1. Vahapu vomufye ohatu kondjo nashike?

 MBELA ou na efiku we litulile po elalakano lopamhepo, ndele ino lihanga? b Ngeenge osho, haave auke. Pashihopaenenwa, Philip okwa li a hala okuxwepopaleka ongushu yomailikano aye nosho yo oikando oyo ha ilikana, ashike ka li ha mono efimbo lokwiilikana. Elalakano laErika ola li okukala he uya pefimbo kelongekido loilonga yomomapya, ndele okwa kala ashike he uya a shelelelwa. Tomáš okwa kendabala lwoikando okulesha Ombiibeli aishe. Okwa ti: “Ihandi hafele okulesha Ombiibeli. Onda kendabala lwoikando itatu, ashike pomhito keshe onda lesha ashike fiyo opuLeviticus, ndele handi efa.”

2. Omolwashike tuhe na okuteka omukumo, ngeenge otwe litulila po elalakano lopamhepo, ndele inatu li hanga natango?

² Ngeenge owe litulila po elalakano, ashike ino li hanga natango, ino teka omukumo. Nokuli nelalakano li li paunafangwa ohali pula efimbo nokulonga noudiinini. Eshi natango wa hala okuhanga elalakano loye otashi ulike kutya owa lenga ekwatafano loye naJehova nowa hala oku mu pa osho sha denga mbada. Jehova okwa lenga eenghendabala doye. Oshoshili kutya ina teelela u ninge shihapu shi dulife pwaasho to dulu okuyandja. (Eps. 103:14; Mika 6:8) Onghee elalakano loye nali kale pandjele she likolelela keenghalo doye. Ngeenge owe litulile po elalakano, oshike to dulu okuninga, opo u li hange? Natu ka taleni komaetepo amwe.

3. Omolwashike sha fimana okukala wa halelela okuhanga elalakano loye?

³ Osha fimanenena okukala wa halelela okuhanga omalalakano oye opamhepo. Ngeenge wa halelela okuhanga elalakano loye, oho longo noudiinini, opo u li hange. Okukala twa halelela otaku dulu okufaafanifwa nomhepo, oyo tai endifa ombautu i ka fike kefikilo. Ngeenge omhepo oya twikile okupepa, omushingi wombautu ota ka fika oko a finda. Nongeenge omhepo oinene, otashi dulika nokuli a ka fike mepakumo leisho. Nafye ngeenge otu na omukumo, ohatu ka hanga omalalakano etu. David, omumwatate woko-El Salvador, okwa ti: “Ngeenge wa halelela okuninga oshinima, oho longo noudiinini, opo u shi ninge. Oho kendabala opo uha efe nande osha shi ku imbe u hange elalakano loye.” Oshike to dulu okuninga, opo u kale wa halelela neenghono?

4. Oshike hatu dulu okwiilikana kombinga yasho? (Ovafilippi 2:13) (Tala yo efano.)

⁴ Ilikana u kale wa halelela. Jehova ota dulu oku ku kwafela u kale wa halelela okuhanga elalakano loye okupitila momhepo yaye. (Lesha Ovafilippi 2:13.) Omafimbo amwe, ohatu litulile po elalakano, molwaashi ashike tu shii kutya otu na oku shi ninga, noshiwa okuninga ngaho. Ndele otashi dulika inatu hala naanaa oku li hanga. Osho osha li sha ningilwa omumwameme wokoUganda wedina Norina. Okwa li e litulila po elalakano lokukonakona Ombiibeli naumwe, nonande ka li e na ehalo, molwaashi okwa li e udite kutya ke fi omuhongi muwa. Oshike she mu kwafela? Okwa ti: “Onda li nda hovela okwiilikana kuJehova efiku keshe handi mu pula a kwafele nge ndi kale nda halelela okukonakona Ombiibeli naumwe. Metwokumwe nomailikano ange, onda li nda xwepopaleka ounghulungu wange wokuhonga. Konima yeemwedi dinini, onda li nda kulika ehalo lange lokuhonga. Momudo oo tuu oo, onda li nda hovela okukonakona Ombiibeli novanhu vavali.”

