanhu ovalunde? Omolwaashi okwa li e hole ovanhu. Ngaashi sha popiwa moshitukulwa sha tetekela, okwa li a “nyakukilwa ovana vovanhu.” (Omayel. 8:31) Ohole oya li ye mu linyengifa a shiive nawanawa onghedi omo ovanhu hava diladila. Omuyapostoli Johannes okwa ti: “Oye mwene a shiiva eshi sha kala momunhu.” (Joh. 2:25) Jesus okwa li ha kenukile vamwe. Ovanhu ova li ve shii kutya oku va hole nova li va pwilikina ketumwalaka lOuhamba. Nafye ngeenge otwa kala hatu kenukile ovanhu ohatu ka pondola moukalele. — 2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Ohatu ka tala ko ngahelipi oukalele wetu ngeenge otu na olukeno? (b) Oshike hatu ka konakona moshitukulwa eshi?

³ Paulus okwa li e shii kutya oku na okuudifa, nafye yo otu shii kutya otu na okuudifa. (1 Kor. 9:16) Ashike ngeenge otu na olukeno, itatu ka tala ko ashike oukalele wetu u li oshinakuwanifwa osho twa pewa. Ohatu ka ulika kutya otu na ko nasha novanhu notwa halelela oku va kwafela. Otu shii kutya “okuyandja oku nelao komesho yokutambula.” (Oil. 20:35) Ohatu ka hafela okuudifa  ngeenge ohatu udifa nelalakano lokukwafela vamwe.

⁴ Moshitukulwa eshi, ohatu ka konakona nghee hatu dulu okuulika olukeno moukalele. Tete, ohatu ka tala kutya oshike hatu lihongo konghedi omo Jesus a li e uditile ovanhu. Opo nee hatu ka konakona eenghedi nhee omo hatu dulu okushikula oshihopaenenwa shaye. — 1 Pet. 2:21.

5-6. (a) Jesus okwa li a kenukile oolyelye? (b) Omolwashike Jesus a li ha etele onghenda ovanhu ovo a li ha udifile, ngaashi sha xunganekwa muJesaja 61:1, 2?

⁵ Diladila koshihopaenenwa omo Jesus a li a ulika olukeno. Pomhito imwe, ye novahongwa vaye ova li va loloka molwaashi ova li tava udifa nopehe na olufuwo. Kava li ve na “nande efimbo lokulya.” Onghee okwa li a ya pamwe novahongwa vaye ‘koima oko kwe likalela, ndele tava tulumukwa po kanini.’ Ashike Jesus novahongwa vaye ova hanga nale ongudu yovanhu ya fika oko va li tava i. Eshi a fika nokwa mona ovanhu, okwa li e linyenga ngahelipi? Okwa li e “va udila olukeno, * osheshi ova li va fa eedi dihe na omufita, ndele okwa hovela oku va longa oinima ihapu.” — Mark. 6:30-34.

⁶ Omolwashike Jesus a li a ulikila ovanhu ovo onghenda ile olukeno? Okwa ti kutya ovanhu “ova li va fa eedi dihe na omufita.” Otashi dulika Jesus a li a mona kutya ovanhu vamwe ova li va hepa nova li hava longo noudiinini opo va file oshisho omaukwaneumbo avo. Otashi dulika vamwe va li va nyika oluhodi omolwefyo laumwe oo ve hole. Ngeenge osho shi li ngaho, otashi dulika Jesus a li e shii onghalo yavo. Ngaashi sha kundafanwa moshitukulwa sha tetekela, otashi dulika Jesus a li a shakeneka omaupyakadi a tya ngaho. Okwa li e na ko nasha navamwe, nokwa li a halelela oku va hekeleka. — Lesha Jesaja 61:1, 2.

7. Ongahelipi hatu dulu okushikula oshihopaenenwa shaJesus?

⁷ Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa  shaJesus? Ngaashi Jesus, nafye otwa dingililwa kovanhu ovo “va fa eedi dihe na omufita.” Ove na omaupyakadi mahapu. Otu na osho va pumbwa, etumwalaka lOuhamba. (Eh. 14:6) Onghee ohatu hopaenene Omwene wetu nohatu udifa onghundana iwa molwaashi ohatu udile “omuxupi nohepele olukeno.” (Eps. 72:13) Ohatu udile ovanhu olukeno notwa hala oku va kwafela.

