1-3. (a) Omolwashike hatu dulu okutya Josua okwe tu tulila po oshihopaenenwa shiwa? (b) Ngeenge hatu ningi omatokolo, oshike tu na okudimbuluka?

OMAHOOLOLO oo hatu ningi okwa fimanenena. Ohaa kwafele omunhu opo a dule okulongifa nawa onghalamwenyo yaye. Oku shi faneka: Natu tye nee ngeno omunhu wonhumba ota ende mondjila, ndele ohaluka mondjila oyo omwa dja ondjila imwe vali. Mbela ota ka hoolola okuya nondjila ilipi? Osha yela kutya ota ka hoolola ondjila oyo ta i mu twala popepi nonhele oko tai, ponhele yokuya nondjila oyo ta i mu twala kokule.

² MOmbibeli omu na oihopaenenwa yovanhu vahapu ovo va li ve na okuninga omatokolo a fimana. Pashihopaenenwa, Kain okwa li ta dulu okuhoolola okupangela ehandu laye ile okuhe li pangela. (Gen. 4:6, 7) Josua naye okwa li e na okuhoolola pokati kokulongela Kalunga kashili ile oikalunga. (Jos. 24:15) Molwaashi Josua okwa li a hala okukala popepi naJehova, okwa li a ninga ehoololo olo le mu kwafela e shi ninge. Ndele mepingafano naasho, Kain okwa li a hoolola ondjila oyo ye mu twala kokule naJehova.

³ Omafimbo amwe nafye otu na okuninga omatokolo a fimana opo tu dule okukala mondjila oyo ya yuka. Otu na yo okudimbuluka kutya omatokolo etu otaa dulu okufimanekifa Jehova noku tu ehenifa popepi naye, ile oku tu ehenifa kokule naye. (Lesha Ovaheberi 3:12.) Moshitukulwa eshi naasho tashi landula, ohatu ka konakona oinima iheyali i na sha nonghalamwenyo oyo tai dulu oku tu ehenifa kokule naJehova.

4. Omolwashike sha fimana okulonga oilonga yokulikongela omboloto?

⁴ Ovakriste ove na okulonga opo va wanife po eemhumbwe davo nova yambidide omaukwaneumbo avo. Ombibeli  oya ulika kutya, ngeenge ope na oo ina hala okufila oshisho oukwaneumbo waye, oku dulike komunhu oo ehe fi omwiitaveli. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Onghee hano, osha fimana okulonga, ndele ngeenge inatu lungama, oilonga neifano otai dulu oku tu ehenifa kokule naJehova. Ngahelipi mbela?

5. Ou na okudiladila kombinga yashike fimbo ino tambula ko oilonga?

⁵ Natu tye nee ngeno oto kongo oilonga. Ngeenge kashipu okumona oilonga moshilongo sheni, otashi dulika u yelekwe u tambule ko oilonga yoludi keshe oyo to mono. Ndele ongahelipi ngeenge oilonga yonhumba kai li metwokumwe nomafinamhango Ombibeli? Ile ongahelipi ngeenge owa teelelwa u longe efimbo lihapu unene ndele ito dulu okukufa ombinga momalipyakidilo eongalo ile okukala pamwe noukwaneumbo woye? Mbela oto ka tambula ko oilonga oyo, to diladila kutya shimha ashike u na oilonga nonande itai wapalele? Dimbuluka kutya okuninga omatokolo ehe li pandunge otaku dulu oku ku ehenifa kokule naJehova. (Heb. 2:1) Ongahelipi to dulu okuninga etokolo li li pandunge, kutya nee oto kongo oilonga ile oto diladila okukonga imwe i lili?

6, 7. (a) Omunhu otashi dulika a tambule ko oilonga omolwomatomheno avali elipi? (b) Oshike tashi dulu okuulika kutya omunhu okwa hala okukala popepi naJehova, nomolwashike?

⁶ Omatokolo oo to ningi okwe likolelela kunghee wa hala okulongifa onghalamwenyo yoye. Lipula kutya: ‘Omolwashike nda hala oilonga ile eifano eli?’ Jehova ote ke ku nangeka noupuna ngeenge oho ka longa opo u wanife po eemhumbwe doye nosho yo doukwaneumbo woye nopo u twikile oku mu longela. (Mat. 6:33) Jehova ota dulu oku ku kwafela ngeenge wa kanifa oilonga ombadilila ile ngeenge eliko la wa pedu. (Jes. 59:1) Oku “shii kuxupifa ovayuki momahongaulo.” — 2 Pet. 2:9.