5. Oshike tu na okudilonga kusho, opo tu kale twa halelela okuhanga elalakano letu?

⁵ Dilonga kwaasho Jehova e ku ningila. (Eps. 143:5) Omuyapostoli Paulus okwa li a dilonga kefilonghenda olo Jehova a li e mu ulikila, naasho osha li she mu linyengifa e mu longele noudiinini. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Sha faafana, naave ngeenge owa dilonga kwaasho Jehova e ku ningila, oto ka kala wa halelela okuhanga elalakano loye. (Eps. 116:12) Natu ka taleni kwaasho sha li sha kwafela omumwameme umwe wokoHonduras a hange elalakano laye lokuninga omukokolindjila wondjikilile. Okwa ti: “Onda li nda dilonga kunghee Jehova e hole nge. Okwa kwafela nge ndi kale mokati kovapiya vaye. Oha file nge oshisho noha amene nge. Okudilonga kwa tya ngaho, okwa kwafela nge ndi kulike ohole yange yoku mu hola nondi kale nda halelela okuhanga elalakano lange.”

6. Oshike vali tashi dulu oku ku kwafela u kale wa halelela okuhanga elalakano loye?

⁶ Yandja elitulemo komanangeko noupuna, oo to mono ngeenge owa hange elalakano loye. Didilika osho sha kwafela Erika, oo a popiwa  metetekelo, shi na sha nelalakano laye lokukala ha fiki pefimbo. Okwa ti: “Onda mona kutya ohandi pitililwa po kushihapu, ngeenge onda kala handi uya nda shelelelwa moukalele. Ashike ngeenge onde uya kuyele, ohandi dulu okupopifa ovamwatate novamwameme nokukala navo efimbo. Ohandi dulu yo okupwilikina komaetepo taa ti sha, oo taa dulu okukwafela nge ndi hafele nondi xwepopale moukalele.” Erika okwa li a yandja elitulemo komauwa oo ta dulu okumona, ngeenge okwa kala ha fiki pefimbo nokwa li a hanga elalakano laye. Omanangeko noupuna elipi to dulu okuyandja elitulemo kuo? Ngeenge elalakano loye oli na sha nokulesha Ombiibeli, ile eilikano, diladila kunghee tali dulu okupameka ekwatafano loye naJehova. (Eps. 145:18, 19) Ngeenge elalakano loye oli na sha nokukulika oukwatya wopaKriste, yandja elitulemo kunghee tali dulu okuxwepopaleka ekwatafano loye navamwe. (Kol. 3:14) Omolwashike ito ningi omusholondodo womatomheno aeshe oo kutya omolwashike wa hala okuhanga elalakano loye? Kala ho talulula pandjikilile omusholondodo oo. Tomáš, oo a popiwa pehovelo, okwa ti: “Ngeenge onda kala ndi na omatomheno mahapu e na sha nokuhanga elalakano lange, ohashi kwafele nge ndiha sholole.”

7. Oshike sha kwafela Julio nomukulukadi waye va hange elalakano lavo?

⁷ Kala ho kala novanhu ovo tave ku ladipike u hange elalakano loye. (Omayel. 13:20) Didilika osho sha kwafela Julio nomukulukadi waye va hange elalakano lavo lokutamununa mo oukalele wavo. Okwa ti: “Otwa li twa hoolola ookaume ovo have tu tu omukumo, opo tu hange elalakano letu, notwa li hatu kundafana shi na sha nalo. Vahapu vomuvo ova hanga nale omalalakano a faafana, onghee ova li tava dulu oku tu pa omaetepo taa ti sha. Ookaume ketu ova li yo have tu pula nghee hatu shi endifa, nova li have tu tu omukumo, ngeenge twa li twe li pumbwa.”