8. Omonghedi imwe ilipi hatu dulu okuulika olukeno moukalele? Yandja oshihopaenenwa.

⁸ Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu ulikile olukeno ovo hatu udifile? Ohatu dulu okulitula meenghalo daavo hatu shakeneke moukalele nokuungaunga navo monghedi oyo nafye twa hala okuungaungiwa nafye. * (Mat. 7:12) Natu ka konakoneni eenghedi nhee omo hatu dulu okuninga ngaho. Yotete, diladila keemhumbwe davo pauhandimwe. Ngeenge hatu udifa onghundana iwa, onghandangala yetu oya faafana naayo yandokotola. Ndokotola oo muwa oha diladila keemhumbwe domunaudu keshe. Oha pula omapulo noha pwilikine noukeka ngeenge omunaudu ta popi oupyakadi waye. Ponhele yokupa omunaudu omiti odo a diladila tete, oha konakona omunaudu oule wefimbo opo e mu pe omiti odo tadi mu kwafele. Sha faafana, inatu pumbwa okulongifa onghedi ya faafana opo tu hovele eenghundafana nakeshe umwe oo hatu shakeneke moukalele. Ponhele yaasho, ohatu kendabala okuuda ko omaupyakadi nosho yo omataleko avo pauhandimwe.

9. Oshike u na okuhenuka okudiladila? Shi yelifa.

⁹ Ngeenge owa shakene nomunhu moukalele, henuka okudiladila kutya ou shii omaupyakadi aye ile osho a itavela nomolwashike e shi itavela. (Omayel. 18:13) Ponhele yaasho, pula omapulo nelungi opo u shiive nawa kombinga yomunhu nosho yo osho a itavela. (Omayel. 20:5) Ngeenge osha tambulwa ko meputuko leni, mu pula kombinga yoilonga yaye, oukwaneumbo wavo, onakudiwa yaye nosho yo etaleko laye. Ngeenge hatu va pula omapulo, ohava kala ve na omhito yoku tu lombwela kutya omolwashike va pumbwa onghundana iwa. Ngeenge otwa shiiva kombinga yavo, ohatu ke va kenukila noku va pa ekwafo olo va pumbwa, ngaashi Jesus a li a ninga. — Yelekanifa 1 Ovakorinto 9:19-23.

10-11. Metwokumwe 2 Ovakorinto 4:7, 8, onghedi onhivali ilipi hatu dulu okukenukila vamwe? Yandja oshihopaenenwa.

¹⁰ Onhivali, kendabala okudiladila kutya onghalamwenyo yavo oya tya ngahelipi. Nokungaho, ohatu ka shiiva onghalo yavo. Inatu lya olusha lokuha hangwa komaupyakadi aeshe oo haa hange ovanhu ovalunde. (1 Kor. 10:13) Otu shii kutya onghalamwenyo  mounyuni ou otai dulu okukala ya nyaya keonga. Ohatu lididimike ashike kekwafo laJehova. (Lesha 2 Ovakorinto 4:7, 8.) Diladila kwaavo vehe na ekwatafano lopofingo naJehova. Molwaashi ihava mono ekwafo kuJehova, oshi na okukala shidjuu kuvo. Ngaashi Jesus, ohatu kala twe va etela onghenda nohatu va twaalele “ondaka iwa” ile tu tye onghundana iwa. — Jes. 52:7.