⁷ Ndele mbela ongahelipi ngeenge oho ka longa nelalakano lokupunapala? Otashi dulika ngoo u pondole okuninga ngaho, ndele osha nyika oshiponga okulonga ashike opo u punapale. (Lesha 1 Timoteus 6:9, 10.) Okukala wa lenga oimaliwa nosho yo eifano otaku ku ehenifa ashike kokule naJehova.

8, 9. Ovadali ove na okulipula omapulo elipi shi na sha noilonga yavo, nomolwashike?

⁸ Ngeenge ou li omudali, dimbuluka kutya ounona voye otave lihongo koshihopaenenwa shoye. Mbela ove wete wa lenga oilonga ile eifano loye, ile ekwatafano loye naJehova? Ngeenge oto lalakanene efimano, ile okulikola oimaliwa, mbela oshi na oupu va landule oshihopaenenwa shoye sha nyika oshiponga ngeenge va kulu? Ile pamwe otava ka kala inave ku fimaneka naanaa vali u li omudali? Omunyasha umwe Omukriste okwa ti: “Ngeenge ohandi dimbuluka nawa, tate okwa kala a lenga oilonga yaye. Tete, okwa li ngoo a fa ta longo noudiinini molwaashi okwa hala oukwaneumbo wetu u mone ouwa. Okwa li a hala oku tu fila oshisho nawa. Ndele omido opo da di ko, onghalo oya lunduluka. Oha longo nopehe na olufuwo, noha lande oinima yondilo inatu i pumbwa. Oshidjemo, oukwaneumbo wetu owa shiivika ashike u na oimaliwa ihapu ponhele yokushiivika kutya ohau tu vamwe omukumo pamhepo. Ngeno tate okwa li ha longo noudiinini opo oukwaneumbo u kale popepi naJehova, ponhele yokulikola oimaliwa, ngeno onda kala nda hafa.”

⁹ Ovadali, inamu efa oilonga yeni i mu ehenife kokule naJehova. Tulile i po ounona veni oshihopaenenwa shiwa mokuulika kutya omwa itavela kutya okukala mu na ekwatafano liwa naJehova oko oshinima sha fimanenena shi dule oimaliwa, ile oiniwe. — Mat. 5:3.

10. Omunyasha oku na okulipula shike ngeenge ta hoolola oilonga?

¹⁰ Ngeenge ou li omunyasha noto diladila kutya owa hala oku ka longa shike ngeenge wa kulu, ongahelipi to dulu okuninga etokolo li li pandunge? Ngaashi sha kundafanwa nale,  owa pumbwa okuninga omatokolo e na sha naasho wa hala okuninga monghalamwenyo yoye. Ngeenge owa hala okulihongela oilonga yonhumba, mbela otai ke ku kwafela ngoo u pitife komesho oinima yOuhamba ile otai ke ku ehenifa kokule naJehova? (2 Tim. 4:10) Mbela owa hala okukala ngaashi ovanhu mounyuni ovo hava kala ashike va hafa ngeenge ve na oimaliwa ihapu? Ile oto tokola okulineekela Jehova ngaashi David oo a ti: “Nghee nda li omumati fiyo onda kulupa, omuyuki inandi mu mona nande a efuwa, ile oludalo laye tali ehela oshifima”? (Eps. 37:25) Dimbuluka kutya ou na okuhoolola ondjila oyo tai ku ehenifa popepi naJehova. (Lesha Omayeletumbulo 10:22; Malakia 3:10.) Mbela oto ka hoolola okuninga shike? *

11. Ombibeli oya popya shike kombinga yomalihafifo, ndele oshike tu na okukaleka momadiladilo?

¹¹ Ombibeli inai popya kutya osha puka okulihafifa, noina i tya kutya omalihafifo ohaa mane po efimbo. Omuyapostoli Paulus okwa li a shangela Timoteus a ti: “Edeulo lokolutu oli nekwafo lixupi.” (1 Tim. 4:8) Ombibeli oya ti yo kutya ope na ‘efimbo lokuyola nefimbo lokutanha nehafo,’ notai ladipike ovanhu va kale hava fuda po sha wana. (Omuud. 3:4; 4:6) Ndele ngeenge ino lungama, omalihafifo otaa dulu oku ku ehenifa kokule naJehova. Ngahelipi mbela? Omokuhoolola omalihafifo a puka ile okulongifa unene efimbo lihapu muo.