8. Oshike tashi dulu okuningwa po, ngeenge otwa hala okuhanga elalakano letu, molwaashi ashike tu udite tu na omukumo? (Tala yo efano.)

⁸ Oshoshili kutya atusheni ope na omafimbo amwe oo hatu kala twa teka omukumo. Mbela osho osha hala kutya itatu dulu okuhanga elalakano letu? Hasho. Natu shi faneke ngaha: Omhepo oi na eenghono dokweendifa ombautu i ka fike kefikilo. Ashike eenghono domhepo haalushe hadi kala da faafana. Omafiku amwe, otashi dulika ku kale kuhe na omhepo nandenande. Mbela osho osha hala kutya omushingi wombautu ke na okupula komesho? Hasho naanaa. Pashihopaenenwa, eembautu dimwe odi na oushina, ofimbo dikwao di na oiti yokushingifa. Omushingi wombautu ota dulu okulongifa oinima oyo, opo a pule komesho a ka fike oko a finda. Omukumo otau dulu okufaafanifwa nomhepo. Omafimbo amwe ohatu kala tu na omukumo, nefimbo limwe ohatu kala twa teka omukumo. Omafimbo amwe, otashi dulika tu kale tu udite tuhe na omukumo wokuhanga elalakano letu. Onghee ngeenge otu na ashike okuhanga elalakano letu, shaashi tu udite tu na omukumo, otashi dulika tuhe li hange. Ndele  ngaashi ashike omushingi wombautu ha kongo eenghedi dimwe, opo a ka fike oko a finda, nafye ohatu dulu okuhanga elalakano letu, nokuli nongeenge tu udite tuhe na omukumo. Nonande osho otashi pula elipangelo, ohashi eta oidjemo itunhula. Ofimbo inatu ka kundafana osho hatu dulu okuninga, natu ka kundafaneni epulo olo tashi dulika li holoke po.

9. Mbela osha puka okulalakanena okuhanga elalakano, nonande otu udite tuhe na omukumo woku shi ninga? Shi yelifa.

⁹ Jehova okwa hala tu mu longele twa hafa, nonehalo liwa. (Eps. 100:2; 2 Kor. 9:7) Mbela otu na okutwikila okulalakanena okuhanga elalakano lopamhepo, ngeenge otu udite tuhe na omukumo woku shi ninga? Natu ka taleni koshihopaenenwa shomuyapostoli Paulus. Okwa ti: “Ohandi denge olutu lange li dulike ngaashi omupika.” (1 Kor. 9:25-27) Paulus okwa li e likondjifa a longe osho sha yuka, nokuli nonande otashi dulika a li e udite ina hala oku shi ninga. Mbela Jehova okwa li ngoo a hokwa oilonga yaPaulus? Osho naanaa! Jehova okwa li e mu pa ondjabi omolweenghendabala daye. — 2 Tim. 4:7, 8.

10. Omauwa elipi hatu mono mokulalakanena okuhanga elalakano letu nokuli nongeenge tu udite tuhe na omukumo?

¹⁰ Jehova oha kala a hafa, ngeenge te tu tale hatu kendabala tu hange elalakano nokuli nongeenge tu udite tuhe na omukumo woku shi ninga. Oha kala a hafa, molwaashi nonande haalushe hatu shi ningi omolwohole yokuhola oshilonga osho, oku shii kutya ohatu shi ningi omolwohole yoku mu hola. Ngaashi ashike Jehova a li a nangeka noupuna Paulus, nafye ote ke tu nangeka noupuna omolweenghendabala detu. (Eps. 126:5) Eshi hatu didilike nghee Jehova e tu nangeka noupuna, otashi dulika nokuli tu kale tu udite tu na omukumo. Omumwameme umwe wokoPoland wedina Lucyna, okwa ti: “Omafimbo amwe, ihandi kala nda hala okuya moukalele, unene tuu ngeenge nda loloka. Ashike ehafo olo handi mono moukalele, oli li oshali ya denga mbada.” Onghee natu ka taleni kutya oshike tu na okuninga po, ngeenge tu udite tuhe na omukumo.