¹¹ Diladila koshihopaenenwa shomumwatate Sergey. Ofimbo ine lihonga oshili okwa li a mwena noku na eehoni. Okwa li shidjuu okupopya navamwe. Mokweendela ko kwefimbo, okwa li a tambula ko ekonakonombiibeli. Okwa ti: “Eshi nda konakona Ombiibeli onde lihonga kutya Ovakriste ove na oshinakuwanifwa shokulombwela vamwe kombinga yeitavelo lavo. Onda li nda itavela kutya kandi na fiku ndi ninge ngaho.” Ashike okwa li te lipula shi na sha naavo inave lihonga natango oshili, nokwa li a mona kutya onghalamwenyo yavo otashi dulika i kale idjuu molwaashi kave shii Jehova. Okwa ti: “Oinima ipe oyo nde lihonga oya etela nge ehafo linene nombili yokomutima. Onda li ndi shii kutya vamwe navo ova pumbwa okulihonga oshili oyo.” Eshi Sergey a kulika olukeno okwa li a mona kutya oku na ouladi wokuudifa. Okwa ti: “Ohaluka, onda li nda hovela okulombwela vamwe kombinga yOmbiibeli, naasho osha li sha pameka elineekelo lange. Osha li yo sha pameka eitavelo lange.” *

12-13. Omolwashike twa pumbwa okulididimikila ovo hatu hongo moukalele? Shi yelifa.

¹² Onhinhatu, lididimikila ovo to hongo. Dimbuluka kutya otashi dulika inava uda nande onale oshili yOmbiibeli oyo tu shii nawanawa. Vahapu ova lenga neenghono omaitavelo avo. Otashi dulika va kale ve udite kutya osho otashi va ningifa va kale va tambulwa ko komaukwaneumbo avo, kovanhu momudingonoko nosho yo meputuko lavo. Ongahelipi hatu dulu oku va kwafela?

¹³ Pashihopaenenwa, oshike hashi ningwa po ngeenge onhopa oya kulupa noya pumbwa  okutungululwa? Luhapu ovanhu ohava longifa onhopa ei ikulu ofimbo ipe tai tungwa. Ngeenge ei ipe oya pu okutungwa, ei ikulu ohai hanaunwa po. Sha faafana, fimbo ovanhu inava efa po eitavelo lavo olo va lenga, otwa pumbwa oku va kwafela tete va shiive nova kale ve hole oshili “ipe,” omahongo Ombiibeli oo va li vehe shii. Kungaho, opo ashike tava ka dula okweefa po eitavelo lavo. Ohashi kwata efimbo okukwafela ovanhu va ninge omalunduluko a tya ngaho. — Rom. 12:2.

14-15. Ongahelipi hatu dulu okukwafela ovo vehe na eshi ve shii ile ve shii kanini kombinga yeteelelo loku ka kala nomwenyo waalushe moparadisa kombada yedu? Yandja oshihopaenenwa.

¹⁴ Ngeenge ohatu lididimikile ovanhu moukalele, itatu ka teelela va ude ko ile va tambule ko oshili yOmbiibeli oshikando shotete tave i udu. Ponhele yaasho, olukeno ohali tu linyengifa tu va kwafele va diladile noukeka oule wefimbo osho Ombiibeli tai ti. Pashihopaenenwa, diladila nghee hatu dulu okutomhafana naumwe kombinga yeteelelo loku ka kala nomwenyo waalushe moparadisa kombada yedu. Vahapu kave na eshi ve shii ile ve shii kanini kombinga yehongo olo. Otashi dulika va itavela kutya ngeenge omunhu okwa fi ita nyumuka vali. Ile otashi dulika hava diladila kutya ovanhu aveshe ovo hava longo ouwa otava i meulu. Ongahelipi hatu dulu oku va kwafela?

¹⁵ Apa otapa shikula oshihopaenenwa shanghee omumwatate umwe ha kwafele ovanhu va ude ko eteelelo loku ka kala fiyo alushe kombada yedu. Tete, oha lesha Genesis 1:28. Opo nee, ta pula omuneumbo kutya Kalunga okwa li a hala ovanhu va kale peni nomonghalo ya tya ngahelipi. Vahapu ohava nyamukula kutya, “Okwa li a hala va kale nonghalamwenyo iwa kombada yedu.” Opo nee, omumwatate oha lesha Jesaja 55:11, ndele ta pula ngeenge elalakano laKalunga ola lunduluka. Luhapu omuneumbo oha nyamukula kutya ahowe. Xuuninwa, omumwatate oha lesha Epsalme 37:10, 11, ndele ta pula kutya onakwiiwa yovanhu otai ka kala ya tya ngahelipi. Eshi ha longifa Ombiibeli monghedi oyo, okwa kwafela ovanhu vahapu va ude ko kutya Kalunga okwa hala natango ovanhu ovo hava longo ouwa va ka kale nomwenyo fiyo alushe mOparadisa kombada yedu.