12. Oshike u na okudiladila kusho ngeenge to hoolola omalihafifo?

¹² Otu na okudiladila tete kutya omalihafifo elipi tu na okuhoolola. Ope na omalihafifo mawa oo to dulu okuhoolola. Ashike omalihafifo mahapu mounyuni ohaa xumifa komesho oinima oyo Kalunga e tonde, ngaashi elongifo leenghono, oumhulile noluhaelo. Onghee hano, ou na okulungama ngeenge to hoolola omalihafifo. Ou na yo okulipula kutya: Mbela omalihafifo aa otaa ka kuma nge ngahelipi? Mbela ohaa ningifa nge ndi kale ndi na omhepo yefiyafanepo noyoukwamuhoko, ile ndi kale ndi hole elongifo leenghono? (Omayel. 3:31) Mbela ohaa pula nge oimaliwa ihapu? Mbela oshi na oupu a pundukife vamwe? (Rom. 14:21) Oolyelye handi ka endafana navo momalihafifo  oo? (Omayel. 13:20) Mbela ohaa xwaxwameke nge ndi longe osho shii? — Jak. 1:14, 15.

13, 14. Omolwashike u na okudiladila shi na sha nefimbo olo ho longifa momalihafifo?

¹³ Diladila yo kefimbo olo ho longifa momalihafifo. Lipula kutya: ‘Mbela ohandi longifa efimbo lihapu momalihafifo ndele handi kala ndihe na vali efimbo lokulonga momapya nolokwoongala?’ Ngeenge owa kala ho longifa efimbo lihapu neenghono momalihafifo ito ke a hafela vali. Mepingafano naasho, ovo ihava longifa unene efimbo lihapu momalihafifo ohave a hafele neenghono. Omolwashike mbela? Omolwaashi ova wanifa po tete “oinakuwanifwa oyo ya fimanenena,” nokave udite etimba eshi tave lihafifa. — Lesha Ovafilippi 1:10, 11.

¹⁴ Nonande ohashi kala sha fa shi hafifa okulongifa efimbo lihapu momalihafifo, otashi dulu oku ku ehenifa kokule naJehova. Omumwameme umwe womido 20 wedina Kim, okwa pita monghalo ya tya ngaho. Okwa ti: “Onda kala handi i kouvilo Etitano, Olomakaya nOsoondaxa keshe. Ndele paife onda didilika kutya ope na oinima ya fimanenena oyo ndi na okuninga. Pashihopaenenwa, ndi li omukokolindjila, ohandi penduka po 6:00 yongula ndi ye momapya, nomolwaasho ihandi dulu okukala pokavilo fiyo opoimwe ile pombali yokeengulasha. Ondi shii kutya omalihafifo haaeshe mai, ndele otaa dulu okumana po efimbo.” Okwe lihonga okukala a lungama opo aha longife efimbo lihapu momalihafifo.

15. Ongahelipi ovadali tava dulu okukwafela ovana vavo va kale hava hafele omalihafifo?

¹⁵ Ovadali ove na okufila oshisho eemhumbwe dopalutu, dopamhepo nodopamaliudo davo vene nodovana vavo. Osho osha kwatela mo omalihafifo. Ngeenge ou li omudali, ino diladila kutya omalihafifo aeshe okwa puka. Oshoshili kutya omalihafifo amwe oku na enwefemo lii. (1 Kor. 5:6) Ndele ngeenge owa ningi eenghendabala u hoolole omalihafifo noukeka, oto dulu okumona oo tamu ka hafela mu li oukwaneumbo. * Kungaho, ehoololo loye lomalihafifo itali ke ku ehenifa kokule naJehova.

16, 17. Ovadali vahapu ova shakeneka onghalo inyikifa oluhodi ilipi, notu shi shii ngahelipi kutya Jehova oku va uditile oukwao wananghali?

¹⁶ Oshi li paushitwe kovadali nounona okukala ve holafane neenghono. Jehova okwa faafanifa nokuli ohole oyo nanghee e hole ovanhu. (Jes. 49:15) Onghee hano, oshili paushitwe okukala twa nyemata ngeenge oshilyo shimwe shoukwaneumbo sha fiya po Jehova. Omumwameme umwe oo a li e na okamonakadona ka kondwa mo meongalo, okwa ti: “Onda li nda nyika oluhodi neenghono. Onda li yo handi lipula kutya, ‘omolwashike a fiya po Jehova?’ Onda li ndi udite etimba nohandi lipe oushima.”