11. Ongahelipi Jehova ta dulu oku tu kwafela tu kulike elipangelo?

¹¹ Ilikana u kale u na elipangelo. Elipangelo oli li oukwatya oo hau pangele omaliudo nosho yo eenghatu daumwe. Outumbulilo oo, luhapu ohau yandje ediladilo lokulikelela okuninga osho shii. Ashike otwa pumbwa yo elipangelo, opo tu ninge osho shiwa, unene tuu ngeenge oshilonga oshidjuu, ile otu udite tuhe na omukumo. Dimbuluka kutya elipangelo oli li oshiimati shomhepo iyapuki. Onghee pula Jehova e ku pe omhepo yaye iyapuki i ku kwafele u kulike oukwatya oo wa fimana. (Luk. 11:13; Gal. 5:22, 23) David, oo a tumbulwa metetekelo, okwa popya nghee eilikano le mu kwafela. Okwa li a hala okukala ha ningi pandjikilile ekonakono laye lopaumwene. Okwa ti: “Onda pula Jehova a kwafele nge ndi kulike elipangelo. Omolwekwafo laye, onda li nda dula okuhovela okulitulila po elandulafano lange lokukonakona Ombiibeli nokutwikila okuninga ngaho.”

12. Ongahelipi efinamhango olo li li mOmuudifi 11:4, tali tu kwafele tu hange omalalakano etu opamhepo?

¹² Ino teelela eenghalo di kale tadi ende ngaashi oshi i li momeva. Mounyuni ou, eenghalo kadi na fiku di ende ngaashi oshi i li momeva. Ngeenge otwa teelele eenghalo di kale tadi ende nawa, otashi dulika tuha ka hange elalakano letu. (Lesha Omuudifi 11:4.) Omumwatate wedina Dayniel okwa ti: “Kape na efiku eenghalo di ka ende nawa filufilu. Onghee katu na okuteelela, ndele natu hovele ashike.” Omumwatate wokoUganda wedina Paul okwa popya etomheno limwe kutya omolwashike tuhe na okwoongaonga, a ti: “Ngeenge otwa hovele okuninga oshinima shonhumba, nonande ope na omashongo, Jehova ote ke tu kwafela.” — Mal. 3:10.

13. Omauwa elipi haa di mokuhovela nokulitulila po omalalakano manini?

 ¹³ Hovela nomalalakano manini. Otashi dulika tuha kale tu na omukumo, molwaashi elalakano letu tali monika lidjuu unene okuhanga. Ngeenge ou li monghalo ya tya ngaho, omolwashike ito hovele okulitulila po omalalakano oo manini? Ngeenge elalakano loye olokukulika oukwatya wonhumba, omolwashike ito hovele tete okuulika oukwatya oo kanini nakanini? Ngeenge elalakano loye olokulesha Ombiibeli aishe, omolwashike ito litulile po efimbo linini lokulesha? Tomáš, oo a popiwa metetekelo, okwa li ta kondjo nelalakano laye li na sha nokumana ko Ombiibeli modula. Okwa ti: “Onda li nda didilika kutya onda hoolola onhapo oyo ihapu kwaame. Onghee onda li nda tokola okukendabala natango, ashike pomhito ei onda li nde litulila po elalakano lokulesha outendo vanini efiku keshe nokudilonga kuvo. Oshidjemo, onda li nda hovela okuhafela elesho lange.” Eshi Tomáš’ a enda ta hafele okulesha Ombiibeli, okwa li a hala okulesha shihapu. Mokweendela ko kwefimbo, okwa li a mana ko okulesha Ombiibeli aishe. c

14. Omainda elipi tashi dulika tu shakeneke?

¹⁴ Kashi na nee mbudi kutya otu na omukumo u fike peni, ile elipangelo, ohatu dulu okushakeneka omainda. Pashihopaenenwa, ‘oiningwanima yombadilila’ otai dulu okumana po efimbo letu lokuhanga elalakano letu. (Omuud. 9:11, NWT) Otashi dulika tu hangwe koupyakadi oo tau tu teya omukumo notau tu ningifa tu kale tuhe na eenghono. (Omayel. 24:10) Molwaashi inatu wanenena, otashi dulika tu ninge omapuko, oo tae shi ningifa shidjuu kufye okuhanga elalakano letu. (Rom. 7:23) Ile otashi dulika tu kale tu udite twa loloka. (Mat. 26:43) Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu henuke omainda?