16-17. Metwokumwe nOmayeletumbulo 3:27, oshike hatu dulu okuninga opo tu ulike kutya otu na olukeno? Shi yelifa.

¹⁶ Onhine, diladila kwaasho to dulu okuninga opo u ulikile ovanhu kutya ou na ko nasha navo. Pashihopaenenwa, mbela otwa talela po omuneumbo pefimbo la puka? Ohatu dulu okuyandja ombili nokuninga oshilaye tu aluke pefimbo tali wapalele. Ongahelipi ngeenge omuneumbo okwa pumbwa okukwafelwa moinima ya nafangwa? Ile ongahelipi ngeenge umwe oo ihadi mo meumbo omolwoukolele ile oukulupe okwa pumbwa ekwafo laumwe? Meenghalo da tya ngaho, ohatu dulu oku mu kwafela. — Lesha Omayeletumbulo 3:27.

 ¹⁷ Omumwameme umwe okwa li a mona oidjemo iwa konima eshi a li a ninga oshinima osho tashi monika shihe na oshilonga. Molwaashi okwa li e na ko nasha novadali ovo opo va li va filwa okaana kavo, okwa li e va shangela onhumwafo. Monhumwafo oyo omwa li mu na eendjovo tadi hekeleke da dja mOmbiibeli. Ovadali ovo ova li ve linyenga ngahelipi? Ina, oo a li a nyika oluhodi, okwa shanga a ti: “Efiku inali endela nge nawa onghela. Onhumwafo yoye oye tu kwafela neenghono. Onda pandula unene, onhumwafo yoye oye tu hekeleka neenghono. Onde i lesha onghela lwoikando i dulife po 20. Oya li yetu hekeleka shili. Otwe ku pandula unene.” Nopehe na omalimbililo, ohatu dulu okumona oidjemo iwa ngeenge otwa kendabala okulitula meenghalo daavo tava mono oixuna nokuninga po sha opo tu va kwafele.

18. Metwokumwe 1 Ovakorinto 3:6, 7, etaleko liwa lilipi twa hala okukala tu na?

¹⁸ Otwa hala okukala tu na etaleko liwa li na sha noukalele wetu. Ohatu kwafele ovanhu ve lihonge kombinga yaKalunga, ashike ihatu longo oshilonga osho sha fimanenena. (Lesha 1 Ovakorinto 3:6, 7.) Jehova oye ha nanene ovanhu kuye. (Joh. 6:44) Kutya nee omunhu okwa tambula ko ile ina tambula ko onghundana iwa oshe likolelela kounhu waye womeni. (Mat. 13:4-8) Dimbuluka kutya ovanhu vahapu kava li va tambula ko etumwalaka laJesus, ye oye a li Omuhongi munenenene oo a li ko. Onghee hano, inatu teka omukumo ngeenge ovanhu vahapu ovo hatu kendabala okukwafela itava pwilikine ketumwalaka letu.

19. Oidjemo iwa ilipi hatu ka mona ngeenge ohatu kenukile vamwe moukalele?

¹⁹ Ohatu ka mona oidjemo iwa ngeenge ohatu kenukile vamwe moukalele. Ohatu ka hafela unene oilonga yetu yokuudifa. Ohatu ka mona ehafo linene olo hali di mokuyandja. Ohatu ke shi ninga shipu kwaavo “va nuninwa okuya momwenyo waalushe” va tambule ko onghundana iwa. (Oil. 13:48) Onghee hano “fimbo tu nomhito, tu ningileni aveshe ouwa.” (Gal. 6:10) Opo nee, ohatu ka mona ehafo mokufimanekifa Tate yetu womeulu. — Mat. 5:16.