¹⁷ Ngeenge ou li monghalo ya tya ngaho, Jehova oku udite ko oupyakadi woye. Okwa li “a yahama momutima waye” eshi ovanhu votete va li ve mu tukululila oshibofa. Okwa li yo a nyemata eshi ovanhu ovo va li ko manga Eyelu inali uya va li inava hala okupwilikina kuNoa. (Gen. 6:5, 6) Ovo inava pita nale monghalo ya tya ngaho otashi dulika vaha ude ko kutya ohashi nyemateke omunhu ngahelipi. Inatu efa nande eenghatu odo omunhu oo a kondwa a katuka di tu ehenife kokule naJehova. Ndele mbela ongahelipi to dulu okulididimikila oluhodi ngeenge oshilyo shoukwaneumbo weni sha fiya po Jehova?

18. Omolwashike ovadali vehe na okulipa oushima ngeenge okaana kavo ka fiya po Jehova?

¹⁸ Ino lipa oushima ngeenge oshilyo shimwe shoukwaneumbo sha fiya po Jehova. Omupiya waJehova keshe e mu liyapulila nokwa ninginifwa oku na ‘okuhumbata omutengi waye mwene,’ nokutokola ngeenge okwa hala okulongela  Jehova ile hasho. (Gal. 6:5) Jehova oha valulile ovanyoni omanyono avo, ndele haave. (Hes. 18:20) Ino pa yo vamwe oushima, ndele fimaneka elongekido laJehova li na sha nokuyandja outekuduliko. Kondjifa Ondiaboli, ndele ino pa ovakulunhuongalo oushima molwaashi otava amene eongalo. — 1 Pet. 5:8, 9.

19, 20. (a) Ovadali ovo ve na ounona va kondwa ove na okuninga shike opo ve lididimikile oluhodi? (b) Ovadali ovo ove na okukala ve na etimaumbwile lashike?

¹⁹ Ngeenge owa handukile Jehova shi na sha naasho sha ningilwa okaana koye, otashi ke ku ehenifa kokule naye. Oshilyo shoukwaneumbo weni osha pumbwa okushiiva kutya ou hole Jehova shi dulife eshi u hole oukwaneumbo weni. Onghee hano, opo u dule okulididimikila oluhodi loye, kendabala okukala u na ekwatafano la kola naJehova. Kala ho endafana pandjikilile nOvakriste vakweni ovadiinini. (Omayel. 18:1) Mbubulila Jehova omaliudo oye okupitila meilikano. (Eps. 62:8, 9) Ino konga omalipopilo opo u endafane noshilyo shoukwaneumbo osho sha kondwa, tashi dulika okupitila moe-mail. (1 Kor. 5:11) Kala we lipyakidila moilonga yaJehova. (1 Kor. 15:58) Omumwameme oo a tumbulwa metetekelo okwa ti: “Ondi shii kutya ondi na okukala nde lipyakidila moilonga yaJehova nokukala nda pama pamhepo opo ngeenge okamonakadona kange ka alukile kuJehova, ohandi ka dula oku ka kwafela.”

²⁰ Ombibeli oya ti kutya ohole “ohai teelele aishe.” (1 Kor. 13:4, 7) Inashi puka okukala netimaumbwile kutya omuholike woye ota ka alukila kuJehova efiku limwe. Omudo keshe, ovanhu vahapu ovo va li va kondwa ohave livele ombedi ndele tava alukile kehangano laJehova. Jehova iha kwatele onghone ovanhu ovo ve livela ombedi, ndele mepingafano naasho, ‘oku yadi ekufilo.’ — Eps. 86:5.

21, 22. Omatokolo elipi wa hala okuninga monghalamwenyo yoye?

²¹ Jehova okwa shita keshe umwe e na emanguluko lokuninga omatokolo. (Lesha Deuteronomion 30:19, 20.) Osho osha hala okutya otu na oshinakuwanifwa shokuninga omatokolo opandunge. Omukriste keshe oku na okulipula kutya: ‘Mbela ohandi ningi ngoo omatokolo opandunge? Mbela onda efa oilonga ile eifano, omalihafifo ile ekwatafano loukwauneumbo li ehenife nge kokule naJehova?’

²² Ohole yaJehova yokuhola ovanhu ihai tengauka. Onghee hano, kape na osho tashi dulu oku tu ehenifa kokule naJehova, okuninga shapo hatu ningi omatokolo ehe li pandunge. (Rom. 8:38, 39) Ndele inatu efa nande osho shi tu ningilwe. Kala wa tokola toko opo uha efe nande osha shi ku ehenife kokule naJehova. Oshitukulwa tashi shikula otashi ka kundafana eembinga nhee donghalamwenyo omo twa pumbwa okulungama ngeenge hatu ningi omatokolo.