15. Omolwashike tuhe na okusholola, ngeenge ope na omainda? Shi yelifa. (Epsalme 145:14)

¹⁵ Dimbuluka kutya, ngeenge ope na omainda,  inashi hala kutya owa dopa. Ombiibeli oya popya kutya otashi dulika tu shakeneke omaupyakadi, ile omaudjuu lwoikando. Ashike oya yelifa kutya ohatu dulu okuyambuka po natango, unene tuu kekwafo laJehova. (Lesha Epsalme 145:14.) Omumwatate wedina Philip, oo a popiwa metetekelo, okwa popya shi na sha nokupondola, a ti: “Okupondola kwange inaku likolelela koikando oyo handi punduka. Ndele okwe likolelela koikando oyo handi yambuka po.” David, oo a popiwa metetekelo, okwa ti: “Ohandi kendabala okutala ko oinima oyo hai i nge moshipala, ihe li omainda, ndele oi li eemhito dokuulikila Jehova kutya ondi mu hole shi fike peni.” Oto ka ulika kutya owa hala okuhafifa Jehova, ngeenge owa pula komesho, nonande ope na omainda. Jehova iha kala tuu a hafa, ngeenge te ku tale to pula komesho, opo u hange elalakano loye!

16. Oshike hatu dulu okulihonga keinda?

¹⁶ Tala ko einda li li omhito yokulihonga. Diladila kwaasho she li etifa nokulipula kutya, ‘Oshike ndi na okuninga, opo shiha ningwe vali?’ (Omayel. 27:12) Omafimbo amwe, otashi dulika omainda taa ulike kutya elalakano olo we litulila po kali li pandjele. Ngeenge osho u udite ngaho shi na sha nelalakano loye, li talulula nokumona ngeenge oli li ngoo natango pandjele kwoove. d Jehova ite ke ku tala ko ino pondola, molwaashi ino hanga elalakano olo ito dulu okuhanga. — 2 Kor. 8:12.

17. Omolwashike tu na okukaleka momadiladilo osho twa pondola nale?

¹⁷ Kaleka momadiladilo osho wa pondola nale. Ombiibeli oya ti “Kalunga ke fi omuhenouyuki a dimbwe ngeno oilonga yeni.” (Heb. 6:10) Onghee ku na yo okudimbwa osho wa longa. Diladila kwaasho wa pondola nale kutya nee okupanga oukaume naJehova, okupopya navamwe kombinga yaye, ile okuninginifwa. Ngaashi ashike wa ninga exumokomesho nowa hanga omalalakano opamhepo monakudiwa, oto dulu okutwikila okuninga exumokomesho fiyo osheshi wa hanga elalakano olo we litulila po paife. — Fil. 3:16.

18. Oshike u na okudimbuluka okuninga, eshi to lalakanene okuhanga elalakano olo we litulila po? (Tala yo efano.)

¹⁸ Kekwafo laJehova, oto dulu okuhanga elalakano loye, ngaashi ashike omushingi wombautu ha fiki oko a finda nehafo. Ashike dimbuluka yo kutya ovashingi vahapu veembautu ohava hafele yo olweendo. Sha faafana, eshi to twikile okulalakanena okuhanga elalakano loye lopamhepo, ino dimbwa okuhafela okumona nghee Jehova te ku kwafele noku ku nangeka noupuna. (2 Kor. 4:7) Ngeenge owa pula komesho, oto ka mona nokuli omanangeko noupuna mahapu. — Gal. 6:9.